قانون ثبت اسناد و املاک
مصوب کمیسیون قوانین عدلیه مورخ 21 حمل تنگوز ئیل 1301
باب اول
در تشکیل اداره ثبت اسناد و املاک و ترتیب دفاتر آن
ماده 1 - دوائر ثبت اسناد و املاک برای دو مقصود تشکیل می شود: اول ثبت
املاک تا این که مالکیت مالکین و حقوق ذوی الحقوق نسبت به آنها رسما تعیین
و محفظ گردد. دویم ثبت اسناد برای این که رسما دارای اعتبار شود.
فصل اول
در تشکیل اداره ثبت اسناد و املاک
ماده 2 - برای مرکزیت دادن به کلیه دوائر ثبت اسناد و املاک اداره
مخصوصی در وزارت عدلیه تاسیس می شود که یکی از ادارات مستقله مرکزی وزارت
عدلیه محسوب است اداره مزبور مشتمل بر دو دائره است :
1 - دایره پرسنل و مراسلات 2 - دایره ضبط.
ماده 3 - رییس کل اداره ثبت اسناد و املاک به تصویب وزارت عدلیه و بر
طبق فرمان همایونی منصوب می شود، وزیر عدلیه فقط اشخاصی را می تواند
پیشنهاد کند که علاوه بر لیاقت و اطلاعات لازمه قضاوت از نقطه نظر مراتب
خدمت نیز استحقاق این مقام را داشته باشد.
ماده 4 - در هر حوزه محکمه ابتدایی یک دایره ثبت اسناد و املاک تاسیس
می شود دایره مزبوره ممکن است لدی الاقتضا در نقاط مختلف حوزه مذکوره دارای
شعب باشد.
نصب کلیه مستخدمین دوائر و شعب ثبت اسناد و املاک مطابق قانون استخدام
خواهد بود.
ماده 5 - هر یک از دوائر ثبت اسناد و املاک مشتمل است بر یک شعبه ثبت
که در تحت اداره یک نفر رییس شعبه توسط مامورین متخصص این کار(مباشرین
ثبت ) اداره می شود و یک شعبه ضبط وزارت عدلیه می تواند در نقاطی که مقتضی
بداند برای ثبت و ضبط یک شعبه تاسیس نماید.
ماده 6 - عده مباشرین ثبت در هر یک از دوائر ثبت منوط به مقتضیات محل
و قدر ضرورت می باشد تعیین و تشخیص آنها به موجب پیشنهاد مدیر کل ثبت
اسناد و املاک با وزیر عدلیه خواهد بود.
ماده 7 - کلیه مستخدمین ثبت اسناد باید دارای همان شرایطی باشند که
مطابق قانون موقتی اصول تشکیلات عدلیه برای قضاوت و یا مستخدمین هم رتبه
آنها معین شده است به علاوه شرط عدم اعتیاد به کشیدن تریاک و نیز کلیه
مستخدمین ثبت اسناد باید همان امتحانی را بدهند که مطابق مقررات قانون
موقتی امتحان حکام و صاحبان مناصب عدلیه مقرر است .
ماده 8 - مباشرین ثبت نمی توانند وظایف خود را انجام دهند مگر در حوزه
محکمه ابتدایی که در آن ماموریت دارند و اقدامات آنها در جایی که خارج از
حوزه مذکور باشد اثر قانونی ندارد.
ماده 9 - ماموریت کلیه مستخدمین ثبت اسناد قابل تبدیل است .
ماده 10 - هر دایره ثبت دارای مهری خواهد بود که شکل و اندازه آن را
وزارت عدلیه در ضمن نظامنامه که برای اجرای این قانون ترتیب می دهد معین
خواهد کرد.
ماده 11 - هر مباشر ثبتی که جدیدا معین می شود پس از مراسم تحلیف و قبل
از تصدی به ماموریت باید دو نمونه از امضای خود را بدهد یکی از نمونه های
مزبوره در دفتر دایره محلی و دیگری در اداره کل ثبت اسناد و املاک در
تهران ضبط خواهد شد.
ماده 12 - در صورت فوت یا انفصال و یا عزل مباشر ثبت مدیر دایره ثبت
اسناد و املاک حوزه ابتدایی با حضور مدعی العموم آن حوزه ذیل دفاتر مباشر
مزبور را بسته دفاتر را توقیف و به مباشری که به جای او معین می شود تسلیم
خواهد کرد.
فصل دوم
دفاتر ثبت اسناد و املاک
ماده 13 - هر دایره ثبت اسناد و املاک دارای دفاتر ذیل خواهد بود و هر
دفتری باید نخستین باشد.
1) دفتر املاک 2) دفتر معاملات راجع به اموال غیر منقوله 3) دفتر معاملات
اموال منقوله 4) دفتر اسناد متفرقه 5) دفتر ودایع 6) دفتر احکام محاکم 7)
دفتر صورت اشخاصی که ورشکسته و یا در تحت قیمومت و یا ولایت شرعی هستند 8)
دفتر عایدات 9) دفتر امتیازات 10) دفتر نماینده عمومی (اندیکاتور).
ماده 14 - وزارت عدلیه میزان عرض و طول هر یک از دفاتر مذکوره در ماده
13 و ماده 20 و همچنین نمونه صفحات و عده ستونها و مطالبی را که باید در
هر یک از ستون ها درج شود به موجب نظامنامه مخصوصی که به صحه همایونی باید
برسد معین خواهد کرد.
ماده 15 - کلیه دفاتر مذکوره در ماده قبل باید مجلد بوده و تمام صفحات
آن را در بدو امر مدعی العموم بدایت محل نمره گذاشته و به امضا خود ممضی و
به مهر پارکه ممهور نماید مجموع عده صفحات هر دفتر را باید مدعی العموم با
تمام حروف در صفحه اول و آخر دفتر قید نماید.
ماده 16 - عده مجلدات دفتر املاک به عده بلوکات و محلات (ناحیه ) شهرهای
هر حوزه محکمه ابتدایی خواهد بود و در هر یک از مجلدات مذکوره لااقل یک
ورقه مشتمل بر دو صفحه متقابل برای هر ملک منظور می شود و صفحات مزبوره
دارای یک نمره ترتیبی خواهد بود تمام معاملات راجعه به انتقال املاک که
مربوط به آن ملک است به ترتیب تاریخ قید می شود.
ماده 17 - کلیه دفاتر مذکور در ماده 13 به استثنا دفتر املاک سنوی بوده
و در آخر هر سال مباشرین ثبت اسناد و املاک دفاتر خود را بسته عده اسنادی
را که ثبت شده است معین و صورت مجلسی از شرح ختم دفتر در آخرین صفحه که
بسته می شود مرتب کرده امضا می نماید پس از آن دفاتر بسته شده را به مدیر
دایره ثبت اسناد و املاک حوزه خود تسلیم می کند.
ماده 18 - مدیر مزبور در آخر هر سال از بسته شدن دفاتر به طریق مزبور
در ماده 17 اطمینان حاصل کرده صحت آن را تصدیق و صورت مجلس سابق الذکر را
امضا می نماید پس از آن یک نسخه از اصل هر یک از دفاتر را به دفتر را کد
حوزه خود و نسخه دیگر را به دفتر راکد اداره کل ثبت اسناد و املاک در
تهران ارسال خواهد داشت .
ماده 19 - دفتر املاک سنوی نبوده و مادامی که صفحه سفید دارد استعمال
می شود و مقررات راجعه به بستن دفاتر و ترتیب صورت مجلس که در دو ماده فوق
مذکور است پس از اختتام آن به عمل آمده یک نسخه از آن در دفتر را کد حوزه
که ملک در آن واقع شده و نسخه ثانی به دفتر را کد اداره کل ثبت اسناد و
املاک در تهران ارسال خواهد شد.
ماده 20 - هر دایره ضبط دو دفتر مخصوص خواهد داشت .
اولا - دفتر ثبت خلاصه سوادهایی که مطابق این قانون داده می شود.
ثانیا - دفتر عایداتی که از این ممر دریافت می شود.
ماده 21 - برای آن که تمام وقف نامه ها در دوائر ثبت اسناد و املاک ثبت
شود دائره ضبط سواد آنها را از دفاتر مختلفه که متدرجا به دایره ضبط
می رسد استخراج کرده و در دفتر مخصوص ثبت خواهد نمود و در آخر دفتر مزبور
فهرستی از اعیان موقوفه به ترتیب حروف تهجی مرتب خواهد کرد.
فصل سوم
در نظارت به امور مباشرین ثبت اسناد و املاک و در مسئولیت آنها
ماده 22 - کلیه اعضا و مستخدمین دوائر ثبت اسناد و املاک در تحت نظارت
رییس کل اداره مزبوره خواهند بود.
ماده 23 - رییس کل اداره ثبت اسناد و املاک حق نظارت خود را مستقیما و
یا به توسط مدیرهای دوائر ثبت اسناد و املاک ایلاتی و ولایتی به موقع اجرا
می گذارد و همچنین می تواند اجرای تحقیقات راجعه به تخلفات مرئوسین خود را
به روسای اول محاکم استیناف یا مدعیان عمومی محاکم مزبوره و یا روسا
محاکم ابتدایی و یا مدعیان عمومی محاکم مزبوره ارجاع نماید ولی قضات و
صاحب منصبان مزبوره مذکوره نمی توانند خود مستقیما اقدام به تحقیق کنند مگر
مدعیان عمومی آن هم در صورتی که مستخدمین اداره ثبت اسناد و املاک متهم به
ارتکاب جنحه و یا جنایت باشند در این صورت نیز مدعیان عمومی باید فورا
رییس کل اداره ثبت اسناد و املاک را مستحضر سازند.
ماده 24 - محاکمه اداری کلیه اعضا و مستخدمین اداره ثبت اسناد و املاک
و همچنین مراتب خدمت و حقوق و وجه الضمانه که ممکن است به آنها تعلق بگیرد
مطابق مقررات قانون استخدام کشوری خواهد بود.
فصل چهارم
جرایم و مجازات های مخصوص
ماده 25 - هر گاه اجزای اداره ثبت اسناد و املاک عامدا یکی از جرمهای
ذیل را مرتکب شوند از هر گونه خدمت دولتی اخراج و به مجازاتی که برای جعل
و تزویر خطوط رسمیه و یا استعمال اسناد مجعوله مقرر است محکوم خواهند شد
- اولا اسنادی که به جهات ظاهره از سندیت افتاده ثبت نمایند مثل اسناد
مجعوله و محکوکه و قلم رفته و امثال آنها. ثانیا - اسناد راجعه به معاملات
را بدون حضور طرفین و یا وکلای ثابت الوکاله آنان و یا بدون حضور شخص که
خودش صلاحیت دارد که قائم مقام طرفین باشد و و یا وکیل ثابت الوکاله او ثبت
نماید و همچنین اگر اسنادی را که قائم به یک طرف باشد بدون حضور طرف
مزبور و یا قائم مقام قانونی او ثبت کند. ثالثا - سندی را به اسم کسانی که
آن معامله را نکرده اند ثبت کنند. رابعا - تاریخ سند یا ثبت سندی را مقدم
و یا موخر در دفتر ثبت کنند. خامسا - تمام یا قسمتی از دفاتر ثبت را
مفقود و یا مکتوم کنند یا ورقی از آن دفاتر را بکشند و یا به وسائل
مزبوره دیگر ثبت سندی را از اعتبار و استفاده بیندازند. سادسا - در ثبت
سند به تراشیدن یا پاک کردن تصرف کنند. سابعا - اسناد انتقالی را با علم
به عدم مالکیت انتقال دهنده ثبت کرده باشد.
ماده 26 - هر گاه اجزا اداره ثبت اسناد و املاک قبل از احراز هویت
اشخاص و یا صلاحیت اصحاب معامله و یا قابلیت موضوع معامله سندی را عمدا
ثبت کنند از یک سال تا سه سال از شغل خود منفصل خواهند بود.
ماده 27 - همچنین مجازات ماده قبل درباره اشخاصی که عمدا سندی را ثبت
کنند که مفاد آن مخالف قوانین جاریه باشد مقرر خواهد بود.
ماده 28 - هر گاه اجزای اداره ثبت اسناد و املاک تصدیقاتی بدهند که
مخالف واقع باشد محکوم خواهند شد به مجازاتی که برای اجزا ادارات دولتی
به جهت ساختن و جعل و تزویر خطوط رسمی مقرر است .
ماده 29 - هر گاه اجزای اداره ثبت اسناد و املاک مبلغ حق ثبت را عمدا
کمتر از تعرفه مقرر اخذ نمایند در دفعه اول دو مقابل و در دفعه دوم سه
مقابل و در دفعه سوم چهار مقابل آن چه که کسر گرفته اند از حقوق آنها
ماخوذ و به خزانه دولت تسلیم می شود.
و در دفعه چهارم علاوه بر مجازات مقرره برای دفعه سیم از شغل خود نیز
منفصل می شوند.
ماده 30 - هر گاه معلوم شود که یکی از اجزا اداره ثبت اسناد و املاک
تمام یا قسمتی از وجوه دولتی را تصاحب و یا تلف نموده و یا این که علاوه
بر تعرفه مقرره وجهی اخذ کرده و به حساب نیاورده باشد علاوه بر استرداد
وجوه مزبوره و انفصال دائمی از خدمت به مجازات خیانت در امانت محکوم
خواهد شد. و اگر وجوه زایدی را اخذ و به حساب دولت آورده باشد به علاوه
استرداد وجه محکوم به یک سال انفصال موقت خواهد بود.
ماده 31 - هر گاه اجزای اداره مزبوره مقررات این قانون را در اصلاح جای
سفید و کلمات زائده و عده و فاصله سطور و همچنین دستورالعمل های وزارت
عدلیه را در ترتیب نگاهداشتن دفاتر و غیره رعایت ننمایند در دفعه اول ثلث
مقرری یک ماهه آنان و در دفعه دویم تمام مقرری یک ماهه مقطوع و در دفعه سوم
شش ماه از خدمت منفصل می شوند.
ماده 32 - در موارد تقصیراتی که مجازات آنها به موجب این فصل معین
نشده است اجزا اداره ثبت اسناد و املاک که مرتکب جرم عمومی و یا تقصیر
اداری می شوند موافق مقررات قانون جزای عمومی و یا قانون استخدام تعقیب و
مجازات خواهند شد.
باب دوم
در ثبت املاک
ماده 33 - مدیر ثبت اسناد هر حوزه مکلف به حفظ دفتر املاک حوزه خود و
اجرای ترتیبات مقرره برای ثبت املاک و حافظ اعتبارات قانونی آن خواهد بود.
فصل اول
در تقاضای ثبت املاک
ماده 34 - ثبت املاک اختیاری است مگر در مورد نقل و انتقال خالصجات
دولتی و اموال غیر منقوله ایالات و ولایات و بلوکات و بلدیه ها و یا نقل و
انتقال املاک غیر منقول که در حدود قوانین بین اتباع خارجه و یا اتباع
ایران و خارجه واقع می شود.
ماده 35 - اشخاص ذیل حق تقاضای ثبت دارند:
1 - مالک و در صورتی که ملک مابین چند نفر مشاعا مشترک باشد هر یک از
شرکا.
2 - کسانی که در ملک حقوقی از قبیل حق السکنی و حق العبور و حق الشرب و
حق المجری و حق التولیه و غیره دارند نسبت به حق خودشان .
ماده 36 - اولیای محجور و امثال آن می توانند به نام آنها تقاضای ثبت
بکنند متولیان موقوفات عامه مجبورا موقوفات خاصه اختیارا تقاضای ثبت
می نمایند. املاک محبوسه مشمول این ماده خواهند بود.
ماده 37 - تقاضانامه ثبت باید به امضا مستدعی ثبت یا وکیل ثابت الوکاله
او بوده و به مدیر ثبت تقدیم شده قبض رسید دریافت شود هر گاه مستدعی ثبت
نتواند امضا کند مدیر ثبت این نکته را قید نموده و پس از اطمینان از هویت
او تصدیق خواهد کرد که تقاضانامه از طرف مستدعی ثبت داده شده است در
صورتی که تقاضا به توسط وکیل بشود باید وکالت نامه متضمن این اختیار ضمیمه
آن باشد تقاضانامه شامل نکات ذیل خواهد بود:
1 - اسم و اسم خانوادگی و سمت و محل اقامت و مشخصات دیگر و تابعیت مستدعی
ثبت و وکیل او در صورتی که تقاضا به توسط وکیل شده باشد.
2 - اسم و وصف مال غیر منقول که تقاضای ثبت آن شده یا تعیین محل و مشخصات
و حدود و ابنیه و اجزا و متعلقات آن .
3 - تخمین قیمت ملک و میزان منافع سالیانه آن .
4 - شرح حقوقی که برای اشخاص در آن ملک است با تعیین صاحبان حقوق .
ماده 38 - در موقع تقدیم تقاضانامه باید تقاضاکننده کلیه اسناد و
قبالجات و مدارک راجعه به آن را با سواد آنها به دایره ثبت اسناد و املاک
بیاورد مدیر یا مباشر ثبت باید سوادهای مزبوره را پس از تطبیق با اصل و
رسانیدن به امضا تقاضاکننده ضبط کرده و اصل اسناد را رد نماید. و اگر سند
مالکیت او منحصر به تصرف است ادله و امارات تصرف فعلی خود را باید کتبا
به اداره ثبت اسناد و املاک تسلیم نماید و در هر حال تقاضاکننده ثبت باید
نحوه تصرف خود را که مطابق این قانون او را برای تقاضای ثبت مجاز می دارد
محرز نماید نسبت به املاکی که مالک خاص ندارد تقاضای ثبت از اشخاص پذیرفته
نمی شود.
ماده 39 - در موقع تقاضای ثبت مستدعی ثبت باید مبلغی به میزان تخمینی
مخارج مقدماتی آن به ودیعه بگذارد.
فصل دوم
مقدمات ثبت املاک
مبحث اول
در اعلام و تعیین حدود موقت
ماده 40 - پس از تقدیم تقاضانامه مدیر ثبت در ظرف ده روز لایحه ترتیب
می دهد مشتمل بر خلاصه و مفاد تقاضانامه و تعیین روز و ساعتی برای تحدید
حدود موقت ملکی که تقاضای ثبت آن شده است .
ماده 41 - لایحه مذکوره در ماده فوق را مدیر ثبت اسناد در ظرف مدت
مذکوره در ماده فوق در جراید حوزه خود منتشر نموده سوادی از آنها را برای
اعلان در محکمه صلح و درب مساجد مهمه و اماکن عمومی و در صورتی که تقاضای
ثبت راجع به ابنیه باشد درب ابنیه مذکوره نزد امین صلح و کمیسر و کدخدای
محل و کدخداهای املاک مجاور ارسال خواهد داشت کمیسر و کدخداها و امین صلح
فورا سواد لایحه را اعلام می کنند و اعلان مزبور تا روز تعیین حدود باید در
اماکن مزبوره باقی باشد و تصدیقی راجع به این که اعلام واقع شده برای مدیر
ثبت می فرستند.
ماده 42 - مدیر ثبت یا معاون او عملیات راجعه به تعیین حدود موقت را
با کمک یک نفر نقشه کش و حضور تقاضاکننده یا وکیل او اجرا خواهد نمود. در
موقع تعیین حدود مدیر ثبت اسناد و املاک مطابق ترتیبات اصول محاکمات حقوقی
اشخاص ذیل را احضار می نماید:
(1) مستدعی ثبت (2) صاحبان املاک مجاور (3) اشخاصی که اعتراض و یا دخالت
نموده اند اشخاص مذکور دعوت می شوند تا در عملیات تعیین حدود حضور به هم
رسانیده یا وکیل قانونی خود را برای حضور اعزام دارند.
ماده 43 - تعیین حدود در تاریخی که معین شده است به عمل می آید
تقاضاکننده یا وکیل او حدود ملکی را که می خواهد ثبت کند تعیین نموده و
صاحبان املاک مجاور و دخالت کنندگان ایرادات و اعتراضات خود را بیان
می نمایند. برای تعیین حدودی که تقاضاکننده اظهارکرده و تعیین قسمتهایی که
مورد اعتراض اشخاص خارج واقع شده نقشه کش نصب علامات کرده و از کلیه نقشه
مختصری ترتیب می دهد.
ماده 44 - مدیر ثبت اسناد یا نماینده او صورت مجلسی از تعیین حدود با
قید مطالب ذیل ترتیب می دهد:
(1) تعیین ماه و روز یا روزهایی که عملیات در آن واقع شده است (2) اسم و
اسم خانوادگی و شغل و سمت و محل اقامت اشخاصی که حضور داشته اند (3)
اتفاقاتی که در حین عملیات رخ داده و اظهارات اشخاصی که دخالت نموده اند
(4) نصب علامات و عده و دلالت آنها (5) اسنادی که تقاضاکننده و معترضین
تقدیم داشته اند صورت مجلس فوق را مدیر ثبت اسناد یا معاون او و نقشه کش و
کلیه حضار و دخالت کنندگان امضا می کنند و در صورتی که نتوانند یا نخواهند
امضا کنند این نکته در صورت مجلس قید می شود. به صورت مجلس فوق نقشه تعیین
حدود موقت و کلیه اسنادی که تسلیم شده است ضمیمه گشته و فهرستی نیز از
ضمایم بر داشته می شود.
ماده 45 - هر گاه مستدعی ثبت یا نماینده از طرف او برای تعیین حدود
حاضر نشود عملیات موقوف می شود و فقط غیبت تقاضاکننده در صورت مجلس ذکر
خواهد شد و در این صورت تقاضانامه مسکوت عنه و ضبط خواهد شد و مخارجی که
شده است از وجه تودیعی موضوع و بقیه به مستدعی ثبت رد می شود و اگر
مشارالیه تقاضای خود را مجددا تعقیب نماید باید مخارج آن را ثانیا تودیع
کند.
ماده 46 - هر گاه تعیین حدود موقت به عمل آید مدیر ثبت اسناد باید در
ظرف ده روز اعلانی به وسائل مذکوره در ماده 41 و سایر وسائل ممکنه از قبیل
جار و غیره منتشر خواهد نمود مشتمل بر اسم ملک و مشخصات حدودی که موقتا
تعیین شده و اسم مستعدی ثبت و متصرف فعلی و عنوان تصرف و این که اعتراضات
راجعه به ثبت ملک در ظرف مدت شش ماه در دایره ثبت اسناد و املاک و در دفتر
صلحیه پذیرفته خواهد شد و پس از انقضا مدت مزبور در هر ماهی یک مرتبه
تجدید خواهد شد.
ماده 47 - هر گاه موضوع ثبت ابنیه و املاک کوچکی باشد که حدود آنها
کاملا معین و مشخص است از اقداماتی که بایستی در محل به عمل آید و در این
مبحث مذکور شده ممکن است صرف نظر شود ولی اعلان مذکور در ماده 46 باید به
عمل آید.
مبحث دویم
در اعتراضات
ماده 48 - در مدت شش ماه از ابتدای انتشار در جراید و اعلام مذکوره در
ماده 46 اشخاص ذینفع می توانند در ثبت ملک به طریق ذیل اعتراض و دخالت
کنند:
1 - به وسیله اعتراض هر گاه نسبت به مالکیت مستدعی ثبت کلا یا بعضا و یا
در حدود ملک مناقشه داشته و یا حقی برای خود قائل باشد.
2 - به وسیله تقاضای ثبت در صورتی که فقط حقی در ملک برای خود قائل باشد.
ماده 49 - اعتراضات و یا تقاضاهای ثبت مذکور به دفتر ثبت اسناد و املاک
یا دفتر محکمه صلح تقدیم می شود و هر گاه اعتراض شفاهی باشد صورت مجلسی از
آن ترتیب داده می شود و در ضمن اعتراض یا تقاضای ثبت باید حقوق و مدارک و
اسنادی که مبنای اعتراض است مذکور شود هرگاه اعتراض با تقاضا به محکمه
صلح داده شده باشد ایمن صلح فورا آن را نزد مدیر ثبت ارسال می دارد.
ماده 50 - ولی یا قیم و یا مدعی العموم می توانند به وسیله اعتراض
تقاضای ثبت به نام محجور و یا صغیر و یا غائب مفقودالاثر مداخله نمایند.
ماده 51 - هیچ اعتراضی و یا تقاضای ثبتی پس از انقضا مدت شش ماه از تاریخ
الصاق و انتظار اعلام پذیرفته نخواهد شد.
مبحث سوم
در رسیدگی به اعتراضات
ماده 52 - در صورتی که کلیه ترتیبات قانونی مذکوره در مواد سابقه به
عمل آمده واحدی در ظرف مدت مذکور در ماده 48 اعتراض یا تقاضایی ننموده
باشد مدیر ثبت اسناد و املاک ملک را در دفتر املاک ثبت می نماید.
ماده 53 - در صورتی که اعتراض یا تقاضایی در ظرف مدت مقرره واقع شده
باشد مدیر ثبت اسناد و املاک فورا سوادی از آن را به مستدعی ثبت ابلاغ
می نماید و مستدعی ثبت از تاریخ ابلاغ تا مدت دو ماه وقت خواهد داشت تمکین
خود را نسبت به اعتراض و تقاضا اعلام دارد یا آنها را مرتفع نماید در
صورتی که مستدعی ثبت تمکین خود را اعلام نمود یا معترض و تقاضاکننده اظهار
خود را استرداد کرد مدیر ثبت اسناد و املاک به ثبت ملک اقدام خواهد نمود.
ماده 54 - هر گاه پس از ابلاغ سواد اعتراض یا تقاضا به مستدعی ثبت دو
ماه بگذرد و مشارالیه جوابی ندهد مدیر ثبت اسناد و املاک باید به توسط
اخبار کتبی که به رویت مستدعی ثبت می رسد به مشارالیه اخطار کند که اگر پس
از این اخطار باز در ظرف دو هفته از طرف مستدعی ثبت اقدامی نشود تقاضای
او راجع به ثبت ملک با کلیه عملیاتی که شده است باطل و لغو خواهد شد.
ماده 55 - هر گاه در ظرف مدت دو ماه مذکور در ماده 53 و یا در ظرف دو
هفته مذکور در ماده 54 مستدعی ثبت به مدیر ثبت اسناد و املاک اطلاع دهد که
نسبت با دعای معترضین تمکین ندارد و اعتراض یا تقاضای ثبت را هم نمی تواند
دوستانه مرتفع کند مدیر ثبت اسناد و املاک فورا به مستدعی ثبت و کلیه
معترضین و تقاضاکنندگان کتبا اخطار می نماید که برای قطع و فصل امر به
محکمه مقتضیه رجوع نمایند.
ماده 56 - مستدعی ثبت می تواند به محکمه صالحه عرضحال رفع مزاحمت تقدیم
کند معترضین و تقاضاکنندگان نیز می توانند برای اثبات اظهارات خود در
محکمه مقتضیه اقامه دعوی نمایند. محکمه مرجوعه مکلف است که این دعاوی را
موافق مقررات اصول محاکمات حقوقی با رعایت طریقه محاکمه اختصاری قطع و
فصل نماید.
تبصره - اگر پس از رسیدگی معلوم شود که ادعای مدعی مستند به اسناد
مجعوله و یا به قصد استفاده نامشروع بوده است علاوه بر جبران خسارات وارده
در صورت اولی مدعی به مجازات جعل و تزویر و یا استعمال اسناد مجعوله و در
صورت ثانیه به مجازات مدلس محکوم خواهد شد.
فصل سوم
در ثبت ملک
ماده 57 - پس از اتمام عملیات مقدماتی مذکوره در فصل دوم مدیر ثبت ملک
را که تقاضای ثبت آن شده با قیود مذکوره در ماده 37 در دفتر املاک ثبت
کرده و وقوع ثبت را در حاشیه و یا ذیل و یا ظهر اسناد مستدعی ثبت قید و
با امضای خود ممضی و به مهر دایره ثبت اسناد و املاک ممهور می نماید پس از
آن سوادی از ثبت ملک به مستعدی ثبت می دهد سواد مزبور نسبت به موضوع تقاضا
سند رسمی خواهد بود.
ماده 58 - پس از ثبت شدن یا ملک در دفتر املاک (به جز مورد ارث ) نقل و
انتقالات و یا معاملات جدیده راجعه به آن ملک را دولت به رسمیت نخواهد
شناخت مگر این که نقل و انتقالات و یا معاملات مزبوره در دایره ثبت اسناد و
املاک ثبت شده باشند.
ماده 59 - در صورتی که ملک ثبت شده به وجهی از وجوه به دیگری منتقل
شود سند انتقال در دفتر معاملات ثبت و در ذیل صورت ثبت ملک خلاصه آن قید
می شود و به همین ترتیب کلیه انتقالات به ترتیب تاریخ در ذیل یکدیگر قید
خواهد شد.
ماده 60 - در موقعی که ملکی و یا حقوقی که تعلق به صغیر یا محجور و
امثال آنها داشته باشد در دفتر املاک ثبت شود سن صغیر و یا علت حجر در
صورت ثبت باید قید شود و پس از این که حالت حجر مرتفع یا صغیر کبیر شد
می تواند تقاضا کند که رفع حجر یا کبر او در دفتر تصریح شود.
ماده 61 - هر دفعه که به موجب نقل و انتقالی سند مالکیت جدیدی در ثبت
اسناد نسبت به ملکی تنظیم شود مدیر ثبت اسناد و املاک در کلیه صفحات دفتر
املاک که شامل سند مقدم بر آن است علامت مخصوصی با مهر دائره ثبت اسناد و
املاک وضع می نماید که دلالت بر خروج مال از ملکیت مالک سابق کند و سواد سند
مالک سابق را هم از دست او گرفته همان علائم را بر آن وضع و در دفتر ضبط
حوزه خود ضبط می نماید و این فقره را با مرکب قرمز در ستون ملاحظات دفتر
املاک در مقابل سند سابق ذکر می کند. در صورتی که محقق شود سواد سند مفقود
شده است این نکته نیز در ستون ملاحظات قید می شود.
ماده 62 - حق گرفتن سواد کامل سند مالکیت منحصر به مالک است و در سواد
مزبور قید می شود که به مالک داده می شود و مدیر ثبت اسناد و املاک مطابقت
آن را با اصل تصدیق و امضا کرده به مهر دایره ثبت اسناد و املاک ممهور
می نماید در صورتی که ملک بین دو یا چند نفر مشاع باشد هر یک از شرکا
می توانند سوادی از سند مالکیت و نقشه آن اخذ نمایند ولیکن دایره ثبت
اسناد و املاک باید در روی سوادها و نقشه که می دهد قید نماید که راجع به
حصه فلان شریک است . سایر اشخاص ذینفع می توانند تصدیقی راجع به حقوق مخصوصی
که در آن ملک دارند از اداره ثبت اسناد و املاک بگیرند و در این تصدیقات
نیز باید اسم گیرنده تصریح شود. مراجعه به دفتر املاک برای عموم جایز است .
ماده 63 - هر امر جدیدی که به توسط مدیر ثبت اسناد و املاک در دفتر
املاک راجع به ملک ثبت شده ثبت می شود مدیر ثبت اسناد و املاک باید در سواد
سابق ملک نیز آن را ذکر نماید و کلیتا مدیر مزبور باید همیشه مطابقت سند
را با ثبتی که در دفتر املاک شده است تصدیق کند.
فصل چهارم
در آثار ثبت ملک
ماده 64 - ثبت ملک در دفتر املاک سند مالکیت کسی است که ملک به نام او
ثبت شده است و دولت فقط او را مالک رسمی خواهد شناخت یا کسی را که به یکی
از جهات شرعیه ملک مزبور به او منتقل شده و سند انتقال آن نیز در دفتر
املاک ثبت شده باشد یا این که ملک مزبور از مالک رسمی به ارث به او رسیده
باشد.
ماده 65 - ثبت حقوق مذکوره در ماده 35 در دفتر ثبت املاک سند رسمی
حقانیت صاحبان حقوق مزبوره است اعم از این که در ضمن ثبت خود ملک یا
علیحده ثبت شده باشد.
ماده 66 - پس از ثبت ملک دعاوی راجعه به تضییع حقی در ضمن ثبت در
محاکم عدلیه از کسی پذیرفته نخواهد شد ولی اگر در ضمن ثبت تقلب و تزویری
اعمال شده باشد اشخاصی که به این ترتیب متضرر شده اند می توانند بر علیه
کسانی که تقلب نموده اند اقامه دعوی نموده جبران تضررات خود را مطالبه
کنند و هر گاه تقصیر از طرف مدیر یا مباشرین ثبت اسناد و املاک بوده و
مشارالیهم قادر به جبران خسارت وارده نباشند جبران خسارت بر عهده دولت
خواهد بود.
باب سوم
در ثبت اسناد و وظایف مباشرین
فصل اول
مواد عمومی
ماده 67 - ثبت اسناد اختیاری است مگر در موارد ذیل :
(1) اجازه و یا امتیازاتی که از طرف دولت نسبت به عین و یا منافع
اراضی و یا ابنیه و یا سواحل و یا دریاچه ها و یا مرداب ها و یا شطوط و
غیره و همچنین کلیه امتیازات دیگری که از طرف دولت داده می شود.
(2) کلیه نقل و انتقالات راجعه به عین و یا منافع املاکی که قبلا در
دفتر املاک ثبت شده است .
(3) کلیه نقل و انتقالات راجعه به حقوقی که قبلا در دفتر املاک ثبت شده
است .
(4) کلیه نقل و انتقالات راجعه به عین اموال غیر منقوله دولت و ایالات
و ولایات و بلوکات و بلدیه ها.
(5) کلیه کنترات ها و قراردادهای راجعه به معاملات که یک طرف آن دولت و
یا ایالت و یا ولایت و یا بلوک و یا بلدیه است .
(6) کلیه فرامین متعلقه به امتیازات دولتی که به اشخاص داده می شود.
(7) وقف نامه های راجعه به املاکی که قبلا در دفتر املاک ثبت شده است .
(8) اجاره نامه های راجعه به املاک موقوفه در صورتی که مدت آنها بیش از
ده سال باشد.
ماده 68 - اگر در موارد ماده قبل عین غیر منقوله و یا حقی که سند راجع
به آن است قبلا در دفتر املاک ثبت نشده باشد باید قبل از ثبت شدن سند عین و
یا حق مزبور مطابق باب دوم این قانون در دفتر املاک ثبت شده و پس از آن
خود سند ثبت گردد.
ماده 69 - مباشرین ثبت اسناد نمی توانند هیچ نقل و انتقالی را راجع به
عین و یا منافع املاک ثبت کنند مگر این که املاک مزبور قبلا در دفتر املاک
ثبت شده باشد.
ماده 70 - اگر مالک رسمی ملکی که در دفتر املاک ثبت شده است آن را به
نحوی از انحا منتقل نماید بدون این که سند انتقال جدید در دفتر ثبت اسناد
ثبت شده باشد مباشرین ثبت اسناد دیگر نمی توانند نقل و انتقالات راجعه به
آن ملک را ثبت بکنند مگر این که انتقالات واقعه پس از ثبت اولی تا موقع
تقاضای ثبت جدید محرز گشته و در دفتر ثبت اسناد ثبت شود در این صورت حق
ثبت انتقالاتی که به موقع ثبت نشده است در برابر تعرفه معمول خواهد بود.
فصل دوم
در وظایف مباشرین
ماده 71 - وظایف مباشرین ثبت از قرار تفصیل است .
اولا - ثبت اسنادی که نزد آنها می آورند مطابق مقررات این قانون .
ثانیا - دادن سواد مصدق از اسناد ثبت شده به اشخاصی که در ماده 107 مصرح
است .
ثالثا - دادن تصدیق نامه هایی که در این قانون معین شده است .
رابعا - قبول و حفظ اسنادی که تودیع می شود.
ماده 72 - در موقع دادن تصدیق مباشر ثبت باید نکات ذیل را معین نماید:
اولا - تاریخ روز و ماه و سال و در صورت لزوم ساعت .
ثانیا - هویت کسی که تصدیق می خواهد.
ثالثا - محل اقامت مستدعی تصدیق .
رابعا - اسم و مشخصات شهود (مطلعین ).
خامسا - اسم وکلا در صورتی که باشند.
سادسا - تعین دایره ثبت .
سابعا - امضای مباشر و مهر اداره .
ماده 73 - هر گاه صورت و سواد و تصدیق در روی چند ورق نوشته باشد باید
اوراق مذکوره قیطان کشیده و ممهور و نمره صفحات معین و به امضای مباشر
ثبت ممضی باشد چسبانیدن صفحات به سر هم اکیدا ممنوع است .
ماده 74 - کلیه اسناد و نوشتجاتی که برای ثبت به اداره ثبت اسناد و
املاک ارائه می شود باید به زبان فارسی بوده باشد و صاحبان اسنادی که به
زبان غیر فارسی نوشته شده است باید اسناد خود را به فارسی ترجمه نموده به
تصدیق دو نفر مترجم امین رسانیده پس از آن به دایره ثبت اسناد بیاورند
امضاهایی هم که به خط غیر فارسی باشد باید در زیر آن به فارسی ترجمه و
تصدیق شده باشد.
ماده 75 - اسامی اشخاصی که اسناد خود را برای ثبت می آورند یا تصدیقی
می خواهند و یا سندی را امضا می نمایند باید با قید محل اقامت و شغل آنها
به طوری صریح نوشته شود که در هویت آنها تردیدی حاصل نگردد.
ماده 76 - هر گاه مباشر ثبت در هویت اشخاص شکی داشته باشد باید دو نفر
از اشخاص معروف و معتمد حضورا هویت آنان را تصدیق نموده و مراتب در دفتر
ثبت و همچنین در خود اسناد و تصدیقاتی که داده می شود قید کرده . در مورد
این ماده برای هر یک نفر شخص مجهول الهویه معرفی دو نفر شخص معروف و معتمد
علیحده لازم است .
ماده 77 - وقتی که مباشر ثبت نتواند به وسیله شهود معروف و معتمد هویت
اشخاص را معین کند باید از ثبت نمودن اسناد امتناع نماید.
ماده 78 - مباشر ثبت نمی تواند اسناد راجعه به منفعت خود یا کسانی را
که در تحت ولایت یا وصایت و یا قیمومت او واقعند و یا با او قرابت نسبی تا
درجه چهارم یا سببی تا درجه سیم دارند و یا در خدمت او هستند ثبت نماید -
در این صورت عمل ثبت به عهده مباشر دیگری که در آن حوزه ماموریت دارد
واگذار خواهد شد و اگر مباشر منحصر به فرد باشد مشارالیه با حضور امین
صلح محل سند را ثبت خواهد کرد.
ماده 79 - مباشر ثبت باید نمره و تاریخ ثبت را در روی هر سندی که ثبت
می شود قید کرده به امضای خود ممضی و به مهر دائره ممهور نماید.
فصل سوم
در اعتبار اسناد ثبت شده
مبحث اول
اموری که برای رسمیت یافتن اسناد باید در ضمن ثبت منظور شود
ماده 80 - اسناد باید حرفا به حرف من البدو الی الختم متنا هامشا سجلا و
ظهرا ثبت شود.
ماده 81 - مباشر ثبت نمی تواند اسناد اشخاصی را که طرفین یا طرف معامله
آنها غیر بالغ یا مجنون یا سفیه یا به نحوی از انحا قانونی ممنوع از تصرف
هستند ثبت نماید مگر آن که آن معامله را کسی نموده باشد که قانونا حق
معامله را دارد.
ماده 82 - شهود باید از اشخاص بالغ و معروف و موثق باشند علاوه بر این
تصدیقنامه هویت خود را که به امضای کمیسر پلیس یا مدعی العموم رسیده باشد
ارائه دهند.
ماده 83 - شهادت شهودی (مطلعین ) که دارای صفات ذیل باشند پذیرفته
نخواهد شد.
اولا - کور یا گنگ یا کر یا دیوانه یا غیر بالغ ثانیا - اشخاص ذی نفع در
معامله ثالثا - خدمه مباشرین و خدمه سایر اعضا ثبت اسناد و املاک رابعا -
اقارب اصحاب معامله تا درجه چهارم و همچنین خدمه اصحاب معامله خامسا -
اشخاصی که به واسطه ارتکاب به جنایت محکوم شده اند. سادسا - اشخاصی که از
حقوق اجتماعی محروم شده اند سابعا - اشخاصی که معروف به فساد عقیده و
متجاهر به فسق باشند.
ماده 84 - مباشر ثبت نمی تواند اسناد راجعه به معاملاتی را که مخالف
قانون باشد ثبت نماید.
ماده 85 - هر گاه اصحاب معامله یا مطلعین زبان فارسی را ندانند و
مباشر ثبت نیز زبان آنها را نداند مراجعه به مترجم ماهر امین لازم است .
ماده 86 - علاوه بر مقرراتی که به موجب مواد مخصوصه تصریح شده است
مباشر ثبت باید کلیه اموری را که برای استحکام و صحت ثبت به عمل آمده است
در روی سندی که ثبت شده و همچنین در ستون ملاحظات یا ستونهای مخصوص دفاتر
قید نماید.
ماده 87 - اگر برای ثبت نمودن اسناد ابراز تصدیق هویت یا وکالت نامه یا
هر ورقه معتبر دیگری لازم باشد اوراق مزبوره باید پس از ثبت شدن در دفتر
اسناد متفرقه در دائره ثبت اسناد ضبط شده و تاریخ و نمره ثبت در روی آنها
قید شود.
ماده 88 - مباشر ثبت باید قبل از ثبت سند حقی را که به آن تعلق می گیرد
به اصحاب معامله یا وکلای آنها اعلام نموده و آن را دریافت دارد.
ماده 89 - عبارت ثبت باید خوانا و واضح بوده و اعداد راجعه به مبلغ و
تاریخ و نمره لااقل باید یک مرتبه با تمام حروف در روی سندی که ثبت شده
است نوشته شود.
ماده 90 - فاصله سطور از همدیگر باید به یک اندازه بوده سطور در یک جا
شروع شده و در یک جا ختم شود به نحوی که از ستون معین خود تجاوز نکند بالا
بردن سطور در آخر سطر اکیدا ممنوع است و هر جا که سطر به انتها رسید با
ترتیب باید بقیه مطلب را به سطر نو ببرد جای سفید و تصحیح و اضافه اکیدا
ممنوع است .
ماده 91 - اگر مباشر ثبت اشتباها جای سفیدی گذاشته و یا مجبور به
تصحیح و یا اضافه باشد صحت ثبت منوط به رعایت حتمی شرایط ذیل خواهد بود.
اولا - جای سفید باید به وسیله دو خطی که همدیگر را تقاطع نماید از حیز
استفاده انداخته شود.
ثانیا - برای کلمات زیادی باید خط نازکی با مرکب قرمز کشیده شود.
ثالثا - تصحیح و اضافات باید در ستون ملاحظات نوشته شده به امضای مباشر
ثبت برسید و ربط آن به وسیله راده که با مرکب قرمز نوشته می شود معین گردد
ابطال جای سفید و همچنین حذف کلمات زیادی تصحیح و اضافات باید در آخر ثبت
قبل از امضا قید شود مباشرینی که مفاد این ماده را رعایت نکنند به تناسب
تخلف مستوجب مجازاتهای مندرجه در این قانون یا قانون جزای عمومی خواهند
بود.
ماده 92 - تراشیدن و پاک کردن و الحاق کردن به هر نحوی از انحا در
دفتر ثبت اسناد و املاک به کلی ممنوع است کلیه الحاقات و آن چه که به پای
کلمات تراشیده شده و یا در محل پاک شده نوشته می شود از درجه اعتبار ساقط
است و مباشر ثبتی که رعایت این ماده را ننماید علاوه بر جبران خسارت وارده
مطابق ماده 2 این قانون مجازات می شود و این مجازات علاوه بر مجازاتی است
که مطابق قانون جزای عمومی ممکن است به متخلفین از این ماده تعلق بگیرد.
ماده 93 - اصحاب معامله و یا وکلای آنها و شهود باید ثبت سند را ملاحظه
نموده و مطابقت آن را با اصل به توسط مشارالیهم و مباشر ثبت تصدیق گردد.
ماده 94 - در صورتی که اصحاب معامله و یا یکی از آنها کر و گنگ و یا
کور باشند علاوه بر مطلعین معمولی هر یک از اشخاص مزبوره باید به معیت خود
یک نفر از معتمدین خود را حاضر نمایند که در موقع قرائت ثبت و امضا آن
حضور به هم رساند شخص معتمد مزبور در مورد اشخاص کر و گنگ باید از جمله
اشخاصی باشد که به تواند با آنها به اشاره حرف زند در مورد این ماده
مراتب در اسنادی که ثبت می شود و در ستون ملاحظات باید قید گردد.
ماده 95 - امضای ثبت سند پس از قرائت آن به توسط اصحاب معامله و یا
وکلای آنها حاکی از رضایت آنها خواهد بود.
ماده 96 - در موقعی که معامله راجع به اشخاص بی سواد است علاوه بر
مطلعین معمولی حضور یک نفر مطلع با سواد نیز که طرف اعتماد شخص بی سواد
باشد لازم است ثبت سند باید برای شخص بی سواد قرائت شده و این قرائت و
همچنین رضایت مشارالیه باید در دفتر ثبت قید و مطابق ماده 83 امضا گردد.
ماده 97 - قبل از ثبت سندی که متعلق به شخص بی سواد است مباشر ثبت
اسناد و املاک باید به وسیله سئوالاتی که از او می نماید یقین حاصل کند که
شخص مزبور مندرجات سند را کاملا می فهمد.
ماده 98 - صاحب سند که کر و گنگ بوده ولی می تواند بخواند باید شخصا در
دفتر قید و امضا کند که سند را خوانده و مفاد آن را تصدیق دارد.
ماده 99 - هر گاه یکی از اصحاب معامله به واسطه مرض یا عذر موجه دیگری
نتواند در اداره ثبت اسناد و املاک حضور به همرساند و وکیلی هم معین و
اعزام ننماید مباشر ثبت مکلف است به معیت طرف دیگر معامله و شهود و
مدعی العموم به منزل مشارالیه رفته موافق مقررات این قانون عملیات خود را
انجام دهد و مخارج حرکت مباشر به عهده طرفی است که باعث آن شده است .
ماده 100 - هر گاه سندی به واسطه تقصیر یا غفلت مباشر از اعتبار
افتاده باشد مباشر مذکور باید علاوه بر مجازات های مخصوصه مقرره از عهده
کلیه خسارات وارده نیز برآید.
مبحث دوم
در رسمیت و اعتبار اسناد ثبت شده
ماده 101 - برای این که اسناد ثبت شده رسمیت و اعتبار داشته باشد
رعایت شرائط ذیل لازم است :
اولا ثبت اسناد باید به توسط مباشر ثبت به عمل آید و در مورد ثبت ملک به
توسط مدیر ثبت اسناد و املاک مطابق باب دوم این قانون .
ثانیا متصدی ثبت باید از هر حیث صلاحیت و حق ثبت نمودن را دارا باشد.
ثالثا تمام مقررات این قانون که در اعتبار ثبت موثر است باید رعایت شود.
ماده 102 - سندی که مطابق شرایط مندرجه در ماده قبل ثبت شده است دارای
رسمیت و اعتبار بوده تمام محتویات و امضاهای مندرجه در آن معتبر خواهد
بود مگر این که مجعولیت سند رسما ثابت شود.
ماده 103 - اسناد ثبت شده در قسمت راجعه به معاملات و تعهدات مندرجه در
آنها نسبت به طرفین و یا طرفی که تعهد کرده و کلیه اشخاصی که قائم مقام
قانونی آنان محسوب می شوند رسمیت و اعتبار خواهند داشت .
ماده 104 - کلیه معاملات راجعه به اموال غیر منقوله که بر طبق مقررات
باب دوم این قانون ثبت شده است نه فقط نسبت به طرفین معامله و قائم مقام
قانونی آنها معتبر و رسمی است بلکه نسبت به اشخاص ثالث نیز دارای اعتبار
کامل و رسمیت خواهد بود.
ماده 105 - قضاتی که از قبول رسمیت و اعتبار اسناد ثبت شده استنکاف
نمایند علاوه بر اخطار از طرف دیوان عالی تمیز در مجلس محاکمه انتظامی
تعقیب می شوند و در صورتی که این تقصیر قضات بدون عذر موجه و قانونی باشد
و به همین جهت ضرر مسلم نسبت به صاحبان اسناد رسمی متوجه شود مجلس محاکمه
انتظامی علاوه بر مجازات اداری قضات مزبوره را به تادیه خسارات وارده نیز
محکوم خواهد نمود.
مبحث سوم
در دادن سواد اسناد ثبت شده
ماده 106 - مباشرین ثبت نمی توانند سواد اسنادی را که ثبت نشده است
تصدیق نمایند.
ماده 107 - به استثنای مقررات مذکوره در باب دوم در موضوع سواد اسناد
راجعه به املاک ثبت شده را به صاحبان اسناد و قائم مقام آنها و محاکم و
یان عمومی و مستنطقین و اشخاصی که از محاکم تصدیق برای اخذ سواد
نوع : قانون
شماره انتشار :
تاریخ تصویب : 1301/00/21
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
قانون موقتی تعیین مجازات اداری برای عدم رعایت مواد 253 و 445 و 446 و 447 اصول محاکمات حقوقی قانون موقت راجع به تصرفات در قانون اصول محاکمات حقوقی
