به لحاظ اینکه خوانده نه ماه قبل از ممنوع المعامله شدن اقدام به تنظیم قرارداداعیانی خانه نموده است نباید حقی از خواهان تضییع شود
کلاسه پرونده : 209/5709
شماره دادنامه : 1511/9
تاریخ رسیدگی : 15/11/70
تجدیدنظرخواه : آقای ((الف ))باوکالت آقای ((ب ))
تجدیدنظرخوانده : خانم ((ج ))باوکالت آقای ((د))
تجدیدنظرخواسته : دادنامه شماره 47 648 26/12/69 شعبه اول دادگاه حقوقی یک ...
مرجع رسیدگی : شعبه نهم دیوان عالی کشور
هیئت شعبه : آقایان ...
خلاصه جریان پرونده : درتاریخ 3/8/67 آقای ((الف )) باوکالت آقای ((ب ))به طرفیت خانم ((ج ))دعوایی به خواسته الزام خوانده به حضور در دفتراسناد رسمی وتنظیم سند سه دانگ مشاع ازشش دانگ یک باب منزل واقع در...خیابان ...که عرصه آن موقوفه ...است طبق مندرجات مبایعه نامه مورخ 25/1/67وبند5شرایط مذکوره درمبایعه نامه مقوم به مبلغ دومیلیون وده هزارریال ومطالبه مبلغ سه میلیون ریال وجه التزام عدول ازمعامله مندرج درقولنامه مزبورجمعا" مبلغ 5010000 ریال طرح نموده وشرح دادخواست این است که طبق مندرجات مبایعه نامه مورخ 25/1/67خوانده سه دانگ مشاع یک باب منزل فوق الذکررابه موکلش فروخته ومبیع رانیزبه تصرفش داده واخیرا"که قیمت منازل در...ترقی کرده باوجودمذاکرات مکرر،خوانده جهت تنظیم سند انتقال و دریافت مابقی ثمن معامله امتناع می نماید.چون طبق بند5شرایط ضمن العقد خوانده ملتزم گردیده که دردفترخانه اسنادرسمی حاضروسندتنظیم نماید وهم اکنون ازانجام این تعهدامتناع ورزیده ازدادگاه محترم اجبار خوانده به وفای به شرط تقاضاگردیده ودرموردمطالبه وجه التزم چون ضمن عقدخارج لازم متعهدشده چنانچه ازمعامله عدول نمایدمبلغ سیصد هزارتومان بدهدوخوانده ازمعامله عدول نموده است فلذامکلف به پرداخت وجه مزبورمی باشدومستندات پیوست دادخواست عبارت است از قولنامه مورخ 25/1/67وبرگ استشهادیه واظهارنامه شماره ...
وکیل خوانده طی لایحه ثبت شده به شماره ...به طورخلاصه چنین دفاع نموده که :1.عرصه خانه متنازع فیه متعلق به ...می باشدو برابرشرط مندرج درسنداجاره مستاجرحق انتقال مورداجاره رابدون موافقت ... نداردو...باید دعوی باشد2.خواهان باید فتوکپی سند اجاره تنظیمی فروشنده به موقوفه ونیزسندمالکیت اعیانی راضمیمه نماید3.درقولنامه مقرر گردیده خریدار باید مالیات وعوارض شهرداری وحق انتقال ...را بپردازدتاموجبات انتقال رسمی ملک باپرداختن بقیه ثمن فراهم شوددر حالی که خواهان اقدامات مزبوررابرای فراهم شدن موجبات تنظیم سند رسمی انجام نداده است 4.خواهان فقط باپرداخت مبلغ یکصدوپنجاه هزار تومان وجه ملک راتصرف کرده واستفاده می نمایدوبه ازای دریافت وجه مزبورچک شماره ...عهده بانک ...راازموکل دریافت نموده ودرحقیقت بدون دیناری متصرف منزل شده ومعامله به کیفیت مذکورباطل است .به علاوه خواهان چک دیگری به شماره ...به مبلغ سیصدهزارتومان عهده بانک مذکوربه عنوان تضمین گرفته که نزدآقای ((ه))مسئول بنگاه ...قرار گرفته وطی پرونده شماره 282/67شعبه 25دادگاه کیفری 2...علیه موکل اقدام نموده ومتاسفانه ضمن این دادخواست مجددا"وجه تخلف مطالبه گردیده که به عبارت دیگر وجه تخلف واهی که مرتبط به عمل خواهان است دوبارمطالبه شده وبه جای آنکه خواهان به عنوان تخلف مکلف به پرداخت سیصدهزارتومان وجه تخلف شودپیشدستی نموده وهم در دادگاه کیفری ودادسراوهم دردادگاه حقوقی مطالبه آن مبلغ شده است 5.وجه التزام طبق نظریه حضرت امام قابل پذیرش نیست وردقولنامه وجه التزام ضمن عقدخارج ولازم تعهدنشده وموکل متخلف نیست .خودخواهان تخلف نموده است .دراجرای بخشنامه شورای عالی قضایی دفترشعبه اول دادگاه عمومی ... سابقه خواهان دراجرای اصل 49قانون اساسی ازدادسرای انقلاب اسلامی ... استعلام گردیده وآن دادسراطی نامه شماره ...پاسخ داده است که خانم ((ج )) فرزند...تحت تعقیب دادسرای مزبور بوده و ممنوع المعامله میباشدوهرگونه پرونده دعوی علیه یاله مشارالیهادرآن دادگاه مطرح است تصویری ازاوراق متشکله راجهت ضم درسوابق متهم به این دادیاری رامطلع فرمایند.
ضمنا"وکیل خوانده نامه شماره 8494 بانک ...را نیزضمیمه پرونده نموده ودادگاه درجلسه 21/10/67پس ازکسب نظرمشاورمبادرت به اظهار نظرقضایی نموده وبه موجب این نظریه به استدلال آن که به موجب نامه شماره ...بانک ...کل پلاک فوق درقبال مبلغ سه میلیون وپانصدهزار ریال در رهن بانک مزبور می باشد وخواهان دلیلی برفک آن اقامه نکرده واینکه طبق ماده 264 قانون آیین دادرسی مدنی نقل وانتقال نسبت به عین مرهونه ممنوع می باشد دعوی الزام به تنظیم سندرسمی اتنقال رانظربه ردآن داده ودعوی مطالبه وجه التزام راهم به جهت آن که خواهان دلیلی اقامه ننموده نظربه رددعوی صادرنموده است این نظرمورد اعتراض وکیل خواهان قرار گرفت ودراین لایحه وکیل خواهان تقاضانموده که ازبانک استعلام گرددکه درصورت پرداخت وام دریافتی به بانک ،بانک رهن اعلام توافق نمایدودرموردوجه التزام خوانده طی اظهارنامه شماره 21522/2/67صریحا"اعلام مخدوش بودن وفاقداعتبار بودن قولنامه رانموده وخواسته است که قولنامه باطل وچکهاواسناد مدارک وی مستردگرددواضافه نموده که مبلغ بیعانه مندرج درقولنامه به صورت چک تضمینی موجود ومهیابرای تحویل است که این جملات حاکی ازعدول خوانده ازمعامله بوده است ودرمورد فک رهن به قراری که موکل اعلام نموده موکل مبلغ سه میلیون وپانصدهزارریال وجه نقد به بانو... پرداخته وقراربوده که سهم خودرا فک رهن نماید که ظاهرا"به دلیل وجوداختلاف باشوهرش فک رهن ننموده است .پرونده جهت رسیدگی به اعتراض به دیوان عالی کشورارسال که پس از وصول به این شعبه ارجاع گردیده واین شعبه طی دادنامه شماره 712/279/9/68به لحاظ آنکه به منظور روشن شدن واقعیت امراقتضاءداشت دادگاه وضعیت ثبتی رااستعلام نموده وموضوع وام راازبانک ...پرسش نمایدو موضوع ممنوع المعامله بودن خوانده توسط دادیاری شعبه ششم دادسرای انقلاب اسلامی ...را معلوم کندنظریه معترض عنه راتنفیذننموده پرونده رابه شعبه اول دادگاه حقوقی یک ...ارسال کرده است .دادگاه مزبورطبق رای دیوان شورامراتب فوق رااستعلام نموده که دادیاری شعبه ششم دادسرای انقلاب اسلامی ... طی نامه شماره ...اعلام نموده که متهمه ...ازسوی این دادسراممنوع المعامله گردیده ودرپیرونامه قبلی مطالب همان نامه راتکرارکرده است وبانک ...شعبه ...طی نامه شماره اعلام نموده که باواریزکلیه بدهی توسط آقای ((س ))ازعین مرهونه فک رهن به عمل آمده است واداره ثبت ...طی نامه شماره ...اعلام نموده شش دانگ اعیانی پلاک ...بالمناصفه به نام خانم ...وآقای ((س ))ثبت گردیده ضمنا"سند رهنی بانک ...برابر فسخ نامه شماره ...دفتر 62...فسخ گردیده وبه موجب نامه شماره ... دادسرای انقلاب اسلامی ...مازادشش دانگ بازداشت گردیده است ودادگاه درجلسه دادرسی مورخ 26/12/69خلاصه پرونده کیفری شماره 922/69شعبه 16دادگاه کیفری یک ...راکه حاکی است خانم ((ج ))به اتهام صدور یک فقره چک بلامحل به شماره ...شعبه 16فوق الذکر محکوم به تحمل شش ماه حبس تعزیری وپرداخت جزای نقدی معادل یک چهارم موجودی چک به عنوان تقریربه صندوق دولت گردیده درصورتمجلس منعکس نموده وسرانجام دادگاه درهمین جلسه پس ازکسب نظرمشاورمبادرت به صدوررای شماره ...نموده است وبه استدلال آنکه ((...دادسرای انقلاب برحسب نامه شماره ...خوانده راجزوافرادممنوع المعامله اعلام نموده واداره ثبت ...طی نامه شماره ...سندرهنی رافسخ شده اعلام النهایه عنوان نموده که برابرنامه شماره ...دفتراملاک بازداشتی ذیل شماره ...دادسرای انقلاب اسلامی ...مازاد شش دانگ بازداشت گردیده است که باتوجه به مراتب مذکورنظربه اینکه خوانده ازافرادممنوع المعامله است وهمچنین مازادشش دانگ منزل مورد اختلاف دربازداشت دادسرای انقلاب اسلامی است که متعلق حق غیرمی باشد مستندازماده 15قانون تشکیل محاکم حقوقی یک ودونظریه صادره ازناحیه این دادگاه صحیح وموجه تشخیص ودرهردو قسمت (الزام به تنظیم سند رسمی ومطالبه وجه التزام )حکم به رد دعوی خواهان به کیفیت مطروحه صادرواعلام می گردد...))این رای درتاریخ 19/1/70 به وکیل خواهان ابلاغ گردیده وکیل خواهان نسبت به دادنامه فوق الذکردرخواست تجدید نظرنموده ونامه شماره ...دادیارشعبه ششم دادسرای انقلاب ...استناد کرده وکیل تجدیدنظرخوانده به شرح لایحه شماره ... پاسخگویی نموده ودادگاه شعبه اول حقوقی یک ...درتاریخ 12/5/70به عقیده خود باقی مانده وپرونده رابه دیوان عالی کشورارسال داشته که پس از وصول به این شعبه ارجاع گردیده است که اعتراض وکیل تجدیدنظرخواه و لایحه وکیل تجدیدنظرخوانده درهنگام طرح پرونده ومشاوره قرائت خواهدشد. هیئت شعبه درتاریخ بالا تشکیل گردید پس ازقرائت گزارش آقای ...عضو ممیزواوراق پرونده مشاوره نموده وچنین رای می دهد:
((بسمه تعالی .اعتراض تجدیدنظرخواه به حکم تجدیدنظرخواسته وارد می باشدزیرادادگاه به استنادنامه شماره ...دادیاری شعبه ششم دادسرای انقلاب اسلامی ...ونامه شماره ...اداره ثبت ...به استدلال اینکه خوانده ازافراد ممنوع المعامله است و مازاد شش دانگ منزل مورد اختلاف در بازداشت دادسرای مذکورومتعلق حق غیرمی باشدحکم به رددعوی خواهان صادرنموده وحال آنکه مستفادازنامه دادیاری فوق الاشعارآن است که آن دادیاری ضمن آن که خوانده راازافرادممنوع المعامله معرفی نموده ولی دادگاه رادرصدور رای مقتضی محدود نکرده بلکه دادگاه رابه طور مطلق درصدور رای مجازدانسته وهمچنین نامه اداره ثبت ...صراحت دارد که اعیانی پلاک ...درتاریخ 25/10/67طبق نامه دادیاری مزبوربازداشت گردیده یعنی خوانده نه ماه قبل ازممنوع المعامله شدن اقدام به تنظیم قرارداداعیانی خانه پلاک فوق الذکربا خواهان نموده است که دراین صورت حقی ازخواهان نباید تضییع شود و دادگاه می بایست بااستعلام مجدد از دادسرا رفع اشکال نموده وسپس مبادرت به صدور رای مقتضی نمایدودرصورتی که به فرض انجام معامله موخربرممنوع المعامله شدن می بودچون این امکان وجودداشت که ازطرف مرجع توقیف کننده دستور رفع ممنوعیت صادرگرددوقبل ازرفع مانع نیزرد دعوی اجتناب ناپذیر باشددراین صورت هم پرونده مقتضی صدورحکم به رد دعوی نمی بود وبا توجه به اینکه درتایید تاخرممنوع المعامله شدن خوانده بر تاریخ تنظیم سند معامله دادیاری شعبه دادسرای انقلاب اسلامی ...طی نامه شماره ...به طورصریح اعلام نموده انجام معامله بین متداعیین نسبت به سه دانگ مشاع ازاعیانی خانه پلاک ...قبل ازممنوع المعامله شدن خانم ((ج ))بوده ورسیدگی وصدورحکم توسط دادگاه ازنظرآن دادسرابلامانع تشخیص گردیده است .بنابراین حکم تجدیدنظرخواسته صحیحا"صادر نشده بنابه جهات مذکورنقض می گردد.پرونده جهت رسیدگی مجدد به شعبه دیگر دادگاه حقوقی یک ...ارجاع محول می شود.))
مرجع :
کتاب آرای دیوان عالی کشور درامورحقوقی ، جلددوم
تالیف ، یداله بازگیر، کارشناس قضائی وزارت دادگستری
انتشارات ققنوس ، چاپ اول ، چاپ سحاب ، 1377
82
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 1511
تاریخ تصویب : 1370/11/15
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
بیع فاسد اثری در تملک ندارد مندرجات قرارداد، مبین قصد انشاء وایجاب و قبول طرفین در انعقادعقدبیع شرعی وقطعی می باشد گنجاندن حق فسخ ،مخالفتی بامقتضای ذات عقدبیع ندارد
