آئین نامه اجرائی عملیات پولی وبانکی درمناطق آزادتجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران
شماره 2368/ت 22623ک 27/2/1379
ریاست جمهوری - دبیرخانه شورای عالی مناطق آزادتجاری -صنعتی
اکثریت وزرای عضو شورای عالی مناطق آزاد تجاری - صنعتی درجلسه مورخ 9/9/1378باتوجه به اختیارتفویضی هیات وزیران (موضوع تصویب نامه شماره 76305/ت 19037ه مورخ 29/10/1376)وبه استنادماده (18)اصلاحی قانون چگونگی اداره مناطق آزادتجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1378ایین نامه اجرایی عملیات پولی وبانکی درمناطق آزاد تجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران رابه شرح زیر تصویب نمودند:
فصل اول - تعاریف
ماده 1- دراین آیین نامه اسامی ذیل به جای عبارات مربوط به کارخواهد رفت :
قانون :قانون چگونگی اداره مناطق آزادتجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران واصلاحیه های آن .
آیین نامه :آیین نامه اجرایی ماده (18)قانون چگونگی اداره مناطق آزادتجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران .
بانک مرکزی :بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران .
شورای عالی :شورای عالی مناطق آزادتجاری -صنعتی جمهوری اسلامی ایران .
سازمان :سازمان هریک ازمناطق آزادتجاری -صنعتی جمهوری اسلامی ایران .
منطقه :هریک از مناطق آزاد تجاری طبق قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران واصلاحیه های آن .
بانک :بانکهای که دارای اجازه فعالیت درمنطقه می باشند.
شعبه :واحدی ازیک بانک یاموسسه اعتباری قعال درمنطقه یاخارج از آن است طبق اساسنامه بانک یاموسسه اصلی ودرچهارچوب قوانین ومقررات منطقه به عملیات مجاز بانکی مبادرت می ورزد.
موسسه :موسسات اعتباری که دارای اجازه فعالیت درمنطقه می باشند.
واحدهای بانکی :بانکهاوموسسات وشعب بانکهاوموسسات اعتباری ایرانی یاخارجی که درمنطقه مجاز به قعالیت می باشند.
بانکداری برون مرزی :انجام انواع عملیات بانکی منحصرا"باپولهای خارجی .
دفتر نمایندگی :دفتر نمایندگی بانکها وموسسات اعتباری که درمنطقه تاسیس می شود.
فصل دوم - شرایط تاسیس بانک وموسسه
ماده 2- تاسیس بانک وموسسه واشتغال به عملیات بانکی واستفاده از نام بانک یاموسسه درمنطقه تنهابارعایت مفادقانون واین آیین نامه ودستورالعملهای مربوط مجاز است .
تبصره - واحدهای بانکی که مجوزفعالیت بانکداری برون مرزی را دریافت می کنند مکلفند واژه ((برون مرزی ))را همراه نام خودبه کاربرند.
ماده 3- بانکها وموسساتی که باسرمایه ایرانی یاخارجی ویابامشارکت ایرانی وخارجی درمنطقه به ثبت برسندومرکز اصلی آنها نیزدرهمان منطقه باشدبانک یاموسسه ایرانی ثبت شده درمنطقه محسوب می شوند.
ماده 4- تاسیس بانک وموسسه وافتتاح شعب بانکهاوموسسات اعم ازایرانی یا خارجی درمناطق موکول به پیشنهادسازمان وصدورمجوز توسط بانک مرکزی است .
تبصره 1- اساسنامه بانکهاوموسسات وهرگونه تغییرات بعدی دراساسنامه آنها بایدپس ازپیشنهادسازمان به تایید شورای پول واعتباربرسد.
تبصره 2- تاسیس بانک وموسسه به صورت شرکت سهامی عام یاخاص باسهام بانام طبق مفاد قانون واین آیین نامه ومقررات مندرج درلایحه اصلاح قسمتی ازقانون تجارت مصوب 1347امکانپذیر است .
ماده 5- ثبت بانک یاموسسه و یاشعبه بانک خارجی درمنطقه منوط به صدور مجوز ماده (4)این آیین نامه می باشد.مرجع ثبت درمنطقه مکلف است قبل ازثبت واحدهای بانکی مزبور مجوز مربوطه رامطالبه کند. تبصره -تاسیس درفتر نمایندگی بانکها وموسسات ایرانی یاخارجی منوط به تایید سازمان وثبت درمنطقه است .این دفاترمجاز به انجام هیچگونه معاملات وعملیات بانکی نمی باشند.
ماده 6- شعب بانکهایی که پیش از تصویب این آیین نامه درمنطقه ایجاد شده اند، نیازی به اخذ مجوز جدید ندارند لیکن فعالیت آنان باید مطابق با مفاد این آیین نامه ودستورالعملهای مربوط انجام شود.
ماده 7- حداقل سرمایه واحدهای بانکی در منطقه به شرح زیر تعیین می شود:
الف - بانک :حداقل سی وپنج میلیارد(000/000/000/35)ریال که صددرصد آن باید به صورت نقد نزید بانک مرکزی سپرده شود.
ب - موسسه :حداقل پانزیده میلیارد(000/000/000/15) ریال که صددرصد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.
ج - شعبه بانک یا موسسه خارجی :حداقل ده میلیارد(000/000/000/10) ریال که صددرصدآن بایدبه صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.
د- واحدهای بانکی برون مرزی :
1- بانک :حداقل ده میلیون (000/000/10) دلار که صد در صد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.
2- موسسه :حداقل پنج میلیون (000/000/5)دلار که صددرصدآن باید به صورت نقد نزدبانک مرکزی سپرده شود.
3- شعبه بانک یا موسسه خارجی :حداقل 3میلیون (000/000/3) دلار که صددرصدآن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.
تبصره 1- صدور مجوز تاسیس واجدهای بانکی موضوع بندهای (الف )و(ب ) و(ج )باسرمایه خارجی موکول به ارایه اعلامیه فروش ارز به یکی از واحدهای بانکی در مناطق به میزان سرمایه متعلق به اتباع خارجی خواهدبود.
تبصره 2- وجوه سپرده شده نزد باک مرکزی پس ازثبت واحدهای بانکی وارایه مدارک ثبت شده شرکت ، مورد استفاده واحدهای مذکور قرار می گیرد.
تبصره 3- بانک مرکزی می تواند به تشخیص خود حداقل سرمایه نقدی واحدهای بانکی راتغیید دهد.
ماده 8- بانکها وموسسات فعال درمنطقه می توانند باموافقت سازمان وتاییدبانک مرکزی به تاسیس شهبع اقدام نمایند.
فصل سوم -نظام ارزی مناطق آزاد
ماده 9- خرید وقروش کلیه ارزها درمقابل ریال با سایرارزهاوکلیه معاملات ونقل و انتقالات ارزی درمناطق اوسط اشخاص حقیقی و حقوقی آزاداست .
ماده 10 نقل وانتقال کلیه ارزهاازخارج از کشوربه مناطق وازمناطق به خارج ازکشور توسط اشخاص حقیقی وحقوقی آزاداست .
تبصره -نقل وانتقال ارزازسایرنقاط کشورتوسط اشخاص حقیقی وحقوقی به مناطق وبالعکس ،تابع قوانین ومقررات ارزی کشور خواهد بود.
ماده 11- نرخ خرید وفروش ارزها درمناطق وتبدیل آنها به ریال بر اساس عرضه وتقاضا دربازار آزادتعیین می شود.
فصل چهارم - شرایط فعالیت
ماده 12- بانکها وموسسات وشعب پس ازگرفتن مجوزتاسیس موضوع ماده (4)این آیین نامه وثبت درواحدثبت منطقه ،بارعایت مفاداین آیین نامه وارایه مدارک مشروح ذیل به سازمان ،می توانندفعالیت خودرا شروع کنند:
-آگهی ثبت درروزنامه رسمی .
- یک نسخه اساسنامه ثبت شده .
- اعلام نشانی محل قانونی .
ماده 13-ضوابط فعالی واحدهای بانکی درمنطقه به ترتیب ذیل خواهد بود:
الف - کلیه واحدهای بانکی درمناطق ،تابع مقررات این آیین نامه و دستورالعملهای مربوط می باشند.
ب - معاملات کلیه واحدهای بانکی درمناطق به ریال ایران مشمول مقررات بانکداری اسلامی خواهدبود.این واحدهادرمعاولات خود به ارزمجازبه رعایت رویه های بانکی بین المللی هستند.
ماده 14- درمقررات پولی واعتباری که توسط بانک مرکزی جهت واحدهای بانکی درمناطق وضع می گرددهرف تسهیل وتشویق سرمایه گذاری دراین مناطق ونیز حفظ موقعیت رقابتی بین المللی مناطق رعایت خواهدشد.
ماده 15- واحدهای بانکی برون مرزی مجازبه انجام عملیات بانکی به ریال ایران نمی باشند.
ماده 16- واحدهای بانکی برای انجام معاملات ارزی باید مجوز بانک مرکزی را دریافت نمایند.واحدهای مزبور می توانند درتقاضای خود جهت تاسیس واحد موردنظر مجوز انجام عملیات ارزی رانیز درخواست نمایند.
ماده 17- واحدهای بانکی که دارای مجوزعملیات ارزی هستندبرحسب نوع مجوز رسمی می توانند با رعایت مفاد این آیین نامه ودستورالعملهای آن به ارایه خدمات وعملیات دیل مبادرت کنند:
1- برقراری روابط کارگزاری باسایر بانکها.
2- انجام انواع نقل وانتقالات پولی برای خودیا مشتریان .
3- انجام کلیه معاولات خریدوفروش ارزهابه صورت نقدی به حساب خود یا مشتریان .4- نگهداری حسابهای جاری یاپس انداز.
5- نگاهداری انواع سپرده های مدت دار باسررسیدهای مختلف .
6- دریافت انواع تسهیلات اعتباری .
7- انتشار،خرید،فروش ،پذیره نویسی ونگاهداری اوراق مشارکت واوراق قرضه .
8- اعطای انواع تسهیلات اعتباری .
9- خرید وتضمین انواع اوراق تجاری .
10- انجام کلیه امور مربوط به اعتبارات اسنادی ،بروات وسفته ها وضمانتنامه .
11- مدیریت داراییها وانجام خدمات سرمایه گذاری به حساب مشتریان .
12- انجام کلیه خدمات امانی وسایر امور مدیریتی .
13- سایر عملیات بانکی مجاز.
تبصره - موسسات مجاز به نگهداری حسابهای جاری به ارزبرای مشتری خود نمی باشند.
ماده 18- درعملیات بانکداری بین المللی کارمزد عملیات بانکی ،سود تسهیلات اعتباری دریافتی سپرده های مخالف وسود تسهیلات اعطایی بر اساس شرایط بازار آزادتعیین می شود.
ماده 19- واحدهای بانکی به جزواحدهای بانکی برون مرزی می توانند طبق ضوابط قانون عملیات بانکی بدون ربا وسایر قوانین و مقررات جاری منابع مالی مورد نیازخودرابه ریال ،به طرق ذیل تامین نمایند:
1- قبول سپرده های قرض الحسنه جاری وپس انداز.
2- قبول سپرده های سرمایه گذاری مدت دار.
3- انتشار اوراق مشارکت .
4- دریافت تسهیلات اعتباری از اشخاص حقیقی وحقوقی .
تبصره - موسسات اعتباری مجاز به دریافت سپرده های قرض الحسنه جاری به ریال از مشتریان نمی باشند.
ماده 20- واحدهای بانکی به جزواحدهای بانکی برون مرزی می توانند درچهارچوب قانون عملیات بانکی بدون ربا تسهیلات اعتباری به ریال اعطا نمایند.
ماده 21- واحدهای بانکی به جز واحدهای بانکی برون مرزی در منطقه می توانندطبق مفاداساسنامه خود به سایر عملیات بانکی مجازمبادرت نمایند.
ماده 22- بانکهاوموسسات درمناطق مجازبه افزایش سرمایه ازمحل تجدید ارزیابی داراییهای خود نمی باشند.
ماده 23- بانکهاموسسات وشعب بانکهاوموسسات خارجی درمناطق همواره باید بخشی از سپرده های تودیع شده نزد خودرابه میزان ونوع ارزی که بانک مرکزی تعیین میکندبه عنوان سپرده قانونی نزد بانک مرکزی تودیع کنند.میزان ونوع ارزسپرده های قانونی می تواند برحب سپرده وحدود فعالیت بانکها وموسسات متفاوت باشد.
تبصره - بانک مرکزی نسبت به سپرده های قانونی دریافتی به ارزسود ارزی مناسب به تشخیص خود پرداخت می نماید.
ماده 24- بانکها وموسسات وشعب بانکهاوموسسات خارجی درمناطق باید بخشی ازشودویژه سالیانه خودرابه صورت اندوخته قانونی نگهداری کنند. میزان این اندوخته حداقل پانزده درصد (15%) سودویژه خواهدبود. ایجاد این اندوخته پس از آن که مبلغ به میزان سرمایه بالغ شد، اختیاری است .
ماده 25-داراییها وبدهیهای ارزی واحدهای بانکی درمناطق باید بر مبنای نرخهای بازارآزاددرپایان هردوره مالی تسعیرشود.مابه التفاوت حاصل از تسعیر داراییها وبدهیهای باسررسیدیک سال وکمترازیکسال درزمان تسعیر بایستی به حساب سود وزیان منظور شود.
ماده 26- واحدهای بانکی درمناطق مجاز به قبول سهام خود به عنوان وثیقه تسهیلات اعطایی نمی باشند.
ماده 27- بانکهاوموسسات درمناطق مجازبه انجام عملیات ذیل نمی باشند:
الف - خرید وفروش کال به حساب خود به منظورتجارت مگردرجهت اجرای قانون عملیات بانکی بدون رباودرجهت رفع احتیاجات خود
ب - معاژلات غیر منقول جز برای بانکها وموسساتی که هدف اصلی آنها انجام معاملات غیر منقول است بیش ازسقف مصوب بانک مرکزی
پ - خرید سهام ومشارکت درسرمایه یک یاچند شرکت یاخریدسایراوراق بهاداربه حساب خودبه میزانی بیش ازسقف مصوب بانک مرکزی
ت - اعطای تسهیلات اعتباری به مدیرعامل واعضای هیات مدیره وشرکتهایی که اشخاص مذکوردرآن ذینفع هستندبیش ازسقف مصوب بانک مرکزی
ث - اعطای تسهیلات اعتباری به اعضای هیات مدیره ومدیران سازمان و اعضای ارکان و مدیران و بازرسان ،بانک مرکزی ،مگربارعایت مقررات خاص که به همین منظوربه تصویب بانک مرکزی می رسد.
ماده 28- درصورتی که سرمایه بانک یاموسسه براثرزیانهای واردشده ازحذاقل مقرردرماده (8)این آیین نامه کمتر شود،باید حداکثر ظرف شش ماه سرمایه خودراتکمیل کند.
فصل پنجم - مقررات مربوط به نظارت برواحدهای بانکی منطقه
ماده 29- کلیه بانکها وموسسات وشعب بانکهاوموسسات خارجی درمناطق تحت نظارت بانک مرکزی خواهندبودوبایدضمن مراعات ضوابط ومقررات ذیل ودرجهت رفع احتیاجات خود کلیه اطلاعات مورد نیازبانک مرکزی راارایه نمایند:
1- سیاستهای پولی واعتباری که از طرف بانک مرکزی تعیین می گردد رعایت نمایند.
2- سپرده های قانونی خودرابرای مقاطعی که بانک مرکزی تعیین خواهد کرددرقالب فرمهای تعیین شده نزدبانک مرکزی تودیع کنند.
3- سرفصل حسابها وصورتهای مالی خود رابه ترتیبی که مورد تایید بانک مرکزی باشدتنظیم ونگهداری کنند.
4- استانداردها وضوابط بانک مرکزی ازجمله درمورد کفایت سرمایه رارعایت کنند.
5- آمار واصلاعات مورد نظر رامطابق فرمها وبرای مقاطع تعیین شده به شرح زیر برای بانک مرکزی ارسال کنند:
- خلاصه دفتر کل وصورت محاسبه سپرده های قانونی .
- صورتهای مالی از جمله ترازنامه و حساب سودوزیان که به گواهی حسابرسان مستقل مورد تایید بانک مرکزی رسیده است .
6- سایر اطلاعات موردنیاز بانک مرکزی رادرهرزمان که بانک مرکزی تعیین میکند،ارایه یادراختیارآن بانک قراردهند.این اطلاعات محرمانه تلقی شده وبه سورت موردی یافردی انتشار نخواهدیافت .
7- بابازرسان اعزامی بانک مرکزی که باحکم کتبی درمحل حضورمی یابند همکاری کنندواطلاعات لازم رادراختیارآنان بگذارند.
ماده 30- درصورتی که بنا به تضخیص بانک مرکزی ادامه فعالیت واحد بانکی درمنطقه بامخاطره همراه باشدبانک مرکزی می تواند نسبت به استقرار ناظر درواحد بانکی اقدام نماید.
فصل ششم - مقررات متفرقه :
ماده 31- اعضای هیات مدیره ومدیرعامل وقایم مقام ویا اعضاءهیات عامل بانکها وموسسات وهمچنین روسای شعب بانکها وموسسات ایرانی وخارجی درمناطق ازنظر تخصصی وحرفه ای باید موردتاییدبانک مرکزی قرارگیرد.
ماده 32- واحدهای بانکی درمنطقه بابت خساراتی که دراثرعملیات آنها متوجه مشتریان می شودمسوول ومتعهدجبران خسارت واردشده می باشند. مدیر عامل ءاعضای هیات مدیره هربانک یاموسسه درمنطقه نیزدرمقابل صاحیان سهام ومشتریان مسوول خساراتی می باشندکه درنتیجه تخلف هر یک ازآنان ازاین مقررات یااساسنامه خودبه صاحبان سهام یامشتریان واردمی شود.
ماده 33- به منظور تسهیل درمبادله چکهاواسنادبانکی ،اتاق پایاپای اسنادبانکی توسط واحدهای بانکی باتاییدبانک مرکزی درمنطقه تاسیس می شودکه هزینه عملیاتی آن ازطرف واحدهای یادشده تامین می شود.
ماده 34- نحوه نگهداری اوراق واسنادودفاتر،نحوه رسیدگی به تخلفات ، ترتیب انحلال و ورشکستگی واحدهای بانکی و سایر مواردی که دراین آیین نامه پیش بینی نشده است طبق قانون پولی و بانکی مصوب سال 1351 می باشد.
ماده 35- دستورالعملهای مربوط به اجرای این آیین نامه به تصویب بانک مرکزی خواهدرسید.
این متن جایگزین تصویب نامه شماره 51866/ت 17992ه مورخ 31/2/1376 می شود.
این تصویب نامه درتاریخ ....به تایید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است .
معاون اول رییس جمهور - حسن حبیبی
نوع : آیین نامه
شماره انتشار :
تاریخ تصویب : 1379/09/09
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی : شورایعالی مناطق آزادتجاری -صنعتی -
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
آئین نامه اجرائی بند(ه)تبصره (10) قانون بودجه سال 1379کل کشور آئین نامه اجرائی تبصره (41) قانون بودجه سال 1380کل کشور
