اگراعتراضات فرجامخواه ماهوی بوده ودرحقیقت ایراد و خدشه بنظر و استنباط دادگاه باشد قابل اعمال نظر فرجامی نخواهد بود
رای شماره : 6184-24/10/43
رای اصراری هیات عمومی دیوان عالی کشور
رای :چون کلیه اعتراضات آقایان وکلای مدافع وشخص فرجامخواه مالا ماهوی بوده ودرحقیقت ایرادوخدشه بنظرواستنباط دادگاه است که قابل اعمال نظرفرجامی نمی باشدوازحیث اصول وقوانین دادرسی وجهات دیگرنیز اشکال موجب نقض بنظرنمی رسدحکم فرجامخواسته به اکثریت آراءابرام می شود.
* سابقه *
کافی بودن دلائل
فرجامخواه به اتهام ایرادضرب به ناصرداروسازوتظاهروقدرت نمائی باچاقودرمکان عمومی وایرادجرح منتهی به فوت عباس درروز30/2/39در تهران بشرح کیفرخواست جنائی مورخ 15شهریور1339دادسرای تهران به استناد قسمت اخیرماده 173و171قانون مجازات عمومی باتوجه به قتاله بودن آلت جرح وموضع ومحل جرح وتوجه به ماده 170قانون مزبوروهمچنین انطباق عمل دیگر متهم باماده 1قانون مجازات حمل چاقووانواع دیگراسلحه سردبارعایت ماده 2ملحقه به آئین دادرسی کیفری واشاره به پرونده اتهامی متهم موردتعقیب واقع شده وازطرف آقای علی ....به سرپرستی ازسهیلاومحمودصغارمقتول یکی ازوکلای دادگستری دادخواست وضرروزیان بخواسته یک میلیون ریال بطرفیت متهم تقدیم دادگاه نموده است .
شعبه 2دادگاه جنائی بااجرای تشریفات قانونی واصدارقراررسیدگی درجلسه مقدماتی پنج نفری وانجام واعلام پایان دادرسی درجلسات علنی بموجب رای شماره 178-19/7/40شعبه دوم دادگاه جنائی تهران به اکثریت آراء:
درموضوع اتهامات جهانگیربه ایرادجرح منتهی به فوت وایرادضرب و قدرت نمائی باچاقوودوفقره حمل موادمخدره به شرکت نورالله ومحمدو اتهامات نورالله به دوفقره حمل موادمخدره به شرکت محمدوجهانگیروعده دیگر(که پرونده های اخیرالذکرباقرارعدم صلاحیت قطعی به دادگاه جنائی فرستاده شده وضمیمه است )بعلت فقددلیل کافی شخص فرجامخواه (جهانگیر) ازاتهامات ارتکاب قاچاق تریاک برائت حاصل نموده ودرمورداتهام اوبه ایرادضرب به ناصرنیزنظربه انصراف شاکی ازتعقیب وی قرارموقوفی تعقیب اوصادرشده ودرمورداتهامات جهانگیربه ایرادجرح باچاقومنتهی به فوت عباس وتظاهروقدرت نمائی باچاقوبنابه حکایت محتویات پرونده وادله مذکوره درحکم ونظریه پزشکی قانونی به اینکه مقتول بعلت ایرادجرح باچاقو وپارگی قلب ناشی ازآن به قتل رسیده فرجامخواه بزهکارتشخیص گردیده وبا رعایت ماده 2ملحقه ازلحاظ قدرت نمائی وتظاهرباچاقوبه استنادماده 1 قانون مجازات حمل چاقوبه یک سال حبس تادیبی وازجهت ایرادجرح باچاقو منتهی به فوت باتوجه به قتاله بودن آلت وحساسیت موضع بموجب قسمت اخیر ماده 171ناظربه ماده 170قانون مجازات عمومی به اعدام (باقیداشدمجازات درمرحله اجرا)محکوم شده ودرمورددادخواست ضرروزیان مدعی خصوصی چون مبلغ پانصدهزارریال ضررناشی ازتربیت اولادوکسرحیثیت وصدمات روحی ومبلغ بیست هزارریال حداقل هزینه کفن ودفن وانجام تشریفات مذهبی تشخیص گردیده متهم خوانده رابه پرداخت مبلغ پانصدوبیست هزارریال دروجه خواهان محکوم گردیده ونسبت به مازادمحکوم به تایک میلیون ریال خواسته خواهان محکوم به بیحقی شده است .
رای اقلیت بربزهکاری فرجامخواه طبق ماده 175مکررقانون کیفر عمومی وماده یک قانون مجازات چاقوبارعایت ماده 2ملحقه به آئین دادرسی کیفری صادرگردیده است .
جهانگیرمتهم حین اعلام رای دردادگاه ازامضاءرای استنکاف ونورالله متهم دیگرتقاضای فرجام نموده وجهانگیرمتعاقبااززندان فرجامخواهی نموده وبراثراعتراض وکلای فرجامخواه موضوع درشعبه دوم دیوان عالی کشور مطرح رسیدگی واقع گردیده وبموجب حکم شماره 86-18/1/41نسبت به نوالله حکم ابرام گردیده ودرباره جهانگیربه این استدلال :
علاوه براینکه طبق صورت جلسه مورخ 8/3/40درجلسه مقدماتی ازطرف دادگاه نسبت به لایحه وکیل جهانگیرفرجامخواه مراجعه وتوجهی نشده چون بطوری که محتویات پرونده حاکی است وحسن قهوه چی وشعبان شاگردقهوه چی و هادی (که ظاهرااشخاص بیطرف وبی نظربنظرمی رسند)گواهی داده اندوقوع قتل عباس دراثرمنازعه ودخالت چندنفرواقع شده وبه فرض اینکه جهانگیر هم دراین عمل مداخله داشته باشدموردباماده استنادی دادگاه تطبیق نمی نمایدبنابراین حکم فرجامخواسته نسبت به جهانگیرقانونی نبوده و مطابق ماده 430قانون آئین دادرسی کیفری به اتفاق آراءنقض وبه دستورماده 8قانون تشکیل محاکم جنائی رسیدگی به دادگاه جنائی استان مرکزارجاع می شود.
شعبه سوم دادگاه جنائی تهران پس ازارجاع پرونده واجرای تشریفات مقرره واصدارقراررسیدگی درجلسه مقدماتی پنج نفری نسبت به دادخواست ضرر وزیان شاکی چون رضایت داده قرارسقوط دعوی صادرنموده ودرجلسات عدیده علنی رسیدگی نموده وبااعلام پایان دادرسی بموجب حکم فرجامخواسته :
باردمدافعات وکلاءمتهم (1-ایرج رفیق متهم باعث قتل عباس مهاجر بوده ،2- گواهی منوچهرواسمعیل رفقای مقتول چون درمظان تهمت بوده اند موثردرمقام نیست ،3- گواهی شاگردان دکه محل وقوع قتل به اسامی حسن وشعبان دلالت داردکه متهم مرتکب قتل نبوده ،4- حاضرین درمحل واقعه نیزعلیه متهم گواهی نداده اند،5- گزارشهای مامورین کلانتری وژاندارمری نیزاتهام رامتوجه فرجامخواه نمی نماید،6- بفرض توجه اتهام دخالت درمنازعه بوده ،7- عمل انتسابی باماده استنادی دادسرا(171ناظربه ماده 170قانون مجازات عمومی )انطباق ندارد،8- عمل دیگرمتهم به اتهام قدرت نمائی و تظاهرباچاقونیزطبق شرائط ماده یک لایحه مجازات حمل چاقوتحقق نیافته زیرامتهم استمرارعمل وسابقه قدرت نمائی باچاقونداشته است )،به دلائل مذکوره دررای بنظراکثریت دادرسان دادگاه احرازشده که متهم باکاردبه دکان داروفروشی رفته وتظاهارت وقدرت نمائی باکاردبعمل آورده است و طبق ماده یک لایحه مجازات حمل چاقوگناهکارشناخته شده است ،وراجع به اتهام دیگرمتهم به ایرادجرح منتهی به فوت عباس باآلت قتاله طبق صورت - مجلس معاینه جسدونظریه اداره پزشکی قانونی ضربه واردبه قسمت سینه مقتول ازکآلت برنده نظیرکاردیاچاقوبوده که موجب پارگی قلب وخونریزی واقع میشودخلاصتااین ضربه علت تامه مرگ بوده وانگهی اقاریرصریح متهم دلالت داردکه درمحل واقعه بوده وبه کیفیتی درجریان حادثه شرکت داشته ومقتول را نیزدیده وآن شب چاقوی دسته مشکی باخودحمل کرده ودرمحل واقعه آن راباخود داشته است ودرقدرت نمائی متهم باچاقومسلم گردیده که وی درساعت 5/8شب واقعه حامل چاقوبوده وقتل هم متعاقب آن درساعت چهاربعدازنصف شب واقع می شودواصولاازنظرجرم شناسی ثبوت جرم اولیه متهم به قدرت نمائی باچاقو قرینه است به اینکه جرم ثانی نیزناشی ازفعل اوبوده است ....وبطوری که پرونده هم حکایت داردمتهم راننده ماشین واکسال بوده وپس ازگذشتن ازجلوی دکه درفاصله بیست متری آن محل متوجه جمعیت آنجاکه مقتول نیزدربین آنها بوده شده وماشین رابجلوی دکه برمی گرداندکه این امردلالت داردکه اراده متهم ازتوقف ماشین وحضوردرآن جمع به منظورتعرض به متقول بوده زیرابه دلالت اظهارات گواهان به محض پیداشدن متهم ورفیقش حادثه واقع می شود وقوع جرح متعاقب پیاده شدن متهم ورفیقش درفاصله زمانی بسیارکم دلیل است به اینکه متهم به محض مشاهده مقتول قاصددرمجروح کردن اوبوده است ....و گواهان مصرامتهم راضارب واقعی معرفی کرده اند....اختلافگوئی وفرارمتهم ازجمله دلائل اتهام است وگواهی حسن وشعبان که شخص دیگری رامباشرقتل معرفی کرده اندوگواهی آنان موثراست ،سنجش صحت وسقم ودرجه اعتبارگواهی گواهان بنظردادگاه تشخیص شده واظهارات آنان مفیدحصول قطع ویقین تلقی نگردیده وموثردرمقام نشده وبنابه قرائن پرونده درنظراکثریت دادگاه محرزشده که جهانگیرباچاقوبه سینه عباس مقتول ضربه واردکرده که موجب پارگی قلب وفوت اوگردیده وموردباقسمت اخیرماده 171ناظربه ماده 170 قانون مجازات عمومی منطبق وبارعایت ماده 2ملحقه به آئین دادرسی کیفری و توجه به رضایت نامه رسمی اولیاءدم که ازشکایت خودمنصرف شده اندبا استفاده ازماده 45مکررقانون مجازات عمومی متهم ازجهت ارتکاب قبل به حبس موبدبااعمال شاقه وازحیث تظاهرات وقدرت نمائی باچاقوبه هشت ماه حبس تادیبی باقیداجرای اشدمجازات محکوم گردیده است .
رای اقلیت به استنادگواهی گواهان به اینکه جهانگیرورفیق همراه او دارای چاقوبوده اندوحمله کرده اندواظهارات گواهان دیگربروقوع منازعه بین طرفین واظهارات اسمعیل ازهمراهان مقتول به اینکه ایرج وجهانگیراز داخل ماشین به پائین پریده ودست به چاقوبرده اندواظهارات علی مامور کلانتری دشب واقعه حاکی ازاینکه منوچهربه اوگفته عباس راچندنفربه قتل رسانیده اندوباتوجه به کشف بطرهای شکسته وتکمه های کت وپیراهن حضاردر واقعه درمحل وقوع قتل وسایرمحتویات پرونده ومخصوصامخفی بودن شخص همراه جهانگیرچنیدین روزپس ازوقوع قتل ،وقوع جرم قتل ازناحیه جهانگیررابه تنهائی غیرمسلم تشخیص وکسان دیگری نیزبه اتفاق جهانگیردرواقعه قتل مداخله داشته اندکه عباس باضربه چاقوی احدازمداخله کنندگان به قتل رسیده وعمل انتسابی به متهم منطبق باماده 175مکررقانون مجازات عمومی وماده 2 ملحقه به آئین دادرسی کیفری است .
جهانگیرمتهم حین اعلام رای دردادگاه تقاضای فرجام نموده واعتراضات فرجامی دونفرازوکلای متهم ضمن لوایح تقدیمی آن است که :"1- حکم دیوان عالی کشورمبنی برعدم انطباق موردباماده 170و171قانون مجازات عمومی ارشادی وایجاب می نموده که دادگاه مرجوع الیه جهات نقض حکم موردنظرقرار دهد،2- رای اکثریت دادگاه بواسطه عدم رعایت مقررات برخلاف قانون بوده وجهت نقض حکم مخالفت رای باقانون وبامندرجات پرونده است که دادگاه جنائی باپی ریزی به یک سلسله مقدمات غیرمنطبق بامندرجات پرونده و برخلاف قانون حکم محکومیت صادرکرده وحال آنکه بشرح سندرسمی شماره 282 31/2/42ناصراصلاچاقوئی دردست جهانگیرندیده وجهانگیرتظاهری نکرده و امیرودکترمحمدرضاوشهودکارددردست جهانگیرندیده اندمعهذادادگاه برخلاف مندرجات پرونده به استناداظهارات آنان داشتن چاقورامسلم دانسته ،اگراظهارات آنان بعنوان گواهی موثردانسته شده چنانچه شاهداز شهادت خودعدول نمایداستنادبه چنین شهادتی طبق ماده 1319قانون مدنی برخلاف قانون است معهذادادگاه این موضوع راپایه واساس ارتکاب متهم نه تنهابعنوان قدرت نمائی ملاک قرارداده بلکه آن رادلیل بزه نسبت به عباس ساخته وبه استناداینکه اول شب چاقوداشته ازجمله ادله ارتکاب متهم به قتل عباس ....دانسته است ،3- دادگاه به استناداینکه ادعاشده درشب واقعه چاقوی مشکی همراه متهم بوده بدون اینکه چاقوازوی بدست آمده یاکسی آن رادیده باشدیامحل جراحت واردبه عباس باچاقوی ادعائی متناسب تشخیص واظهارنظرشده باشدیامعلوم باشدچاقوئی که دادگاه گفته باآن تظاهر می کرده همان چاقوئی باشدکه عباس مجروح شده فقط به صرف توهمات و جمله بندی عبارات دادگاه فرض چاقوبرای او کرده است وهیچگونه دلیلی بر این مراتب وجودنداردورای ازاین لحاظ هم برخلاف قانون است ،4-استدلال دادگاه دررای خودبه اینکه (اصولاازنظرجرم شناسی ثبوت جرم اول متهم قدرت - نمائی باچاقوبوده است ،بنابراین جرم ثانوی هم فعل اوبوده است )غیرموجه وفقط حدس تلقی می شودوحال آنکه تازه موضوع قدرت نمائی اوباچاقودراول شب ثابت نشده وازاین لحاظ هم این رای برخلاف قانون است ،5- دررای صادر قیدشده :(متهم به محض مشاهده مقتول قاصددرمجروح کردن اوبوده وعلل دیگری که موجب وقوع حادثه باشددربین نبوده وبه گواهی اسمعیل ومنوچهرومهوش تکیه شده که کذب اظهارات آنان ثابت ومخصوصامنوچهرطبق گواهی دفترخانه به شماره 7117-15/12/40صریحاگفته من خودم چیزی ندیدم ،6- دادگاه اظهار داشته که اظهارات گواهان که برنفع متهم شهادت داده اندچون تحت تاثیر متهم قرارگرفته شهادتشان موجه نبوده است تاکنون ردشاهدبه این استدلال سابقه نداردومعقول هم نیست ،7-8-استنادبه گفته های مهوش واسمعیل برخلاف مندرجات پرونده واین امرکه دلیل برائت متهم بوده دلیل بزهکاری تلقی شده ،9- دادگاه درمقام انگیزه قتل نیزاستدلال کرده که چون عباس درسال 34بازرس بوده ورئیس کلانتری متهم راقاچاقچی معرفی نموده جهانگیرعموما ازبازرس بدش مسآمده ولذادرآن شب که اورادیده مرتکب بزه مزبورشده وبه این استدلال متهم رابه حبس ابدمحکوم کرده وآن راانگیزه قتل عباس قرار داده ،10- دادگاه اظهارات حسن وشعبان شاگردقهوه چی راکه به نفع متهم شهادت داده اندردکرده واین امرمنطبق باقانون نمی باشد،بنابراین باتوجه به جهات نقض دررای سابق ونظراقلیت ومخالفت رای اکثریت بامحتویات پرونده وعدول اشخاص ازشهادت شکستن حکم فرجامخواسته تقاضاشده است ."و اعتراض فرجامی وکیل دیگرمحکوم علیه آن است که چون نحوه رسیدگی وصدوررای دادگاه ازهرجهت ازمواردی است که اصراردادگاه جنائی رابه صدورچنین حکمی می رساندودرواقع امراصراری است موضوع بایستی درهیئت عمومی دیوان عالی کشورمطرح شود،وچنانچه نظرشعبه محترم خلاف این امرباشداستدعای اخطاروکیل جهت تهیه وتقدیم لایحه اعتراضی شده است ....ومتهم ضمن نامه از زندان نوشته است :"ازاین تاریخ آقایان ....(وکلای مدافع )بعلت عدم استطاعت پرداخت حق الوکاله ازوکالت وی معزول هستند"ومتهم ضمن لوایح اعتراضیه ارسالی اززندان بیگناهی خودرابه استنادگواهی گواهان ونداشتن چاقووعدم توجه دادگاه صادرکننده به مدافعات اوورای دیوان عالی کشوراعلام داشته است .سپس نامه ازطرف مادرجهانگیربه ضمیمه یک برگ رضایت نامه به امضاءعلی شاکی خصوصی به اینکه جهانگیرقاتل عباس نمی باشدباتمبرو تصدیق سردفتراسنادرسمی شماره 215تهران به دفترتقدیم وبه شماره 2046 17/1/43پیوست پرونده است .
چون ازهمان علل اولیه فرجامخواهی شده طبق ماده 463قانون آئین دادرسی کیفری پرونده درهیئت عمومی دیوان کشورقابل طرح ورسیدگی تشخیص شده است .
موضوع درهیئت عمومی دیوان عالی کشورطرح گردیده که باکسب عقیده جناب آقای دادستان کل مبنی برابرام رای فرجامخواسته به اکثریت آراءبه شرح زیررای داده اند.
مرجع :
آرشیوحقوقی کیهان
مجموعه آراءهیئت عمومی دیوان عالی کشورسال 1343
چاپ 1344
صفحه 26 تا33
13
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 6184
تاریخ تصویب : 1343/10/24
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
چنانچه دادگاه درصدورحکم تبرئه متهم به قتل دلایل موجوددر پرونده ازجمله شهادت شهودراموردتوجه قرارندهد،ازموجبات نقض حکم خواهد بود اتهام متهم دایربروقوع قتل درحین منازعه که منتهی به محکومیت گردیده است اگراعتراض بحکم ماهوی باشد قابل رسیدگی دردیوان عالی کشور نیست
