مدعیان قتل باید از وراث فعلی مقتول محسوب شوند
رای شماره : 19 - 28/11/1376
رای هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور(اصراری )
با توجه به اینکه حکم صادره از شعبه دوم دادگاه عمومی الشتر مبنی بر محکومیت تجدیدنظرخواه به قصاص نفس بعلت قطعی نبودن شکایت و درخواست اولیاءدم و نقص تحقیقات وعدم اجرای صحیح ترتیبات قسامه ومقررات مربوط به این موضوع نقض گردیده و طبق مقررات بند (ب ) ماده 23 قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب در موارد نقض حکم از جهت نقص تحقیقات رسیدگی بایستی به دادگاه صادر کننده حکم منقوض محول گردد و ارجاع به دادگاه همعرض برخلاف مقررات بوده و قانونا" دادگاه مرجوع الیه مجاز به رسیدگی نیست و باتوجه به اینکه تجویز بند(ج ) ماده 24 قانون فوق الذکر درزمینه طرح آراءدادگاهها در هیات عمومی دیوان عالی کشور شامل مواردی است که دادگاهها با با رعایت کلیه مقررات رسیدگی و اصدار حکم می نمایند، حکم صادره از شعبه اول دادگاه عمومی الشتر به جهات مذکوره و با اکثریت قریب به اتفاق آراء غیرقابل طرح در هیات عمومی تشخیص وپرونده ضمن خروج از دستور کار هیات مزبور جهت اقدام مقتضی به شعبه دوم دیوان عالی کشور ارسال می شود0
154
* سابقه *
رای اصراری کیفری 137619
شماره رای : 2819/11/1376
شماره پرونده : 137626
شماره جلسه : 137630
علت طرح : اختلاف نظر بین شعبه دوم دیوان عالی کشور با دادگاههای عمومی الشتر
قتل در منازعه دسته جمعی
موضوع : قتل عمدی
شرکت در قتل
در ساعت 9 روز سه شنبه 28/11/1376 جلسه هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور بریاست حضرت آیت الله محمدمحمدی گیلانی رئیس دیوان عالی کشور و با حضور جنابان آقایان قضات دیوان عالی کشور و نماینده جناب آقای دادستان کل کشور تشکیل و با تلاوت آیاتی چند از کلام الله مجید رسمیت یافت 0
رئیس : دادنامه شماره 218/62/7/1376 شعبه دوم دیوان عالی کشور بتصدی جناب آقای سیدعبدالله رضائی رئیس و جناب آقای موسی سیف امیرحسینی مستشار مطرح است 0 جناب آقای رضائی دادنامه شعبه را قرائت فرمایند0
خلاصه جریان پرونده : به حکایت محتویات پرونده در تاریخ 5/5/74 نزاعی بین عده ای از اهالی روستاهای پابرج و پیرکه علیاو پیرکه سفلی از توابع شهرستان الشتر رخ می دهد که عده ای مجروح و فردی بنام فضل الله (احد)000 مجروح و نهایتا" فوت می کندپدر مقتول ابتدا از آقای نظرعلی 000 شکایت و او را قاتل معرفی می نماید(ص 4) و سپس از حرف خود برگشته و شخصی بنام حاج نامدار رابعنوان قاتل معرفی نموده و در صفحات متعدد پرونده در بازجوئی ها اظهارداشته : خودم باچشم خودم دیدم حاج نامدارباچوب و سنگ و دربعضی ازبازجوئیها می گوید بابیل ودربعضی ازبازجوئیهامی گوید فقط دست از حاج نامدار چوب تراشیده سفید بود که زدبه سرفرزندم و او را کشت صفحات 2614 2351197051473027 و دهها صفحه دیگر0 مادر مقتول در صفحه 163و292و262 حاج نامدار را ضارب و در بعضی از بازجوئیها اظهار داشته : خودم دیدم که حاج نامدار با چوب به سر پسرم زد ودرصفحه 15 حجت الله 000 برادر مقتول آقای حاج نامدار را قاتل معرفی کرده و می گوید: خودم دیدم که باچوب به برادرم زد واو راازپادرآورد0
نعمت الله 000 برادر دیگر مقتول در صفحه 293 و صفحات دیگرحاج نامدار را بعنوان ضارب برادرش معرفی می کند از طرف دیگر افراد متعددی شهادت داده اند که حاج نامدار هنگامی رسید که دعوی تقریبا" تمام شده بود و نیروهای انتظامی رسیده بودند و ایشان اهل دعوا نیست و برای میانجیگری آمده بودو خلاصه غیر از بستگان مقتول کس دیگری علیه حاج نامدار شهادت نداده بلکه هر دو طرف دعوی بنفع او و اینکه ایشان در نزاع نبود و میانجیگری می کرد یا کناری ایستاده بود شهادت داده اند و لذا قاضی تحقیق موضوع حاج نامدارراتوطئه ای علیه ایشان و مسوول نیروی انتظامی را در این توطئه معرفی و تقاضای رسیدگی نموده است 0
کم کم در ضمن تحقیقات پای آقای علی مدد000 متهم پرونده به میان می آید و او که تا صفحه 156 پرونده اصلا" صحبتی و شکایتی از او نبوده مطرح می شود و مورد بازجوئی قرار می گیرد0 نامبرده حضورخود را در محل دعوا اعتراف کرده ولی حضور در درگیری را در صفحات 178 و دیگر صفحات و بازجوئیها شدیدا" انکار نموده است و خلاصه تاص 348 شکایت و یاشهادتی علیه ایشان نیست ، درصفحه 348 علی 000 می گوید من مشغول مطالعه بودم دیدم علی مدد با بیلی که در دست داشت به سر فضل الله زد که بلافاصه به زمین افتاد این شهادت بعد از18روز که از حادثه گذشته بوده انجام گرفته ، از مادر مقتول سئوال می شود احتمال نمی دهی قاتل فرزندت علی مدد باشد؟ می گوید احتمال وجود دارد( ص 387) و درصفحه 310 رئیس شعبه اول دادگاه عمومی الشتر گزارش داده مبنی بر اینکه فردی که در صحنه حضور داشته اعلام کرده من دیدم علی نظر000با بیل به فضل الله زد0
خلاصه پرونده پس از تحقیقات مکرر ازمتهمین واولیاءدم مقتول و شهود در شعبه دوم دادگاه عمومی الشتر مطرح و دادگاه پس ازبررسی محتویات پرونده و استماع اظهارات متهمین واولیاءدم و وکلای آنان آقای حاج نامدار000 را طی دادنامه شماره 74/1078 بشرح دادنامه از اتهام قتل و شرکت در قتل تبرئه وطی دادنامه شماره 74/1078بشرح دادنامه از اتهام قتل و شرکت در قتل تبرئه و طی دادنامه شماره 75/42 آقای علی مدد000 و نظرعلی 000و عده دیگر را بعنوان شرکت کنندگان در نزاع مطرح و پس از بیان گردشکارپرونده آقای علی مدد000 را باستناد اعتراض خود به حضور در صحنه و شهادت عده ای ازقبیل : 1 علی 0ک 000 2 پیرولی 000 3 مویدعلی 000 4ولی 000 5 جان محمد00 6 علی اصغر000 7 علی وعده ای دیگر مردان ندری و گزارشات اخیر پاسگاه انتظامی الشتر ونظریه پزشکی قانونی که قتل مقتول راتنها به یک ضربه از ناحیه پشت سر منتسب نموده ومتواری بودن متهم در روزهای اولیه پس از درگیری قاتل دانسته البته نه بصورت قطع وجزم بلکه مورد را از موارد لوث دانسته و از اولیاءدم مقتول تقاضای اقامه قسامه نموده که هیچ کدام حاضر به قسم خوردن نشده اند بغیر از حجت الله 000برادر مقتول که پنجاه قسم را طبق گفته دادگاه ایشان اجراء نموده است 0 بهرحال با توجه به مطالب فوق نامبرده را به قصاص محکوم نموده است و متهم ردیف 2 آقای نظر علی 000 را به علت تشویق و ترغیب در دعوی بعنوان معاونت در باستناد بند یک و دو وسه ماده 43 قانون مجازات اسلامی و ماده 207 همان قانون ورعایت ماده 22 قانون مذکور به تحمل یازده ماه حبس و پرداخت 000/980/1 ریال جزای نقدی در حق دولت محکوم نموده است و دوباره ایراد ضرب و جرح آقای نظرعلی 000 به نعمت الله 000 و نیز درباره سایر متهمین پرونده بشرح دادنمه احکامی را صادر فرموده است 0
آقای قبادیان وکیل آقای علی مدد000 و نیز آقایان مشهدولی 000 و کسعلی 000 به دادنامه اعتراض و پرونده جهت امعان نظر به دیوان عالی کشورارسال و به این شعبه ارجاع گردیده است 0
هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای سیدعبدالله رضائی عضو ممیز واوراق پرونده و نظریه کتبی آقای محمد رامزی دادیار دیوان عالی کشور اجمالا" مبنی بر اتخاذتصمیم شایسته نسبت به مورد فرجامخواهی از دادنامه شماره 7522 صادره از دادگاه عمومی الشتر شعبه دوم مشاوره نموده چنین رای می دهد:
با توجه به محتویات پرونده و اینکه اولا" طبق ماده 243 قانون مجازات اسلامی مدعی قتل باید از وراث فعلی متقول محسوب شوند ودر مورد پرونده پدر و مادر مقتول مدعی قاتل بودن متهم نیستند و همانطور که محتویات پرونده گواهی می دهدایشان ابتداآقای نظرعلی 000 و سپس آقای حاج نامدار را قاتلی که بقول خودشان با چشم دیده اند که فرزندشان را به قتل رسانده معرفی کرده و با فشارهائی که مشخص است از نواحی مختلف به آنان وارد شده نهایتا" پدرمقتول درص 562 از سه نفر از جمله متهم شکایت نموده و گفته است حالا اگر مدارک گویای آن باشد کدام قاتل هستند از او شکایت دارم و ثانیا" طبق ماده 242 در صورتی که قرائن وشواهد معارض یکدیگر باشند مورد از موارد لوث محسوب نمی شود و در پرونه شواهد و نشانه های متعارض بطور فراوان به چشم می خورد0 ثالثا" در ماده 239 مورد لوث را آنجائی دانسته که یک شاهد و یا حضور شخصی همراه با آثار جرم در محل قتل که قاضی محترم به این دو قسمت استناد کرده با اینکه منظور از شاهد، شاهد عادل است که باید عدالت احراز شده باشد و افرادی که شهادت داده اند علاوه بر تناقض گوئیهای بعضی ازآنان و دروغ گوئیهای واضح آنان عدالت حداقل یکی از آنان محرز نیست و اقرار متهم به حضور در محل دعوی شق دوم یعنی حضور در درگیری همراه با آثار جرم را اثباتنمی کند0 رابعا" آقای حجت الله 000 برادر مقتول تنها کسی بوده که از خانواده مقتول حاضر شده قسامه را انجام دهد و پنجاه قسم خورده در ص 157 کرارا" اظهار داشته نامدار000 به برادرم فضل الله حمله ور شد و او را با چوب از پا درآورد و نظرعلی 000 برادر دیگرم بنام نعمت الله را با ضربه چاقو به زمین انداخت و علی مدد000(متهم ) بخودم که حجت می باشم حمله ور شد و همین موضوع را عینا" در پشت همان صفخه تکرار کرده است چگونه به جزم و علم چنین فردی که از شرایط قسامه است اطمینان حاصل شده است 0 خلاصه از مجموع محتویات پرونده استفاده می شود اگر در پرونده توطئه ای از طرف عده ای از جمله فرمانده نیروی انتظامی به گفته قاضی تخقیق علیه آقای حاج نامدار بوده در پایان پرونده بنظر می رسد توطئه دیگری علیه متهم بوجود آمده بهرحال دادنامه با توجه به مطالب فوق نقض و پرونده به دادگاه همعرض جهت رسیدگی ارجاع می گردد0
در این ارتباط پرونده در شعبه اول دادگاه عمومی الشتر تحت بررسی قرار گرفته ومرجع مرقوم طی دادنامه شماره 76/76طبق استدلال مندرج رای در دادگاه قبلی رای بر قصاص آقای علی مدد000 صادرو اعلام داشته که پس از قرائت پرونده ومشاوره رای مرقوم اصراری تشخیص و در اجرای ماده 463قانون آئین دادرسی کیفری و بندج ماده 23 قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب جهت طرح در هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور به دبیرخانه آن دیوان ارسال گردید0
]شعبه دوم دیوان عالی کشور[
هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور پس از بحث وتبادل نظر به اکثریت آراء موضوع را قابل طرح در هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور تشخیص ندادند0
مرجع : کتاب مذاکرات وآراء هیات عمومی دیوان عالی کشور
سال 1376 ، دفترمطالعات وتحقیقات دیوان عالی کشور، چاپ اول
تهران 1378 ، چاپ روزنامه رسمی کشور
صفحه 563 تا 568
154
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 19
تاریخ تصویب : 1376/11/28
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
عدم کفایت دلایل بر عمدی بودن قتل ارتکاب قتل عمدی با اعتقاد به مهدورالدم بودن مقتول و ثبوت آن بر دادگاه به منزله خطاء شبه عمد است
