سند ناقص
رای شماره : 586 - 587 -23/05/1345
رای شورای عالی ثبت
بخشنامه 9738مورخ 22/11/19حاکی است :درموردی که متعاملین یایک طرف تا15روزپس ازتاریخ ثبت سندبرای امضادفاتروتکمیل سنددردفترخانه حاضرنشوندبه آنان اخطارمیشودک اگرظرف پنج روزبه دفترخانه نیایندوسند راتکیمل نکنندسندناقص بایگانی می شودوانصراف ازمعامله درذیل سندو دفترقیدخواهدشدواگربخواهندپس ازپنج روزمعامله پیشین راتمام کنند بایدحق الثبت جدیدبدهندوسنددیگرتنظیم شود.این بخشنامه ضمن بخشنامه 173-40778مورخ 1/3/21نسخ شد.
سپس انواع مختلف نقص اسنادبشرح ذیل اعلان شد:
الف -اسنادی که اقامتگاه وشماره شناسنامه متعاملین یایکی نوشته نشده است چون این کارالزامی نبوده است .
ب -اسنادی که مدت آنهامنقضی شده ودرصورت مراجعه متعاملین باید سندتازه تنظیم شود. ج-اسنادی که متعاملین یایکطرف معامله مرده ویامهاجرت ومسافرت کرده واقامتگاه بعدی آنان معلوم نیست . د-اسنادی که ناقص بوده وموضوع آن اسنادبادیگران معامله شده است . درمواردنقص ذیل دستورات مختص به موردداده شده است : یک -اگرسندفقط ازنظرامضاسردفتردرذیل سندودفترناقص است کفیل دفترمنحل ،ذیل سندراامضاخواهدکرد. دو-اگرصیغه نکاح جاری شده ولی ثبت دفتربه امضازوجین نرسیده است بایدبه آنان بدون ضرب اجل اخطارشودکه ثبت دفترراامضاکنند. سه - نکاحنامه وطلاقنامه که به امضازوجین ومجری صیغه وسردفتررسیده وحاکی ازوقوع نکاح وطلاق است ولی به امضاشهودومعرفین وعدلین نرسیده وثبت دفترازدواج وطلاق نشده هرگاه شهودومعرفین وعدلین معلوم باشندبایدمتصدی فعلی ازدواج وطلاق آنهاراحاضرکندتاسندازدواج وطلاق وثبت دفترراامضا کنندوسندوثبت دفترراتکمیل کندودرستون ملاحظات دفترمراتب رابنویسد. چهار- فسخ سند: الف دریک موردوصول وجه سنددردفترنماینده درج وبه امضامتعاملین رسیدامادردفترسردفترمنعکس نشدبه دستورمورخ 10/9/42مقررشدکه کفیل بایددرحضورمتعاملین واحرازهویت آنان فسخ معامله راباقیدتاریخ وتوضیح موضوع دردفترسردفترنیزقیدوبه امضاطرفین برساندواطلاعنامه فسخ ولاشه سند راپس ازامضامتعاملین ،امضاوتکمیل کرده ارسال دارند.
ب - برابردستورمورخ 16/11/43مقررشد:
اولا- فسخی که به امضادائن نرسیده اگراوحاضربه قیدفسخ نشودذینفع رابه دادگاه راهنمائی کنید.
ثانیا- فسخ وثبت دفترکه به امضابستانکارومتعاملین رسیده وفقط فاقدامضاسردفتراست کفیل بایدبااحرازصحت وقوع فسخ وامضابستانکاردر موردفسخ واحرازامضامتعاملین درذیل ثبت ،مراتب فسخ وذیل ثبت راباقید تاریخ ،امضاوتکمیل کندواگرکفیل نتواندصحت امضامتعاملین وفسخ کننده را احرازکندبایدباحضوروامضاآنهارفع نقص کندبهرحال مسئولیت صحت عمل از هرجهت باسردفترامضاکننده فسخ است .
پنج - ثبت ازدواجی فاقدتاریخ ثبت ووقوع وذکرتاریخ تولدزوجه بود برابردستورمورخ 21/5/43مقررشدکه به زوجین ابلاغ شودکه بامراجعه به دفتر خانه مدلول صحیح ثبت ناقص ازدواج راتاییدکنندودرصورت اختلاف مرجع صالح دادگاه است .
شش - دریک سندقطعی ،ذیل ثبت دفاترمربوطه به وسیله متعاملین وسر دفترودفتریارامضاشده وانتقال دردفترچه مالکیت درج گردیدولی به امضا سردفترودفتریارومهردفترخانه نرسیدوذینفع ،سندمالکیت رابرای امضا ومهرکردن به دفترخانه دادوسردفترجدیدکسب دستورکردبرابردستورمورخ 2/10/43مقررشد"اگرثبت سندمعامله به امضامتعاملین وسردفترودفتریار وقت رسیده وخلاصه معامله آن نیزبه موقع به دایره مربوطه ثبت املاک فرستاده شده وازهرجهت کامل است به سردفترفعلی اجازه داده میشودبااحرازصحت موضوع ورعایت مقررات ،ستون انتقالات سندمالکیت پلاک موردانتقال را باقیدتاریخ وتوضیح درملاحظات امضاکند".
هفت - موجری برای دریافت اصل سنداجاره ودوازده برگ قبض اقساطی به دفترخانه مراجعه کرداجاره نامه به امضاموجرومستاجررسیده ولی :
اولا- تمبرنشده وفاقدامضانماینده وسردفتربود.
ثانیا- دفترسردفترفاقدامضاسردفتربود.
ثالثا- درمحل امضانماینده مهردفترخانه زده شده وفاقدامضا نماینده بودپاسخ داده شد:"درصورتی که ثبت دفاتروسندقبوض اقساطی از لحاظ امضاطرفین عقدناقص نباشدوکفیل دفترخانه امضاآنان رااحرازکرده است سنداجاره راازلحاظ الصاق تمبروامضانماینده ،وثبت دفترین رااز جهت امضاسردفترباقیدتاریخ وتوضیح موضوع ورعایت مقررات تکمیل و بطرفین بدهند".
درتاریخ -5/44کمیسیون رسیدگی به امورنقص سندبه اکثریت رای داد:
"طبق قوانین ومقررات هرگاه سندوثبت آن ازجهت احرازهویت متعاملین وامضاسردفتروامثال آن که مربوط به ارکان اساسی معامله وتنظیم سنددردفتراسنادرسمی است نقصی داشته باشدتکمیل آن ازطرف کفیل که حق ثبت نداردموردنخواهدداشت ودرحدودی که تکمیل سند،ثبت جدیدمحسوب نشوداشکال ندارد"واقلیت عقیده به صلاحیت کفیل به رفع نقص درموردسوال ثبت تهران داشت .
شورایعالی ثبت درموضوع رسیدگی کمیسیون درتاریخ 29/8/44رای داد:
"دروضعی که گزارش حاکی است اگرازطرف کفیل دفترخانه که درغیبت رئیس حق امضاداردصحت امضامتعاملین رادرحدودمقررات اسنادرسمی احراز کردرفع نقص سندموردسوال بی اشکالی بنظرمیرسد".
سپس راجع به اسنادناقص سوالی به این شرح شدکه :برخی ازاسنادناقص ، ثبت دفترشده وفاقدامضاسردفتراست وبرخی فاقدامضامتعاملین است وبرخی هم ثبت دفترکامل است ولی اوراق راسردفترامضانکرده است .
رای مورخ 23/5/45شورا:
"قائم مقام قانونی سردفترسابق حق تکمیل اسنادرادرحدودمقررات دارد".
* سابقه *
نکات توضیحی :
اول - موردانفاق است که کفیل نمی توانداقدام به ثبت جدیدبکند.
دوم - سندی که ناقص است ونقص دررکن سنداتفاق افتاده است آیاچنین ثبت ناقصی عنوان ثبت رادارد؟
عده ای عقیده دارنداساساعنوان ثبت رانداردبنابراین اقدام کفیل در تکمیل چنین سندناقصی عنوان ثبت جدیدراداردودرنتیجه کفیل حق تکمیل چنین سندی راندارد.عده دیگرعقیده دارندبهرحال مفهوم ثبت ناقص شامل این گونه نقص سندهم هست وتکمیل این گونه سندناقص ،ثبت جدیدنیست بلکه دنباله کارثبت سابق است .
نظراخیرشوراهم ناظربه همین عقیده است یعنی ثبت هرگونه سندناقص رابارعایت مقررات تجویزکرده است .
نظرشورادرست است زیرادرمشاغل ،استمرارشرط است وتصدی دودفتر خانه مبنی براستمرارممنوع است ومعنی ماده 27قانون دفاتراسنادرسمی نیز همین است واساساربطی به کفالت دفترخانه ای توسط سردفتردفترخانه دیگر ندارد.نیزعرفاتکمیل سندناقص (نقص بهرصورت باشد)راثبت جدید نمی گویند.
مرجع :آراشورایعالی ثبت وشرح آن صفحه 712-717
تالیف :دکترمحمدجعفرجعفری لنگرودی
71
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 587
تاریخ تصویب : 1345/05/23
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
