آئین نامه اجرائی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه
شماره 95270 22/2/1365
سازمان حج و اوقاف و امور خیریه
هیئت وزیران در جلسه مورخ 10/2/1365 بنا به پیشنهاد شماره 696/8/2993/11 مورخ 9/5/1364 وزارت ارشاد اسلامی باستناد ماده 17 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب 2/10/1363 مجلس شورای اسلامی آئین نامه اجرائی این قانون را به شرح زیر تصویب نمودند:
ماده 1-منظور از کلمه سازمان در این آئین نامه سازمان حج و اوقاف و امور خیریه است 0
ماده 2-اداره حج و اوقاف وامور خیریه هر حوزه امور مربوط به همان حوزه را انجام خواهد داد و در صورتیکه رقبات یک موقوفه در حوزه های مختلف واقع شده باشد اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل مصرف مسئول رسیدگی به بودجه و حساب موقوفه خواهد بودوادارات حج و اوقاف و امور خیریه محل وقوع رقبات دیگر این گونه موقوفات به سایر امور رقبات واقع درهمان حوزه رسیدگی می نمایند0درصورتی که موقوفه دارای رقبات متعدد و در حوزه های مختلف واقع و مصرف هر رقبه در همان حوزه باشد ، رسیدگی به بودجه و حساب و اداره موقوفه به عهده اداره حج و اوقاف و امور خیریه همان حوزه میباشد
تبصره - چنانچه در مورد این صلاحیت ابهام و اختلافی بین ادارات حج و اوقاف وامور خیریه پیش بیاید نظر سرپرست سازمان معتبر است
ماده 3- اداره امور اماکن مذهبی اسلامی از قبیل بقاع متبرکه و غیره بجز آنچه که در تبصره 2 ماده 1 قانون استثناء شده و اماکنی که برای اداره آنها ترتیب خاصی داده نشده است به عهده ادارات حج و اوقاف و امور خیریه بوده و میتوانند برابر ماده 5 قانون و تبصره های ذیل آن و آئین نامه مربوطه ، اشخاصی را بعنوان هیئت امناء انتخاب نمایند0
تبصره - عرصه و اعیان مساجد ،مدارس ،علوم دینی و تکایا رقبه موقوفه است ولی ادارات حج و اوقاف و امور خیریه در شئون داخلی آنها از قبیل تعیین امام جماعت و انجام مراسم مذهبی دخالت نخواهند داشت 0
ماده 4- بمنظور رعایت مصلحت موقوف علیهم در اجرای قسمت اخیر بند یک ماده یک قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج واقاف و امور خیریه در موقوفات خاص ، ادارات حج و اوقاف و امور خیریه درموارد مشروحه زیر حسب مورد نظارت یا دخالت خواهند کرد0
الف - افراز، تحدید حدود و اعتراض به ثبت موقوفه در صورتیکه به ملکیت تقاضای ثبت شده باشد.
ب -فروش موقوفه و نحوه تبدیل آن با رعایت ماده 32 این آئین نامه ومقررات قانون مدنی.
ج - ایجار برای مدت بیش از ده سال با رعایت ماده 32 این آئیننامه
د - اعطای حق تملک اعیان به مستاجر در رقباتی که عرصه و اعیانا وقف باشد با توجه به مواد12 و32 این آئین نامه.
ماده 5- در موقوفات خاص ، در صورت بروز اختلاف متولی وموقوف علیهم و یا بین موقوف علیهم و در موارد تعدی و تفریط و یا به خطر افتادن مصالح بطون لاحقه باید موضوع به مرکز گزارش تا با تایید سرپرست سازمان حسب مورد نظارت و یا امور موقوفه موقتا و تا رفع موانع بوسیله اداره حج و اوقاف و امور خیریه یا امین و هیئت امناء منتخب سازمان و با رعایت مفاد وقفنامه و نظیر موقوفات متصرفی اداره شود.
ماده 6- اداره امور موسسات و انجمنهای خیریه ای که از طرف دولت و یا سایر مراجع ذیصلاح بعهده سازمان یا واحدهای تابعه گذاشته شده یا میشود طبق اساسنامه های مصوبه هر یک خواهد بود و در مورد سایر موسسات خیریه با توجه به قانون مالیاتهای مستقیم چنانچه موسسات مذکور جهت مفاصا حساب مالیاتی یا به هر جهت دیگری که احتیاج به گواهی داشته باشد مراجعه نمایند ادارات حج و اوقاف و امور خیریه میتوانند نحوه عملکرد اینگونه موسسات را بررسی نموده و در صورت تایید گواهی صادر نمایند.
تبصره -گواهی فوق به موسسات خیریه ای داده خواهد شد که در اساس نامه آنهاپیش بینی شده باشد در صورت انحلال موسسه اموال و دارائی آن با اجازه نماینده ولی فقیه صرف امور خیریه گردد.
ماده 7-ادارات حج و اوقاف و امورخیریه موظفند گورستانهای متروکه موقوفه واقع در حوزه عمل خود را مشخص و در صورتیکه فاقد متولی باشد با توجه به موقعیت آنها برنامه های متناسب وفق موازین شرعی در امور خیریه جهت بهره برداری از آنها تنظیم و به سازمان پیشنهاد نمایند تا با تصویب سرپرست سازمان به مرحله اجراء گذاشته شود.
ماده 8- اداره کل تحقیق سازمان وظایفی را که طبق قانون برعهده داردبوسیله شعب حقوقی و حسابرسی انجام خواهد داد طرز تشکیل و رسیدگی و وظائف شعب تحقیق بر طبق آئین نامه مربوطه خواهد بود0
ماده 9-متولی ،امین موقوفه بوده و موظف است مطابق قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و سایر قوانین و مقررات مربوطه ودر صورت ابهام و یا فقدان مقررات خاص طبق احکام شرع و با عنایت کامل به مندرجات وقفنامه موقوفه تحت تولیت خود را اداره کند و در حفظ عین ،منافع ، حقوق و حدود موقوفه اقدام و در اجرای نیات خیر واقف کوشش نماید.
ماده 10-متولیان موظفند در اسرع وقت نسبت به ثبت رقبات تحت تولیت خود مبادرت نمایند و همچنین در مواردی که از طرف اشخاص تقاضای ثبت موقوفه بعنوان ملک بشود اعتراض و در مراجع صالحه اقامه دعوی بنمایند و در مواردی که موقوفه بنحوی از انحاءبدون مجوز شرعی به ملکیت اشخاص درآمده با رعایت ماده واحده قانون ابطال اسناد فروش رقبات ، آب و اراضی موقوفه مصوب 28 / 1 / 3 6 و آئین نامه اجرائی آن نسبت به احیای موقوفه اقدام و ادارات حج و اوقاف و امور خیریه محل را در جریان اقدامات خود قراردهند تا همکاری لازم معمول گردد.
تبصره 1- متولیان موظفند دراجرای ماده 9 قانون تشکیلات واختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و تبصره ذیل آن به هنگام طرح هرگونه دعوی یا اعتراض برثبت ، نسخه ای از دادخواست یا اعتراض نامه تنظیمی را به ادارات حج و اوقاف و امور خیریه محل تسلیم و رسید دریافت دارند تا ادارات مذکور در این قبیل موارد برای حفظ حقوق موقوفه جریان دعوی را مستمرا مراقبت و در صورت لزوم در دعوی مطروحه وارد و در جهت حفظ حقوق وقف اقدام نمایند.
تبصره 2-ادارات حج و اوقاف و امور خیریه مکلفند در صورتیکه متولیان نسبت به تقاضای ثبت و اعتراض بر ثبت و اقامه دعوی و پیگیری آن در مواعد قانونی به وظایف خود عمل ننمایند برای حفظ حقوق وقف درموعد قانونی راسانسبت به موارد مذکور اقدام نمایند.
تبصره 3- سازمان و موقوفات عام و اماکن مذهبی اسلامی ،مدارس علوم دینی و موسسات و بنیادهای خیریه بموجب تبصره ذیل ماده 9 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه از پرداخت مخارج و هزینه های دادرسی و همچنین از پرداخت حق الثبت و بقایای ثبتی و هزینه های اجرائی معاف میباشند.
ماده 11- بمنظور رعایت مصلحت وقف و بهربرداری صحیح باید رقبات موقوفه را با توجه به مفاد وقفنامه و قوانین مربوطه و با جلب نظر کارشناس رسمی یاخبره محلی و رعایت شرایط زیر از طریق مزایده به اجاره واگذار نمود:
الف - خسارات احتمالی حتی الامکان بعهده مستاجر باشد.
ب - از مستاجر باید ضامن معتبر و یا وثیقه مناسب برای تادیه حقوق موقوفه و تخلیه و تحویل آن در پایان مدت اخذ شود.
ج - حق انتقال مورد اجاره از طرف مستاجر به غیر حسب مورد موکول به موافقت کتبی متولی و ادارات حج و اوقاف وامور خیریه باشد ، بدیهی است رعایت آئین نامه نحوه وصول پذیره و اهدائی الزامی است .
د-مدت اجاره نباید بیش از ده سال باشد مگر با جلب موافقت
سرپرست سازمان.
ه - از پیشنهاد دهندگان برابر ده درصد مبلغ پیشنهادی بعنوان سپرده اخذ شود.
و - حداقل مال الاجاره براساس نظر کارشناس رسمی یا خبره محلی وبه نرخ عادله روز و سایر شرایط لازم در آگهی مزایده قید گردد.
ز-اجاره نامه باید رسمی باشد و در مواردیکه تنظیم اجاره نامه رسمی میسر نیست قرارداد تنظیم گردد.
تبصره 1-در مورد رقباتی که درآمد سالیانه آنها تا دویست هزار ریال میباشد مزایده الزامی نیست ، مشروط بر اینکه میزان اجاره از طرف کارشناس رسمی یا خبره محلی با توجه به نرخ عادله روز تعیین شده باشد0
تبصره 2-آگهی مزایده باید متضمن شرایط مذکور در ماده قبل و هر گونه اطلاعات باشد و در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار محلی نیز منتشر شود ، فاصله انتشار آگهی تا تاریخ قرائت پیشنهادها کمتر از 15 روز و بیشتر از30 روز نخواهد بود.
ماده 12-در مورد موقوفاتی که عرصه و اعیانا وقف است ، اعطای حق تملک اعیان به مستاجر ممنوع میباشد در بعضی موارد استثنائی تملک اعیان مستحدثه بوسیله مستاجر با تصویب سرپرست سازمان مجاز است و این موضوع درمورد باغهای موقوفه و همچنین در موردموقوفات خاص نیز جاری است.
ماده 13-اجاره اراضی ورقبات بلامعارض موقوفه مورد نیاز وزارتخانه ها و موسسات وابسته و نهادهای انقلاب اسلامی با رعایت صلاح و غبطه وقف براساس نظر کارشناس رسمی یا خبره محلی و برمبنای نرخ عادله روز بدون انجام مزایده و با رعایت آئین نامه نحوه وصول پذیره و اهدائی مجاز است و در موارد دیگر با رعایت مصالح وقف و یا تصویب سرپرست سازمان و برمبنای نظریه کارشناس رسمی یا خبره محلی و به نرخ عادله روز انجام مزایده الزامی نخواهد بود.
ماده 14-کمیسیون مزایده از مسئول اداره حج و اوقاف و امور خیریه نماینده امور اقتصادی و دارائی محل و متولی موقوفه تشکیل میشود ،در صورتیکه موقوفه بدون متولی باشد نماینده دادستان عمومی شهرستان در جلسه شرکت خواهند نمود.
تبصره 1- در مواردی که پیشنهادی نرسیده و یا پیشنهادات واصله بنظر کمیسیون مزایده مخالف مصالح وقف تشخیص داده شود مزایده یکبار دیگر تجدید می شود و در صورت تکرار وضعیت اولیه ،تکلیف بوسیله اکثریت اعضای کمیسیون مذکور تعیین خواهد شد.
تبصره 2-در مورد آن قسمت از باغات موقوفه که فروش سردرختی آنها از طریق دید بحال موقوفه مفید باشد میتوان فروش را منحصر به یک فصل و مزایده را بر طبق عرف و عادات محل و با نظر کارشناس یا خبره محلی بطور حضوری انجام داد.
تبصره 3-در صورت تساوی پیشنهادات واصله برنده مزایده با نظر اکثریت اعضای کمیسیون تعیین خواهد شد.
تبصره 4-رقبات موقوفات مشمول قانون ابطال اسناد فروش رقبات ،آب و اراضی موقوفه برابر آئین نامه اجرائی آن به اجاره واگذارمیشود ماده 15-اراضی موقوفه مشمول قانون ابطال اسناد فروش رقبات ،آب و اراضی موقوفه که در محدوده خدمات شهری واقع شده و در حال حاضر کاربری زراعی ندارد با تایید مقامات ذیصلاح و تامین و پرداخت حقوق مکتسبه زارعین صاحب نسق طبق مفاد این آئین نامه برای امور ساختمانی مجاز به اجاره واگذار خواهد شد0
ماده 16-متولی موظف است نسبت به وصول مطالبات موقوفه ونیز برای روشن نمودن وضع موقوفه در اجرای قانون ابطال اسناد فروش رقبات ، آب و اراضی موقوفه بموقع اقدام کند0
ماده 17- متولیان و ادارات حج واوقاف وامورخیریه مکلفند اقدامات خود رانسبت به اجرای مواد یک و چهار لایحه قانونی تجدید قرارداد و اجاره املاک و اموال موقوفه و تجدید انتخاب متولیان و امناءو نظار اماکن متبرکه مذهبی و مساجد مصوب 4/2/1358 شورای انقلاب اسلامی ایران همچنان بمنظور احقاق حقوق موقوفات پیگیری نمایند0
ماده 18-وجوه حاصل از ضبط سپرده های مزایده موقوفات واماکن مذهبی به حساب همان موقوفه یا مکان مذهبی واریز خواهد شد0
ماده 19-مخارج هر موقوفه به شرح زیر است :
الف -هزینه های مربوط به حفظ عین و بقاء موقوفه و فراهم نمودن موجبات آبادانی رقبات آن 0
ب -تعمیرات جاری و هزینه های مربوط به بهره برداری از آن 0
ج -مالیات و عوارض و حق التولیه و حق النظاره و مخارج ثبتی و محاکماتی در صورت شمول 0
د-مصارف مقرر در وقف نامه و یا سیره جاریه 0
تبصره 1-اعتبارات بند ج بوسیله متولی به مصرف میرسد ولی در مورد مصرف اعتبارات بندهای الف ،ب ،د اطلاع اداره حج و اوقاف وامور خیریه لازم است ،مگر در موقوفات منصوص التولیه در صورتی که مظنه تعدی و تفریط متولی نباشد0
تبصره 2-آنقسمت از مخارج بند (د) که تحصیل اسناد هزینه مقدور نباشد گواهی لازم باذکر علت ،نوع ومشخصات هزینه با امضای مسئول اداره محل و متولی و متصدیان امورمالی حسب مورد تنظیم خواهدشد0 ماده 20-بودجه فردی موقوفات و اماکن مذهبی که حاوی مشخصات رقبات و ریز ارقام درآمد و هزینه ، موجودی بدهی و مطالبات میباشدباید حداکثر در سه ماهه آخر هر سال برای سال آتی طبق مدلول وقفنامه ومطابق نمونه ایکه سازمان معین می نماید در پنج نسخه تنظیم شود0
تبصره 1-اداره حج و اوقاف و امور خیریه موظف است ظرف مدت یکماه از تاریخ تنظیم اوراق بودجه های موقوفات متصرفی ، آنها را به اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه استان مربوطه ارسال تابررسی و در صورتیکه طبق مقررات و مدلول وقفنامه یا سیره جاریه تنظیم شده باشد تصویب والاجهت رفع نقص اعاده نماید،بررسی و تصویب بودجه های موقوفات غیر متصرفی به ترتیب فوق بعهده ادارات حج و اوقاف وامور خیریه محل خواهد بود0
بدیهی است در خصوص بودجه موقوفات منصوص التولیه که مظنه تعدی و تفریط در آن نباشد ادارات حج و اوقاف و امور خیریه فقط وصول بودجه را به متولی منصوص اعلام خواهند داشت 0
تبصره 2-موقوفات و اماکنی که از طرف سازمان دارای امنای منصوب هستند در حکم متصرفی بوده و امنای مذکور در تنظیم بودجه با ادارات حج و اوقاف و امور خیریه همکاری خواهند نمود0
تبصره 3-یک نسخه از بودجه های تصویب شده در موقوفات غیر متصرفی به متولی و در موقوفات متصرفی به حسابداری و یک نسخه به اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل و یک نسخه به اداره کل حج واوقاف و امور خیریه استان مربوطه و یک نسخه به اداره تحقیق مربوطه و یک نسخه به سازمان ارسال خواهد شد و سازمان نیز به نوبه خود بودجه های واصله را مورد رسیدگی قرار داده و انطباق و یا عدم انطباق آن را با مقررات و دستور العملهای صادره به اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل اعلام میدارد0
ماده 21-برای تعمیرات و بازسازی موقوفاتی که عرصه و اعیانا وقف شده یا نیاز به تعمیرات دارد ،حداکثر بیست درصد مجموع عایدات هر سال در بودجه منظور میگردد ودر صورتیکه کلا یا بعضا به مصرف نرسد جزء ذخیره عمرانی موقوفه محسوب ونگهداری تا درموقع مقتضی به مصرف عمران موقوفه برسد0
ماده 22-در صورتیکه ذخیره مذکور در ماده قبل بعلاوه درآمد یکساله موقوفه یا مکان اسلامی برای تعمیر یا بازسازی آن تکافو ننماید حسب مورد متولیان و اداره حج و اوقاف و امورخیریه و امنای وقف درآمد دو و یا چند سال موقوفه را به اضافه وجوه موجود در حساب مخصوص همان موقوفه ذخیره تا بموقع به مصرف لازم برسانند0
ماده 23-مطالبات وصرفه جوئیهای سالهای قبل هر موقوفه بعنوان درآمد خالص در بودجه هرسال منظور خواهدشدو چنانچه قبلا حق التولیه و حق النظاره ازاین مبلغ دریافت شده باشد ،مجددا احتساب نخواهدشد0
ماده 24-با توجه به اینکه حفظ موقوفات از وظایف متولیان است و اموال وقف باید از اموال شخص متولی جدا و متمایز باشد متولیان موقوفات وامنای اماکن متبرکه مکلفند دفترمخصوصی برای ثبت درآمد و هزینه موقوفه یااماکن مزبور تنظیم نمایند و هرگاه درآمدسالانه آنها بیش از صدهزارریال باشد ،باید با معرفی اداره حج و اوقاف وامور خیریه حساب جداگانه ای بنام موقوفه یا مکان متبرکه دریکی از بانکها افتتاح و عواید حاصله را به آن حساب واریز و هرگونه پرداخت را از طریق آن انجام دهند0
تبصره -در مورد موقوفات و اماکنی که از طرف سازمان برای آنها امنائی منصوب شده است حساب مذکور با امضای مشترک (امناء واداره حج و اوقاف و امور خیریه ) افتتاح خواهد شد0
ماده 25-ادارات تحقیق بموجب ماده 14 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مکلفند همه ساله از متولیان و امنای وقف و اماکن مذهبی و مدیران موسسات خیریه مشمول و نیز از ادارات حج و اوقاف و امور خیریه صورتحساب درآمد هزینه موقوفات واماکن مذهبی و موسسات خیریه را مطالبه نمایند0
صورتحساب مزبور باید طبق فصول بودجه فردی سالانه موقوفه یامکان مذهبی و یاموسسه خیریه حداکثر ظرف سه ماه بعد از ابلاغ در قبال اخذ رسید به اداره تحقیق و یا اداره حج و اوقاف و امور خیریه تسلیم شود، در صورتیکه صورتحساب به اداره حج و اوقاف و امور خیریه تسلیم شده باشد اداره مزبور موظف است حداکثر ظرف مدت 10 روز صورتحساب مذکور را به اداره تحقیق مربوطه جهت رسیدگی وصدور مفاصاحساب ارسال دارندصورتحساب تسلیمی بایدمتضمن مواردزیرباشد:
1-هررقم از درآمد و هزینه باید حسب مورد دارای مدارک و اسناد هزینه معتبر باشد0
2-مانده حساب درآمد و هزینه سال قبل باید در صورتحساب سالانه مزبور ملحوظ شود0
تبصره -ادارات تحقیق از متولیان منصوصی که درمظان تعدی و تفریط نباشند صورتحساب مطالبه نمی نماید 0
ماده 26-متولیان موظفند در اجرای ماده 6 قانون تشکیلات واختیارات سازمان حج و اوقاف و امورخیریه و تبصره ذیل آن و با رعایت مواد 21 و22 این آیین نامه و استعداد محل در نگهداری و جلوگیری از خرابی و انهدام ودرآبادی موقوفه اهتمام نمایند ،بطوریکه حداقل هر پنج سال افزایش محسوسی در عایدات موقوفه حاصل شود0
ماده 27-ادارات تحقیق موظفند همه ساله مفاصاحساب عملکرد سال قبل موقوفه را با رعایت ماده 25 این آیین نامه صادر و حسب مورد به متولی یاامین و یا اداره حج و اوقاف و امورخیریه مربوطه تسلیم نمایند 0در صورتیکه عدم صدور مفاصا حساب ناشی از عمل متولی یا امین باشد شعب حسابرسی موارد تخلف را برای رسیدگی در جهت عزل یا ممنوعیت و یا ضم امین به شعب حقوقی تحقیق و برای برکناری امین به اداره حج و اوقاف وامورخیریه مربوطه اعلام خواهند داشت 0
تبصره - شعب حسابرسی تحقیق اوقاف موظفند درآمد و هزینه کلیه موقوفاتی که اسناد آنها طبق ماده 25 این آیین نامه به آنهاارجاع پس از تکمیل پرونده ها حداکثر ظرف مدت یکماه رسیدگی وتکلیف آنها رامطابق آیین نامه طرز تحقیق و رسیدگی در شعب تحقیق اوقاف روشن نمایند و با متخلفین برابر مقررات رفتار خواهد شد0
ماده 28-ادارات تحقیق موظفندهمه ساله باملاحظه بودجه هاوصورتحسابهای ارسالی از طرف متولیان و هیئتهای امناء و ادارات حج و اوقاف و امور خیریه و موسسات مشمول چنانچه به موارد تخلف برخورد نمودند مدارک لازم را جمع آوری و برابر ماده 7 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امورخیریه و تبصره های مربوطه اقدام نمایند در خصوص تخلف امناء مراتب توسط اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل به سرپرست سازمان گزارش و کسب تکلیف خواهد شد0
ماده 29-متولیان مکلفند همه ساله مالیات قانونی موقوفه رادرصورت شمول پرداخت نمایند ودرصورتی که براثر تعلل در پرداخت جریمه ای به آن تعلق گیرد باید شخصا آنرا جبران کنند0
ماده 30-در مواردی که اداره امورموقوفه به حکم ولی فقیه یاقانون با سازمان است کلیه وظایف و مسئولیتهای متولی بعهده سازمان خواهد بود0
تبصره - هر نوع تخلفی که درمورد موقوفات غیرمتصرفی موجب ممنوعیت و یا عزل متولی میشود در خصوص موقوفه متصرفی نیز تخلف محسوب و برابر مقررات اقدام خواهد شد0
ماده 31-وجوه اهدائی به اماکن مذهبی اسلامی که جهت مشخصی برای مصرف آن تعیین نشده است و وجوه حاصل از فروش اموال منقول زائد براحتیاج این قبیل اماکن با جلب نظر اداره حج و اوقاف و امور خیریه بوسیله هیئت امناء و در مواردی که هیئت امناء وجود نداشته باشد بوسیله ادارات حج و اوقاف و امور خیریه بترتیبی که درماده 5 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و آیین نامه آن مشخص است بمصرف خواهد رسید0
ماده 32-موارد زیر از جمله اموری است که انجام آنها موکول به اجازه سرپرست سازمان که ماذون از طرف ولی فقیه است خواهدبود:
1- فروش رقبات موقوفه و نحوه تبدیل آن 0
2-اعطای حق تملک اعیان به مستاجر در موقوفاتی که عرصه و اعیانا وقف است و این امر در مورد باغات موقوفه نیز جاری است 0
3-اجاره بیش از ده سال 0
4-ترک مزایده در مورد اجاره موقوفه مشمول مزایده 0
5-استرداد دعاوی مطروحه در مراجع قضایی 0
6-ارجاع اختلافات به داوری و انتخاب داور یا داوران 0
7-نصب و عزل امناء موقوفات و بقاع متبرکه 0
تبصره جهت بررسی و اظهار نظر مشورتی در خصوص مشکلات و معضلات و مسائل حقوقی و اوقافی ،سرپرست سازمان می تواند هیئتی بنام هیئت فنی و حقوقی مرکب از افراد صاحب نظر که در سازمان اشتغال داشته باشند را انتخاب و تعیین نمایند0
ماده 33-حق التولیه متولی و یا سازمان در قبال اعمال تولیت نسبت به موقوفات و همچنین حق النظاره ناظر اعم از شخص یا سازمان به میزان مقرر در وقفنامه خواهد بودو در صورتی که وقفنامه موجود نباشد و یا میزان حق التولیه و حق النظاره در آن معین نشده باشد حق التولیه به مقداراجرت المثل معادل ده درصد درآمد خالص سالیانه وحق النظاره به مقداراجرت المثل معادل پنج درصدهمان درآمد خواهدبود تبصره 1-در موارد استثنائی که درصدهای مندج در این ماده باتوجه به وضعیت موقوفه متناسب و متعارف نباشد باتایید سرپرست سازمان کسر یا اضافه می شود0
تبصره 2-در مواردی که سرپرست سازمان اعمال نظارت اشخاص یاادارات حج و اوقاف و امور خیریه را در موقوفات غیرمتصرفی ضروری تشخیص دهند اجرت المثل حق النظاره را نیز متناسبا تعیین خواهند نمود0 تبصره 3-درآمد خالص موقوفه برابر هشتاد درصد درآمد کل خواهدبود ماده 34-ادارات حج و اوقاف و امور خیریه در اماکن مذهبی اجرت - المثل عمل خود بابت اداره امور این اماکن را بر مبنای ده درصد ازمجموع درآمد سالیانه اماکن مزبوردریافت می نمایند و حق الزحمه هیئت امناء به موجب آیین نامه ماده 5 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه تعیین خواهد شد0
تبصره - سازمان عواید حاصل از حق التولیه و حق النظاره و وجوهی که بابت اداره امور اماکن مذهبی دریافت میدارد وهمچنین هدایای مستقل را مطابق بودجه ای که همه ساله تنظیم و به تصویب هیئت دولت میرساند راسا مصرف خواهد نمود0
ماده 35-ادارات حج و اوقاف و امور خیریه موظفند همه ماهه تراز عملیات دفتر روزنامه و کل را به انضمام مدارک و گزارش لازم به اداره امور مالی موقوفات جهت بررسی ارسال دارند0
ماده 36-ثبت معاملات راجع به عین یا منافع موقوفات و بنیادها و موسسات خیریه وهمچنین ثبت معاملات رقبات مربوط به اماکن متبرکه دردفاتر اسناد رسمی بدون موافقت سازمان ممنوع است و دفاتراسناد رسمی مکلفند رونوشت اسناد راجع به وقف را ظرف ده روز پس از ثبت به ادارات حج و اوقاف و امور خیریه مربوطه ارسال دارند0
ماده 37-ادارات ثبت مکلفند رونوشت مصدق اسناد مالکیت موقوفات ، مساجد ،تکایا،مدارس دینی و کلیه اماکن مذهبی ثبت شده و همچنین اساسنامه موسسات و بنیادهای خیریه واقع در حوزه عمل خود را به ادارات حج و اوقاف و امور خیریه محل تحویل نمایند0
ماده 38-ادارات حج و اوقاف و امور خیریه و متولیان مکلفند اسناد
و آگهیهای ثبتی مربوط به حوزه عمل خود رابررسی و برای حفظ عین و منافع موقوفات هرگونه اقدام لازم را معمول دارند0
ماده 39-سازمان مکلف است دفاتر مخصوصی برای ثبت خلاصه اسناد وقفنامه های هر شهرستان تهیه و تنظیم نماید0
ماده 40-متولیان و ادارات حج و اوقاف و امور خیریه موظفند نسبت به موقوفات مسلمی که بعنوان ملکیت تقاضای ثبت شده ودرمدت قانونی اقدام به اعتراض نگردیده است برابر قانون ابطال اسناد فروش رقبات ،آب و اراضی موقوفه و آیین نامه مربوطه اقدام نمایند 0
ماده 41-متولیان و ادارات حج و اوقاف و امور خیریه میتوانند با عنایت به ماده 6 قانون برای احیاء حقوق وقف و دفاع از دعاوی مطروحه و مشاوره در امور حقوقی و ثبتی موقوفات در صورت لزوم وکیل یا وکلای دعاوی واجد شرایط را انتخاب نمایند0
تبصره - حق الوکاله و حق المشاوره با توجه به مصلحت و غبطه موقوفات از محل عواید وقف قابل پرداخت خواهد بود0
ماده 42-در اجرای تبصره ماده 10 قانون تشکیلات واختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه متولیان موظفند ظرف مدت 2ماه ازتاریخ اجرای قانون رونوشت مصدق اسناد مالکیت و وقفنامه های موجود رابه ادارات حج و اوقاف و امور خیریه مربوط تسلیم ورسیددریافت دارند و در صورت عدم اقدام ،ادارات حج و اوقاف و امور خیریه مکلفند بطریق اطمینان بخشی تکلیف قانونی آنان را ابلاغ و ضرب الاجلی که بیش از دوماه نباشد برای انجام آن تعیین و در صورت استنکاف به دلیل وجودمظنه تعدی و تفریطمراتب را به اداره تحقیق جهت رسیدگی و صدور حکم لازم اعلام دارند0
ماده 43-ثمن بیع وقف در صورت جواز بیع باید در حساب مخصوصی در بانک تودیع و یاجلب موافقت سرپرست سازمان وبرطبق ماده 90 قانون مدنی رقبه دیگری بنام همان موقوفه خریداری که عواید آن بر نهج وقفنامه سابق بمصرف خواهد رسید0
تبصره - بیع و تبدیل موقوفه طبق مواد88 و89 قانون مدنی با کسب موافقت کتبی سرپرست سازمان امکان پذیر خواهد بودو در صورتیکه متولیان برطبق مواد 88 و89 قانون مدنی قصد بیع و تبدیل موقوفه را داشته باشند کسب موافقت سرپرست سازمان ضروری می باشد0
ماده 44-سهام اوراق بهاداری که از محل ثمن موقوفات خریداری شده در حکم عین موقوفه است و قابل انتقال نیست مگر درموارد تبدیل 0
تبصره - ادارات حج و اوقاف و امورخیریه صورت مشخصات اوراق سهام موضوع این ماده و همچنین سایر سهام و اوراق موقوفه را در دفتر مخصوص ثبت و نگهداری خواهند کرد0
ماده 45-در مواردیکه ثمن بیع وقف تکافوی خرید رقبه مستقلی را ننماید سازمان می تواند با مشارکت چند موقوفه ونظر متولیان آنها رقبه واحدی خریداری و سهم هر موقوفه را به تناسب سرمایه آن تعیین نماید0
ماده 46-ازتاریخ اجرای این آیین نامه احکام امنای موقوفات واماکن مذهبی که بر مبنای مقررات سابق صادر شده است مورد بررسی وتجدید نظر قرارگرفته و در صورت رضایت از نحوه خدمات آنان پیشنهاد و انتصاب مجدد بلا مانع است 0
ماده 47-محبوسات و اثلاث باقیه و نذرها و صدقاتی که به غیر از عنوان وقف برای امور خیریه در نظر گرفته شده یامی شود طبق اسناد مربوطه و یا سیره جاریه کماکان مورد عمل ادارات حج و اوقاف و امور خیریه خواهد بود0
تبصره - مقررات این آیین نامه (در خصوص موقوفات عامه )در مورد محبوسات و اثلاث باقیه نیز تسری دارد0
ماده 48-موسسات و بنیادهای خیریه درصورتیکه بخواهندازمعافیتهای مالیاتی مندرج در قانون مالیاتهای مستقیم استفاده نمایند باید قبلا نظارت سازمان را جلب نمایند0
ماده 49-ادارات حج و اوقاف و امور خیریه میتوانند در امور خیریه و موقوفات از اشخاص حقیقی و حقوقی قبول وصایت ،نیابت ،وکالت و وتولیت نموده و صدقات جاریه و نذرهای آنان رابرابر نیات مربوطه عمل نمایند0
ماده 50-متولیان و ادارات حج و اوقاف و امور خیریه بمنظور بقاء عین رقبات وفراهم نمودن موجبات آبادانی آنها میتوانند بااستفاده از وجوه بلا مانعی که بدین امر اختصاص داده میشود صندوق و یا شرکتی تاسیس نمایند0
تبصره -صاحبان سهام این صندوق و یا شرکت اشخاص حقیقی و یاحقوقی خواهند بود که سرمایه آن را تامین کرده اند0
ماده 51-درآمد موقوفات مجهول المصرف و موقوفاتیکه بصورت مبرات مطلقه وقف شده باشند در صورت داشتن متولی وسیله وی زیر نظر سازمان و در صورت نداشتن متولی وسیله سازمان در تحقیق وتبلیغ و نشر کتب ،درزمینه معارف اسلامی وعمران موقوفات برابر بودجه ای که به تصویب سرپرست سازمان می رسد بمصرف خواهد رسید0
تبصره - رسیدگی به صورتحساب بودجه مزبور و صدور مفاصا حساب سالانه بعهده اداره کل تحقیق خواهد بود0
ماده 52-اداره کلیه امور مربوط به حج و زیارت توسط سازمان حج و اوقاف و امور خیریه وابسته به وزارت ارشاد اسلامی انجام میگردد و دراجرای آن سازمان موظف است هماهنگ باسیاست کلی دولت جمهوری اسلامی ایران اقدام و همه ساله برنامه های لازم رادر زمینه برگزاری مراسم عبادی ،سیاسی حج و عمره و زیارت اعتاب مقدسه و اماکن متبرکه خارج ازکشور واعزام زائران تهیه و به مورد اجراءدرآورد
تبصره -وزارتخانه ها،سازمانها و نهادهای ذیربط باید بمنظورحسن انجام برنامه های حج و زیارت همکاری لازم را باسازمان معمول دارند ماده 53-بمنظور هماهنگی در انجام مراسم حج و زیارت اماکن متبرک ه شورایی متشکل از افراد و نمایندگان ارگانهای زیر تشکیل میشود:
1-نماینده مقام رهبری در امور حج و زیارت (درصورت معرفی )0
2-وزیر ارشاد اسلامی که ریاست شورا را بعهده خواهد داشت 0
3-سرپرست سازمان حج و اوقاف و امورخیریه 0
4-معاون سازمان در امور حج و زیارت 0
5-معاون امور بین الملل وزارت ارشاد اسلامی 0
6-وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه 0
7-وزیر بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه 0
8-دبیر کل هلال احمر جمهوری اسلامی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه 0
9-رئیس شهربانی جمهوری اسلامی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه 0
10-رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه 0
11-مدیر عامل شرکت 0هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه 0
تبصره 1-جلسات شورا به دعوت وزیر ارشاداسلامی و یاسرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه عنداللزوم تشکیل و تصمیمات متخذه با اکثریت آراء اتخاذ و در صورت تایید وزیر ارشاد اسلامی برای کلیه ارگانهای ذیربط لازم الاجراء میباشد0
تبصره 2-مذاکرات و تصمیمات شورا بوسیله دبیر شورا که توسط وزیر ارشاد اسلامی تعیین و منصوب خواهد شد0در صورتجلسه ای منعکس و در صورت تصویب ابلاغ خواهد شد0
ماده 54-اداره کل امور حج و زیارت تحت ریاست و هدایت و نظارت مستقیم سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه بوده و میتواند تمام و یا قسمتی از اختیارات خود را در این مورد به معاون امور حج و زیارت سازمان تفویض نماید0
تبصره -معاون امور حج و زیارت سازمان نیز در صورت لزوم با مسئولیت خود میتواند برای مدت غیبت خود تمام و در سایر موارد قسمتی از اختیارات اجرائی را به مسئولین ادارات و یاافراد مورد نظرکه درسازمان شاغل میباشند باتایید سرپرست سازمان تفویض نماید
ماده 55-سازمان موظف است بمنظور پیشبرد امور حج و زیارت و فراهم نمودن موجبات رفاه حجاج و زائران و ایجاد تسهیلات لازم در زمینه برگزاری مراسم حج و زیارت تدابیری اتخاذ و با همکاری و همیاری سازمانها و نهادها و وزارتخانه های ذیربط برنامه های تنظیم نموده و به اجراء درآورد0
ماده 56-انتخاب روحانیون ونظاروسرپرستان کاروانهابراساس ضوابطی خواهد بود که توسط سازمان تهیه و به تصویب اعضای مندرج ردیف یک الی چهار موضوع ماده 53 خواهد رسید0
ماده 57-سازمان میتواند بمنظور تامین پرسنل ضروری در امور حج و زیارت از خدمت کارکنان بازنشسته دولت که صلاحیت آنان مورد تایید بوده و دارای تجربه کافی باشند استفاده نموده و حسب مورد آنان را به همکاری دعوت نموده و در قبال میزان کار و نوع خدمت و وظیفه ای که به آنان محول میشود پاداش مناسبی پرداخت نماید0
ماده 58-بودجه اختصاصی سازمان درامور حج و زیارت که شامل ارقام درآمد وصولی از حجاج و زائران و هزینه های انجام شده در اجرای برنامه های حج و زیارت میباشد بموقع وهمزمان باصدوردستورالعمل تنظیم بودجه عمومی از طرف معاونت حج و زیارت سازمان تهیه و پس از تایید سرپرست سازمان و تصویب وزیر ارشاد اسلامی بمورد اجراء گذاشته می شود0
ماده 59-سرپرست امور مالی سازمان حج و اوقاف و امور خیریه (در قسمت بودجه اختصاصی حج و زیارت )از طرف سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه تعیین و پس ازتایید وزیرارشاد اسلامی منصوب خواهد شد0
ماده 60-سال مالی سازمان (در قسمت بودجه اختصاصی حج و زیارت ) از اول ماه رجب تا آخر جمادی الثانی می باشد0
ماده 61-سازمان مکلف است پس از پایان مراسم حج منتهی ظرف 4 ماه ترازنامه و گزارش جامعی از وضع مالی (درآمدهای وصولی و هزینه ) و باقیمانده احتمالی وجوهی که از زائران دریافت گردیده و در حساب مخصوصی متمرکز شده تهیه و پس از تایید حسابرس یاحسابرسان امور حج و زیارت سازمان به وزیر ارشاد اسلامی تسلیم نماید0
ماده 62-بمنظور رسیدگی به حسابهای گذشته و آینده امورحج و زیارت (در بودجه اختصاصی )سازمان یک تا 3 نفر حسابرس خواهد داشت که بموجب حکم وزیر ارشاد اسلامی تعیین و منصوب خواهند شد حسابرس یا حسابرسان موظفند تا بحسابهای حج و زیارت سازمان دقیقا رسیدگی و نظر خود را کتبا به وزیر ارشاد اسلامی اعلام دارند0
در اجرای این منظور حسابرسان بدون اینکه حق دخالت مستقیم در امور حج و زیارت سازمان را داشته باشند میتوانند بنحوی که به عملیات جاری حج و زیارت لطمه ای وارد نشود کلیه حسابها و دفاتر و اسناد و مدارک مربوطه را مورد رسیدگی قرار دهند و در صورتیکه ضمن انجام وظایف خود به مواردی از سوء جریانات و تخلفات برخورد نمودند بلافاصله وزیر ارشاد اسلامی را در جریان امر قرار دهند0
وزیر ارشاد اسلامی می تواند در پایان هر دوره مالی مبلغی را که مناسب تشخیص دهد به عنوان پاداش به حسابرس یا حسابرسان پرداخت نماید0همچنین وزیرارشاد اسلامی میتوانددرصورت اقتضاءامرحسابرسی امور حج و زیارت در گذشته و آینده را به شرکت سهامی حسابرسی محول نماید0
ماده 63-کلیه معاملات مربوط به امور حج و زیارت اعم از خرید و فروش و اجاره واستیجار وپیمانکاری و اجرت کار و غیره بجزموارد مذکور در بندهای ماده 68 قانون محاسبات عمومی که صریحا مستثنی گردیده باید حسب مورد از طریق مناقصه و مزایده انجام شودومرجع تشخیص ضرورت و صرفه و صلاح دولت در بندهای یادشده رئیس سازمان حج و اوقاف و امور خیریه میباشد0علاوه بر آن موارد زیر نیز از شمول مقررات عمومی مستثنی بوده و با ترک مناقصه یا مزایده انجام خواهد شد0
1-در مواردی که انجام مناقصه یا مزایده به تشخیص هیاتی مرکب از نماینده وزیر ارشاداسلامی -معاون امور حج و زیارت و سرپرست امور مالی حج و زیارت میسر یا به مصلحت نباشد می توان معامله را به طریق دیگری با ترک مناقصه یا مزایده انجام داد0
2-سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و معاون امور حج و زیارت سازمان میتواند برای انجام دادن هرگونه خدمتی که در پیشبرد امور حج و زیارت موثر تشخیص دهند حداکثر بمدت 3ماه در سال (به نحویکه هیچگونه تعهداستخدامی برای سازمان و دولت ایجاد ننماید) از نیروی انسانی در داخل و خارج کشور و همچنین اتباع خارجی در خارج از کشور استفاده کنند و حق الزحمه آنان را به تشخیص خود وبا توجه به اعتبار مصوب پرداخت نمایند 0تمدید قراردادهائی که به این منظور منعقد میشود برای دفعات بعد در سال بعدبلامانع است 3-قراردادهای اجاره منازل و محلهای اسقرار ستادها و خوابگاهها و نظایر آن در کشورهای خارج و مبالغی که بایست حق مطوف و دلیل وتوقف زائران در منی و عرفات و اتوبوس وغیره در عربستان و یا سایر کشورها پرداخت میشود مشمول مقررات مناقصه و مزایده نبوده و طبق دستور سرپرست سازمان و یا مقام مجاز از طرف ایشان انجام خواهد گردید0
4-اعتباراتی که همه ساله تحت عنوان هزینه های پیش بینی نشده در بودجه اختصاصی امور حج و زیارت منظور و به تصویب خواهد رسید، بنا به پیشنهاد معاون امور حج و زیارت و تصویب سرپرست سازمان قابل مصرف بوده با امضاء گیرنده وجه به هزینه قطعی منظور خواهد شد0
5-ترتیب انجام مناقصه و مزایده از بودجه حج و زیارت براساس قانون محاسبات عمومی خواهد بود مگر اینکه در هر مورد به پیشنهاد سرپرست سازمان وتصویب وزیر ارشاد اسلامی طریق دیگری انتخاب شود
تبصره - اعضای کمیسیون مناقصه و مزایده اعضای مذکور در بند یک این ماده خواهند بود0
ماده 64-حدود و میزان تنخواه گردان مامورین و مسئولین مالی برای پرداخت هزینه های مورد لزوم در داخل و خارج از کشور حسب مورد با اخذ تضمین کافی به پیشنهاد معاون حج و زیارت و تصویب سرپرست سازمان خواهد بود0
ماده 65-فوق العاده ایام ماموریت و هزینه سفر کارکنان دولت که در امور مربوط به حج و زیارت فعالیت میکنند اعم از داخل و یا خارج از کشور براساس آیین نامه سازمان متبوع مستخدم محاسبه و از محل اعتبار موضوع این آیین نامه قابل پرداخت است 0
تبصره -در صورتیکه بر حسب ضرورت هزینه مسکن و تغذیه مامورین اعزامی به خارج از کشور از طرف سازمان تامین گردد فوق العاده ماموریت آنان براساس ضوابطی که (با احتساب و کسر هزینه های مورد اشاره از میزان مقرر)به تشخیص سازمان برقرار میشود قابل پرداخت خواهد بود0
ماده 66-سرپرست امور مالی سازمان در امور حج و زیارت مکلف است همه ساله فهرست و مشخصات کامل اموال غیر مصرفی را که از بودجه حج و زیارت خریداری میشود تهیه وبه معاون سازمان در امور حج و زیارت تسلیم نماید0
ماده 67-نحوه انجام هزینه در خارج از کشور بشرح زیر است :
1-همه ساله دستورالعملی که متضمن تفویض اختیار به روسای ستادها ونحوه انجام هزینه ها و سایر موارد باشد از طرف سرپرست سازمان و یا معاون امور حج و زیارت صادر و ابلاغ خواهد شد0
2-در مواردیکه خرید یا پرداخت بدستور سرپرست سازمان یا معاون حج و زیارت انجام می شود و تهیه مدارک و فاکتور بتشخیص مقامات مذکور میسر نیست و مقامات یاد شده صحت پرداخت و لزوم هزینه ها را در هر مورد تا معادل پنجاه هزار ریال ایرانی گواهی نمایند اسناد مربوط به هزینه قطعی منظور خواهد شد0
3-صورتحسابهائی که از مراجع و ادارات رسمی کشورهای خارج و یا هتلها و مهمانسراهائی که دارای شماره و دفاتر رسمی هستند صادر و بوسیله مسئولین امور حج و زیارت ارائه میشود بهر مبلغ معتبر و قابل قبول است 0
ماده 68-کلیه هزینه هائی که از محل بودجه عمومی کل کشور انجام خواهد شد و نیز سایر موضوعاتی که در زمینه امور حج و زیارت و خیریه درآیین نامه پیش بینی نشده تابع مقررات عمومی کشورخواهدبود0
ماده 69-کارکنان سازمان مشمول مقررات قانون استخدام کشوری و آیین نامه ها و مقررات مربوط به آن میباشد0
ماده 70-تعاریف و اصطلاحات مندرج در آیین نامه های قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه توسط سازمان تهیه و ابلاغ خواهد شد0
ماده 71-از تاریخ تصویب این آیین نامه کلیه مصوبات هیات دولت که مغایر با این آیین نامه باشد ملغی است.
نخست وزیر -میرحسین موسوی
نوع : آیین نامه
شماره انتشار : 12009
تاریخ تصویب : 1365/02/10
تاریخ ابلاغ : 1365/02/21
دستگاه اجرایی : سازمان حج و اوقاف و امور خیریه -
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
قانون انتزاع سازمان خدمات هلیکوپتری از وزارت دفاع و الحاق آن به وزارت نفت آئین نامه ستاد مرکزی امداد و درمان جنگ
