برنامه جامع صیانت از جنگلهای شمال کشور ( حفظ ، نگهداری و توسعه جنگلهای شمال )
شماره 16276/ت26239ه- 24/6/1382
وزارت جهاد کشاورزی - سازمان حفاظت محیط زیست - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
هیات وزیران در جلسه مورخ 5/6/1382 بنا به پیشنهاد شماره 4108/80-22511/105 مورخ 28/12/1380 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، برنامه جامع صیانت از جنگلهای شمال کشور ( حفظ ، نگهداری و توسعه جنگلهای شمال ) را به شرح زیر تصویب نمود :
برنامه جامع صیانت از جنگلهای شمال کشور ( حفظ ، نگهداری و توسعه جنگلهای شمال )
فصل اول - طبقه بندی وظایف در سطوح مختلف مدیریت جنگلهای شمال کشور :
ماده 1- قلمرو وظایف و نمودار کلی سطوح مختلف ( سیاستگذاریهای کلان ، هماهنگی ، نظارت و اجرای عملیات ) مدیریت جنگلهای شمال کشور ، به شرح جدول زیر تعیین می شود :
(برای مشاهده جدول به روزنامه رسمی مراجعه شود)
فصل دوم سیاستها و اقدامات اجرائی برای حفاظت از جنگلهای شمال کشور :
ماده 2- وزارت جهاد کشاورزی ( سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور ) مکلف است در جهت تسریع در شناسایی و تعیین محدوده های اراضی منابع ملی و تفکیک مستثنیات قانونی مردم طی برنامه ضربتی دو ساله در استانهای شمالی کشور تمامی عرصه های منابع ملی را تعیین تکلیف نموده و سند آن را به نام دولت اخذ نماید . سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور نیز موظف است اعتبار مورد نیاز را پس از بررسیهای کارشناسی ، در قالب بودجه سالانه برای دستگاههای اجرائی ذیربط پیش بینی نماید .
ماده 3- وزارت جهاد کشاورزی موظف است با هماهنگی و همکاری سازمان حفاظت محیط زیست ، حداکثر ظرف شش ماه پس از ابلاغ این تصویبنامه ، پیشنهادهای خود را به منظور اصلاح قوانین و مقررات در زمینه حفاظت و بهره برداری از جنگلهای شمال کشور ، برای سیر مراحل قانونی به هیات دولت ارائه نماید .
ماده 4- رئیس قوه قضاییه می تواند برای رسیدگی به پرونده معترضین و بهره برداران غیر قانونی از جنگل نسبت به ایجاد دادگاههای ویژه اتخاذ تصمیم نماید .
ماده 5 - به منظور افزایش امکان استفاده از تجهیزات حفاظتی و روشهای نوین حفاظت از جنگلهای شمال کشور ، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست حسب مورد مکلفند ، با همکاری و هماهنگی وزارت کشور ( نیروی انتظامی ) و بسیج با استفاده از امکانات و تجهیزات آن و نیز بکارگیری مشارکتهای مردمی ، نسبت به تکمیل پوشش شبکه رادیویی ( بی سیم ) در سطح جنگلهای شمال ، تشکیل یگان حفاظت ، تحت پوشش حفاظتی قرار دادن گلوگاه های جاده های اصلی و احداث کمربندهای حفاظتی اقدام نمایند . امکانات و اعتبارات مورد نیاز پس از ارائه طرحهای لازم و بررسیهای کارشناسی توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تامین خواهد شد .
ماده 6 - کاهش و توقف عوامل مهم تخریب جنگلهای شمال کشور به شیوه های زیر الزامی است :
1- خروج دام و جنگل نشینان از جنگلهای شمال :
وزارت جهاد کشاورزی ( سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور ) مکلف است در یک برنامه زمانی و به صورت فوق العاده ، نسبت به خارج سازی دامهای باقیمانده در سطح جنگلهای شمال ( تعداد 7/3 میلیون واحد دامی ) و حدود 10565 واحد خانوار جنگل نشین ( آبادیهای زیر 20 خانوار ) طی یک برنامه زمان بندی حداکثر شش ساله از عرصه های جنگلی شمال کشور اقدام نماید . برای دستیابی به اهداف مذکور لازم است وزارت یاد شده ضمن بازنگری در روشهای اجرائی کنونی ، نسبت به دستیابی راهکارهای مناسب و جدید از طریق مبادله نظرات و تجارب بین صاحبنظران و کارشناسان سایر بخشها ، نیز اقدام نماید .
به منظور تسریع در اجرای عملیات و رفع موانع و مشکلات احتمالی و ضرورت هماهنگی دستگاههای مختلف اجرائی ، استانداران استانهای شمالی کشور موظف به انجام تمهیدات لازم می باشند .
2- کاهش تدریجی بهره برداری های مجاز در حد توان اکولوژیکی جنگلهای طبیعی از طریق ارائه برنامه جایگزینی مصارف چوب ، تسهیل واردات چوب و سایر مکانیزمهای اقتصادی مبتنی بر ساز و کار بازار ، همچنین تشدید مبارزه با قاچاق چوب و کنترل مبادی جاده های جنگلی .
3- حذف فعالیتهای عمرانی ناسازگار و مخرب جنگلهای کشور : الف - اکتشاف و بهره برداری جدید از معادن طبقه ( 1 ) ماده ( 3 ) قانون معادن کشور - مصوب 1377 - و معادن ذغال سنگ و سنگهای زینتی در محدوده جنگلهای شمال کشور با سطح تخریب بیش از چهار هکتار ، منوط به تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست خواهد بود . اکتشاف و بهره برداری جدید از معادن یادشده با سطح تخریب کمتر از چهار هکتار ، منوط به موافقت اداره کل حفاظت محیط زیست استان است .
ب - تخصیص اعتبار اجرای طرحهای عمرانی ملی جدید ، ساخت و ساز و توسعه کالبدی که منجر به تغییر کاربری جنگل و کاهش سطح آن می شود ، منوط به انجام مطالعات زیست محیطی و تایید سازمان حفاظت محیط زیست خواهد بود و اجرای طرحهای عمرانی استانی مشروط به اخذ مجوز از اداره کل حفاظت محیط زیست استان است . در موارد اختلاف موضوع در شورای عالی حفاظت محیط زیست مطرح خواهد شد .
ماده 7 - به منظور کاهش فشار جنگل نشینان و روستاهای حاشیه جنگل بر منابع جنگلی و جایگزینی سوختهای فسیلی به جای هیزم ، شرکت ملی نفت ایران موظف است با همکاری وزارت جهاد کشاورزی ( سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور ) نسبت به استقرار واحدهای توزیع نفت و گاز و دسترسی آسان ساکنان روستاهای بالای بیست خانوار به سوختهای فسیلی به قیمتهای متناسب با شهرها ، حداکثر ظرف ( 4 ) سال اقدام نماید .
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز موظف است از طریق نظام بانکی کشور ، تسهیلات لازم را برای احداث نانواییهای با سوخت فسیلی ، شعبه های فروش نفت در روستاهای بالای بیست خانوار حاشیه جنگل و داخل آن برقرار سازد . تسهیلات مذکور با یارانه هفتاد درصد ( 70% ) به سود و کارمزد از محل برنامه کمکهای فنی و اعتباری وزارت جهاد کشاورزی تامین و پرداخت خواهد شد .
ماده 8 - با توجه به محدودیت بالقوه منابع جنگلی و با هدف کاهش میزان برداشت چوب از جنگلهای شمال و کاهش میزان قاچاق چوب ، وزارت بازرگانی موظف است با همکاری وزارتخانه های صنایع و معادن ، جهاد کشاورزی و سازمانهای تابعه ( از جمله سازمان حفظ نباتات ) نسبت به رفع موانع وارداتی انواع چوب آلات خام به کشور اقدام نماید .
ماده 9 - از تاریخ ابلاغ این تصویبنامه ، صدور هرگونه مجوز احداث کارگاههای صنایع چوب و سلولزی که از منابع جنگلی شمال کشور استفاده می کنند در چارچوب مقررات سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری امکان پذیر خواهدبود . سازمانهای یاد شده مکلفند مقررات مربوط را حداکثر ظرف دو ماه اعلام نمایند .
ماده 10- به منظور جبران خسارات وارده به مجریان طرحهای جنگلداری و صاحبان معادن که در اثر اعمال این تصویبنامه دچار زیان و ضرر می شوند ، دستگاههای اجرائی ذیربط نوع و میزان خسارات وارده را به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور اعلام می نمایند تا پس از انجام بررسیهای کارشناسی لازم ، راهکارهای مناسب جبران خسارات در شورای اقتصاد مطرح گردد .
ماده 11- با هدف حفاظت از ذخایر ژنتیکی گونه های گیاهی و جانوری جنگلهای شمال کشور ، ضروری است امکانات لازم به منظور تجهیز ، تکمیل و توسعه مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور حسب مورد در استانهای شمالی کشور از طریق مراجع ذیربط پیش بینی شود .
فصل سوم - راهکارهای اجرائی برای احیاء و توسعه پوشش گیاهی :
ماده 13- جهت توسعه جنگل و زراعت چوب ، وزارت جهاد کشاورزی ( سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور ) مکلف است از طریق اجرای سیاستهای تشویقی و جلب مشارکت مردم نسبت به توسعه سطح جنگلها و برقراری تعادل اکولوژیک در مناطق مستعد از طریق زیر اقدام نماید :
1- جنگلکاری در اراضی بالادست و مناطقی که در گذشته جنگل بوده ولی اکنون به دلایل مختلف تغییر کاربری یافته و تخریب شده اند .
2- بکارگیری نتایج حاصل از تحقیقات کاربردی بر روی گونه های سریع الرشد سازگار با شرایط اکولوژیک مناطق مختلف شمال کشور نظیر گونه های صنوبر ، پالونیا ، اکالیپتوس .
3- فراهم آوردن زمینه اجرای پروژه زراعت چوب در مناطق مستعد خارج از جنگل ، از طریق جلب مشارکت بخش غیردولتی ( به ویژه صاحبان صنایع ) .
4- اجرای پروژه های توسعه درختکاری و جنگل زراعی در اراضی شیب دار مستعد .
فصل چهارم - استفاده بهینه از منابع موجود و اصلاح روشهای فنی و اجرائی :
ماده 14- با توجه به نقش جنگلهای شمال در حفاظت آب و خاک ، تنوع زیستی و لزوم توجه جدی به این منابع در برنامه ریزیهای توسعه منطقه ای ، لازم است طرح آمایش سرزمین برای استانهای شمالی کشور ، با تاکید بر اولویت حفاظت و توسعه جنگلها به اجراء درآید . بدین منظور سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و دستگاههای اجرائی و تحقیقاتی ذیربط ، حداکثر ظرف مدت سه سال نسبت به تهیه طرح تفصیلی آمایشی حوزه های آبریز ( آبخیز ) شمال کشور اقدام نماید .
ماده 15- به منظور حفاظت کمی و کیفی جنگلهای شمال کشور و توجه به حفظ و ارتقای تنوع زیستی و کارکردهای زیست محیطی ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ( واحد امور فنی و تدوین ضوابط و معیارها ) موظف است کمیته ای با همکاری نمایندگان سازمانها و مراجع زیر تشکیل داده و حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ این تصویبنامه ، نسبت به بازنگری شرح خدمات تهیه طرحهای جنگلداری ، اقدام نماید :
1- سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور .
2- سازمان حفاظت محیط زیست .
3- دو نماینده از دانشکده های منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه تهران .
4- موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور .
ماده 16- در بازنگری و تدوین شرح خدمات تهیه و اجرای طرحهای جنگلداری رعایت اصل ( مدیریت پایدار منابع جنگلی ) با تکیه بر معیارهای زیر الزامی است :
1- حفظ و توسعه مناسب کارکردهای حفاظتی - حمایتی اکوسیستمهای جنگلی .
2- حفظ و توسعه مناسب تنوع زیستی در اکوسیستمهای جنگلی . 3- حفظ سلامت و قدرت رشد اکوسیستمهای جنگلی با تاکید بر شناخت و رعایت ارتباط تنگاتنگ و متعامل مجموعه عوامل اکولوژیک رویشگاه .
4- توجه به شرایط اقتصادی - اجتماعی حاکم بر جنگلهای شمال کشور و رعایت اصل برنامه ریزی و مدیریت مشارکتی جنگل نشینان در اجرای طرحهای جنگلداری .
5 - استفاده از تمامی استعدادهای حوزه های آبخیز جنگلی با هدف کاهش برداشتهای مجاز فعلی و غیرمجاز ازجنگلهای شمال و ایجاد اشتغال سازگار با طبیعت نظیر برنامه ریزی بر روی فعالیتهای اکوتوریسم ، پرورش آبزیان ، صنایع جانبی چوبی .
تبصره - ادامه فعالیتهای معدنی موجود در جنگلهای شمال کشور تا پایان دوره اعتبار پروانه بهره برداری همچنان بلامانع است .
فصل پنجم - پایش و ارزیابی اقدامات اجرائی در جنگلهای شمال کشور :
ماده 17- در اجرای بهینه سازی وظایف سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور ، رعایت موارد زیر الزامی است :
1- سازمان حفاظت محیط زیست استانداردهای زیست محیطی لازم در زمینه طرحهای حفظ ، احیاء ، توسعه و بهره برداری از منابع طبیعی را تهیه و برای تصویب به شورای عالی حفاظت محیط زیست ارائه نماید .
2- سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور طرحهای حفظ ، احیاء ، توسعه و بهره برداری از منابع طبیعی را در چارچوب استانداردهای زیست محیطی مصوب شورای عالی حفاظت محیط زیست تهیه و پس از تصویب در مراجع قانونی ، به اجراء می گذارد .
3- نظارت و ارزیابی طرحهای اجراء شده به منظور رعایت استانداردهای زیست محیطی ( موضوع جزء 1 این ماده ) بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست خواهد بود .
ماده 18- به منظور آگاهی از روند تغییرات کمی و کیفی جنگلهای شمال کشور و شناسایی تاثیرات اقدامات اجرائی انجام شده بر وضعیت جنگلها و محیط زیست و تعیین سیاستهای آتی در جهت نیل به مدیریت پایدار جنگل ، اجرای عملیات اجرائی زیر الزامی است :
1- اجرای پروژه پایش کمی و کیفی جنگلهای شمال کشور : وزارت جهاد کشاورزی ( سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور ) موظف است در مقاطع زمانی پنج ساله اقدام به تهیه و تولید نقشه های بزرگ مقیاس ( 25000 :1 ) جنگلهای شمال کشور با استفاده از عکسهای هوایی و یا اطلاعات ماهواره ای نموده و تغییرات حادث شده را در مقاطع فوق به صورت نقشه و آمار از سطح و تراکم جنگل ارائه نماید . همچنین در مقاطع زمانی 10 ساله تغییرات کمی و کیفی توده های جنگلی را اعم از میزان موجودی سرپا - تراکم تاج پوشش - تیپ - وضعیت زادآوری - آمیختگی توده ها و تنوع زیستی با آماربرداری زمینی و انتخاب مناطق نمونه یا ایستگاههای ارزیابی بر پایه ملاحظات اکولوژیکی اعم از عوامل زیستی و فیزیکی ، بررسی نموده و نتایج را به صورت آمار مقطعی و مقایسه ای ارائه نماید . در این راستا بررسی و تعیین وضعیت اقتصادی و اجتماعی و تغییرات آن به خصوص آمار جمعیت و دام در مقاطع زمانی پنج و ده ساله با استفاده از بررسیهای مرکز آمار ایران ضروری خواهد بود .
2- ایجاد بانک اطلاعات جنگل :
وزارت جهاد کشاورزی ( سازمان جنگلها و مراتع کشور ) موظف است با همکاری دستگاههای اجرائی ذیربط ظرف دو سال نسبت به ایجاد پایگاه اطلاعات مکانیزه جنگلهای شمال کشور که حاوی تمامی اطلاعات مکانی و توصیفی از وضعیت فعلی جنگلها باشد ، اقدام نموده و در مقاطع زمانی مورد اشاره در بند ( 1 ) این ماده و نیز پس از هر تجدید نظر در طرحهای اجرائی ، نسبت به بهنگام سازی اطلاعات ذخیره شده در پایگاه مذکور اقدام نماید . سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور موظف است داده ها و اطلاعات جمع آوری شده را طبق تقاضا در اختیار دستگاههای اجرائی ذیربط قرار دهد .
معاون اول رئیس جمهور - محمدرضا عارف
نوع : تصویب نامه
شماره انتشار : 17069
تاریخ تصویب : 1382/06/05
تاریخ ابلاغ : 1382/07/12
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
تصویبنامه درخصوص راهکارهای لازم برای تحقق رشد اقتصادی حداقل هشت درصد در سالهای باقیمانده برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری آئین نامه اجرائی قانون ایجاد شهرهای جدید
