نظربه اینکه طبق قولنامه ، ایجاب و قبول و قبض واقباض بین طرفین به عمل نیامده و فقط توافق به معامله بین آنان شده است ، نظر دادگاه دائربروقوع بیع موجه به نظرنمی رسد
کلاسه پرونده : 9/5164
شماره دادنامه : 400/17
تاریخ رسیدگی : 14/8/70
تجدیدنظرخواهانها : بانو((الف ))وبانو((ب ))باوکالت آقای ((..)) وکیل دادگستری
تجدیدنظرخوانده : بانو((ج ))
فرجامخواسته : دادنامه شماره 6276/6/69صادره ازشعبه 19 دادگاه حقوقی ...
مرجع رسیدگی : شعبه هفدهم دیوان عالی کشور
هیئت شعبه : آقایان ...
خلاصه جریان پرونده :ابتداتجدیدنظرخوانده با وکالت آقای ...وکیل دادگستری به طرفیت تجدیدنظرخواهانهادادخواستی به خواسته الزام به تنظیم سندرسمی انتقال شش دانگ یک باب خانه پلاک ثبتی شماره ...در بخش 11...موضوع قراردادمورخ 30/8/66تنظیمی دفتر...ودستورموقت مبنی برمنع نقل وانتقال ورقبه مذکورتاپایان رسیدگی درماهیت دعوی مقوم مبلغ دو میلیون وده ریال به دادگاه حقوقی یک ...تسلیم و تقاضای رسیدگی وصدورحکم به شرح دادخواست رانموده است .پس ازجری تشریفات قانونی وتعیین وقت رسیدگی واستعلام وضعیت ثبتی پلاک مورد دعوی از اداره ثبت اسنادواملاک ...وتجدید جلسات به علل منعکس در پرونده و واستماع مدافعات طرفین دعوی به شرح منعکس درصورتمجلس مورخ 1/4/67 وکیل تجدیدنظرخوانده به خلاصه اعلام کرده است :خواندگان به موجب مستندات پیوست وبراساس مبایعه نامه مورخ 30/8/66شش دانگ یک باب خانه قدیمی کلنگی به پلاک ثبتی 768/33واقع دربخش 11...رابه ثمن مقیددرمبایعه نامه به موکل به بیع قطعی فروخته وقسمتی ازثمن معامله رانقدا" دریافت ومقرربوده درتاریخ 30/9/66دردفتراسنادرسمی به موکل تحویل دهندکه موکل باآمادگی ضمن تهیه بقیه ثمن معامله که بافروش همگی هستی اش فراهم شده ودر دوفقره چک بانکی به نام شوهرموکله است و موید این معنی است در دفترخانه حاضرنشده ولی براساس گواهی دفتر اسنادمذکورنامبرده ازحضوردردفترخانه وامضاءسند رسمی انتقال خودداری نموده لهذاباعنایت به مراتب ومستندات استدعای صدورحکم برمحکومیت خواندگان به الزام به حضوردردفترخانه وامضاءسندرسمی انتقال رقبه موردمعامله ضمن محکومیت نامبردگان به خسارات دادرسی وحق الوکاله وبراساس اصول تسبیب ولاضررازمحضردادگاه نموده است .
ضمنا"چون خواندگان قصدفروش رقبه مورد معامله را به دیگری دارند تقاضای صدوردستورموقت مبنیبرمنع نقل وانتقال پلاک مذکورتا پایان رسیدگی وصدور رای درماهیت دعوی مورد استدعاست .پس ازجری تشریفات قانونی وتعیین وقت رسیدگی واستعلام وضعیت ثبتی پلاک مورد دعوی از اداره ثبت اسناد واملاک بخش 11...درتاریخ 1/4/67 دروقت مقررشعبه 35دادگاه حقوقی یک ...پس ازرسیدگی واستماع مدافعات طرفین دعوی و کسب نظرمشاورحقوقی ختم رسیدگی را اعلام وبه موجب نظریه کتبی مورخ 8/4/67بنابه جهات ودلایلی که درنظریه ذکرکرده دعوی خواهان به نظر دادگاه ثابت تشخیص مستندا"به مواد 22221910 قانون مدنی به الزام خواندگان مبنی برحضوردرقبال دریافت بیست وسه میلیون ریال وجه ثمن موردمعامله اظهارنظرمی شود.پس ازابلاغ نظریه دادگاه به طرفین دعوی خواندگان نسبت به نظریه دادگاه معترض و باتسلیم لایحه اعتراضیه اظهارداشته اند نهایت تاسف نظریه دادگاه مشعربراینکه بایددردفتر اسنادرسمی شماره 40...معامله برمبنای قرارداد مورخ 30/8/66 دفتر معاملات ...بوده وزمانی که این قراردادراامضاءکرده ایم بادرنظرگرف تن شرایطمندرج امضاءشده ازجمله شرط ضمنی قولنامه که صریحا"نوشته است (هرگاه فروشنده درظرف مدت مقرره حاضربرای عقدمعامله نشودعلاوه بر ردمبلغ دریافتی بابت بیعانه متعهداست مبلغ دومیلیون ریال مجانا" بلاعوض دروجه خریداربپردازد)باصراحتی که دراین قولنامه قیدشده که اگرحاضربه انجام معامله نشدیم دومیلیون ریال مجانا"بپردازیم وحاضر به پرداخت مبلغ مذکورهستم واین شرط به امضاءطرفین معامله ومورد قبول قرارگرفته نمی دانیم به چه مناسبت دادگاه به این قسمت که از شروط اصلی معامله می باشدتوجه نفرموده وماراملزم ومجبوربه انجام معامله که صرفا"قولنامه بوده وبیع عقدی انجام نشده نموده است و تقاضای رسیدگی واحقاق حق راکرده است .
شعبه 35 دادگاه حقوقی یک ...پس از ملاحظه لایحه اعتراضیه خواندگان پرونده راجهت رسیدگی به اعتراض معترض به دیوان عالی کشور ارسال داشته است که پرونده به این شعبه ارجاع واین شعبه به موجب دادنامه شماره ...چنین رای داده است اعتراض خواندگان مالا" وارد است زیرا نوشته مورخ 30/8/66 صرفا" قراردادی است که بین اصحاب دعوی جهت انجام معامله رسمی منعقد شده است که باتوجه به عدم تحویل ملک و نیزعدم پرداخت وجه قراردادازنظرموازین شرعی وقانونی معامله تحقق نیاقته است وباعنایت به اینکه ضمن قولنامه درمقام عدم انجام معامله وجه التزام معین شده است که بااین وصف هریک ازطرفین دعوی درمقام عدم انجام معامله ملزم به پرداخت وجه التزام می باشندبنابه مراتب اعتراض خواندگان راموجه تشخیص وپرونده رادر اجرای ماده 15 قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک ودوبه شعبه 35دادگاه ...ارسال می دارد. پس ازوصول پرونده به شعبه 35 دادگاه حقوقی یک ...دادگاه مذکور در تاریخ 4/11/67دروقت فوق العاده ختم رسیدگی رااعلام وبه موجب دادنامه شماره 67480پس ازذکرمقدمه ای ازجریان دعوی بنابه جهات ودلایلی که در دادنامه ذکرکرده دادگاه دعوی خواهان راثابت تشخیص وباتوجه به رای شماره ...شعبه 27دیوان عالی کشورمستندا"به مواد22321910 قانون مدنی وبااستفاده ازماده 15 قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک و دو رای برمحکومیت خواندگان برالزام به حضوردر دفترخانه اسناد رسمی شماره 40...ویاسردفترخانه موردتوافق دیگری وتنظیم سندرسمی انتقال ملک موردمعامله موصوف به نام خواهان رادرقبال دریافت بیست و سه میلیون ریال بقیه ثمن موردمعامله وتحویل خانه پلاک یادشده به خواهان صادرواعلام می نمایدخسارات دادرسی چون مغایرباموازین شرعی شناخته شده لذاحکم به رداعلام می گردد.پس ازابلاغ دادنامه به تجدیدنظرخواندگان وکیل آنان نسبت به دادنامه صادره معترض وباتسلیم دادخواست تجدید نظرتقاضای رسیدگی ونقض دادنامه تجدیدنظرخواسته راکرده است و در لایحه تجدیدنظرسه صفحه ای ضمن اعتراض به دادنامه تجدیدنظرخواسته و چتکرارمطالب قبلی درخاتمه تقاضای نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته رد کرده است درتاریخ 7/9/69هیئت شعبه تشکیل گردیدوپس ازبررسی اوراق پرونده ختم رسیدگی رااعلام و به موجب دادنامه شماره ...چنین رای داده است :
اعتراض وکیل تجدیدنظرخواه مالا"وارداست زیرابطوریکه ضمن دادنامه شماره 15632/9/67این شعبه تصریح گردیده است نظربه مفاد قولنامه مورخ 30/8/66طرفین باشرایط مندرج درآن قراردادی بایکدیگرمنعقدو انجام معامله راموکول به تنظیم سندرسمی نموده اندوتحویل وتحول هم به عمل نیامده است ونظربراینکه باتوجه به مفادسند مزبور و سایر محتویات پرونده عقدبیع شرعا"وقانونا"محقق نگردیده ودرمقام امتناع هریک ازطرفین ازانجام رسمی و وجه التزام معین شده است وبااین کیفیت الزام تجدیدنظرخواه وبه تنظیم سندرسمی موجه وقانوی نمی باشدبنابه مراتب دادنامه تجدیدنظرخواسته رانقض وپرونده {ر} جهت رسیدگی به شعبه دیگردادگاه حقوقی یک ...ارسال می دارد.
پس ازوصول پرونده به دادگاه حقوقی یک ...وارجاع پرونده به شعبه نوزدهم دادگاه حقوقی یک ...واستعلام وضعیت ثبتی پلاک مورددعوی از اداره ثبت اسنادواملاک ...وصول پاسخ آن اداره وتعیین وقت درتاریخ 6/6/69 دروقت مقررشعبه 19 دادگاه حقوقی یک ...پس ازبررسی اوراق پرونده وملاحظه لوایح وکیل خواهان وکسب نظرمشاورحقوقی ختم رسیدگی رااعلام وبه موجب دادنامه شماره ...پس ازذکرمقدمه ای ازجریان دعوی چنین رای داده است :نظربه اینکه پاسخ اداره ثبت ...به استعلامات دادگاه ازمالکیت خواندگان نسبت به شش دانگ یکباب خانه دعوی در زمان تنظیم قراردادمورداستناد حکایت دارد ونظربه اینکه مندرجات قراردادمورخ 30/8/66 مستنددعوی کلا"ازقصدورضای طرفین درانعقادعقد بیع وانتقال یک باب خانه موردبحث ازجانب خواندگان به خواهان در قبال ثمن معین وتعهدطرفین به تنظیم سندرسمی وتحویل عوض در دفتر خانه اسنادرسمی درموعد معین دلالت داردو شرایط مندرج در قرارداد مذکورمبنی برالزام متعاملین به انجام تشریفات معامله وتنظیم سند رسمی واسقاط خیارغبن ازآنان وتاکیدبراختیارهریک ازطرفین به مراجع قانونی جهت الزام طرف ممتنع ازانجام تعهدات مذکور تماما" مبین وقوع عقدمذکورو تنجیزآن می باشد ونظربه اینکه قبض بیع جزدرمورد استثناء مذکوردرقسمت اخیر ماده 364 قانون مدنی شرط صحت عقد بیع نمی باشدو مطابق ماده 394 قانون مرقوم {...} درخصوص پرداخت ثمن معامله تنهامکلف به تادیه آن درموعدومحل مقررمی باشدوباعنایت به مراتب مذکور توافق طرفین دایربه تحویل مبیع وپرداخت معامله در دفترخانه اسنادرسمی ودرزمان تنظیم سندرسمی انتقال تاثیری درصحت وقوع عقدنداردونظربه اینکه منظودنمودن وجه التزام درقراردادمذکور والتفات به سایر شرایط مورد توافق طرفین منحصرا" مبین استحکام قراردادمذکورتلقی می شودونظربه اینکه هیچ گونه دلیل یامدرکی که براقاله قراردادویافسخ آن به علت قانونی دلالت نمایدابرازوارائه نگردیده است لذامستندا"به مواد مرقوم وحسب مستفادازمقررات ماده 15 قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک ودوحکم به الزام خواندگان به تنظیم سندرسمی انتقال یک باب خانه پلاک مرقوم درقبال دریافت مبلغ بیست وسه میلیون ریال باقی مانده ثمن معامله صادرواعلام می دارد. پس ازابلاغ دادنامه به تجدیدنظرخواهانهاآنان نسبت به دادنامه صادره معترض وبا تسلیم دادخواست تجدیدنظر تقاضای رسیدگی ونقض دادنامه تجدیدنظرخواسته راخواستار گردیده اندودرلایحه تجدیدنظرضمن اعتراض به دادنامه تجدیدنظر خواسته وتکرارمطالب قبلی درخاتمه تقاضای رسیدگی ونقض دادنامه تجدیدنظرخواسته واحقاق حق راکرده اند.تجدید نظرخوانده درلایحه پاسخیه تجدیدنظرضمن جواب گویی به ایرادات وکیل تجدیدنظرخواهانهاتقاضای ابرام دادنامه تجدیدنظرخواسته راکرده است . اوراق پرونده ولوایح تجدیدنظردرموقع شوروبررسی قرائت شد.
هیئت شعبه درتاریخ 14/8/70 تشکیل گردیدوپس ازقرائت گزارش تنظیمی واوراق پرونده ولوایح تجدیدنظرمشاوره نموده وچنین رای می دهد: ((بسمه تعالی .اعتراض تجدیدنظر خواهان مالا" وارد است زیراطبق قولنامه مورخ 30/8/1366 طرفین قراردادجهت انجام معامله رسمی در دفترخانه اسنادرسمی قراردادمذبور رامنعقدو مقررداشته اندکه خانه پلاک بخش 11... درموقع تنظیم سنددرمحضربه خریدارتسلیم وکل قیمت موردمعامله به مبلغ دومیلون وپانصدهزارتومان تماما"درمحضرپرداخت گرددو فقط مبلغ دومیلیون ریال بابت بیعانه طی چک به خانم ((ج )) داده شده است ونظربراینکه طبق قولنامه مزبورایجاب وقبول وقبض و اقباض بین طرفین به عمل نیامده وفقط توافق به انجام معامله رسمی بین آنان شده است لذانظردادگاه دایربرتحقیق وقوع بیع موجه به نظر نمی رسدوبه خصوص آنکه صبق بند 2 قراردادطرفین متعهدشده اندکه ظرف مدت سی روزدردفتراسنادرسمی شماره 4...حاضروتشریفات انجام معامله راکه عبارت ازتنظیم سندرسمی ورد ثمن معامله است بجاآورند که این خودنیزمویداستدلال فوق می باشدنظربراینکه به موجب قراردادتنظیمی طرفین هریک شرط نموده اندکه چنانچه ظرف مهلت مقرربرای عقدمعامله حاضرنشوندمبلغی بعنوان وجه التزام به طرف دیگرپرداخت نمایندوبا این وصف هریک ازآنان درصورت تخلف ازانجام شرط ماخوذبه انجام شرط مبنی برپرداخت وجه التزام میباشدورویه اصراری شماره 96 7/9/68 شعبات حقوقی دیوان عالی کشورنیزدراین خصوص صادرگردیده است بنابه مراتب دادنامه فرجام خواسته رابلحاظ عدم رعایت موازین قانونی نقض وپرونده راجهت رسیدگی به شعبه دیگر دادگاههای حقوقی یک ... ارسال می دارد.))
مرجع :
کتاب آرای دیوان عالی کشور درامورحقوقی ، جلددوم
تالیف ، یداله بازگیر، کارشناس قضائی وزارت دادگستری
انتشارات ققنوس ، چاپ اول ، چاپ سحاب ، 1377
82
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 400
تاریخ تصویب : 1370/08/14
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
پرداخت طلب بستانکار مقدم از طرف یکی از محکوم لهم - تکلیف اجرا در مورد وصول وجه پرداخت شده به بستانکار مقدم از محکوم علیه اجرائی وجه التزام مصرح در قرارداد دلیل براختیارخوانده به انصراف معامله نبوده و موید استحکام قرارداداست
