قانون ثبت اسناد و املاک
(این قانون به موجب قانون مصوب 26 اسفند ماه 1310 نسخ شده است )
باب اول
فصل اول - تشکیلات اداری ثبت و وظایف مامورین
ماده 1 - در هر حوزه ابتدایی به اقتضا اهمیت محل یک اداره یا دائره
ثبت اسناد و املاک تاسیس می شود - ممکن است هر اداره یا دائره ثبت دارای
شعبی باشد.
ماده 2 - مدیران و نمایندگان ثبت و مسئولین دفاتر جز در محل ماموریت
خود نمی توانند انجام وظیفه نمایند. اقدامات آنها در خارج از آن محل اثر
قانونی ندارد.
ماده 3 - هر مدیر ثبت و مسئول دفتر و نماینده باید قبل از تصدی به
ماموریت دو نمونه از امضا خود را بدهد یکی از نمونه ها در دفتر دائره محلی
و دیگری در اداره کل ثبت اسناد و املاک در تهران ضبط خواهد شد.
ماده 4 - در صورت تغییر مسئول دفتر مدیریت ثبت اسناد و املاک محل با
حضور مدعی العموم ابتدایی یا نماینده او ذیل دفاتر مسئول مزبور را بسته و
به مسئولی که به جای او معین می شود تسلیم خواهد کرد.
ماده 5 - در هر اداره یا دائره ثبت به تناسب توسعه آن یک یا چند نفر
متخصص ثبت برای رفع اختلافات و اعتراضات ناشی از تقاضای ثبت املاک معین
خواهد شد.
ماده 6 - انتخاب محققین ثبت از بین مستخدمین دولت مطابق نظامنامه ای که
وزارت عدلیه تنظیم خواهد نمود به عمل می آید.
ماده 7 - جز در مورد ماده 8 محققین ثبت به اختلافاتی رسیدگی خواهند کرد
که از هزار تومان تجاوز نکند از رای محقق ثبت تا ده روز پس از ابلاغ به
نزدیکترین محکمه بدایت شکایت استینافی می توان کرد محقق در ضمن رای خود
این حق استیناف را ذکر کرده و محکمه صلاحیت دار را نیز صریحا قید می کند حکم
آن محکمه قابل تمیز نیست .
ماده 8 - در موارد قنوات و چشمه سارها و املاک مشاعه هر گاه سهام ملک یا
قنات یا چشمه سار به ترتیب مذکور در ماده 37 مجموعا بیش از سهام واقعی ملک
یا قنات یا چشمه سار بشود محقق ثبت بدون رعایت حد نصاب فوق الذکر رسیدگی
کرده و رای خواهد داد کسانی که در این مورد به رای محقق ثبت تسلیم نباشند
در صورتی که سهم هر یک از آنها بیش از هزار تومان باشد معترض تلقی شده و
می توانند تا دو ماه پس از ابلاغ رای نسبت به تقاضای سایر شرکا قنات یا
چشمه سار یا ملک مشاع به محکمه صلاحیت دار عرضحال اعتراض بدهند و چنانچه سهم
هر یک از آنها هزار تومان یا کمتر باشد فقط می توانند مطابق ماده 7 در ظرف
مدت ده روز استینافا به نزدیکترین محکمه بدایت مراجعه کنند.
ماده 9 - ترتیب رسیدگی و وظائف محققین ثبت به موجب نظامنامه معین
خواهد شد.
ماده 10 - برای آگاهی عامه اداره ثبت املاک در موقع تشکیل در هر حوزه
سالی یک مرتبه تا دو سال باید هیاتی مرکب از پنج نفر معتمدین محل و سه
نفر مامورین مهم آن حوزه تشکیل دهد که به وسیله اعلان و ابلاغ و جار اهالی
حوزه ثبت را از لزوم ثبت املاک مطلع سازند.
فصل دوم - دفاتر ثبت
ماده 11 - هر اداره یا دائره ثبت اسناد و املاک دارای دفاتر ذیل خواهد
بود و هر دفتری باید نسختین باشد:
1 - دفتر املاک 2 - دفتر معاملات راجع به اموال غیر منقول 3 - دفتر ثبت
معاملات منافع املاک ثبت شده 4 - دفتر معاملات اموال منقول 5 - دفتر اسناد
متفرقه 6 - دفتر ودایع 7 - دفتر احکام محاکم راجع به اموال منقول و غیر
منقول 8 - دفتر ثبت موقوفات 9 - دفتر صورت اسامی اشخاصی که ورشکسته و یا
در تحت قیمومت یا ولایت شرعی هستند 10 - دفتر عایدات ثبت 11 - دفتر
نماینده عمومی املاک .
ماده 12 - وزارت عدلیه اندازه عرض و طول هر یک از دفاتر مذکوره در
ماده فوق و همچنین نمونه صفحات وعده ستونهای مطالبی را که باید در هر یک
از ستونها درج شود به موجب نظامنامه مخصوص معین خواهد کرد.
ماده 13 - کلیه دفاتر مذکوره در ماده (11) باید مجلد بوده و تمام
صفحات آن را در بدو امر مدعی العموم بدایت محل یا نماینده او نمره گذاشته
و به امضای خود ممضی و به مهر پارکه ممهور نماید.
ماده 14 - مجموع عده صفحات هر دفتر را باید مدعی العموم یا نماینده او
با تمام حروف در صفحه اول و آخر دفتر با ذکر تاریخ قید کند.
ماده 15 - عده مجلدات دفتر املاک به عده نواحی هر حوزه ثبت خواهد بود و
در هر یک از مجلدات مذکوره لااقل شش صفحه برای هر ملک منظور می شود و صفحات
مزبوره دارای نمره ترتیبی خواهد بود.
ماده 16 - تمام معاملات راجع به انتقال املاک در صفحه دفتر املاک که
مربوط به آن ملک است به ترتیب تاریخ قید شده و در دفتر نماینده عمومی
املاک نیز یادداشت خواهد شد.
ماده 17 - کلیه دفاتر مذکوره در ماده (11) به استثنای دفتر املاک
سالیانه بوده و در آخر هر سال مسئولین دفتر ثبت اسناد و املاک دفاتر خود
را بسته شماره اسنادی را که ثبت شده است معین و صورت مجلس از شرح ختم دفتر
در آخرین صفحه که بسته می شود مرتب کرده امضا می نمایند پس از آن دفاتر
بسته شده را به مدیر دائره ثبت اسناد و املاک حوزه خود تسلیم می کنند.
ماده 18 - مدیر ثبت در آخر هر سال صورت مجلس مذکور در ماده فوق را امضا
نموده و پس از آن یک نسخه از اصل هر یک از دفاتر را به ضبط حوزه خود و
نسخه دیگر را به دفتر ضبط راکد کل ارسال خواهد داشت .
ماده 19 - دفتر املاک سالیانه نیست و مادامی که صفحه سفید دارد استعمال
می شود مقررات راجعه به بستن دفاتر و ترتیب صورت مجلس که در دو ماده فوق
مذکور است پس از اختتام آن به عمل آمده یک نسخه از آن در ضبط حوزه ای که
ملک در آن واقع شده و نسخه ثانی به ضبط کل ارسال خواهد شد.
ماده 20 - مراجعه به دفتر املاک برای عموم جایز است .
باب دوم
ثبت املاک
فصل اول - مواد عمومی و مواد متفرقه
ماده 21 - کلیه اموال غیر منقول اعم از املاک مزروعی و مستغلات و غیره
باید در دفاتر ثبت املاک ثبت شود در نقاطی که اداره ثبت اسناد در تاریخ
اجرا قانون متمم قانون ثبت املاک مورخ یازدهم دی ماه 1307 موجود بوده از
تاریخ اجرا آن قانون تا دو سال و در سایر نقاط از تاریخ افتتاح اداره ثبت
املاک در هر ناحیه تا 2 سال کلیه اشخاصی که به عنوان مالکیت متصرف املاک
واقعه در آن ناحیه هستند باید تقاضای ثبت نمایند و از ابتدا سال سوم دولت
هر ملکی را که هنوز تقاضای ثبت آن نشده به اسم متصرف اعلان کرده و با
رعایت مقررات این قانون به ثبت می رساند.
ماده 22 - تقاضای ثبت نسبت به املاک دولت به عهده مالیه محل و نسبت به
املاک موسسات بلدی و خیریه بر عهده رییس موسسه و نسبت به املاک موقوفه به
عهده متولی و نسبت به املاک شرکتها به عهده مدیر شرکت و در مورد املاک
محجورین به عهده ولی یا قیم آنها است .
ماده 23 - نماینده اوقاف هر محل مکلف است به متولیان املاک موقوفه آن
محل اخطار نماید که در ظرف شش ماه از تاریخ اجرا این قانون در نواحی که
اداره ثبت موجود است و در سایر نواحی تا شش ماه پس از افتتاح اداره ثبت
نسبت به املاک موقوف تقاضای ثبت نمایند.
ماده 24 - در صورتی که متولیان در ظرف مدت فوق اقدام به تقاضای ثبت
نکنند نماینده اوقاف محل تقاضای ثبت خواهد کرد.
ماده 25 - نسبت به موقوفاتی که متولی خاص ندارد نماینده اوقاف محل
مستقیما تقاضای ثبت خواهد داد.
ماده 26 - نسبت به ملک به موقوفه که به عنوان مالکیت تقاضای ثبت آن
شده و همچنین برای حفظ حقوق ارتفاقی موقوفه نسبت به ملک دیگری که تقاضای
ثبت آن بدون ذکر حقوق موقوفه شده است متولی و نماینده اوقاف هر یک
جداگانه مکلف به اعتراض هستند.
ماده 27 - عدم اعتراض متولی در مدت قانونی و عدم تعقیب امر در نزد
مراجع صالحه در صورتی که عمدی باشد خیانت محسوب و با متولی مطابق مواد 79
و 80 قانون مدنی رفتار خواهد شد.
ماده 28 - مخارج راجع به ثبت در صورتی که موقوفه مورد تقاضا عایدات
کافی نداشته باشد و همچنین مخارج اعتراض و محاکمه از محل مبرات مطلقه و
موقوفات مجهول المصرف داده می شود.
ماده 29 - در مورد املاکی که وقف بر اولاد و اقارب است نماینده اوقاف
محل به متولی یا یکی از موقوف علیهم اخطار می کند که در مدت شش ماه مذکور
در ماده 23 تقاضای ثبت موقوف را بنماید و در صورت عدم تقاضا نماینده
اوقاف خود تقاضای ثبت خواهد داد.
ماده 30 - در مواردی که اداره اوقاف تقاضای ثبت می دهد مخارج راجع به
ثبت را خود مستقیما از عایدات موقوفه مورد تقاضا وصول خواهد نمود.
ماده 31 - عرضحال اعتراض اداره اوقاف مجانا پذیرفته می شود.
ماده 32 - ثبت رقبه به عنوان وقفیت مثبت تولیت نیست .
ماده 33 - هر یک از نمایندگان اوقاف که تکالیف مقرره در مواد فوق را
انجام نداد از یک تا سه سال از خدمات دولتی منفصل خواهد شد.
ماده 34 - در مورد قنوات و چشمه سارهای مشترکه بین چند مالک و املاک
مشاع هر گاه یکی از مالکین تقاضای ثبت کرد ثبت تمام قنات یا چشمه سار و
ملک مشاع الزامی و مطابق مواد ذیل عمل خواهد شد.
ماده 35 - پس از اولین تقاضای ثبت اداره ثبت اعلان خواهد کرد که نسبت
به قسمتی از فلان قنات یا فلان ملک تقاضای ثبت شده و عموم مالکین متصرف
باید تا سی روز پس از نشر آخرین اعلان اظهارنامه به اداره بدهند.
ماده 36 - اعلان فوق تا سی روز سه مرتبه منتشر خواهد شد سی روز پس از
انتشار آخرین اعلان اداره ثبت باید صورت کلیه اشخاصی که خود را به وسیله
اظهارنامه مالک متصرف معرفی کرده اند و همچنین اشخاص مذکور در ماده 106 و
صورت قسمتهایی را که مالک آن معلوم نیست اعلان نماید این اعلان تا شصت روز
منتشر شده و هر گاه در ظرف این مدت معترضی پیدا نشد سند مالکیت به اشخاصی
که به عنوان مالک متصرف اعلان شده اند با رعایت ماده 107 داده می شود.
ماده 37 - اگر عده سهام اشخاصی که اظهارنامه داده اند و سهام اشخاص
مذکور در ماده 106 و سهامی که مالک آن معلوم نیست مجموعا بیش از سهام
واقعی ملک یا قنات یا چشمه سار بشود مطابق ماده 8 این قانون رسیدگی به آن
به محقق ثبت رجوع خواهد شد.
ماده 38 - نسبت به املاکی که با شرط خیار یا به عنوان قطعی یا شرط نذر
خارج و یا به عنوان قطعی با شرط وکالت منتقل شده است و به طور کلی نسبت
به املاکی که به عنوان صلح یا به هر عنوان دیگر با شرط استرداد انتقال
داده شده و مدت خیار یا عمل به شرط و به طور کلی مدت حق استرداد هنوز
باقی است انتقال دهنده حق دارد تقاضای ثبت نماید ولی مکلف است حق طرف را
نیز در تقاضانامه خود قید کند و این حق مادامی که باقی است در ضمن اعلان
با تصریح به اسم طرف ذکر خواهد شد هر گاه انتقال دهنده در ظرف مدت بخواهد
از حق خود استفاده کند باید به اطلاع ثبت اسناد محل ملک اقدام نماید اگر
انتقال دهنده در ظرف مدت از حق خود استفاده نکرد طرف می تواند صدور سند
مالکیت خود را نسبت به ملک مورد معامله که در دفتر املاک به اسم
انتقال دهنده ثبت شده است تقاضا نماید اداره ثبت تقاضای طرف را به
انتقال دهنده ابلاغ کرده و هر گاه انتقال دهنده تا ده روز از تاریخ ابلاغ (با
رعایت مقررات اصول محاکمات حقوقی راجع به مسافت ) مخالفتی نکرد تعلق قطعی
ملک را به طرف در دفتر املاک ثبت نموده سند مالکیت قطعی به او خواهد داد
اگر انتقال دهنده تا ده روز از تاریخ ابلاغ ادعا کرد که تفاوت بین قیمت
واقعی در روز انقضا مدت حق استرداد و قیمت مقرر بین طرفین از خمس قیمت
واقعی در روز انقضا مدت بیشتر است باید در ظرف یک ماه به محکمه صالحه
رجوع کند. هر گاه محکمه تفاوت قیمت را معادل خمس یا کمتر دید حکم خواهد
داد اداره ثبت املاک ملک را به طور قطعی به اسم طرف ثبت نماید و هر گاه
تفاوت را بیش از میزان فوق دید و طرف نیز تا یک ماه از تاریخ اخطار برای
تادیه مازاد از خمس حاضر نشد محکمه حکم به رد قیمت مقرر بین طرفین و
اجرت المثل قانونی خواهد داد در این صورت هر گاه انتقال دهنده محکوم به را
نپرداخت حکم مطابق مقررات اصول محاکمات حقوقی اجرا شده و طرف در استیفای
حق خود (محکوم به ) از عین یا قیمت ملک مورد معامله بر هر طلبکار دیگر
انتقال دهنده مقدم خواهد بود.
ماده 39 - نسبت به معاملات مذکور در ماده فوق که پس از ثبت ملک در دفتر
املاک واقع شده و در دفتر معاملات غیر منقوله نیز ثبت شده است مقررات فوق
لازم الرعایه است لیکن وظایفی که در فوق به عهده محکمه گذارده شده به عهده
مدیر ثبت خواهد بود.
ماده 40 - مفاد ماده 38 نسبت به معاملاتی هم که قبل از تاریخ اجرا این
قانون واقع و برای انتقال دهنده به نحوی از انحا حق استرداد مال مورد
معامله قید شده است مجری خواهد بود اعم از اینکه نسبت به ملک مورد معامله
تقاضای ثبت شده یا نشده باشد و محاکم مکلف هستند بر طبق آن حکم صادر
نمایند مگر اینکه در تاریخ اجرا این قانون مدتی که برای حق استرداد مقرر
بوده منقضی و به علاوه ملک پس از انقضا مدت حق استرداد به تصرف منتقل الیه
داده شده باشد.
ماده 41 - تخلف قضات از ماده 38 و ماده 39 و 40 موجب مجازات انتظامی
از درجه شش به بالا است .
ماده 42 - هر گاه مستدعی ثبت تقاضای ثبت را مسترد داشت کلیه عملیاتی
که تا آن تاریخ شده است باطل می شود.
ماده 43 - در صورتی که در اثنا مدت عملیات مقدماتی تقاضاکننده ثبت ملک
مورد تقاضا را کلا یا بعضا به دیگری انتقال دهد باید انتقال دهنده و
منتقل الیه شخصا یا به توسط وکیل ثابت الوکاله در اداره ثبت اسناد حاضر و
معامله خود را به اداره ثبت اسناد اطلاع دهد.
ماده 44 - چنانچه انتقال قبل از انتشار اعلان نوبت اول واقع شده باشد
به تقاضای منتقل الیه اعلانات به اسم او منتشر خواهد شد و اگر بعد از
انتشار اعلان نوبت اول باشد بقیه اعلانات به اسم تقاضاکننده با قید و ذکر
اسم منتقل الیه منتشر می شود.
ماده 45 - اگر انتقال بعد از انقضا مدت 90 روز و قبل از صدور سند
مالکیت واقع شود ملک به اسم تقاضاکننده اولی در دفتر املاک ثبت و انتقال
به مالک جدید در دفتر غیر منقول و دفتر املاک ثبت و سند مالکیت به مالک
جدید داده خواهد شد.
ماده 46 - در مورد مواد 43 و 44 و 45 به غیر از حق الثبتی که
تقاضاکننده اولی در موقع تقدیم تقاضانامه داده است حق دیگری گرفته
نمی شود.
ماده 47 - هر گاه مورد انتقال ملکی باشد که نسبت به آن معترض موجود
است اداره ثبت مکلف است در موقعی که مستدعی ثبت و منتقل الیه برای اطلاع
دادن معامله به اداره حاضر می شوند اسامی معترضین و اعتراضات آنها را به
اطلاع منتقل الیه رسانیده واقعه را در دوسیه عمل قید و به امضای منتقل الیه
برساند و همچنین در ظرف ده روز به معترضین اطلاع دهد که ملک به دیگری
انتقال داده شده است .
ماده 48 - هر گاه انتقال دهنده معامله خود را به اداره ثبت اسناد اطلاع
نداد و منتقل الیه به اداره مراجعه نمود اداره به مستدعی ثبت اظهار
منتقل الیه را اخطار می نماید چنانچه مشارالیه پس از رویت اخطار در ظرف ده
روز انتقال را تصدیق نمود اعلانات با رعایت ماده (44) به اسم منتقل الیه و
با قید انتقال از مستدعی ثبت منتشر خواهد شد و در صورت عدم تصدیق ،
منتقل الیه معترض شناخته شده و پس از انقضای ده روز فوق الذکر در مدت شصت
روز حق مراجعه به محکمه یا محقق ثبت برای او محفوظ خواهد بود.
ماده 49 - فوت مستدعی ثبت مانع جریان عملیات ثبت نخواهد بود مگر اینکه
وراث او کتبا تقاضای ثبت را مسترد دارند.
ماده 50 - هر گاه مستدعی ثبت بعد از انقضای مدت اعتراض و قبل از ثبت
ملک فوت نماید برای ثبت ملک به اسم وارث باید مطابق قسمت اخیر ماده 126
رفتار شود.
فصل دوم
تقاضای ثبت
ماده 51 - اشخاص ذیل حق تقاضای ثبت دارند.
1 - مالک
2 - کسانی که ملکی به نفع آنها حبس یا وصیت شده است نسبت به حقی که
برای آنها تعیین شده است .
3 - کسانی که در ملک حقوقی از قبیل حق الشرب - حق المجری - حق السکنی
حق النظاره حقوق تولیتی و حق اعیانی و امثال آن دارند نسبت به حق خود.
ماده 52 - تقاضانامه ثبت باید به امضای مستدعی ثبت و یا وکیل
ثابت الوکاله او بوده و به مدیر ثبت داده شود.
ماده 53 - هر گاه مستدعی ثبت نتواند امضا کند مدیر ثبت این نکته را
قید نموده و پس از اطمینان از هویت او تصدیق خواهد کرد که تقاضانامه از
طرف مستدعی ثبت داده شده است .
ماده 54 - در صورتی که تقاضا به توسط وکیل باشد باید وکالت نامه مشتمل
بر اختیارات لازمه برای تقاضای ثبت را ضمیمه نماید.
ماده 55 - تقاضانامه شامل نکات ذیل خواهد بود.
1 - اسم و اسم خانوادگی رسمیت تقاضاکننده نسبت به ملک مورد تقاضا و محل
اقامت و مشخصات دیگر مستدعی ثبت و وکیل او 2 - تابعیت مستدعی ثبت 3 - نوع
مال غیر منقولی که تقاضای ثبت آن شده با تعیین محل و مشخصات و حدود و
اجزا و متعلقات آن 4 - قیمت ملک در تاریخ تقاضا 5 - شرح حقوقی که برای
اشخاص در آن ملک است با تعیین صاحبان حقوق و همچنین حقوقی که مستدعی ثبت
در املاک مجاور دارد 6 - معرفی صاحبان املاک مجاور.
ماده 56 - در موقع تقدیم تقاضا باید تقاضاکننده اسناد و قبالجات و
بنچاق ملک و مدارک راجعه به آن را به اداره ثبت ارائه دهد تا خلاصه آن در
دوسیه عمل ثبت شود و اگر دلیل مالکیت منحصر به تصرف است ادله و امارات
تصرف فعلی خود را باید کتبا به اداره ثبت اسناد و املاک تسلیم نماید و در
هر حال تقاضاکننده نحوه تصرف خود را که مطابق این قانون او را برای
تقاضای ثبت مجاز می دارد معلوم کند.
ماده 57 - نسبت به املاکی که مالک خاصی ندارد تقاضای ثبت پذیرفته
نمی شود.
فصل سوم - تحدید حدود و اعلانات
ماده 58 - پس از تقدیم تقاضانامه مدیر ثبت اعلانی ترتیب می دهد مشتمل بر
خلاصه و مفاد تقاضانامه و تعیین روز و ساعت برای تعیین حدود موقت ملکی که
تقاضای ثبت آن شده است .
ماده 59 - اعلان مذکوره در ماده قبل را مدیر ثبت اسناد در یکی از جرائد
حوزه خود و اگر در آن حوزه روزنامه نباشد در یکی از جراید حوزه دیگر
مطابق نظامنامه ای که وزارت عدلیه معین خواهد کرد منتشر می نماید.
ماده 60 - اعلانات مربوطه به هر ناحیه باید در جریده معینی منتشر شود
که در آخر هر سال برای سال بعد از طرف وزارت عدلیه معین شده و به اطلاع
عموم خواهد رسید.
ماده 61 - روزنامه هایی که بیشتر منتشر می شوند بر سایر جراید مقدم
خواهند بود.
ماده 62 - علاوه از اعلان در جراید چند نسخه اعلان برای انتشار در اماکن
عمومی و در صورتی که تقاضای ثبت راجع با بنیه باشد برای الصاق اعلان درب
ابنیه مذکوره نزد حکومت یا کمیسر یا کدخدای محل ولدی الاقتضا نزد کدخداهای
املاک مجاور ارسال خواهد شد حکومت و کمیسر و کدخداها فورا اعلانات را در
محل منتشر و تصدیقی راجع به اینکه اعلان در چه تاریخ منتشر شده است برای
مدیر ثبت می فرستند.
ماده 63 - مدیر ثبت یا معاون او عملیات راجعه به تعیین حدود موقت را
شخصا یا به توسط یکی از نمایندگان به کمک یک نفر نقشه کش (در صورتی که لازم
باشد) و حضور تقاضاکننده یا وکیل او اجرا خواهد نمود.
ماده 64 - برای موقع تعیین حدود مدیر ثبت اسناد و املاک اشخاص ذیل را
احضار خواهد کرد:
1 - مستدعی ثبت 2 - صاحبان املاک مجاور 3 - اشخاصی که اعتراض نموده اند
اشخاص مزبور دعوت می شوند تا در عملیات تعیین حدود حضور به هم رسانیده و
یا وکیل خود را برای حضور اعزام دارند.
ماده 65 - اعلان تعیین حدود به منزله احضار صاحبان املاک مجاور است و
نسبت به اشخاصی که در محل وقوع ملک مقیم بوده و احضار آنها هم برای موقع
تعیین حدود ممکن است دعوتنامه علیحده ارسال خواهد شد.
ماده 66 - تحدید حدود نباید زودتر از سه روز بعد از انتشار اعلان تحدید
حدود به عمل آید.
ماده 67 - اگر فاصله بین انتشار اعلان و تاریخ تحدید حدود کمتر از سه
روز باشد وقت تحدید حدود باید تغییر داده شود.
ماده 68 - در صورت فوق مخارج اعلان مجدد به عهده مدیر ثبت است و به
علاوه معادل ده روز از حقوق مدیر ثبت به عنوان جریمه کسر خواهد شد.
ماده 69 - تقاضاکننده یا وکیل او حدود ملکی را که می خواهد ثبت کند به
طور مشخص معرفی نموده و صاحبان املاک مجاور و دخالت کنندگان چنانچه ایراد و
اعتراض دارند بیان می نمایند و نقشه کش (در صورتی که باشد) برای حدود ملک
لدی الضروره نصب علامت نموده و نقشه مختصری رسم می نماید.
ماده 70 - مستدعی ثبت در موقع تعیین حدود فقط ابنیه و اجزایی را
می تواند معرفی کند که داخل در حدود مندرجه در تقاضانامه بوده است .
ماده 71 - مدیر ثبت اسناد یا نماینده او صورت مجلسی در موقع تعیین حدود
با قید مطالب ذیل ترتیب می دهد 1 - تعیین ماه و روز یا روزهایی که عملیات
در آن واقع شده است 2 - اسم و اسم خانوادگی و سمت و محل اقامت اشخاصی که
حضور داشته اند 3 - اظهارات اشخاصی که اعتراض نموده اند 4 - ذکر حقوقی که
دیگران در ملک دارند به طور صریح و معین 5 - ذکر علامات و عده و دلالت آنها
6 - اسنادی که تقاضاکننده و معترضین تقدیم داشته اند.
ماده 72 - صورت مجلس فوق را مدیر ثبت اسناد یا معاون و نماینده او و
نقشه کش و کلیه حضار و دخالت کنندگان در همان مجلس امضا می کنند.
ماده 73 - در صورتی که بعضی از حضار نتوانند یا نخواهند امضا کنند این
نکته در صورت مجلس قید می شود.
ماده 74 - به صورت مجلس فوق نقشه تعیین حدود موقت و کلیه اسنادی که
تسلیم شده است ضمیمه خواهد شد.
ماده 75 - هر گاه مستدعی ثبت یا نماینده او برای تعیین حدود حاضر نشود
عملیات موقوف می شود و فقط غیبت او در صورت مجلس ذکر خواهد شد در این صورت
تقاضانامه مسکوت و مخارجی که شده است از وجه ودیعه موضوع و بقیه به
مستدعی ثبت رد می شود و اگر مشارالیه تقاضای خود را مجددا تعقیب نماید
باید مخارج مقدماتی آن را ثانیا ودیعه کند.
ماده 76 - پس از تعیین حدود موقت مدیر ثبت اسناد باید اعلانی به وسائل
مذکوره در ماده 59 و سایر وسائل ممکنه از قبیل جار و غیره منتشر نماید
مشتمل بر نوع ملک و محل وقوع آن و مشخصات و حدودی که موقتا تعیین شده و
اسم مستدعی ثبت و متصرف فعلی و عنوان تصرف او و اینکه اعتراضات راجعه به
ثبت ملک در ظرف مدت 90 روز در دائره ثبت اسناد و املاک پذیرفته خواهد شد و
پس از انقضا مدت مزبور اعتراضی پذیرفته نمی شود و اعلان مزبور در هر 30 روز
یک مرتبه تجدید خواهد شد.
ماده 77 - هر گاه موضوع ثبت ابنیه و املاکی باشد که حدود آنها کاملا
معین و مشخص است از اقداماتی که بایستی در محل به عمل آید و در این فصل
مذکور شده می توان صرفنظر کرد ولی اعلان مذکور در ماده 76 باید منتشر شود.
فصل چهارم
اعتراض
ماده 78 - در مدت نود روز از تاریخ انتشار اعلان نوبت اول در محل (که
تاریخ انتشار آن بر طبق تصدیق حکومت یا کمیسر یا کدخدا محرز است ) اشخاص
ذینفع می توانند نسبت به مالکیت مستدعی ثبت کلا یا بعضا و یا در حدود ملک و
یا نسبت به حقی که برای خود در آن ملک قائل هستند اعتراض نمایند.
ماده 79 - اعتراضات باید به دوایر و شعبات ثبت اسناد و املاک مربوطه
تسلیم شده و در مقابل رسید داده شود.
ماده 80 - اعتراض کننده باید در اعتراض نامه نکات ذیل را قید کند 1 -
اسم و شهرت و محل اقامت خود 2 - موضوع و مورد اعتراض 3 - تعیین ملک مورد
تقاضا و اسم تقاضاکننده ثبت .
ماده 81 - هر گاه اعتراض شفاهی باشد صورت مجلس در اداره ثبت مشتمل بر
نکات فوق به امضای معترض و تصدیق مدیر ثبت تنظیم می شود.
ماده 82 - پس از تسلیم اعتراض و اخذ رسید (با قید تاریخ تسلیم ) معترض
باید در مدت شصت روز از تاریخ اعتراض به مرجع صلاحیت دار(محکمه یا محقق
ثبت ) مراجعه نموده عرضحال بدهد.
ماده 83 - به عرضحال فوق باید سواد رسید اعتراض ضمیمه باشد.
ماده 84 - معترض باید تصدیق مرجع صلاحیت دار مشعر بر اینکه عرضحال در
ظرف مدت داده شده به اداره ثبت اسناد داده و رسید اخذ نماید.
ماده 85 - هر گاه معترض تصدیق فوق را قبل از ثبت ملک به دایره ثبت
اسناد نداد حق او ساقط خواهد شد.
ماده 86 - در صورتی که بین معترض و مستدعی ثبت راجع به موضوع اعتراض
محاکمه باشد معترض مکلف است قبل از ثبت ملک تصدیق محکمه را به دایره ثبت
اسناد تسلیم نماید و الا حق او ساقط خواهد شد.
ماده 87 - اداره ثبت بایستی پس از وصول اعتراض سواد آن را کتبا به
ضمیمه اخطاریه به مستدعی ثبت ابلاغ و نیز به معترض اخطار نماید که در ظرف
مدت شصت روز مذکور در ماده 82 مکلف است به مرجع صلاحیت دار مراجعه کند در
این اخطار باید صریحا به معترض نوشته شود که اگر قبل از ثبت ملک در دفتر
املاک تصدیق محکمه یا محقق ثبت را دائر به تقدیم عرضحال به اداره ثبت
تسلیم نکرد حق او ساقط خواهد شد.
ماده 88 - اگر مستدعی ثبت به اعتراض معترض تمکین نمود اداره مکلف است
که تمکین او را به وسیله اخطاریه به معترض ابلاغ کند.
ماده 89 - اگر معترض پس از تقدیم عرضحال به محکمه یا محقق ثبت در مدت
شصت روز دعوی خود را تعقیب نکرد (مسکوت گذاشت ) محکمه یا محقق ثبت مکلف
است که به تقاضای مستدعی ثبت قرار اسقاط دعوی اعتراض را صادر نماید.
ماده 90 - از این قرار می توان استیناف داد رای استیناف قابل تمیز
نیست .
ماده 91 - نسبت به اشخاصی که قبل از انتشار اعلان نوبت اول نیز اعتراض
کرده اند مدت شصت روز مهلت مراجعه به محکمه یا محقق ثبت از تاریخ تقدیم
اعتراض خواهد بود.
ماده 92 - تاریخ وصول اعتراض همان تاریخ تسلیم به حوزه مرکزی ثبت یا
شعبات مربوطه خواهد بود.
ماده 93 - اعتراض بایستی قبل از انقضای مدت 90 روز مذکور در ماده (78)
به مرکز ثبت اسناد محل یا شعبه محل وقوع ملک رسیده باشد.
ماده 94 - هر گاه معترض در مدت مقرر به محکمه یا محقق ثبت عرضحال داد
و بعد معلوم شده که محکمه یا محقق صلاحیت نداشته برای تقدیم عرضحال به
مرجع صلاحیت دار از تاریخ ابلاغ قرار قطعی راجع به صلاحیت (10) روز مهلت داده
می شود مگر اینکه از تاریخ ابلاغ به انقضا مدت شصت روز مذکور در ماده (82)
بیش از ده روز باقی مانده باشد که در این صورت در تمام بقیه مدت حق دادن
عرضحال خواهد داشت .
ماده 95 - در صورتی که در جلسه مقرر برای محاکمه یا رسیدگی محقق ثبت
معترض یا وکیل او حاضر نشود و مطابق قانون اصول محاکمات حقوقی به تقاضای
مستدعی ثبت عرضحال او ابطال گردد تجدید عرضحال در خارج مدت شصت روز مقرر
فقط در ظرف ده روز پس از ابلاغ قرار ابطال برای یک مرتبه ممکن خواهد بود.
ماده 96 - هر گاه معترض قبل از گذشتن مدت شصت روز برای دادن عرضحال یا
شصت روز مهلت برای تعقیب امر در نزد محقق ثبت یا محکمه فوت کرد یا مجنون
شده وراث متوفی یا کسان مجنون باید در ظرف ده روز به پارکه بدایت محل ثبت
اطلاع داده و پارکه مکلف است در ظرف چهل و هشت ساعت اداره ثبت و محقق یا
محکمه را مطلع نماید.
ماده 97 - پس از وصول اطلاع اداره ثبت از ثبت ملک خودداری می کند و بقیه
شصت روزی از روزی حساب می شود که از طرف اداره ثبت یا در صورتی که عرضحال
به محقق یا به محکمه داده شده باشد از طرف محقق یا محکمه به وراث یا قیم
او اخطار گردد که اگر تا آخر بقیه مدت عرضحال ندهند یا امر را در نزد
محقق ثبت یا محکمه مسکوت بگذارند حق آنها ساقط خواهد شد.
ماده 98 - مدتی که پس از اخطار به ورثه یا قیم مهلت داده می شود در هر
صورت کمتر از ده روز نخواهد بود.
ماده 99 - هر گاه فوت یا جنون در ظرف ده روز مذکور در فوق به پارکه
اطلاع داده نشد و ملک به ثبت رسید دیگر ادعایی پذیرفته نخواهد شد.
ماده 100 - اگر پس از رسیدگی معلوم شود که ادعای معترض مستند به اسناد
مجعوله و یا به قصد استفاده نامشروع بوده است به تادیه پنجاه تومان الی
دو هزار تومان به نفع دولت و طرف بالمناصفه محکوم خواهد شد مگر اینکه
خسارت طرف از مبلغی که به او تعلق می گیرد زیادتر باشد در این صورت نسبت
به او به مبلغ بیشتر محکوم خواهد گردید این ترتیب مانع نخواهد بود که در
قسمت استعمال مجعوله مطابق مقررات قوانین جزایی نیز محکوم گردد.
فصل پنجم - ثبت عمومی املاک
ماده 101 - قبل از انقضای مدت دو سال مذکور در ماده 21 نیز وزارت
عدلیه می تواند حوزه های ثبتی را که مقتضی بداند به چند ناحیه تقسیم کرده و
به ثبت عمومی املاک واقعه در یک یا چند ناحیه از حوزه مزبور به ترتیب ذیل
اقدام کند.
ماده 102 - ثبت عمومی املاک خواه قبل از دو سال مذکور در ماده 21 و
خواه بعد از آن باشد مطابق مواد ذیل به عمل خواهد آمد.
ماده 103 - قبل از اقدام به ثبت عمومی املاک واقعه در هر حوزه یا ناحیه
حدود حوزه یا ناحیه مزبور و اینکه املاک واقعه در آن حدود ثبت خواهد شد
بایستی به وسیله اعلان در جراید و غیره به اطلاع عموم برسد و اعلان مزبور در
ظرف سی روز سه مرتبه منتشر خواهد شد.
ماده 104 - سی روز پس از انتشار سومین اعلان باید صورت کلیه اشخاصی که
خود را به وسیله اظهارنامه مالک متصرف املاک واقعه در آن ناحیه معرفی
کرده اند و همچنین اشخاص مذکور در ماده 106 و صورت املاک مجهول المالک و نوع
ملک و نمره ای که از طرف اداره ثبت اسناد برای آن ملک تعیین می گردد در
جراید اعلان شود.
ماده 105 - اعلان فوق تا شصت روز هر پانزده روز یک مرتبه منتشر شده و
ملکی که در ظرف شصت روز از تاریخ انتشار اولین اعلان مورد اعتراض واقع
نگردید با رعایت ماده 107 به ملکیت قطعی کسی که خود را مالک و متصرف
معرفی کرده است در دفتر املاک ثبت خواهد شد و دیگر از احدی نسبت به ملک
مزبور هیچگونه اعتراضی پذیرفته نیست .
ماده 106 - نسبت به اشخاصی که در حوزه ثبت مقیم بوده و اظهارنامه
نداده اند اداره ثبت اسناد پس از تحقیق ملک را به اسم آنها اعلان و در صورت
عدم اعتراض با حدودی که در نتیجه تحدید حدود املاک مجاور برای آن ملک معین
می گردد ثبت خواهد کرد.
ماده 107 - در مورد ماده فوق حق الثبت دو برابر خواهد بود و به علاوه
این قبیل مالکین نسبت به حدود حق اعتراض نداشته و سند مالکیت آنها در
صورتی که تا پنج سال از تاریخ ثبت معترضی پیدا نشده صادر خواهد گردید.
ماده 108 - اگر مالک متصرف ملکی به هیچ وجه معلوم نباشد ملک مزبور با
نظارت مدعی العموم به ثبت خواهد رسید هر گاه تا 20 سال پس از ثبت مالک آن
معین نشده سند مالکیت به اسم دولت صادر خواهد گردید تا مطابق قانون مدنی
به مصارف خیریه برسد حق الثبت در صورتی که ملک عایدی نداشته باشد گرفته
نخواهد شد.
ماده 109 - اگر مالک ملکی معلوم ولی غایب مفقودالاثر باشد پس از آنکه
امین به وسیله مدعی العموم معین شد اقدام به ثبت خواهد کرد.
ماده 110 - نسبت به اشخاصی که بر حسب تحقیقات مالک ملکی معرفی شده و
محل اقامت آنها در خارج از حوزه ثبت واقع است و یا محل اقامت آنها معلوم
نیست به ترتیب ذیل عمل خواهد شد.
ماده 111 - اسامی این قبیل اشخاص در ضمن صورت مذکور در ماده 104 با
ذکر اینکه محل اقامت آنها معلوم نیست و یا در خارج از حوزه ثبت واقع است
اعلان شده به علاوه در ضمن اعلان جداگانه که چهار مرتبه در ظرف شصت روز
مذکور در ماده 105 تکرار خواهد شد به اشخاص مزبور اخطار می شود که اگر قبل
از انقضای شصت روز اظهارنامه ندادند ملک آنها با حدودی که در نتیجه تحدید
بین حدود املاک مجاور برای آن معین موقع می شود ثبت خواهد گردید و حق الثبت
در صدور سند مالکیت دو برابر ماخوذ خواهد شد.
ماده 112 - تحدید حدود املاک واقعه در هر ناحیه متدرجا در ظرف شصت روز
مذکور در ماده (105) به ترتیب نمره املاک به عمل آمده و صاحبان املاک و
مجاورین برای روز تحدید حدود به وسیله اعلان احضار می شوند.
ماده 113 - اعلان فوق ده روز قبل از روز تحدید حدود سه مرتبه منتشر
می شود.
ماده 114 - مجاورینی که در موقع عملیات تحدید حدود حاضر و نسبت به ملک
به هر عنوان حقی برای خود قائل بوده و اعتراض دارند از تاریخ تنظیم
صورت مجلس تا سی روز می توانند اعتراض خود را به اداره ثبت تسلیم نمایند.
ماده 115 - مجاورینی که در موقع تحدید حدود حضور نداشته اند ولی از
حوزه ثبت نیز خارج نباشند از تاریخی که برای تحدید حدود به موجب اعلان
معین شده تا آخر شصت روز مذکور در ماده 105 می توانند اعتراض خود را به
اداره ثبت اسناد محل بدهند.
ماده 116 - هر گاه از تاریخی که برای تحدید حدود معین شده تا آخر مدت
شصت روز کمتر از سی روز مانده باشد مجاورین غیر حاضر می توانند تا انقضای
سی روز از تاریخ مزبور اعتراض خود را تسلیم کنند.
ماده 117 - اگر بعد از تنظیم صورت مجلس مجاورین غیر حاضر آن را رویت
کرده باشند فقط در ظرف سی روز از تاریخ رویت حق تقدیم اعتراض خواهند
داشت .
ماده 118 - مجاور معترض باید در ظرف سی روز از تاریخ تسلیم اعتراض به
مرجع صلاحیت دار مراجعه کرده و تصدیق آن مرجع را مشعر بر اینکه عرضحال در
ظرف مدت مزبور داده شده قبل از ثبت ملک به اداره ثبت داده رسید اخذ
نماید.
ماده 119 - در صورتی که قبل از ثبت ملک در دفتر املاک تصدیق مرجع
صلاحیت دار تسلیم اداره ثبت نشود یا پس از تقدیم عرضحال معترض در مدت سی
روز دعوی خود را بلاتعقیب گذارد حق او ساقط خواهد شد.
ماده 120 - اگر صاحب ملک که اظهارنامه داده در موقع تحدید حدود خود یا
نماینده اش حاضر نباشد ملک او با حدود اظهار شده از طرف مجاورین تحدید
خواهد شد لیکن مالک یا نماینده او می تواند در همان مدت و به همان طریقی
که به موجب ماده فوق معین شده نسبت به حقوق ارتفاقی و حدود اعتراض کند.
ماده 121 - هر گاه تحدید کلیه املاک واقع در ناحیه در ظرف شصت روز به
اتمام نرسید تا سی روز پس از روزی که برای تحدید حدود در اعلان معین شده و
تحدید حدود به عمل آمده مجاورین با رعایت ماده 115 و 116 و 117 می توانند
فقط نسبت به حدود و حقوق ارتفاقی اعتراض کنند.
ماده 122 - حق الثبت املاکی که به ترتیب فوق در ثبت آنها اقدام می شود
موافق نرخ روز انتشار اولین اعلان مذکور در ماده 103 و به ترتیبی که وزارت
عدلیه در نظامنامه معین می کند به اقساط اخذ خواهد شد.
فصل ششم - در ثبت ملک و آثار آن
ماده 123 - پس از اتمام عملیات مقدماتی مقرره در این قانون مدیر ثبت
ملکی را که تقاضای ثبت آن شده با قیود ذیل در دفتر املاک ثبت می کند.
1 - نمره ترتیبی ملک در مورد ملکی که نمره آن معین شده 2 - تاریخ ثبت ملک
3 - اسم و اسم خانوادگی و شغل و محل اقامت و تابعیت مالک 4 - نوع و
مشخصات مال غیر منقول و محل وقوع ملک و اجزا و متعلقات آن 5 - حدود ملک 6
- قیمت ملک در موقع تقاضا 7 - حقوق مذکور در ماده 51 در صورتی که باشد و
اسامی صاحبان آن .
ماده 124 - پس از ثبت ملک در دفتر املاک مدیر ثبت سند مالکیت را مطابق
سند دفتر املاک صادر نموده به مالک می دهد.
ماده 125 - پس از ثبت شدن ملک در دفتر املاک به جز مورد ارث نقل و
انتقالات و یا معاملات جدید راجع به آن ملک را دولت به رسمیت نخواهد شناخت
مگر اینکه نقل و انتقالات و یا معاملات مزبوره در دائره ثبت اسناد و املاک
ثبت شود.
ماده 126 - در مورد ارث هم ملک وقتی در دفتر املاک به اسم وراث ثبت
می شود که وراثت و انحصار آنها محرز بوده و بین آنها در سهم الارث توافق
باشد.
ماده 127 - در صورتی که ملک ثبت شده به دیگری منتقل شود سند انتقال در
دفتر معاملات غیر منقول ثبت و در دفتر املاک نیز در ذیل صورت ثبت ملک خلاصه
آن قید می شود و به همین ترتیب کلیه انتقالات به ترتیب تاریخ در ذیل یکدیگر
قید خواهد شد.
ماده 128 - در موقعی که ملک و یا حقوقی که تعلق به صغیر یا محجور و
امثال آنها داشته در دفتر املاک ثبت شود سن صغیر و یا علت حجر در صورت ثبت
باید قید گردد و پس از اینکه حالت حجر مرتفع یا صغیر کبیر شد می تواند
تقاضا کند که کبر یا رفع حجر او در دفتر تصریح شود.
ماده 129 - هر وقت که به موجب نقل و انتقال سند مالکیت جدیدی در ثبت
اسناد نسبت به ملکی تنظیم شود مدیر اسناد و املاک در کلیه صفحات دفتر املاک
که شامل ثبت مقدم بر آن است علامت مخصوص با مهر دائره ثبت اسناد و املاک
می زند که دلالت بر خروج مال از ملکیت مالک سابق کند و سند مالک سابق را هم
از او گرفته همان علائم را بر آن وضع و در دفتر ضبط حوزه خود ضبط می نماید
و این امر را با مرکب قرمز در ستون ملاحظات دفتر املاک در مقابل ثبت سابق
ذکر می کند.
ماده 130 - در صورتی که محقق شود سند مالکیت مفقود شده است این نکته
در ستون ملاحظات قید خواهد شد.
ماده 131 - حق گرفتن سند مالکیت منحصر به مالک (یا وکیل ثابت الوکاله )
او است و در سند مزبور قید خواهد شد که به مالک داده می شود و مدیر ثبت
اسناد و املاک مطابقت آن را با ثبت دفتر املاک تصدیق و امضا کرده با مقر
ثبت اسناد ممهور می نماید.
ماده 132 - در صورتی که ملک مشاع باشد هر یک از شرکا می توانند سند
مالکیت جداگانه دریافت کنند ولیکن دائره ثبت اسناد و املاک باید در روی هر
یک از اسنادی که می دهد قید نماید که راجع به حصه فلان شریک است .
ماده 133 - هر گاه سند مالکیت مفقود شود صاحب آن پس از پرداخت حقی که
به موجب تعرفه مقرر است می تواند المثنی آن را بگیرد و باید در روی آن قید
شود که نسخه چندم است .
ماده 134 - اشخاص ذینفع می توانند تصدیقی راجع به حقوقی که در ضمن ثبت
ملک برای آنها محرز شده از اداره ثبت اسناد و املاک بگیرند و در این
تصدیقات باید اسم گیرنده تصریح شود و حق تصدیق مطابق تعرفه اخذ خواهد شد.
ماده 135 - همین که ملکی مطابق قانون ثبت اسناد و املاک در دفتر املاک
به ثبت رسید و سند مالکیت تسلیم شد دولت فقط کسی را که ملک به اسم او ثبت
شده و یا کسی را که ملک مزبور به او منتقل شده و سند انتقال نیز در دفتر
املاک ثبت گردیده یا اینکه ملک مزبور از مالک رسمی ارثا به او رسیده باشد
مالک خواهد شناخت .
ماده 136 - ثبت حقوق مذکور در ماده 51 در دفتر املاک سند رسمی صاحبان
حقوق مزبوره است اعم از اینکه در ضمن ثبت خود ملک یا علیحده ثبت شده
باشد.
ماده 137 - ثبت ملک به حقوق کسانی که در آن ملک مجرای آب یا چاه قنات
(اعم از دائر و بائر) دارند به هیچ عنوان و در هیچ صورت خللی وارد
نمی آورد.
ماده 138 - پس از ثبت ملک در غیر موارد مذکوره در مواد 222 و 232 و
225 و 226 و 233 و 234 و 235 دعوی اینکه در ضمن ثبت تضییع حقی از کسی شده
پذیرفته نخواهد شد.
باب سوم
ثبت اسناد
فصل اول - مواد عمومی
ماده 139 - ثبت اسناد اختیاری است مگر در موارد ذیل :
1 - کلیه معاملات راجعه به عین یا منافع املاکی که قبلا در دفتر املاک
ثبت شده باشد.
2 - کلیه معاملات راجع به حقوقی که قبلا در دفتر املاک ثبت شده است .
ماده 140 - در نقاطی که اداره ثبت اسناد و املاک و دفاتر اسناد رسمی
موجود بوده و وزارت عدلیه مقتضی بداند ثبت اسناد ذیل اجباری خواهد شد.
1 - کلیه معاملات راجعه به عین یا منافع اموال غیر منقوله که در دفتر
املاک ثبت نشده .
2 - اسناد راجعه به صلح و هبه مطلقا و همچنین شرکت نامه ها.
ماده 141 - سندی که مطابق مواد فوق باید به ثبت برسد و به ثبت نرسیده
در هیچیک از ادارات و محاکم پذیرفته نخواهد شد.
ف مسئولین دفاتر از قرار تفصیل ذیل است :
نوع : قانون
شماره انتشار :
تاریخ تصویب : 1308/11/21
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
قانون ثبت اسناد و املاک قانون تشکیل دفاتر اسناد رسمی
