مشتری می تواند برای استرداد ثمن به بایع فضولی رجوع و چنانچه بر فضولی بودن معامله جاهل بوده باشد حق دارد که برای ثمن و غرامات به بایع فضولی رجوع کند
تاریخ رسیدگی 30/8/68
شماره دادنامه 629/24
مرجع رسیدگی شعبه 24 دیوانعالی کشور
خلاصه جریان پرونده : در تاریخ 30/8/1366 آقای (م) به وکالت از آقای (ع) به ... دادخواستی به خواسته مطالبه سرقفلی که فعلا" ازحیث تعیین صلاحیت دادگاه مبلغ دو میلیون و یکصدهزار ریال تعیین می شود با خسارت و غرامات متعلقه مقوم به مبلغ یک میلیون ریال جمعا"به مبلغ 000/100/3 ریال علیه بانو (ت) به دادگاه حقوقی یک مراغه تقدیم می دارد و توضیح می دهد که به موجب گواهی انحصار وراثت کلاسه 61170 مدنی مراغه بانو (ش) صالح به دادگاه شهرستان مراغه دادخواستی تقدیم و اعلام می نماید که آقای (ه) فوت نموده و خود مشارالیها عیال و بانو (ت) دختردائی متوفی می باشند و غیر ازآنان وارث دیگری ندارد و درخواست صدور گواهی انحصار وراثت می کند . دادگاه پس از انجام تشریفات لازم گواهی انحصار ورراثت به نام آنان صادر و تسلیم می نماید 00.
2 چون (ه) در میدان مصلی یکباب دکان (قهوه خانه) داشته اندلذا خانم خوانده با همکاری بانو (ش) صالح به وراثت از طرف آن مرحوم اقدام به فروش سرقفلی در ملکیت موکل و آقای (ق) قرارمی گیردومغازه را در اختیار آنان گذاشته می شود.
3 موکل سهمی آقای (ط) را از سرقفلی دکان خریدای می نماید وسر قفلی تماما" به موکل تعلق می یابد.
4 موکل مبالغی از حیث نصب کاغذ دیواری و شیشه و ویترین و لوستر ونصب درب ورودی و غیره خرج می نماید که این هزینه هاحداقل به مبلغ یک میلیون ریال بالغ می شود.
5 پس از انتقال سرقفلی به موکل وخرج مبالغ فوق الذکر آقایان یعقوب وملاسمند ... دادخواستی به دادگاه وقت مراغه تقدیم و مدعی می شوند که ایشان نیز فرزندان مرحوم (ه) هستند دادگاه پس از انجام تشریفات لازم اعتراض آنان را وارد تشخیص وگواهی حصروراثت سابق را به صدور را تصحیح و قید می نماید . یک چهارم اموال منقول و بهای اعیانی غیرمنقول فرض بانو (ش) عیال متوفی و مابقی اثلاثا" به سه نفربه نامهای بانو (ت) وآقایان یعقوب و محمد ... تعلق می گیرد
6 آقایان محمد و یعقوب 000 سپس با تقدیم دادخواستی که به کلاسه 65/316 دادگاه حقوقی یک مراغه ثبت شده است تقاضای تسلیط یک و دو3/2 سرقفلی مغازه موکل را می نمایند که دادگاه پس از رسیدگی به موجب دادنامه شماره 5279/7/66 معامله موضوع قرارداد مورخ 16/11/61 را معامله فضولی تشخیص و به لحاظ عدم تنفیذ آن ازناحیه صاحبان حق باطل اعلام ومالا" حکم به تسلیط ید آقایان یعقوب ومحمد ... در نصف سرقفلی مغازه موکل صادر می نماید لذاتقاضای رسیدگی وصدور حکم به خواسته فوق دارد خوانده دفاع می کند که امروز وراث در نزدیکترین اطلاع بودم و متحمل هزینه کفن و دفن و پرداخت دیون متوفی و سایر هزینه های دیگر شده است . دادگاه به منظور برآورد سرقفلی امورا" به کارشناس ارجاع می نماید آقای کارشناس طی نظریه وارده به شماره 377/2/67 سرقفلی مغازه را140000000 ریال برآورد می نماید دادگاه پس از کسب نظر مشاور بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ هفت میلیون ریال بابت ثمن و خسارات وارده مورددعوی خواهان نسبت به مازاد از این مبلغ نظریه صادرواضافه می نمایدکه ... /900/3 ریال خواهان بابت هزینه دادرسی باید پرداخت نماید نظریه صادره در تاریخ 8/4/67 به خوانده ابلاغ می شود . تاریخ 11/4/67 در مقام اعتراض برمی آید سپس پرونده به دیوانعالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع می گردد و لایحه اعتراضیه به هنگام شور قرائت می شود.
هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس ازقرائت گزارش آقای ... عضو ممیز واوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهند . :
در دعوی مطروحه خواهان به استناد اینکه در معامله که باخوانده انجام داده قسمتی از مبیع مستحق للغیر درآمده و دادگاه قبلی معامله را فقضولی تشخیص و به لحاظ عدم تنفیذ آن از طرف صاحبان حق آن را باطل اعلام کرده مطالبه سرقفلی به اضافه غرامات نموده و دادگاه نیز باارجاع امر به کارشناس جهت تعیین میزان سرقفلی و پس از وصول نظریه کارشناس اظهارنظر بر صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت سرقفلی نموده است در صورتی که طرح دعوی تحت عنوان مطالبه سرقفلی صحیح نبوده و طبق مقررات قانون مدنی درفصل مربوط به معاملات فضولی و به خصوص مادتین 262و263 مشتری می تواند برای استرداد ثمن مبایع فضولی رجوع و چنانچه بر فضولی بودن معامله جاهل بوده باشد حق دارد که برای ثمن و غرامات مبایع فضولی رجوع کند بنابراین مطالبه سرقفلی وارجاع امر به کارشناس صحیح نبوده و در نتیجه نظریه دادگاه واجد ایراد قضائی تشخیص و مستندا" به ماده 15 قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک و دو پرونده امر جهت اقدام مقتضی اعاده می گردد.
مرجع :
کتاب قانون مدنی در آیینه آراء دیوان عالی کشور - عقود وتعهدات
به اهتمام یدالله بازگیر- انتشارات فردوسی - چاپ اول - چاپ دریا
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 629
تاریخ تصویب : 1368/08/30
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
با پرداخت بقیه ثمن مورد معامله نسبت به تنظیم سندرسمی اقدام نمائید خسارتی بر مبنای خلع ید زمین و تخریب بناهای احداثی صورت نگرفته تا ضمان درک آن به عده مسبب یا مسببین اصلی بوده باشد
