قراردادبه لحاظ اینکه ثمن واقعی وجودنداشته و درآن تاریخ خواندگان قادربه تسلیم مبیع نبوده اندمتزلزل بوده وعقدبیع صحیح نبوده است
پرونده کلاسه : 70/220و219/24
رای شعبه 24 دیوان عالی کشور
"به رای تجدیدنظرخواسته واساس استدلال دادگاه مبنی براینکه منظور قانونگذاردرماده 39قانون وکالت مصوب سال 1315ممنوعیت انتقال دعوی بطورمصانعه است نه مدعی به واجرای سندعادی مدرکیه خواهان مخالفتی با قوانین موضوعه ندارد،اشکالات زیرواردبنظرمی رسد،زیرااولا:دعوی مطالبه حق معینی است ازدیگری به رسم منازعه که ازطریق دادگاه درخواست صدورحکم درآن زمینه می شودکه پس صدورحکم عنوان محکوم به می یابد.ثانیا:قرارداد مدرکیه خواهان به جهات مفصله ذیل مخالف صریح قوانین مربوط به وکالت و مقررات مربوط به اوقاف وهمچنین قانون نحوه انتقال اراضی واگذاری به زارعین مشمول قوانین ومقررات اصلاحات ارضی می باشد.
1- بند4ماده 80آیین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب آذر1334(چنانچه زائدبودن خواسته دعوی دراین پرونده نسبت به میزان حق الوکاله تعیین شده بین طرفین موردشک وشبهه قرارگیردباارجاع امربه کارشناس قضیه روشن خواهدشد.)
2- تبصره ذیل ماده 76آیین نامه فوق الاشعار.
3- بندیک ماده 81آیین نامه مذکوردرفوق که همان مقررات ماده 39 قانون وکالت می باشد.
4- ماده 78نظامنامه قانون وکالت مصوب 1316.
5- ماده 80همان نظامنامه واینکه فسخ آیین نامه وقوانین سابق که درماده 17آیین نامه تعرفه حق الوکاله وهزینه سفروکلای دادگستری مصوب تیرماه 1341 ذکرشده واضح است که مربوطه به تعرفه وکالتی است نه غیرآن ،وبه علاوه قراردادموردبحث باتوجه به استدلال دادگاه جریان امرتعهداولیه خواهد بودکه الزام آورنمی باشد.
6- درحکم شماره ...اداره تحقیق اوقاف قیدشده متولی ...آقای ... نسبت به موقوفات حاجی ...برابرجعل واقف مرحوم ومقررات اوقافی با نظارت اداره اوقاف محل نسبت به انجام وظایف تولیت خویش شرعاوقانونا قیام واقدام نمایدوحال آنکه باتوجه به بند2ماده یک قانون اوقاف مصوب سال 54 سندمورداستنادخواهان بدون نظراداره اوقاف تنظیم یافته وحتی به شرح صورتجلسه مورخ 11/6/56 شورای نظارت اوقاف باواگذاری 5/2هکتار موردبحث موافقت بعمل نیامده است .
7- طبق ماده 18قانون اوقاف تبدیل به احسن بارعایت مقررات وتصویب شورای عالی اوقاف بعمل می آید.
8- درنوشته بدون تاریخ که فتوکپی آن درپرونده مضبوط است ذکرشده "اگرخدای نخواسته آقای ...درانجام امروکالت توفیق حاصل ننمایدسندعادی مذکورمورخ 30/7/56 هیچگونه حقی برای آقای ...ایجادنخواهدکردوبه خودی خودبی اعتباروکان لم یکن خواهدبود."وباتوجه به اینکه درزمان تنظیم قراردادثمن واقعی وجودنداشته وهمچنین درآن تاریخ خواندگان قادربه تسلیم مبیع نبوده وموعدی هم برای تسلیم تعیین نگردیده لذاقراردادمذکورمتزلزل بوده ونمی توان آن راعقدبیع صحیح تلقی نمود،مضافااینکه اداره اوقاف در دادخواست اعتراض به دادنامه تجدیدنظرخواسته متذکرشده طبق سوابق اوقافی وشهرداری واصلاحات ارضی علاوه براینکه حکم یاقراردادی درزمینه تصرفات وزارع بودن خوانده دیگروجودنداردوزارع صاحب نسق فرددیگری بوده که طبق حکم صادره ازدادگاه ازایشان خلع یدشده وموقوفه به طورامانی در اختیارمتولی قرارگرفته تابانظارت اداره اوقاف توضیحات لازم اخذو سوابق امررابررسی نماید)ودرلایحه شماره ...خواندگان دفاع نموده اند حق الوکاله همان ...تومان است ونوشته مورداستنادبه عنوان تضمین حق الزحمه بوده وثمنی ردوبدل نشده است وهمچنین خواندگان درلایحه اعتراضیه مورخ ...به وکالتنامه شماره ...اشاره نموده اند(درحالی که سابقه ای ازآن درپرونده نمی باشدوضرورت داشته دادگاه بااخذتوضیح ازطرفین اصل آن را مطالبه وپس ازملاحظه فتوکپی یارونوشتی ازآن پیوست پرونده نماید)لذارای تجدیدنظرخواسته به جهات فوق نقض می گرددورسیدگی مجددبه شعبه دیگر دادگاه حقوقی یک شهر...وچنانچه درآن محل شعبه دیگری نباشدبه دادگاه حقوقی یک شهر...ارجاع می شودتابااخذتوضیحات لازم ازطرفین وملاحظه سوابق وباتوجه به مراتب مذکوردرفوق تصمیم لازم اتخاذنمایند."
* سابقه *
دراین پرونده خواسته الزام به تنظیم سندرسمی انتقال حقوق واعیانی ... وحق زراعت 5/2هکتارموقوفی ...موضوع معامله عادی مورخ 30/8/56...و الزام خوانده ردیف اول به تنظیم سندرسمی اجاره نسبت به اصل ملک موقوفه وخسارات قانونی علیه آقایان الف وب می باشد.
خواهان توضیح می دهدکه به موجب سندعادی مورخ 30/7/56 تمامی حقوق اعیانی ...به اینجانب انتقال قطعی نموده وازسال گذشته ...اقدام به تفکیک غیرثبتی بقیه اراضی وواگذاری حقوق ...به اشخاص درقبال اخذمنافع قابل توجه ]نموده است [اخیراباقصدسواستفاده شروع به اخلال درحقوق واگذاری اینجانب نموده اندکه به منظورپیشگیری ازبروزهرگونه اختلاف و تضییع حق تقاضای الزام ...]دارم [.
خواندگان دفاع کرده اندکه نوشته مورخه 30/7/56 صوری بوده ومبتنی بر اصول بیع وشرعی نیست ووکالتی باحق الوکاله معلوم به ایشان داده شده که پس ازاتمام مراحل مختلف دادرسی قابل پرداخت بوده وچون حین تفویض وکالت موقوفه قادربه پیش پرداخت نبوده وکیل نامبرده بابهره برداری ازتنگناو شیوه خاصی نوشته غیرشرعی تنظیم نموده ودراین تاریخ نه متولی مالک ومختار ومتصرف ونه اداره اوقاف سیطره ای برملک داشته ونه قدرت تسلیم مبیع وجودداشته وبه علت تملک وتصرف شهرداری وکالتنامه شماره ...درهمین موردباآقای الف تنظیم گردیده که رابطه استنادی اوراباحق الوکاله روشن ساخته ومی رساندکه امرفروش دربین نبوده ووکیل حق نداردازمحکوم به نحوی برای خودچیزی توجیه کندخواهان درقبال وکالتنامه ازاینجانبان حق مطالبه یک میلیون ریال رادارد...ومتولیان مجازنیستندبدون نظارت اداره اوقاف اعمال می شودمعامله ای انجام دهد،مضافابه اینکه درموردموقوفه و اجاره بایدطبق قانون مصوب 4/2/58 شورای انقلاب عمل شود...
ضمناخواندگان اقدام به تقدیم دادخواست جلب ثالث علیه اداره اوقاف می نمایندکه ضمیمه این پرونده می شود.
دادگاه پس ازجری تشریفات قانونی مبادرت به صدوررای می نماید:
"به این استدلال ...اجرای مدلول سندعادی مدرکیه خواهان که قرارداد جداگانه بوده است مخالفتی باقوانین موضوعه ندارد،زیرامن باب تحویل حق الزحمه وکالتی درقبال احیای وقف امری ضروری بوده ودرراستای رعایت غبطه وقف قابل توجیه می باشد،به عبارت دیگروقتی متولی ومتصدی وقف تعهداتی راکه درمقام متولی امضانموده ومتعهدگردیده ،انجام ندهددرواقع غبطه وقف رعایت نشده است .به عبارت بسیارساده اگرمتولی شخصی راجهت حفظ موقوفه به کارگماردمتعاقب آن رعایت غبطه وقف ایجادمی نماید مستلزم آن است که حقوق کارگررانیزبرابرتعهدبپردازدوالااگرمتولی حق کارگررابنابه مثال یادشده نپردازدوشخص رابه بیگاری گمارددرواقع برابر موازین شرعی وقانونی ،حرمت وغبطه وقف رادرامرنگهداری وحفظ موقوفه مراعات ننموده است ودرخصوص اینکه خواندگان ایرادنموده اندکه وکیل حق نداردازمحکوم به حق الوکاله راوصول نمایدوادعای خواهان ومستنددعوی را غیرنافذوبرخلاف قانون اعلام داشتندباتوجه به صراحت ماده 676قانون مدنی وماده 10قانون یادشده (اصل حاکمیت اراده وماده 39قانون وکالت مصوب سال 1315غیرموجه بوده وموقعیت قانونی ندارد،زیراهمانطورکه خواهان بشرح صورتجلسه مورخه 15/1/69توضیح داده است منظورقانونگذاربه ممنوعیت انتقال دعوی بطورمصانعه معطوف است وارتباطی به مدعی به نداردواگرحقوق موضوع تعهدخواندگان واگذارشده به خواهان جزمدعی به تلقی گرددبرابرقانون ممنوعیتی برآن مترتب نیست ،علی هذانظربه اینکه لایحه قانونی تجدید قرارداداجاره املاک واموال موقوفه مصوب شورای انقلاب درسال 1358مربوط به موقوفات عام فاقدمتولی شرعی بوده ودرمانحن فیه تسری نداردبنابه مراتب یادشده ومویدابه سایرمدارک پرونده وتوضیحات طرفین دعوی خواهان درنزددادگاه ثابت تشخیص داده )دادنامه شماره ...مبنی برالزام خواندگان به تنظیم سندرسمی اجاره نسبت به اصل ملک موقوفه باضوابط شرعی وقانونی درجهت رعایت غبطه وقف بخصوص اجاره بهاورددعوی جلب ثالث صادرواعلام می نماید."
مرجع :
کتاب علل نقض آراحقوقی دردیوان عالی کشور تالیف یدالله بازگیر
انتشارات ققنوس - چاپ اول - سال 1376 صفحه 64-68
43
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 220
تاریخ تصویب : 1370/01/01
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
پس ازتوافق بایع ومشتری درمبیع وثمن عقدبه ایجاب وقبول واقع می شود دادگاه قبل ازاظهارنظر نسبت به الزام به تنظیم سندبایدوقوع معامله را احراز نماید
