دراتهام قتل عمد، کافی نبودن دلائل اتهام ازموجبات برائت است
رای شماره : 1838-23/6/42
رای اصراری هیات عمومی دیوان عالی کشور
اعتراض دادسرای استان ماهوی وخدشه برنظرواستنباط دادگاه از مجموع محتویات پرونده می باشدکه موردتوجه ورسیدگی فرجامی واقع نمی شودو اعتراضات جناب آقای دادستان کل نیزبادرنظرگرفتن محتویات پرونده مقرون به ادله مثبته بزه نمی باشدوچون ازحیث رعایت اصول وقواعددادرسی نیزاشکالی مشهودنیست لذاحکم فرجامخواسته ابرام می گردد.
* سابقه *
قتل عمد
کافی نبودن دلائل اتهام
شهبازعلی به اتهام قتل دوستعلی پدرخوددربهمن 1335موردتعقیب واقع شده وجانشین بازپرس خلخال قراربزهکاری اوراصادرودادسرای شهرستان اردبیل بموجب کیفرخواست مورخ 20/5/36به استنادماده 170قانون مجازات عمومی درخواست تعیین کیفروی راازدادگاه جنائی آذربایجان شرقی می نماید.
دادگاه مزبورباانجام تشریفات قانونی درجلسه پنج نفری روز7/8/36 نقصی درپرونده مشاهده نکرده وباصدورقراررسیدگی درجلسه علنی روز12/8/36 دادرسی راانجام وبه لحاظ فقددلیل متهم راتبرئه کرده است .
دادیاردادسرای استان ازرای دادگاه جنائی فرجامخواسته ،شعبه 11 دیوان عالی کشوربشرح دادنامه مورخ 19/9/37دادنامه فرجامخواسته رانقض ورسیدگی رابه شعبه دیگردادگاه جنائی آذربایجان شرقی ارجاع کرده است .
دادگاه جنائی باانجام تشریفات قانونی ازقبیل تعیین وکیل واخطارده روزه به متهم ووکیل اودرجلسه مقدماتی پنج نفری روز8/8/38دستورتکمیل پرونده رابه بازپرسی داده ودرجلسه مقدماتی روز22/8/39قراررسیدگی صادر ودرجلسه علنی به اتهامش رسیدگی وبه اتفاق آراءمتهم فوق الذکررابعلت فقددلیل تبرئه می نماید.
دادیاردادسرای استان آذربایجان شرقی درذیل رای دادگاه جنائی درخواست رسیدگی فرجامی کرده است .
پرونده درهیئت عمومی دیوان عالی کشورطرح گردیده ودادستان کل نظر خودرابه شرح زیربیان داشته است :
"بنظراینجانب دراین پرونده نکات مشروحه ذیل قابل توجه است .
1-آنچه ازاوراق بازجوئی شهبازعلی متهم نزدبازپرس ودرمحضردادگاه استنباط می شودنامبرده یک دهقان زاده ساده لوح نیست که درقبال قتل فجیع پدرخودبه وسیله قماربازان چنانکه خودادعای آنراداردعکس العمل نشان ندهدوشکایت ننمایدوازدفن مقتول درهمان روزبدون اطلاع ومعاینه مامور دولت ممانعت بعمل نیاوردوشایدهمین نکته باوجوداستبعادی که قتل پدراز ناحیه فرزندداردتوجه سرجوخه ژاندارم وکسان وهمسایگان رابه ارتکاب خود جلب نموده است .
2- متهم بنابرصورت مجلس مضبوطه درپرونده اقرارکرده بااولین ضربه چوبدستی که به سرپدرش واردکرده اوبه زمین خورده وازاوصدائی نیامده و ضربات دیگررابه منظوررفع اتهام ازخودواردکرده است درصورتی که اگربه ادعا بعدی اوقتل یک پیرمردتریاکی بوسیله قماربازان صورت می گرفت با ضربه کشنده که به ناحیه سرواردشده دیگرجراحات عدیده وقطع گوش وبینی ضرورت نداشته است .
البته اقرارناشی ازشکنجه وآزاربرارتکاب جرم دلیل محسوب نمی شود ولی دریک قریه کوچک به اکثریت عددکسان وخویشان متهم اقدام به شکنجه آنهم ازطرف یک ژاندارم نمی توانددرخفاصورت گیردوعجیب بنظرمی آیدکه آثار شکنجه راکه متهم پس ازانقضاءپنجسال به دادگاه جنائی نشان داده وموردتوجه قرارگرفته است .درحین اعتراف به قتل اهالی محل وریش سفیدان وحتی خویشان متهم آثارچنین شکنجه هولناکی راندیده وگواهی نکرده اند.
اگرچه دررسیدگی مقدماتی این پرونده درنتیجه نقاروکدورت مامورین ژاندارمری شواهدوقرائنی مغایریکدیگرتحصیل گردیده واحتمالابا راهنمائی های آنان موانعی درراه کشف حقیقت ایجادشده است ولی قدرمسلم آن است که قتلی واقع شده وادعای متهم مبنی برارتکاب قماربازان قهوه خانه باوجودتلاش مامورین ژاندارمری بجائی نرسیده وبرعلیه آنان هیچگونه دلیل وقرینه به دست نیامده است .
3- متهم درحضوردادگاه برای رفع اتهام ازخودادعاکرده است که سرجوخه اسدی سه هزارتومان ازقاتلین پدرم گرفته ومرامتهم کرده است .
درصورتی که سرجوخه که برای رسیدگی به این موضوع ماموریت خاصه نداشته ومقتول هم قبل ازرسیدگی اودفن شده بوده می توانسته به آسانی درقبال رشوه موردادعای متهم قضیه رامسکوت بگذاردبدون آنکه اجباری درتوجه اتهام به فرزندمقتول داشته باشدبعلاوه بازداشت متهم که فرزندمقتول بوده نه تنهادر یک خانواده مصیبت دیده وعزادارعکس العملی ایجادنکرده بلکه بنابر حکایت پرونده عده ای ازاعضاءاین خانواده که اعتراف متهم رابه قتل شنیده انداورامنحصرامرتکب قتل می شناخته اند.
دراتهام قتل دوستعلی نمی توان کدخداحاجعلی رادخیل دانست یااورادر مقام دشمنی باشهبازمتهم ویاحمایت ازقاتلین واقعی تصورنمود.
زیراگزارش قتل ودفن جسددوستعلی راکدخدای مزبورویکنفرازریش سفیدان محل به این شرح :"فرمانده دسته ژاندارمری کاغذکنان ،گزارشابه عرض می رسانددرشب چهارشنبه یکنفردوستعلی نام درکوچه خوددرسرش مجروح وزخمی گردیده اندوبرادران واولادان اومقتول رادفن نموده فعلاقضیه قاتل فلان نامعلوم بنظرم اقدام فوری "به ژاندارمری داده است .بعلاوه جان محمدبرادر مقتول درتحقیقات اولیه گفته موضوع قتل راکدخداگزارش داده است وهمچنین شهبازمتهم به قتل درتحقیقات اولیه گفته حاجعلی کدخداوکربلائی انام گفتند میت رابدون اجازه اداره مدفون نسازید،عین اظهارات اوبشرح زیراست :"و نعش پدرم رابدون اجازه دفن کرده ایم به ملاحظه اینکه صغارگریه وزاری ننمایند.ریش سفیدان محل کدخداحاجعلی وکربلائی انام بماگفتندمیت را بدون اجازه مدفون نسازید"اگرتصوردخالت کدخدادرقتل یاحمایت قاتلین باشدمنظوربادفن جسدوعدم اقدام به شکایت ازطرف کسان مقتول حاصل بوده و دلیلی نداشته که بااعلام کتبی وشفاهی خودموجبات دخالت مامورین وتعقیب قضیه رافراهم نماید.ولی درمورداتهام شهبازبه قتل عمدی پدرخودنکات ذیل قابل توجه است .
1- جسدمقتول درکوچه اختصاصی خانه اوبدست آمده وبنابراظهار بادمجان دخترمقتول که قبل ازدیگران جسدرادیده درخانه پس ازقتل ازکوچه کلیدشده بودوبااین وضع تصوروقوع قتل درخارج وبه وسیله اشخاص بیگانه و انتقال جسدبه داخل کوچه وقفل درآن دشواربنظرمی رسد.
2- شهبازمتهم به قتل درتحقیقات اولیه ازاشخاصی اسم برده که قسم یاد نموده اندپدراورابه قتل برسانندواین مطالب راازقول عموهاوبرادرو خواهرخوداظهارنموده درصورتی که هیچیک ازآنان کسی رامظنون به قتل پدرخود معرفی ننموده وشهبازدرهمان جلسه تحقیقات علی اوسط راقاتل پدرخودمعرفی کرده است بعلاوه شهبازمی گویدامسال هم پدرم همان ملک زراعتی راداده بود ولی درجواب سوال مامورژاندارم که گفته است اگردروغ بگوئیدمحکوم به قتل پدرخودهستیدگفته است پارسال پدرم بمن ملک داده است امسال نداده .
3- فرامرز،حمیدودرویش ،شهبازفرزندمقتول رامظنون به قتل شناخته اند،فاطمه دخترابوطالب خواهرمقتول شهبازراقاتل معرفی کرده است وهمچنین بادمجان دخترمقتول شهبازراقاتل معرفی کرده است .
4- جان محمدویارمحمدبرادران مقتول اقرارشهبازبه قتل پدرخودرا تصدیق نموده اند.
عبدالعلی فرزنددیگرمقتول هم گفته برادرم شهبازدرحضورکدخدایان و آقامیرحسین وزین العابدین وسعدی وجلال وعده ای دیگراعتراف به قتل کرده است .
5-اقرارشهبازبه قتل باتوضیح علل وچگونگی ارتکاب کاملاطبیعی بنظر می رسدودرآن باتوجه به نکات ذیل تصورشکنجه وآزارنیست :
الف -امضاءمتهم ذیل اقراربه قتل باامضاءاودرسایراوراق تحقیق کاملاانطباق داشته وخودنیزمعترف است که مراتب مزبوررااقرارکرده است .
ب - درتحقیقات اولیه وقبل ازاقرارگفته است شب درقهوه خانه بوده وآفتابه رابرداشته وبیرون رفتم ،ضمن اقراربه قتل گفته است قبل ازپدر خوددرقهوه خانه برای قضای حاجت رفته است .
ج - جراحاتی که شهبازبه مقتول واردکرده واعتراف نموده است با آنچه غسالان وکسان دیگرمقتول دیده اندتطبیق می نمایدواقرارهم بشرح مندرج درتحقیقات وگفتگوونقارقبلی وهمراه بودن متهم بامقتول درشب واقعه و چگونگی قراردادن جسددرداخل خانه مقتول وقرائن دیگرعادی بوده است .
6-ادعای متهم مبنی براینکه اقرارناشی ازشکنجه وآزاربوده آن هم با شدت وکیفیتی که بعداتوصیف کرده صحیح بنظرنمی رسدزیرامدعی است شکنجه به وسیله کدخداوسرجوخه اسدی صورت گرفته درصورتی که کدخداکه قدرت محلی جلوگیری ازدفن مقتول رانداشته ،چگونه توانسته باکمک یکنفرژاندارم ودر محیط محدودیک ده وسایل چنین شکنجه هولناکی رافراهم کرده وخویشان مصیبت دیده مقتول رابه تصدیق اقرارناشیه ازاین شکنجه وادارنماید.
7-اختلاف وکدورت بین سرجوخه ای که بعدامبادرت به رسیدگی کرده با سرجوخه اسدی که تحقیقات اولیه به وسیله اوصورت گرفته درپرونده مشهود است وبرعلیه اشخاصی که شهبازمتهم آنان راقاتل پدرخودمعرفی کرده هیچگونه دلیل بدست نیامده وطبعااظهارات مغایرکسان مقتول درتحقیقات بعدی ناشی ازتبانی شهبازباآنان بوده است .
برفرض که رسیدگی های سرجوخه اسدی راناشی ازغرض وتحریک کدخداتصور کنیم قدرمسلم این است که درمراحل رسیدگی دوسرجوخه ازنظرچگونگی جراحات مقتول واظهارات کسان اووبعضی ازمطلعین اختلافات فاحشی وجودداردکه نسبت به آن رسیدگی دقیقانه صورت نگرفته است وچون بطورقطع ویقین قتل واقع شده وحکم برائت متهم نیزدرمرتبه اول به اتفاق آراءنبوده ودیوان کشور آنرانقض کرده وتحقیقات بعدی کامل نبوده اقتضاءداردحکم برائت نقض شود وموارداختلاف گوئی که درپرونده مشهوداست موردرسیدگی دقیقانه قرار گیرد."
پس ازاستماع عقیده دادستان کل هیئت عمومی دیوان عالی کشورمشاوره نموده به اتفاق بشرح زیررای به ابرام حکم ممیزعنه داده اند:
مرجع :
آرشیوحقوقی کیهان
مجموعه رویه قضائی صفحه 106 تا 111
آراءهیات عمومی دیوان عالی کشور
سال 1342 چاپ سال 1343
14
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 1838
تاریخ تصویب : 1342/06/23
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
صدورحکم محکومیت متهم موادمخدرمستلزم احرازمالکیت وتعیین دقیق میزان موادمخدراست کافی نبودن دلائل در اتهام قتل عمد، موجب برائت است
