آئین نامه کیفیت تحقیق در شعب سازمان حج واوقاف وامورخیریه
شماره 93366 18/10/1365
وزارت ارشاد اسلامی
هیئت وزیران در جلسه مورخ 30/9/1365 بنا به پیشنهاد شماره 590/8/2038/11 مورخ 19/4/1365 وزارت ارشاد اسلامی به استناد ماده 17 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب 2/10/63 مجلس شورای اسلامی آئیننامه (کیفیت تحقیق و رسیدگی ) در شعب تحقیق سازمان حج و اوقاف و امور خیریه را به شرح زیر تصویب نمودند:
ماده 1- شعب تحقیق شامل دو قسمت حقوقی و حسابرسی است و هرشعبه مرکب از یک رئیس و دو محقق می باشد0
در هر حوزه تحقیق رئیس شعبه حقوقی ریاست هیات تحقیق آن حوزه را بعهده خواهد داشت جز در تهران که ترکیب واداره هیات های تحقیق به ترتیب مقرر در تشکیلات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه خواهد بود0
تبصره - شرکت هریک از محققین هر شعبه در رسیدگی با تصمیم رئیس شعبه است 0
ماده 2- شعبه صالحه برای رسیدگی به درآمد و هزینه موقوفات و موسسات خیریه مشمول قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج واوقاف و امور خیریه و آئیننامه اجرایی آن شعبه محل مصرف عواید موقوفه و محل ثبت موسسه است و چنانچه محل مصرف عواید یا منطقه فعالیت و عملیات موسسه در حوزه های مختلف باشدتعیین شعبه رسیدگی کننده باسرپرست سازمان خواهد بودبدیهی است در صورت لزوم شعبه مربوطه میتواند به سایر شعب حسابرسی نیابت دهد و شعب حقوقی به امور مربوط به حوزه هر یک از آنهارسیدگی خواهد نمود0
ماده 3- روسای شعب حقوقی ازبین مستخدمین لیسانسیه حقوق یاالهیات که سابقه خدمات اوقافی یا قضائی آنهاکمتر از پنج سال نباشد انتخاب میشوند مشروط بر اینکه سابقه محکومیت اداری یا انتظامی از درجه انفصال موقت به بالا نداشته باشند0 محققین شعب حقوقی نیز باید واجد شرایط مذکور باشند مگر شرط مدت خدمات اوقافی یا قضائی که حداقل سه سال سابقه خدمات کافی خواهد بود0
ماده 4- روسای شعب حسابرسی از بین مستخدمین لیسانسیه مطلع در امر حسابداری با داشتن حداقل 5 سال سابقه خدمت اوقافی انتخاب خواهند شد مشروط بر اینکه محکومیت اداری از درجه انفصال موقت به بالا نداشته باشند محققین شعب حسابرسی باید دارای شرایط مذکور باشند ولی داشتن حداقل سه سال سابقه خدمت اوقافی کافی خواهد بود0
تبصره - سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه در صورت ضرورت میتواندازبین افراد مطلع که در امور حقوقی و حسابداری تجربیاتی دارند فردی را بعنوان محقق حقوقی یا حسابرس انتخاب و شاغلین فعلی ادارات و شعب تحقیق را نیز ابقاء نماید0
ماده 5- رئیس دبیرخانه اداره کل تحقیق و مسئول دبیرخانه ادارت تحقیق استانها از بین کارمندان دیپلمه و یا سایر مستخدمین واجد شرایطی که حداقل سه سال سابقه خدمت در امور اوقافی داشته باشند انتخاب میگردند0
تبصره 1- سازمان حج و اوقاف وامور خیریه میتواند به تعداد لازم شعب تحقیق در مراکز استانها و شهرستانها تشکیل دهد و محدوده فعالیت آنها رابعنوان (حوزه تحقیق )معین نموده و عنداللزوم تغییر دهد0
تبصره 2- شعب تحقیق در صورت ضرورت میتواند با کسب موافقت اداره کل تحقیق موقتا از وجود محققین یک شعبه در شعبه دیگر استفاده نمایند0
ماده 6- وظایف ادارت و شعب تحقیق بشرح ذیل است :
الف - وظایف شعب حقوقی :
1- تحقیق و رسیدگی و اعلام نظر در مورد تشخیص متولی و ناظر و موقوف علیهم موقوفات 0
2- تحقیق و رسیدگی و اعلام نظر در مورد وقفیت املاک و تشخیص موقوفات عام از خاص 0
3- تشخیص موقوفات مجهول التولیه یا بدون متولی 0
4- رسیدگی و اظهار نظر در مورد تطیبق مصارف درآمد موقوفات با مفاد وقفنامه یا سایر اسناد مربوطه در صورت ابهام و یا بروز اختلاف 0
5- تحقیق و رسیدگی در مورد تعدی و تفریط یا مسامحه و اهمال متولیان و امناء و نظار و مدیران موسسات خیریه ازانجام وظایف یا استنکاف از اجرای مقررات اوقافی در امور موقوفه و موسسات خیریه و تنظیم گزارش و ارسال به دادگاه و در صورت احراز تعدی و تفریط و تخلف ،اعلام جرم و انعکاس موضوع به دادسرا0
6- رسیدگی واظهارنظر در مورد مصرف درآمد موقوفات متعذرالمصرف و موقواتیکه عواید آنها بعلت قلت ولو با پس انداز چند سال برای اجرای نظر واقف کافی نیست یا بعلت کثرت عواید زاید بر مصرف متعارف باشد بر طبق تبصره ماده 8 قانون تشکیلات و اختیارات حج و اوقاف و امور خیریه 0
7- رسیدگی و صدور گواهی مصرف نسبت به موقوفاتیکه فاقد وقفنامه یا مدارک وقفیت معتبر بوده و در سنوات گذشته بر مبنای سیره جاریه عمل شده است 0
ب - وظایف شعب حسابرسی
1- رسیدگی به درآمد و هزینه موقوفات و بقاع و اماکن متبرکه اسلامی و موسسات وانجمنهای خیریه ای که بموجب قانون وآئیننامه های مربوطه اداره امور آنها بعهده سازمان حج و اوقاف و امور خیریه محول شده یا میشود0
2- تطبیق اسناد هزینه و درآمد موقوفات با مفاد وقفنامه یا سایر اسناد مربوطه 0
3- صدور مفاصا حساب برای اسناد درآمد و هزینه هائی که بموجب بند 1 وظایف شعب حسابرسی از طریق ادارت اوقاف به ادارت تحقیق ارسال میشود0
4- تطبیق رقبات مندرج در بودجه با وقفنامه و یا سایر مدارک معتبر0
5- تطبیق درآمدرقبات مندرج دربودجه بامدارک تعیین کننده درآمد0 ماده 7- شعب تحقیق بنا به درخواست اشخاص یا ادارات حج واوقاف و امور خیریه نسبت بموارد مذکور در ماده ششم رسیدگی و اظهار نظر مینماید0
هرگاه درموارد مذکوراشخاص مستقیمابه دادگاه مدنی خاص دادخواست تسلیم کرده باشند دادگاه میتواند مراتب را به اداره حج واوقاف و امور خیریه و به نزدیکترین شعبه تحقیق ارجاع نموده تا شعبه مذکور براساس این آئیننامه بموضوع رسیدگی و نتیجه را به دادگاه ارجاع کننده اعلام می نماید0
تبصره - ادارت حج و اوقاف و امورخیریه باید ظرف سه روزازتاریخ وصول درخواست و ضمائم ،مدارک رابه اداره تحقیق مربوطه بفرستند0 ماده 8- وظایف دبیرخانه ادارت تحقیق :
1- ثبت درخواست واصله و تسلیم رسید به متقاضی با ذکر شماره ثبت آن 0
2- اگر درخواست از لحاظ طرز تنظیم و یا ضمایم آن ناقص باشد دبیرخانه مراتب راظرف سه روز پس از وصول جهت رفع نقص بدرخواست کننده یا وکیل او اخطار خواهد کرد تا ظرف مدت 10 روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه با رعایت مسافت رفع نقص کند والا تا رفع رسیدگی به درخواست متوقف خواهد شد0
3- پس از آنکه درخواست کامل تشخیص داده شد دبیرخانه نسخه ای از آنرا با ضمائم در پرونده مخصوص که ترتیب میدهد بایگانی و نسخه های دیگر را با پیوستهابطرف ابلاغ مینماید که ظرف مدت 10 روز از تاریخ دریافت با رعایت مسافت طبق قانون آئین دادرسی مدنی پاسخ کتبی خود را با مدارک مربوط به تعداد تقاضاکنندگان و با یک نسخه اضافی به اداره تحقیق ارسال دارند0
ماده 9- شعب تحقیق در صورتیکه رسیدگی بدرخواست را خارج از وظایف خود بدانند ضمن تعیین مرجع صالح عدم صلاحیت خود را اعلام خواهند نمود0
تبصره 1- در صورتیکه ادارات حج و اوقاف و امور خیریه و اشخاص ذینفع در مهلت مقرر از پرونده های حقوقی رفع نقص ننماید شعب حقوقی می توانند پرونده مربوطه را از نوبت رسیدگی خارج ننمایند رسیدگی مجدد منوط به تسلیم درخواست جدید و رفع نقص خواهد بود0
تبصره 2- چنانچه ادارت حج و اوقاف و امور خیریه و اشخاص ذینفع نسبت به پرونده های حسابرسی در مهلت مقرر رفع نقص ننماید شعب حسابرسی پرونده مربوطه را از نوبت رسیدگی خارج نموده در خصوص موقوفات متصرفی مراتب را جهت کسب تکلیف به سازمان مرکزی گزارش می نمایند و در موقوفات غیر متصرفی برابر ماده 25 آئیننامه اجرائی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امورخیریه عمل خواهند نمود0
ماده 10- اگر محل اقامت کسی که شعب تحقیق برای او اخطاریه و دعوتنامه میفرستند معلوم نباشد و یا بهر صورت ابلاغ مقدور نشود در صورت لزوم شعب تحقیق میتوانند به تقاضا و به هزینه متقاضی موضوع و اوقات رسیدگی را یکبار بوسیله نشر آگهی در روزنامه رسمی و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار محلی بطرف ابلاغ نمایند0 هرگاه اخطار شونده در مهلت مقرر پاسخ ندهد یا در جلسه رسیدگی حاضر نشود شعب تحقیق به موضوع رسیدگی و اعلام نظر مینماید0
تبصره - در صورت تجدید جلسه نیازی به تجدید آگهی نخواهد بود0
ماده 11- در مواردی که نام اداره حج و اوقاف و امور خیریه در درخواست قید نشده باشد شعب تحقیق موظفند که درخواست و ضمایم آن و وقت رسیدگی و پاسخ را از طریق دبیرخانه تحقیق به اداره حج و اوقاف و امور خیریه مربوطه ابلاغ کنند تا نماینده خود را به شعبه تحقیق اعزام دارد و یا نظر مشروح و مستدل خود رابصورت لایحه ارسال نماید0
ماده 12- شعب تحقیق می توانند به تقاضای طرفین قرار استماع شهادت شهود و تحقیقات محلی و ارجاع امر بکارشناس و هرنوع تحقیقات دیگری را که برای روشن شدن موضوع لازم بدانند صادرواجرا نمایند مخارج اجرای قرار بعهده متقاضی است و در صورتیکه شعبه تحقیق استماع شهادت شهود و تحقیقات محلی و ارجاع به کارشناس و هرنوع تحقیقات دیگری را لازم بداند مخارج بعهده طرفین است 0
تبصره 1- عدم تودیع دستمزد کارشناس و یا عدم تهیه وسائل اجرای قرار موجب خروج این مورد از عداد دلائل متقاضی خواهد شد0
تبصره 2- تعیین مدت تودیع دستمزد کارشناس حسب مورد بعهده شعبه خواهد بود0
ماده 13- شعب تحقیق می توانند تحقیق درهرامری راکه لازم بدانند به شعب تحقیق حوزه دیگر نیابت داده و درصورت نبودن شعبه تحقیق به اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل محول کنند 0در این صورت شعب و ادارت مزبور مکلفند مورد نیابت را انجام و نتیجه را با مدارک و مستندات مربوطه به شعبه ارجاع کننده ارسال دارند0
ماده 14- شعب تحقیق پس از آماده شدن پرونده برای اظهار نظرظرف ده روز مبادرت بصدور نظریه می نمایند تصمیمات ونظرات شعب تحقیق در کلیه موارد باید موجه و مدلل باشد و ظرف پنج روز بطرفین ابلاغ شود0
ماده 15- رسیدگی در شعب تحقیق بوسیله رئیس و یکی از محققان خواهد بود و نظریه آن دو در صورت توافق مناط اعتبار میباشد در هر مورد که اختلاف نظرحاصل شود محقق دیگر همان شعبه برای مشاوره در موضوع اختلاف ضمیمه خواهد شد و تصمیمات و نظریه اکثریت ملاک عمل خواهد بود0 در صورت غیبت رئیس شعبه رسیدگی بموضوع بعهده محققین خواهد بود و عضو ارشد بجای رئیس شعبه انجام وظیفه خواهد کرد0
ماده 16- ادارت حج و اوقاف و امور خیریه واشخاص ذینفع درصورتی که اعتراض داشته باشند میتوانند پس از ابلاغ نظر شعبه تحقیق اعتراض خود را در دادگاههای دادگستری طرح نمایند0
ماده 17- قرار تحقیق محلی و استماع شهادت شهود و تعیین خبره و اعطاء نیابت به شعب تحقیق یا ادارت حوزه دیگر قابل اعتراض نیست 0 ادارت حج و اوقاف و امور خیریه و اشخاص ذینفع باید تسهیلات لازم برای اجراء قرار فراهم کنند0
ماده 18- رسیدگی به درآمد موقوفه قبل از ارسال صورتحساب طبق بودجه ارسالی خواهد بود0
تبصره - بودجه ایکه در سه ماهه آخر سال تنظیم شده ویابودجه اصلاحی که احتمالا در طی سال تنظیم میگردد همراه بامدارک وقفیت مصرف و با سایر مدارک تایید کننده درآمد اعم از(اسناد اجاره - قراردادها، صورتجلسه ،استشهادیه و نظریه کارشناس یا خبره محلی در مورد پذیره و مال الاجاره )جهت رسیدگی و محاسبه در اختیار مققین حسابرسی شعبه ای که پرونده درآن مفتوح است قرارمیگیرد0
ماده 19- پرونده حسابرسی موقوفه در اول سال مفتوح وپس از وصول صورتحساب و رسیدگی و صدور مفاصا حساب مختومه میگردد0
تبصره - رسیدگی به عواید و اسناد هزینه موقوفه بایستی دریک شعبه انجام پذیرد0
ماده 20- شعب حسابرسی تحقیق مکلفند بصورتحسابهای واصله رسیدگی و در صورت داشتن نقص ظرف مدت 10 روز به ادارات حج و اوقاف و امور خیریه و اشخاص ذینفع اخطار کنند که در مهلت مقرر رفع نقص نمایند0
ماده 21- صورتحساب هرسال در سه ماهه اول سال بعد ،ارسال و پس از رفع نقص حداکثر در مدت یکماه رسیدگی و مفاصا حساب صادر خواهد شد0
ماده 22- عواید موقوفه از محل (اجاره ،پذیره ،سرقفلی ، اهدائی نذور و فروش اموال 000 و غیره )در مفاصا حساب بایستی به تفکیک و براساس بودجه های تنظیمی به اضافه موجودی آخر سال اعم از وصولی (موجودی نقدی )و لاوصولی قید گردد0
تبصره - موجودی اول سال 1363 موقوفات براساس مفاصا حساب های صادره برای سال 1362 ملاک عمل بوده و چنانچه مفاصا حساب صادر نشده و یا موجودی مفاصا حساب صادره متضمن لاوصولیها نبوده ویا مورد اعتراض اداره حج و اوقاف و امور خیریه مربوطه قرار گرفته باشد شعبه رسیدگی کننده مکلف است به وضع مالی گذشته موقوفه رسیدگی و برای تسریع در امر حسابرسی بامفتوح نگهداشتن حسابهای قبلی موجودی اول سال 1363 اعم از موجودی نقدی و لاوصولیها راطی صورتجلسه ای با امضاء متولی وناظر(در صورت داشتن متولی وناظر) وحسابدارورئیس اداره با استفاده از دفتر معین و تعیین لاوصولیها برابر اسناد و قراردادهای اجاره مشخص نمایند0
ماده 23- صدور مفاصا حسابی که بموجب آن موقوفه بدهکارشود ممنوع است مگر درمواردی که باتوجه باتبصره ذیل ماده 6 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و طبق نظر کارشناس در امور عمرانی ،ثبتی و یا محاکماتی باشد بدیهی است در اینصورت ضمن رسیدگی به کلیه هزینه های انجام شده مبلغ بدهی در توضیحات زیر مفاصا حساب منعکس و در سنوات بعد مبلغ بدهی یا قسمتی ازآن تصفیه میگردد0
ماده 24- ادارت تحقیق موظفند برنامه منظمی برای رسیدگی به امور حسابرسی شهرستانهای تابع حوزه مورد عمل خود تنظیم و به ادارات اوقاف شهرستانها ابلاغ نمایند0 بر طبق این برنامه شعب حسابرسی در مدت معینی از سال متناسب با حجم کار هریک از شهرستانها در همان شهرستان تشکیل خواهد شد و شعبه مربوطه بحساب موقوفات آن شهرستان مطابق مقررات رسیدگی خواهد نمود0
ماده 25- هرگاه ادارات حج و اوقاف و امور خیریه و اشخاص ذینفع در مهلت مقرر اقدام به رفع نقص از اسناد هزینه ارسالی نکنند شعب حسابرسی تحقیق به آن قسمت از اسناد هزینه که متکی به مدارک قابل قبول باشد رسیدگی و به هزینه قطعی منظور نموده و مفاصا حساب صادر خواهند نمود و بقیه وجوه اسناد رفع نقص نشده و مردودی را با ذکر دلیل جزء موجودی موقوفه منظور می نماید0
تبصره - ادارات تحقیق موظفند کتبا استرداد وجوهی را که درمفاصا حساب صادره مردود اعلام شده است به اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل و اشخاص ذینفع ابلاغ نمایند در صورتیکه وجوه مذکور تا یکماه پس از قطعیت مفاصا حساب تحقیق مسترد نشود مراتب رااز طریق اداره کل تحقیق جهت تعقیب قانونی به سازمان اعلام خواهدشد0
ماده 26- پس از رسیدگی به صورتحساب و صدور مفاصا حساب کلیه اسنادی که به حساب پذیرفته شده بامهر(رسیدگی و به حساب پذیرفته شد)ممهور و توسط شعبه مربوطه در پرونده ضبط میشود و آن قسمت از اسناد هزینه که مردود میشود بایستس به مهر(رسیدگی و مردودگردید) ممهور و در پرونده مربوطه نگهداری شود0
تبصره - در صورتیکه صاحبان اسناد استرداد اصول اسناد را تقاضا کنند پس از مهرکردن آنها بشرح ماده فوق فتوکپی اسناد با هزینه متقاضی تهیه و بایگانی گردیده و اصول اسناد درقبال اخذ رسید مسترد می شود0
ماده 27- صورتحساب موقوفات متصرفی که درآمد آنها تا پانصدهزار ریال است بوسیله شعب حسابرسی تحقیق محل رسیدگی خواهد شدو بیشتر از مبلغ مذکور در شعب حسابرسی مرکز مورد رسیدگی قرار می گیرد0 ماده 28- ادارت تحقیق مکلفند دفاترمخصوص برای ثبت موقوفات حوزه مورد عمل خود تنظیم نمایند و بر مبنای آن صورتحسابهائی را که ظرف مهلت مقرر در این آئیننامه و قانون مربوط نرسیده باشد با صدور اخطار ده روز مطالبه کنند و در صورت عدم ارسال صورتحساب موقوفات متصرفی به اداره تحقیق ظرف مدت سه ماه اول سال بعد ، اداره تحقیق موظف است موضوع راجهت اتخاذ تصمیم به سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه اعلام نماید0
ماده 29- نظرات و مفاصاحسابهای صادره و تصمیمات شعب تحقیق برای سایر شعب و ادارت حج و اوقاف و امور خیریه واشخاص ذیمدخل مادام که از مراجع ذیصلاح قضائی دستور منع اجرای موقت یا حکم قطعی مبنی بر الغاء یا تصحیح یا تغییر آنها صادره نشده باشد لازم الاجراء است 0
تبصره - در مواردی که به تشخیص سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه تصمیمات و نظریات شعب تحقیق از نظر موازین شرعی مواجه با اشکال باشد موضوع به شعبه تصمیم گیرنده ابلاغ خواهد شد تا نسبت به تصحیح و اصلاح آن اقدام نمایند0
ماده 30- هرگاه در تنظیم نظریه یامفاصاحساب سهوقلم یااشتباهات دیگری رخ دهد شعب صادره کننده نظریه یا مفاصا حساب راسا و یا بنا به درخواست طرفین میتوانند نظریه و یامفاصا حساب را تصحیح و اصلاحیه صادر کنند 0 اصلاحیه در زیر یا پشت نسخه اصلی نظریه و یا در برگ دیگری که ضمیمه آن میشود نوشته و امضاء خواهد شد بهر صورت صدور اصلاحیه در حواشی کلیه نسخ موجود در پرونده و دفتر نظریات و قرارها باید توسط مسئول دبیرخانه تحقیق قید وامضاء و رونوشت نظریه اصلاحی بطرفین ابلاغ شود و تابع مقررات اصل نظریه میباشد0 دادن رونوشت نظریه بدون قید وجود اصلاحیه و ضمیمه بودن آن ممنوع است 0
ماده 31- اوراق و اخطاریه هائی که در مورد تصمیمات شعب ادارت تحقیق وازطرف آنان صادر میشود بوسیله مامورین اوقاف یامامورین انتظامی ابلاغ خواهد شد0
ماده 32- اداره کل تحقیق به اموری که از طرف سازمان حج واوقاف و امور خیریه و ادارات تحقیق استانها ارجاع شود در هیاتی مرکب از مدیر کل تحقیق یامعاون وی و رئیس شعبه حقوقی و یکی از روسای شعب حسابرسی مرکزی رسیدگی کرده نظریه مشورتی خواهد داد0
ماده 33- مواردی که در این آئیننامه پیش بینی نشده در حدود صلاحیت قانونی شعب تحقیق بر طبق مقررات قانون آئین دادرسی مدنی و متون فقهی فقهاء عمل خواهد شد0
نخست وزیر - میر حسین موسوی
نوع : آیین نامه
شماره انتشار : 12021
تاریخ تصویب : 1365/09/30
تاریخ ابلاغ : 1365/10/25
دستگاه اجرایی : وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی -
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
تصویبنامه راجع به تعاریف وضوابط تقسیمات در شهرستان لار آئین نامه تشکیل گروه هماهنگی برنامه ریزی تربیت معلم
