آئین نامه اجرائی قانون امور گمرکی
قسمت اول - حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض
فصل اول - حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض
ماده 1 - حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مذکور در ماده 2 قانون امور گمرکی فقط از واردات قطعی دریافت می شود و منظور از واردات قطعی به کشور کالایی است که برای مصرف در داخل کشور اظهار و از گمرک مرخص می شود.
ماده 2 - حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مذکور در ماده 2 قانون امور گمرکی بدون توجه به خوبی یا بدی یا نو مستعمل بودن کالا تمام و کمال دریافت می گردد مگر در مواردی که موضوع مشمول ماده 50 قانون امور گمرکی باشد که در آن صورت اگر صاحب کالا در خواست نماید طبق ماده مزبور رفتار خواهد شد.
در خواست صاحب کالا برای تفکیک یا واگذاری بلاعوض یا تخمین میزان تخفیف باید کتبی باشد. تفکیک قسمت سالم از قسمت فاسد و واگذاری قسمت فاسد به گمرک با حضور رییس گمرک مربوط و نظارت ماموران گمرک و با تنظیم صورت مجلس که به امضای صاحب کالا و ماموران مربوط خواهد رسید صورت می گیرد.
اگر تفکیک قسمت سالم از فاسد مقدور نباشد و یا موجب فساد و تباهی بیشتر کالا گردد گمرک می تواند با معاینه کالا و رسیدگی به اسناد آن و با تنظیم صورت مجلس مشروح ، ارزش کالا به وضع موجود و در حین ترخیص و تفاوت آن را بابهای تمام شده کالا سالم (ارزش سیف کالا به اضافه وجوهی که به ترخیص قطعی آن تعلق می گردد)تعیین نموده و به نسبت فساد تباهی وارده به آن کالا با اجازه و موافقت قبلی اداره کل گمرک در حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و هزینه های گمرکی (به استثنای باربری ) تخفیف دهد.در اینگونه موارد باید بهای تمام شده و ارزش کالا در حین ترخیص با علت اختلاف در متن اسناد گمرکی قید گردد.
اگر در خواست صاحب کالا برای اعاده کالا به خارج باشد طبق مفاد فصل مربوط به کالای مرجوعی این آیین نامه رفتار خواهد شد.
تبصره 1 - کالایی که در مدت توقف در انبارهای موضوع ماده 47 قانون امور گمرکی ضایع یا فاسد شده باشد مشمول مقررات این ماده نبوده و وجوهی که به ورود قطعی آن تعلق می گردد کلا دریافت می شود.
تبصره 2 - کالایی که به ترتیب ترانزیت داخلی غیر اداری از یک گمرک به گمرک دیگری حمل می شود هر گاه در حین عمل ضایع یا فاسد شود مشمول مقررات این ماده نبوده و وجوهی که به ورود قطعی آن تعلق می گیرد کلا دریافت می شود.
ولی کالایی که تحت ترانزیت داخلی اداری حمل می گردد اگر در حین حمل ضایع و فاسد شود صاحب کالا می تواند از مقررات این ماده استفاده نماید.
ماده 3 - در مواردی که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض یا هر یک از این وجوه از روی وزن دریافت می شود وزن کالا باید با تمام لفاف و ظروف درونی و بیرونی آن به حال و وضع عادی هنگام اظهار در گمرک به وسیله توزیع تعیین و سپس وزن تقریبی ظرف (اعم از هر نوع محفظه و لفاف و تکیه گاه و نظایر آن ) به شرح زیر محاسبه و از آن کسر گردد:
1 - برای شیشه جام در صندوقهای مشبک (قفسه ) بیست درصد وزن با ظرف .
2 - برای شیشه جام و شیشه آلات و چینی در صندوق سی درصد وزن با ظرف .
3 - بری شیشه آلات و چینی در کارتن و در ظروف دیگر پانزده درصد وزن با ظرف .
4 - برای مواد نسجی و اشیا ساخته شده از آن در صندوق چوبی بیست درصد وزن با ظرف .
5 - برای مواد نسجی و اشیا ساخته شده از آن در کارتن هشت درصد وزن با ظرف .
6 - برای مواد نسجی و اشیا ساخته شده از آن در سایر لفاف ها سه درصد وزن با ظرف .
7 - برای سایر کالاهایی که در صندوق یا ظروف دیگر از چوبی یا فلزی وارد می شود پانزده درصد وزن با ظرف .
8 - برای کالایی که جوف حصیر، زنبیل یا کیسه یا لفافهای پارچه و غیره وارد می شود سه درصد وزن با ظرف .
اوراق تقریبی مذکور در بندهای یک تا هشت بالا شامل لفافهایی که کالا را به طور ناقص بپوشاند از قبیل تخته مشبک یا قفسه و غیره (جز در مورد شیشه جام ) نخواهد بود و همچنین وزن خالص تخمینی در مورد کالایی که به طور فله (بدون ظرف ) وارد می شود پذیرفته نمی شود بلکه برای این دو مورد همیشه وزن
خالص حقیقی کالا باید تعیین شود.
فصل دوم - هزینه های گمرکی و موارد مصرف آنها بخش اول - انبارداری
ماده 4 - از کالای وارده به کشور و کابوتاژی و صادره از کشور که در اماکن گمرکی گذارده شود هزینه انبارداری به میزان تعیین شده در تصویبنامه هیات وزیران دریافت می شود. این هزینه از تاریخ روز شانزدهم تسلیم اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار ( مانیفست ) یا بارنامه حمل و یا تاریخ صدور قبض انبار احتساب و دریافت می گردد و در هر حال قبل از روز دهم تخلیه کالا در اماکن گمرکی دریافت نخواهد شد.
اداره کل گمرک یا سازمان بنادر و کشتیرانی هر موقع که لازم تشخیص دهند می توانند نرخ انبارداری اماکن و انبارهای تحت نظر خود را در هر گمرک مقتضی بدانند با موافقت وزیر دارایی و با نشر آگهی حداکثر تا 50 درصد تقلیل یا افزایش دهند.
تبصره 1 - کالای وارده به اماکن گمرکی در مواردی که مشمول مفاد مقررات ماده 21 قانون امور گمرکی باشد از پرداخت انبارداری معاف خواهد بود.
تبصره 2 - در احتساب هزینه انبارداری ارقام کمتر از ده کیلوگرم ده کیلوگرم تمام محسوب می شود.
تبصره 3 - منظور از روز اظهار روزی است که صاحب کالا با توجه به منظورهای مندرج در ماده 19 قانون امور گمرکی طبق اظهار خود وجوهی را که به ترخیص کالا تعلق می گیرد به صندوق پرداخته باشد . روز اظهار نیز جزو ایام توقف کالا در اماکن گمرکی منظور و محسوب می شود. برای روزهایی که کالا بعد از روز اظهار به منظور رسیدگی و انجام تشریفات ارزیابی در اماکن گمرکی می ماند انبارداری تعلق نمی گیرد مگر اینکه توقف در اثر بروز اختلاف و عدم مراجعه صاحب کالا برای پرداخت تفاوت و جریمه و انجام
کار مربوط از قبیل تفکیک اظهارنامه و غیره باشد که در این صورت انبارداری از روز تعلق تا روز خروج کالا از گمرک محاسبه و در یافت خواهد شد. برای روزهای فاصله بین روز اظهار و روزی که عمل ارزیابی اظهارنامه خاتمه یافته و به امضای رییس سرویس ارزیابی مربوط رسیده باشد انبارداری دریافت نخواهد
شد.
هرگاه بعد از خاتمه تشریفات گمرکی و صدور پروانه وقت و وسائل بیرون بردن کالا کافی نبوده و تمام یا مقداری از آن در اماکن گمرکی باقی بماند به شرط اینکه صاحب کالا کالا را فردای آن روز ( و اگر تعطیل باشد روز بعد از تعطیل ) کلا از اماکن گمرکی خارج کند هزینه انبارداری برای مدت مزبور مطالبه نمی شود . در نقاطی که به واسطه تراکم کار و یا فراهم نبودن وسیله و جهات موجه دیگر خارج کردن کالا در مهلت مقرر بالا مقدور نباشد این مهلت با تشخیص رییس اداره گمرک یا بندر محل تا پانزده روز قابل تمدید خواهد بود و اگر کالا در انقضای مهلت تعیین شده از اماکن گمرکی خارج نشود انبارداری کالا برای تمام مدت محاسبه و وصول می شود.
تبصره 4 - انتقال کالا به ترتیب ترانزیت داخلی از یک گمرک به گمرک دیگر تغییری در طرز احتساب هزینه انبارداری و تاریخ تعلق آن نخواهد داد به عبارت دیگر گمرکی که کالا از آنجا ترخیص قطعی می شود انبارداری از روز تعلق تا روز اظهار را احتساب و دریافت خواهد کرد و اگر قبلا در گمرک ورودی در موقع صدورپروانه ترانزیت داخلی وجهی به عنوان انبارداری دریافت شده باشدازآن کاسته و مانده دریافت می شود.
برای مدتی که کالا ترانزیت داخلی در بین راه خواهد بود انبارداری دریافت می شود.
تبصره 5 - به اداره کل گمرک اجازه داده می شود از محل درآمد انبارداری ه وصول و در حساب مخصوص در خزانه متمرکز می شود بر اساس بودجه تنظیمی که تصویب وزیر دارایی رسیده باشد وسائل آتش نشانی و سایر وسائل ایمنی و فاظت و نگهداری کالا و هزینه احداث و نگهداری انبارهای مورد نیاز را امین و پرداخت نماید.
تبصره 6 - منظور از انبارها و اماکن گمرکی مندرج در این آیین نامه نبارها و باراندازهای محصور یا غیر محصور و اسکله ها و محوطه ها و به طور لی هر محل و مکانی است که در تصرف گمرک یا بندر بوده و برای انباشتن و جا دادن کالا از آنها استفاده می کنند.
بخش دوم - هزینه تخلیه و بارگیری و باربری
ماده 5 - هزینه تخلیه و بارگیری وسایط نقلیه و نقل و تحویل کالا و باز ردن و بستن و باربری بسته ها در اماکن گمرکی یا بندر و هزینه سایر عملیاتی که برای انجام تشریفات گمرکی و تحویل کالا پیش بیاید به عهده صاحبان کالا می باشد لیکن اداره کل گمرک یا سازمان نادر و کشتیرانی می توانند در هر یک از ادارات گمرکی و بنادر که مقتضی بدانند با تاسیس سرویس باربری تمام یا قسمتی از عملیات مذکور را بر عهده بگیرند و در این صورت هزینه باربری طبق نرخهایی که با رعایت نوع عملیات و میزان هزینه آنها از طرف هیات وزیران تعیین می شود از صاحبان کالا دریافت می گردد.
تبصره 1 - کالای صادراتی از پرداخت هفتاد و پنج درصد هزینه باربری عاف است . کالای کابوتاژی در گمرکی مبدا هزینه باربری را به ماخذ معین رای کالای صادراتی و در گمرک مقصد به ماخذ باربری کالای وارداتی خواهد پرداخت شد . کالایی که با موافقت گمرک در اماکن غیر گمرکی یا غیر بندری تخلیه یا تحویل شود هزینه باربری دریافت نمی گردد ولی در صورتی که قسمتی از عملیات باربری در این اماکن توسط گمرک یا بندر انجام شود بیست درصد هزینه باربری ورودی یا صدوری اخذ می گردد.
تبصره 2 - اداره گمرک یا بندر در جایی که سرویس باربری با تجهیزات لازم برای تخلیه و باربری و بارگیری در اختیار دارند نمی توانند به تقاضای اشخاص یا بنگاه هایی که می خواهند عمل تخلیه و باربری و بارگیری کالا در اماکن گمرکی و یا بندری را با وسائل اختصاصی خودشان انجام دهند (به استثنای راه آهن دولتی ایران ) ترتیب اثر دهند مگر اینکه هزینه تخلیه و باربری و بارگیری را طبق تعرفه بپردازند و مسئولیت هر گونه ضرر و زیانی را که از ناحیه باربران شخصی آنان متوجه اداره گمرک یا بندر گردد به عهده
می گیرند و در مورد حمل یکسره به داخل کشور در صورتی که عملیات باربری در اماکن گمرکی و به وسیله سرویس باربری گمرک یا بندر انجام گیرد هزینه باربری کلا و اگر قسمتی از عملیات باربری به وسیله گمرک یا بندر انجام گیرد بیست درصد و اگر هیچگونه عملیات باربری انجام نگیرد ده درصد هزینه باربری دریافت می شود.
تبصره 3 - به اداره کل گمرک یا سازمان بنادر و کشتیرانی (حسب مورد) اجازه داده می شود که در موارد لزوم تغییر نرخ هزینه عملیات تخلیه و باربری و بارگیری را در هر یک از ادارات گمرکی یا بنادر به هیات وزیران پیشنهاد نماید.
تبصره 4 - به اداره کل گمرک اجازه داده می شود از محل درآمد باربری که وصول می کند و در حساب مخصوص در خزانه متمرکز خواهد شد بر اساس بودجه تنظیمی که به تصویب وزیر دارایی می رسد نسبت به خرید و تعمیر و کرایه کلیه ماشین آلات و وسائل تسهیل باربری از قبیل جرثقیل ، لیفتراک ، کامیون و وسائط نقلیه رفت و آمد باربران و بارشماران و ماشین آلات مشابه و لوازم آنها و همچنین کرایه واگن و هزینه ایجاد خطوط مواصلاتی بین انبارها اسکله ها اقدام و بهای آن را از این محل تامین و پرداخت نماید.
بخش سوم - خدمات فوق العاده
ماده 6 - هرگاه کسی بخواهد تشریفات گمرکی کالایی کلا یا جزا در خارج از اماکن گمرکی و یا در داخل اماکن گمرکی ولی در ایام یا ساعات تعطیل انجام یابد در صورتی که در خواست او مورد موافقت گمرک یا بندر (حسب مورد) قرار گیرد باید هزینه خدمات فوق العاده را بشرحی که در تصویبنامه هیات وزیران تعیین می شود قبل از شروع به کار پرداخت کند.
تبصره - کسور یک ساعت یک ساعت محسوب می شود.
ماده 7 - در خواست انجام خدمات فوق العاده باید روی اوراق چاپی مخصوص تنظیم و به گمرک یا بندر محل (حسب مورد)تسلیم گردد و مطالب زیر در آن نوشته شده باشد:
1 - نوع خدمات .
2 - تعداد بسته .
3 - ابتدا و انتهای مدت اضافه کار.
4 - محلی که خدمت فوق العاده در آنجا باید انجام شود.
بدر خواستهای فاقد شرایط بالا ترتیب اثر داده نخواهد شد. هر یک از دریچه های انبار کشتی و هر یک از واگنهای راه آهن و همچنین و هر یک از کامیونها و هر یک از درهای متعدد هر انبار مستقلا یک محل خدمت محسوب است که باید در درخواست متقاضی تصریح شود در مورد کالای صادراتی فله و یکنواخت که کنترل بارگیری آنها مستلزم مراقبت نیست بارگیری یک کشتی را ولو اینکه از دریچه های مختلف نیز انجام شود می توان یک محل خدمت محسوب داشت .
ماده 8 - برای انجام عملیات یا نظارت در عملیاتی که باید در هر یک از محلهای خدمت انجام گردد گمرک یا بندر (حسب مورد)یک گروه مستقل سه نفری یا کمتر تعیین خواهد نمود.
تبصره - اداره گمرک یا بندر (حسب مورد) اگر پیش بینی کند ساعت تقاضا شده برای انجام خدمت فوق العاده کافی نخواهد بود می تواند ضمن صدور اجازه خدمت فوق العاده به رییس گروه اختیار بدهد که از صاحب کالا تقاضای متمم با اخذ هزینه بپذیرد و رییس گروه موظف است پولی را که از این بابت وصول
می کند در اول وقت اداری روز بعد به صندوق تحویل و سوش قبض صادره را به امضای صندوق دار برساند.
ماده 9 - هرگاه تقاضاکننده پس از پرداخت هزینه خدمت فوق العاده بعللی از انجام آن صرفنظر نماید و تصمیم خود را قبل از اعزام ماموران به محل خدمت کتبا اعلام کند وجهی که به عنوان خدمت فوق العاده تادیه نموده مسترد خواهد شد در غیر این صورت وجوه دریافتی به درآمد قطعی دولت منظور و مسترد نخواهد شد.
ماده 10 - تقاضای انجام خدمت فوق العاده برای هر شخص و بنگاه یا در هر یک از محلهای مختلف باید جداگانه تسلیم شود لیکن در مورد دریچه های متعدد انبارهای یک کشتی یا درهای متعدد یک انبار و یا واگنهای متعدد یک قطار می توان یک درخواست تسلیم نمود مشروط بر اینکه در این درخواست تعداد تمام
محلهای خدمت ذکر و در ضمن آن صریحا قید گردد که خدمت فوق العاده باید در تمام آن محلها با هم یا به تدریج و به نوبت انجام شود تا گمرک یا بندر بتواند تعداد گروه های لازم برای انجام خدمت را تعیین نماید.
ماده 11 - خدماتی را که می توان انجام آن را در ایام تعطیل یا در خارج از ساعات رسمی کار به عنوان خدمات فوق العاده اجازه داد به شرح زیر است :
1 - تخلیه محمولات وسائط نقلیه زمینی و هوایی و آبی .
2 - بارگیری و خارج کردن کالا از گمرک که تشریفات گمرکی آنها قبلا انجام شده ولی به علت ضیق وقت یا زیادی کالا یا کمی وسائل بارگیری خارج کردن آنها از گمرک در ساعات اداری میسر نشده باشد. 3 - ارزیابی کالا در خارج از ساعات اداری کار مشروط بر اینکه اظهارنامه آن مرتبا تنظیم و یا طی تشریفات مقرر قبل از تعطیل اداره به دایره ارزیابی تسلیم ولی عملیات ارزیابی به علت نرسیدن نوبت یا به سبب تصادف با آخر وقت اداری صورت نگرفته باشد.
4 - سایر موارد به تشخیص رییس اداره گمرک محل خواهد بود.
ماده 12 - کارهای مشروح در زیر بدون اینکه محتاج به درخواست قبلی و تحصیل اجازه و پرداخت هزینه خدمت فوق العاده باشد در تمام اوقات اعم از ساعات اداری کار یا ایام و ساعات تحصیل انجام می گیرد.
پیاده کردن مسافرین و پیک و معاینه توشه و اشیا شخصی آنها و همچنین پیاده کردن کیسه های پستی و سوار کردن مسافرین و پیک و بارگیری کیسه های پستی به وسائط نقلیه مشروط بر اینکه نمایندگان موسسات کشتیرانی یا بنگاه های حمل و نقل دیگر رییس گمرک یا بندر محل را (حسب مورد) برای اینکه بتواند کارمندان مورد نیاز را حاضر نماید به موقع خود مطلع سازند و اظهارنامه اجمالی و رونوشت بارنامه و سایر اسناد را قبل از شروع کار به گمرک یا بندر تسلیم نمایند.
تبصره 1 - هر گاه وسائل حمل مذکور در این ماده عبارت از کشتی یا قطار راه آهن یا هواپیما یا هر وسیله نقلیه دیگری باشد که ساعات ورود و حرکت آنها مطابق برنامه های منظمی که دارند همیشه معین و معلوم است احتیاجی به اعلام قبلی به گمرک یا بندر (حسب مورد) نخواهد بود.
اداره گمرک یا بندر (حسب مورد) ماموران کشیک به عده لازم برای مراقبت و نظارت در پیاده کردن یا سوار کردن پیک و مسافرین و کیسه های پستی برای ساعت های مقرر در برنامه های ورود و حرکت آن وسائط آماده خواهد داشت .
تبصره 2 - بارکش ها و واگنهای راه آهن ممکن است در خارج از ساعات اداری کار به اماکن گمرکی بدون هیچ تشریفاتی وارد شوند و این در صورتی است که درخواست معاینه یا تحویل گرفتن کالا یا شمارش محمولات نشده و منظور فقط امانت گذاشتن موقتی به انتظار رسیدن ساعات کار اداری ، که متضمن مسئولیتی برای گمرک نگردد بوده باشد.
ماده 13 - وجوه دریافتی از بابت خدمات فوق العاده به شرح زیر واریز می گردد.
الف - وجوه دریافتی از بابت خدمات فوق العاده که در ساعات اداری در خارج از اماکن گمرکی انجام می شود(حسب مورد) بدر آمد متفرقه گمرکی یا به درآمد بندر منظور می گردد.
ب - از محل درآمد خدمات فوق العاده در ساعات غیر اداری و ایام تعطیل ، آخر هر ماه فوق العاده اضافه کاری به کارمندان ذیربط برای هر ساعاتی که کار اضافی انجام داده اند مشروط بر این که از بودجه دولت برای آن مدت وجهی دریافت ننموده باشند پرداخت مازاد احتمالی به ذخیره احتیاطی منظور می گردد.
برای هر ساعت اضافه کار در روز برابر مبلغی که طبق مقررات استخدامی یا قانون کار بهر کارمند یا مامور قابل پرداخت می باشد و برای هر ساعت اضافه کار در شب دو برابر مبلغ مزبور پرداخت می شود.
تبصره - ذخیره احتیاطی به ترتیب برای مصارف زیر در اختیار گمرک محل گذارده می شود.
1 - پرداخت فوق العاده اضافه کار و پول ناهار کارکنانی که در امر خدمات فوق العاده شرکت مستقیم ندارند ولی حضور آنان در محل خدمت یا اداره برای پیشرفت و سرعت کار ضروری است .
2 - در صورتی که بازهم وجهی بماند برای تهیه وسائل عمومی کار و زندگی کارمندان به نام اشیا و اموال دولتی باید به مصرف برسد.
بخش چهارم - درخواست تعرفه بندی کالا و هزینه آزمایش و تعرفه بندی
ماده 14 - هزینه آزمایش عبارت است از هزینه ای که جهت خدمات آزمایشگاهی به وسیله موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به منظور تشخیص نوع جنسی و مشخصات نمونه کالا برای تعیین تعرفه انجام می شود و بر اساس نرخهای مصوب هیات وزیران از متقاضی وصول و برای توسعه و تکمیل آزمایشگاه های موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی مصرف می شود.
هزینه تعرفه بندی یا تعرفه بندی توام با کارشناسی عبارت است از هزینه ای که جهت تعیین تعرفه نمونه کالا و اعلام آن بر اساس نرخهای مصوب هیات وزیران از متقاضی وصول و به درآمد متفرقه گمرک منظور می شود.
بخش پنجم - هزینه بدرقه کالا
ماده 15 - در مواردی که اجازه حمل کالایی از یک نقطه به نقطه دیگر به شرطی داده شود که آن کالا در مدت حمل تا وصول به مقصد در تحت مراقبت و نظارت ماموران گمرک باشد هزینه بدرقه کالا باید از طرف درخواست کننده همزمان با تسلیم درخواست اجازه حمل به ماخذی که در تصویبنامه هیات وزیران
تعیین می گردد در مقابل اخذ رسید به صندوق گمرک مربوط پرداخت گردد و از محل این وجوه هزینه های مربوط به بدرقه کالا پرداخت می شود.
بخش ششم - هزینه مراقبت
ماده 16 - هزینه مراقبت که جز خدمات فوق العاده مندرج در بند ج ماده 2 قانون امور گمرکی محسوب می شود در انبارهای اختصاصی و انبارهای عمومی رسمی و سردخانه ها و نقاط خارج از اماکن گمرکی و همچنین برای نظارت در نقل و تحویل کالاهای انتقالی (ترانسپوردمان ) tnemedrobsnart به ماخذی که در تصویبنامه هیات وزیران تعیین می گردد در مقابل اخذ رسید به صندوق گمرک پرداخت می گردد وجوه دریافتی از این محل طبق مفاد ماده 13 این آیین نامه واریز می شود.
فصل سوم - معافیت ها
ماده 17 - برای معافیت مربوط به دربار شاهنشاهی در هر مورد اعلامیه ای حاکی از مشخصات کامل کالای وارده به امضای وزیر دربار شاهنشاهی یا شخصی که از طرف مشارالیه مجاز باشد عنوان اداره کل گمرک ارسال و اظهارنامه گمرکی به ترتیب بالا به گمرک ترخیص کننده تسلیم می شود.
ماده 18 - نسبت به کالای موضوع بند 2 از ماده 37 قانون امور گمرکی در هر مورد باید از طرف وزارت امور خارجه موافقتنامه کتبی با ذکر مشخصات کامل طبق نمونه مخصوص صادر و حکم معافیت به استناد آن از طرف اداره کل گمرک صادر و ابلاغ شود و ترخیص آن موکول به تسلیم اظهارنامه به امضای مقام
متقاضی و انجام کلیه تشریفات مربوط خواهد بود.
ماده 19 - اسلحه و مهمات و لوازم مخابرات و مواصلات ارتش شاهنشاهی و سازمان اطلاعات و امنیت ، ژاندارمری کل کشور و شهربانی کل کشور از انجام تشریفات گمرکی و بازرسی و ارزیابی معاف بوده و ترخیص این قبیل محمولات منوط به تسلیم اظهارنامه گمرکی و ارائه بارنامه و برگ ترخیص می باشد.
ماده 20 - اشیا غیر مستعمل و مواد خوراکی همراه مسافر مشمول بند 5 ماده 37 قانون امور گمرکی به ارزش تا بیست هزار ریال از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده و از تسلیم اظهارنامه نیز معاف است در صورت تجاوز از مبلغ مزبور برای حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض تا پنج هزار ریال پته گمرکی و بیش از آن با انجام کلیه تشریفات پروانه گمرکی صادر می شود.
تبصره - مقصود از مسافر مذکور در این ماده مسافری است که دارای گذرنامه یا اجازه نامه مرتب بوده و از راه مجاز وارد کشور شود اشخاصی که در یک سال بیش از سه نوبت به خارج مسافرت نمایند در مسافرتهای بعدی در همان سال حق استفاده از معافیت مذکور در این ماده را نخواهند داشت .
ماده 21 - اتباع خارجه که برای اقامت به ایران وارد می شوند وقتی می توانند از مزایای بند 6 ذیل ماده 37 قانون امور گمرکی استفاده نمایند که اجازه اقامت در ایران داشته باشند.
ماده 22 - آلات و افزار دستی مربوط به کار یا حرفه ایرانیان و خارجیانی که به ایران میآیند وقتی مشمول مزایای مندرج در بند 7 ماده 37 قانون امور گمرکی خواهد شد که :
1 - اشتغال آن افراد به حرفه و پیشه و کار مورد ادعا به تصدیق مقامات کنسولی ایران در کشور محل اقامت قبلی آنان رسیده باشد و در نقاطی که فاقد مقامات کنسولی ایران باشد ارائه گواهی مقامات محلی کفایت می کند.
2 - یک ماه قبل از ورود یا تا نه ماه بعد از ورود آنان به گمرک برسد.
ماده 23 - استفاده از معافیت مندرج در بند 8 ماده 37 قانون امور گمرکی بسته باین است که اشیا و اثاثه و افزار مستعمل مزبور حداکثر ظرف سه سال بعد از صدور گواهی انحصار وراثت وراث به ایران وارد شود.
ماده 24 - ترخیص کالای موضوع بند 9 ماده 37 قانون امور گمرکی تابع شرایط زیر است :
الف - هدایای دولت ها به اتباع ایران با تایید وزارت امور خارجه و انجام کلیه تشریفات گمرکی .
ب - هدایای دولت ها و اشخاص و موسسات به وزارتخانه ها، موسسات دولتی و وابسته به دولت ، شهرداریها و دانشگاه ها منوط به تصریح اهدایی بودن کالا در فاکتور یا سایر اسناد مربوط و انجام کلیه تشریفات گمرکی .
ج - هدایای دولت ها و اشخاص و موسسات به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران ، سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی و سایر موسسات خیریه و عام المنفعه منوط است به تصریح اهدایی بودن کالا در فاکتور یا سایر اسناد مربوط به تایید وزارت دارایی یا وزارت بهداری (حسب مورد) و انجام کلیه تشریفات
گمرکی .
ماده 25 - ترخیص کالای مشمول بندهای 10 و 12 و 13 و 14 و 18 و 19 و 20 ماده 37 قانون امور گمرکی از گمرک در هر مورد موکول است به تسلیم اظهارنامه و اسناد و گواهینامه مربوط که تسلیم آن طبق قانون امور گمرکی یا سایر مقررات این آیین نامه ضروری شناخته شده و انجام سایر تشریفات گمرکی .
ماده 26 - منظور از نمونه های تجاری بی بها نمونه هایی است که ذاتا قیمتی نداشته باشد وجود برچسب تنمونه بدون قیمت ت در روی نمونه ها و یا لفاف آنها که از طرف کارخانجات یا فروشندگان خارجی الصاق می شود برای قبول بی بها بودن کافی نخواهد بود و به طور کلی هر نمونه که قابل خرید و فروش باشد
ولو اینکه بهای آن ناچیز باشد مشمول پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض خواهد بود.
نمونه ای را که بهای ذاتی داشته باشد صاحب کالا می تواند در گمرک با حضور ماموران گمرک و طبق دستور رییس گمرک بی مصرف و غیر قابل فروش سازد و آن نمونه را با بخشودگی ترخیص نماید.
ماده 27 - ترخیص کالای موضوع بند 15 ماده 37 قانون امور گمرکی تابع تشریفات زیر می باشد:
1 - برای ظروف عادی و لفافهای متعارفی بیرونی کالای وارده اظهارنامه جداگانه تسلیم نمی شود زیرا اظهارنامه تنظیمی برای کالا شامل ظرف و لفاف آن کالا نیز می باشد.
2 - منظور از قرقره و تکیه گاه های همانند مندرج در بند 15 ماده 37 قانون امور گمرکی قرقره و تکیه گاه های کابل و طنابهای فلزی و یا تکیه گاه های مواد اولیه می باشد که عودت داده می شوند و شامل قرقره و
تکیه گاه های درونی کالایی که عینا به مصرف خرده فروشی می رسد نمی باشد.
3 - برای ترخیص قرقره و تکیه گاه های موضوع قسمت اخیر بند بالا تسلیم اظهارنامه جداگانه لازم نمی باشد.
4 - ترخیص ظروف و لفافهای متعارفی کالای صادراتی که پس از تخلیه محتویات آنها عینا اعاده می شود و همچنین کالای صادر شده که عینا برگشت داده می شود موکول به انجام کلیه تشریفات گمرکی است .
تبصره - منظور از کلمه عینا مندرج در بند 15 ماده 37 قانون امور گمرکی آن است که روی ظروف یا کالای بازگشت شده به هیچ وجه پس از صدور در خارج عملی انجام نشده باشد.
ماده 28 - برای ترخیص کالای مشمول بندهای 16 و 17 ماده 37 قانون امور گمرکی تسلیم اظهارنامه گمرکی ضروری نیست و این قبیل کالا پس از انجام تشریفات با صدور پته گمرکی از گمرک مرخص می شود.
قسمت دوم - شرایط و مقررات عمومی مربوط به واردات
فصل اول - کالای وارده از طریق دریا
ماده 29 - بلافاصله پس از این که اجازه ارتباط کشتی با خارج از طرف ماموران بهداری صادر شد نماینده اداره گمرک داخل کشتی شده و دفتر مخصوصی را که برای این کار نگاهداری می شود به فرمانده کشتی یا نماینده موسسه حمل و نقل مربوط می دهد تا اطلاعات مشروحه در زیر را که کشتیها عموما در موقع
ورود خود به گمرک می دهند در آن نوشته و پس از امضا فرمانده کشتی یا نماینده او تسلیم مامور مزبور نماید.
1 - شماره ردیف (گمرک تعیین می کند).
2 - تاریخ ورود کشتی و شماره سفر آن .
3 - نوع کشتی .
4 - نام کشتی .
5 - نام فرمانده کشتی .
6 - پرچم کشتی .
7 - میزان ظرفیت یا بارگیری طبق اسناد کشتی .
8 - تعداد عدلها و وزن کالایی که باید تخلیه شود (به حساب تن متریک ).
9 - بندر مبدا و مقصد.
10 - تعداد کارکنان .
11 - تعداد مسافران .
12 - مقدار آذوقه موجود در کشتی .
13 - اسلحه یا مواد منفجره و محترقه یا مخدره و سایر کالای
ممنوع الورود قانونی که از طرف گمرک در هر مورد به حامل اعلام می شود، در صورتی که در کشتی موجود باشد.
14 - تعداد بسته هایی که مقصد آنها بنادر دیگر ایران است .
15 - تعداد بسته هایی که برای مقصد خارج در کشتی موجود است .
ماده 30 - در صورتی که مامور گمرک مقدار آذوقه موجود در کشتی را بیشتر از میزان احتیاجات واقعی کشتی تشخیص دهد می تواند مخزن آذوقه را مهر کند ولی باید مقدار آذوقه که برای مصرف کارکنان و مسافران آن در مدت توقف کشتی لازم می داند به اختیار کشتی بگذارد.
در موقع ضرورت ممکن است انبار تحت نظارت گمرک بازو بسته شود.
ماده 31 - اسلحه یا مواد منفجره و محترقه یا مخدره و یا سایر کالای ممنوع الورود قانونی موجود در کشتی موضوع بند 13 ماده 29 این آیین نامه را گمرک باید در داخل کشتی در محل محفوظ و مطمئنی با اطلاع فرمانده کشتی جا دهد و برای تمام مدت توقف کشتی آن را مهر و مراقبت نماید و یا آنها را با
تنظیم صورتمجلس در انبار گمرک حفظ و موقع حرکت کشتی مسترد کند.
ماده 32 - فرمانده کشتی یا نماینده موسسه حمل و نقل مربوط مکلف است پس از تکمیل و اعاده دفتر موضوع ماده 29 این آیین نامه اظهارنامه اجمالی محمولات کشتی خود را که باید در آن بندر پیاده شود در دو نسخه تنظیم و به هر یک از آنها نسخه ای از فهرست کل بار (مانیفست ) آن محمولات و همچنین یک
نسخه از هر یک از بارنامه هر ردیف فهرست کل بار (مانیفست ) را ضمیمه و به مامور گمرک تسلیم نماید (یک نسخه از اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (مانیفست ) از طرف گمرک به اداره بندر محل تسلیم می شود) اظهارنامه اجمالی باید به زبان فارسی تنظیم شده و حاوی اطلاعات زیر باشد:
1 - نام کشور مبدا و مقصد کالا.
2 - تعداد و نوع بسته ها و علامت و شماره و وزن با ظرف آنها.
3 - نوع کالای محتوی بسته ها و در صورت امکان وزن خالص و ارزش کالا.
4 - نام گیرنده کالا (نام شخصی که کالا باید به او تحویل شود).
5 - نام و نام خانوادگی و محل اقامت تنظیم کننده اظهارنامه و امضا او.
6 - نام و پرچم و مبدا حرکت کشتی و نام صاحب یا فرمانده آن .
در مواردی که محموله کشتی اقلام زیادی باشد فرمانده کشتی می تواند جمع اقلام را به طور خلاصه در اظهارنامه اجمالی ذکر و برای تفصیل به فهرست کل بار (مانیفست ) که ذیل یکایک صفحات آن باید امضا شده باشد اشاره نماید.
تبصره 1 - اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (مانیفست ) ضمیمه آن باید بدون حک و اصلاح و قلم خوردگی بوده و فرمانده کشتی در بالای امضا خود این معنی را صریحا بنویسد.
در صورتی که فهرست کل بار (مانیفست ) به جهات موجهی اصلاح شده یا قلم خوردگی داشته باشد نیز فرمانده مزبور موظف است علاوه بر این که هر یک از قسمتهای اصلاح شده را امضا کرده باشد مراتب را با شرح این که چه قسمتهایی مورد اصلاح قرار گرفته است در بالای امضای خود در اظهارنامه اجمالی صریحا
قید نماید.
تبصره 2 - هر اظهارنامه یا فهرست کل بار (مانیفست ) که مدلول این ماده در تنظیم آن رعایت نشده باشد باید از طرف مامور گمرک که اظهارنامه و فهرست کل بار (مانیفست ) به او تسلیم شده است برای اصلاح و رفع نقص به فرمانده کشتی مسترد شود و مادام که مدلول این ماده انجام نگردد نباید به کشتی اجازه تخلیه داده شود.
تبصره 3 - اداره کل گمرک می تواند از موسسات کشتیرانی و حمل و نقل بخواهد که فهرست کل بار (مانیفست ) را طبق نمونه ای که از طرف اداره کل گمرک تعیین می شود تنظیم و تسلیم نماید.
ماده 33 - در موقع ورود کالا از طریق دریا هرگاه محقق گردد که به علل حوادث قهری (فرس ماژور) فرمانده یا صاحب کشتی اسناد لازم را همراه ندارد که به تواند اظهارنامه اجمالی به نحوی که در ماده 32 این آیین نامه مقرر است تسلیم کند می تواند از رییس گمرک محل اجازه تخلیه تمام بار کشتی یا
مقداری از آن را تحصیل نماید و در تحت نظارت مامورین گمرک بسته های خود را رسیدگی نموده و تفصیل آن را به دست آورد.
مهلتی که برای تسلیم اظهارنامه اجمالی لازم تشخیص شود در اجازه نامه معین خواهد شد و تا وقتی که اظهارنامه اجمالی داده نشده است صاحب وسیله حمل یا فرمانده آن باید تمام تدابیر احتیاطی را که رییس گمرک محل دستور آن را می دهد مرعی به دارد.
هرگاه در اینگونه وسائط بار کشتی آبی بسته هایی باشد که باید به بندر دیگر حمل شود حمل آن به مقصد به موجب یک نسخه از اوراق اظهارنامه اجمالی خواهد بود که به امضای رییس اولین واحد گمرک ورودی رسیده باشد.
ماده 34 - تخلیه محمولات کشتی همیشه موکول به صدور اجازه کتبی از طرف گمرک محل خواهد بود که با حضور و نظارت ماموران مربوط انجام می شود.
ماده 35 - هرگاه فرمانده کشتی بعد از تسلیم اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (مانیفست ) ضمیمه آن اظهارنامه و فهرست کل بار دیگری در تغییر و اصلاح آن یا تکمیل اظهارنامه قبلی به گمرک به دهد در صورتی که قبل از شروع به عملیات تخلیه تسلیم شده باشد اداره گمرک آن اظهارنامه اصلاحی یا تکمیلی
را می پذیرد.
اظهارنامه و فهرست کل بار (مانیفست ) اصلاحی یا تکمیلی مذکور در این ماده در صورتی که فرمانده کشتی ثابت نماید که به او دستور رسیده است بسته هایی را که ابتدا تصور می شد که باید در کشتی بماند پیاده کند یا برعکس بسته هایی را که در بارنامه کشتی مربوط به یک بندر ثبت و تخلیه در آنجا
شروع شده است در کشتی نگاهدارد اداره گمرک می تواند حتی بعد از شروع عملیات تخلیه نیز مراتب را بپذیرد.
ماده 36 - اداره بندر مکلف است در موقع تخلیه محمولات کشتی به روی اسکله یا وسائط نقلیه مراتب را به اداره گمر به منظور اعزام نماینده جهت نظارت اعلام نماید.
صورت برداری از تعداد و مشخصات ظاهری یکایک بسته هایی که از کشتی خارج می شود باید هم از طرف بار شماران موسسه کشتیرانی و هم از طرف ماموران بندرو یاگمرک جداگانه روی برگهای بار شماری (تالی ) به عمل آید.
در پایان هر نوبت کار برگهای بار شماری موسسه کشتیرانی و بندر و یا گمرک با یکدیگر مقابله و به امضای آنان می رسد در آخر هر نوبت کار تعداد بسته های تخلیه شده از کشتی روی فهرست خلاصه کار مخصوص چاپی به استناد برگهای بار شماری در سه نسخه ثبت می شود.
ماموران بارشماری بندر یا گمرک و موسسه کشتیرانی نسخ فهرست را با مندرجات برگهای بارشماری (تالی ) تطبیق نموده و در صورت لزوم تعداد و مشخصات بسته های تخلیه شده در همان نوبت کار یا همان روز رسیدگی و تجدید بازرسی نموده پس از اطمینان به صحت مندرجات آن فهرست مزبور را امضا و مبادله
می نمایند و یک نسخه از فهرست به منظور اطلاع و تهیه آمار به اداره گمرک تسلیم می گردد.
این فهرست پس از امضا طرفین به منزله گواهی تخلیه کالا تلقی و مسئولیت گمرک یا بندر نسبت به مقدار تخلیه شده به موجب فهرست از همین موقع شروع می شود و این اوراق در آتیه برای واریز حساب فهرست کل بار (مانیفست ) ماخذ و ملاک قرار خواهد گرفت .
تبصره - در صورتی که فرمانده کشتی به علل موجهی نتواند قسمتی از کالا را به شرحی که در فهرست کل بار (مانیفست ) قید شده با تفکیک علائم و مشخصات مورد هر آرتیکل جداگانه تحویل بدهد می تواند با موافقت قبلی بندر یا گمرک کالا را در دوبه (بارکش آبی ) یا محلی که قبلا برای این منظور تعیین شده
تخلیه نموده و تحت نظارت نمایندگان موسسه کشتیرانی قرار داده بعدا تفکیک و تحویل انباردار بندر یا گمرک به دهد.
در این قبیل موارد نمایندگان موسسه کشتیرانی می توانند برای نظارت و مراقبت کالا از طرف خود یک یا چند نفر نگهبان تا خاتمه عمل تفکیک و تحویل بگمارند و مسئولیت بندر یا گمرک فقط از تاریخی شروع می شود که عمل تفکیک انجام یافته و کالا به شرح مذکور در این ماده در مقابل رسید به بندر یا
گمرک تحویل شده باشد.
ماده 37 - هرگاه در جریان پیاده کردن کالا از کشتی یک یا چند بسته به آب بیفتد اعم از اینکه از آب بیرون کشیده شود یا بیرون آوردن آن مقدور نباشد ماموران بار شماری گمرک و یا بندر باید بلافاصله و به اتفاق فرمانده و یا افسر اول کشتی صورتمجلس وقوع امر را با مشخصات بسته هایی که به آب افتاده در سه نسخه تنظیم نمایند که یک نسخه آن را فرمانده کشتی ضبط می کند و دو نسخه دیگر به اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (مانیفست ) ضمیمه آن الصاق می گردد.
ماده 38 - هرگاه ماموران گمرک یا بندر در حین علامت گذاری تدریجی بارهایی که از کشتی تخلیه می شود مشاهده نمایند که بسته هایی شکسته و یا دست خورده به نظر می رسد و یا این که علامت و شماره اصلی آنها خوانا و روشن نیست نباید اجازه پیاده کردن آنها را به دهند این قبیل بسته ها باید در کشتی به ماند تا پس از پایان یافتن عملیات بسته های سالم درباره آنها به نحو زیر عمل شود:
1 - بسته هایی که دارای علامت و شماره خوانا نباشد باید به دقت معاینه شود در صورتی که نماینده موسسه کشتیرانی یا فرمانده کشتی به تواند شماره و علامت آن را تشخیص دهد باید آن را روی بسته به خط خوانا قید کند و در صورت مجلس نیز این نکته تصریح شود و اگر تشخیص نشد ناخوانا بودن و یا بی
علامت و بی شماره بودن آن با تعیین وزن در صورت مجلس ذکر شود.
2 - بسته هایی که در بسته بندی آنها شکستگی یا آثار دستخوردگی دیده می شود، باید یک به یک با کمال دقت توزین و در صورت اقتضا به تجدید لفاف آنها و یا به باز کردن و صورت برداری از محتویات آنها اقدام و صورت مجلس های لازم که حاکی از نتیجه رسیدگی و توزین و صورت برداری و تجدید لفاف و غیره باشد تنظیم و به امضای ماموران مربوط و نماینده معرفی شده از طرف فرمانده کشتی یا موسسه کشتیرانی برسد در این مورد و به ویژه در مورد تجدید لفاف و صورت برداری از محتویات بسته ها موسسه کشتیرانی مربوط در صورتی که مایل باشد می تواند بسته ها را مهر نماید و مراتب در صورت مجلس قید می گردد.
تبصره - بسته های مشمول این ماده وقتی به انبارها و محوطه های گمرکی و بندری قبول می شود که دستورهای موضوع قسمتهای 1 و 2 ماده 38 این آیین نامه کاملا انجام شده باشد.
ماده 39 - هر گاه در موقع تحویل قطعی محمولات کشتی به گمرک یا بندر و تطبیق آن با مندرجات اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (مانیفست ) ضمیمه آن اختلافاتی از حیث تعداد بسته های تحویلی مشاهده شود اعم از این که تعداد بسته های تخلیه شده زیادتر یا کمتر از تعدادی باشد که در اظهارنامه و
فهرست کل بار (مانیفست ) ضمیمه آن مذکور است مراتب بلافاصله در صورت مجلس که به اتفاق فرمانده کشتی یا نماینده موسسه کشتیرانی و ماموران مربوط گمرک یا بندر باید تنظیم و امضا شود منعکس می گردد و در مورد چنین اختلافاتی نسبت به فرمانده کشتی یا موسسه کشتیرانی طبق ماده 28 قانون امور
گمرکی و مقررات قسمت ششم این آیین نامه رفتار می شود.
تبصره - گمرک یا بندر تحویل گیرنده کالا مکلف است حساب کالای وارده با کشتیها را در هر سفر حداکثر تا پانزده روز پس از خاتمه عملیات تخلیه محمولات کشتی تصفیه و رسید قطعی کالا را به موسسه کشتیرانی بدهد.
ماده 40 - اصل ترتیب نظارت در انتقال بسته ها از کشتی به خارج و مراقبت آنها در جریان حمل از نقطه تخلیه تا انبارهای بندر و گمرک وظیفه بارشماران موسسه کشتیرانی و گمرک و یا بندر و ترتیب صفافی کالا در انبارها و ثبت دفاتر انبار و طرز تحویل قطعی محمولات به گمرک و نمونه صورت مجلس هایی که باید در موارد معین تنظیم گردد و تعداد نسخه های آنها و تشریفات لازمه دیگر مربوط به امر تخلیه و تحویل طبق دستورهایی که مشترکا از طرف اداره کل گمرک و سازمان بنادر و کشتیرانی صادر خواهد شد تعیین
می گردد.
ماده 41 - تمام وظائفی که به موجب مقررات این آیین نامه بر عهده صاحبان یا فرماندهان کشتی می باشد ممکن است به وسیله نمایندگی موسسه کشتیرانی انجام پذیرد و در این صورت نمایندگی مزبور تمام مسئولیتهای مربوط را به عهده خواهد داشت .
ماده 42 - در بنادری که سازمان بنادر و کشتیرانی نماینده مستقیم ندارد اداره کل گمرک به نمایندگی از طرف سازمان مزبور مجری مقررات این آیین نامه و آیین نامه بندرهای ایران می باشد.
فصل دوم - کالای وارده از طریق هوا یادداشت کلی برای هواپیماهای کشوری متعلق به کشورهای امضا کننده قرارداد هواپیمایی کشوری بین المللی (شیکاگو) مورخ 16 آذر ماه 1323 (مطابق هفتم دسامبر 1944)
مصوب 30 تیر ماه 1328 تبعیت از مقررات پیش بینی شده در قرار داد مزبور و مقررات و توصیه های فعلی ضمیمه 9 آن و مقررات و توصیه های بعدی که مربوط به امور گمرکی بوده و مورد قبول اداره کل گمرک باشد مادام که دولت شاهنشاهی ایران عضویت آن را دارد الزامی است .
ماده 43 - فرمانده هواپیما یا نماینده موسسه حمل و نقل مربوط باید موقع ورود به فرودگاه یک نسخه فهرست کل بار (مانیفست ) و بارنامه هر یک از محمولاتی را که تخلیه می شود به گمرک تسلیم نماید.
در صورتی که هواپیما حامل کالا برای تخلیه نباشد فقط یک نسخه فهرست کل بار (مانیفست ) که نبودن کالا در آن ذکر شده باشد تسلیم خواهد شد.
ماده 44 - انبار کالایی که در هواپیما به فروش می رسد و آذوقه و مشروبات هواپیما به محض ورود به فرودگاه از طرف ماموران گمرک پلمت و لاک و مهر می شود و اگر در مدت توقف در فرودگاه احتیاج به آذوقه و مشروبات پیدا شود انبار مزبور تحت نظارت گمرک بازو پس از برداشتن مقدار مورد احتیاج مجددا پلمت و لاک و مهر می شود.
ماده 45 - سایر تشریفات گمرکی مربوط به محمولات هواپیما تابع مقررات عمومی مربوط به واردات از راه دریا می باشد.
ماده 46 - تمام وظائفی که به موجب مقررات این آیین نامه بر عهده فرمانده هواپیما می باشد ممکن است به وسیله نمایندگی موسسه هواپیمایی انجام شود در این صورت نمایندگی مزبور تمام مسئولیتهای مربوط را به عهده خواهد داشت .
فصل سوم - کالای وارده از راه خشکی
ماده 47 - کالایی که به کشور وارد می شود باید از راه های مجازی که فهرست آن از طرف اداره کل گمرک تنظیم و منتشر می شود عبور و یکسره به اولین گمرک مرزی که برای قبول کالا مجاز است حمل و تحویل شود و متصدیان حمل یا نمایندگان آنان باید برای محمولات خود اظهارنامه اجمالی در دو نسخه تنظیم و به ضمیمه فهرست کل بار (مانیفست ) و یک نسخه بارنامه هر ردیف فهرست کل بار را به گمرک مزبور تسلیم و محمولات خود را طبق آن تحویل گمرک نمایند. اظهارنامه اجمالی باید به همان کیفیتی تنظیم شود که در ماده 32 این آیین نامه مقرر گردیده با این تفاوت که در اظهارنامه اجمالی برای واردات از راه خشکی نام و تابعیت و مبدا حرکت و نوع وسائل نقلیه و نام صاحب آنها با نام متصدی حمل ذکر گردد.
ماده 48 - در موارد استثنایی ممکن است کالایی را از راهی غیر از راه مجاز وارد نمود ولی این عمل مشروط بر این است که کالا برای ورود قطعی باشد و واردکننده کالا اقلا 24 ساعت قبل از ورود کالا از مرز درخواست کتبی به گمرکی که برای قبول کالا مجاز است تسلیم و در آن با بیان علتی که ورود کالا
را از سایر راه ها ایجاب می نماید و همچنین اعلام نقطه صحیح و ساعت ورود کالا از مرز تقاضای ورود به نماید و این درخواست در ساعت اداری به گمرک رسیده و گمرک با آن کتبا موافقت نموده باشد.
رییس گمرک مزبور در صورتی که علت را موجه تشخیص به دهد اجازه ورود آن کالا را با تعیین حداقل دو نفر مامور گمرک برای مراقبت ورود کالا و بدرقه آن از نقطه ورود مرزی تا محوطه گمرک می دهد. کالای موضوع چنین اجازه نامه نباید قبل از ورود ماموران بدرقه از مرز وارد گردد و از بدو ورود از مرز تا وصول به گمرک مقصد همیشه اجازه نامه باید همراه حامل کالا باشد. در غیر این صورت کالای وارده قاچاق محسوب می شود.
ماده 49 - در مورد کالای وارده به وسیله راه آهن هرگاه گمرک مجاز با نقطه ورود مرزی فاصله داشته باشد قطار باید پس از عبور از مرز بلافاصله در مقابل اولین پست گمرکی توقف نماید. متصدی پست مزبور باید به شمردن تعداد واگنها و ثبت شماره هر یک از آنها در دفتر مخصوص خود اقدام و در واگنهای بار را پلمت کرده خود متصدی و یا مامور دیگری از طرف او سوار قطار شده قطار را تا محلی که از طرف اداره
گمرک برای توقف قطعی و تخلیه محمولات آن تعیین گردیده هدایت نماید.
ماده 50 - هرگاه قیمت کالای وارده از بیست هزار ریال متجاوز نباشد و واردکننده به خواهد بلافاصله آن را از گمرک ترخیص کند اداره گمرک می تواند به اظهار شفاهی واردکننده اکتفا کرده از مطالبه اظهارنامه اجمالی و بارنامه صرفنظر نماید.
در اینگونه موارد صاحب کالا باید سوش سندی را که برای ترخیص کالا صادر می شود امضا نماید.
سند مزبور در دفتر انبار گمرک در ورود و خروج ثبت می گردد.
ماده 51 - هرگاه متصدی حمل بیسواد و قادر به تنظیم اظهارنامه نباشد متصدیان گمرک موظفند با مراجعه به اسناد حمل مربوط اظهارنامه اجمالی برای او تنظیم نمایند. در این صورت نام متصدی حمل باید با رویت مدارک هویت او به طور کامل در اظهارنامه قید شود و متصدی حمل باید ذیل اظهارنامه اثر انگشت خود را بگذارد.
ماده 52 - عملیات تخلیه و حمل بارها به اماکن گمرک و صفافی کالا و طرز تحویل آن به گمرک و اخذ رسید محمولات و تشریفاتی که در مورد بسته های شکسته یا دستخورده یا معیوب و همچنین در مورد اختلاف تعداد بسته های تحویلی با مندرجات اظهارنامه و بارنامه باید به عمل آید و تنظیم صورتمجلس و عملیات مراقبت و نظارت و سایر ترتیبات حمل و نقل و تحویل کالا همان است که در مورد کالای وارده به وسیله وسائط نقلیه آبی ذکر شده است .
ماده 53 - جزییات طرز عمل و نمونه اوراق چاپی مربوط به این فصل را اداره کل گمرک تعیین و اعلام خواهد نمود.
فصل چهارم - شرایط و مقررات مربوط به ورود مسافر
ماده 54 - مسافرانی که به کشور وارد می شوند باید بلافاصله پس از انجام تشریفات مربوط به گذرنامه ، خود را به گمرک معرفی و چنانچه از طرف گمرک به آنان اظهارنامه مخصوص مسافری داده شود آن را با نهایت دقت تنظیم و تسلیم گمرک نموده و اگر اشیایی همراه داشته باشند که بخواهند آن را با خود به
کشور وارد نمایند به ماموران گمرک ارائه دهند، هرگاه مسافر اجناس همراه خود را به گمرک اظهار نکرده باشد و گمرک بر اثر بازرسی آنها را کشف کند مورد مشمول مقررات فصل چهارم قانون امور گمرکی خواهد بود.
تبصره - اداره کل گمرک می تواند در هر یک از گمرکخانه هایی که ضروری تشخیص دهد روشهای خاصی که متناسب با مقتضیات روز باشد برای انجام تشریفات گمرکی کالای وارده همراه مسافر اعمال نماید.
ماده 55 - کالای همراه مسافر:
الف - اگر جنبه تجاری نداشته باشد اعم از مجاز یا غیر مجاز (به استثنای کالای ممنوعه قانونی ) پس از انجام تشریفات گمرکی و رعایت سایر مقررات ترخیص می شود.
ب - اگر جنبه تجاری داشته باشد:
1 - در مورد کالای مجاز و مشروط ترخیص آن از گمرک منوط به ارائه کارت بازرگانی با موافقتنامه مخصوص وزارت اقتصاد و انجام تشریفات مربوط به کالای وارده بازرگانی است .
2 - در مورد کالای غیر مجاز گمرک مرزی موظف است که با تفهیم مقررات مربوط به ورود اشیا غیر مجاز و ممنوع الورود که مسافر همراه دارد در صورت مجلسی که به امضا او خواهد رسید قید و به نامبرده اعلام کند که اگر مایل باشد می تواند اجناس خود را در مدت چهار ماه از کشور خارج کند هرگاه مسافر
در مهلت مقرر اجناس خود را برگشت ندهد آن اجناس پس از انقضای مهلت مشمول مقررات ضبط می گردد در هر حال صورت ریز و مشخصات آن اجناس باید حین ورود در صورتمجلس منعکس گردد و به امضای مسافر نیز برسد و یک نسخه از آن به مسافر تسلیم و مفاد این ماده نیز در آن منعکس گردد.
تبصره - مسافرانی که در یک سال بیش از یک بار مسافرت می نمایند هرگاه در مسافرت های بعدی کالای غیر مجاز از همان نوعی را که در سفر یا سفرهای قبلی همراه آورده و بر اساس مفاد این ماده مرجوع کرده باشند مجددا وارد و به گمرک اظهار نمایند کالای مزبور دیگر قابل اعاده نبوده و باید بلافاصله نسبت به ضبط آن اقدام شود.
ماده 56 - مسافرانی که از کشور خارج می شوند هرگاه اشیا ممنوع الصدوری همراه خود داشته و آن را به گمرک ارائه و اظهار نمایند گمرک موظف است که ممنوعیت خروج آن اشیا را به مسافر گوشزد و اعلام کند که مسافر باید اشیا ممنوع خود را به داخل کشور منتقل کند در این صورت هیچگونه جریمه از مسافر
دریافت نمی گردد. ولی هرگاه اشیا مزبور به گمرک ارائه و اظهار نشده باشد و گمرک آن را در بازرسیهای مقرر کشف نماید مورد مشمول مقررات فصل چهارم قانون امور گمرکی خواهد بود.
ماده 57 - اگر مسافران خارجی که برای مدت کوتاهی به ایران وارد می شوند جامه دان ها و یا بسته هایی همراه داشته باشند که در مدت توقف احتیاجی به استفاده از آنها نداشته باشند می توانند درخواست نمایند به منظور احتراز از تشریفات بازرسی گمرکی در ورود و خروج در انبار گمرک به امانت قبول شود در اینگونه موارد اگر بسته یا جامدان در فهرست کل بار(مانیفست ) قید شده باشد تاریخ مقررات کالای انتقالی خواهد بود ولی اگر جز اشیا همراه مسافر بوده و در فهرست کل بار قید نشده باشد در این صورت برای آنها قبض انبار با ذکر تعداد و وزن و محتوی و ارزش ولو تقریبی صادر و به انبار تحویل و در دفتر مخصوص ثبت می شود در این مورد بسته یا جامدان باید از طرف صاحب آن و گمرک با نظارت ماموران مربوط لاک و مهر و به انبار تحویل شود و اگر صاحب کالا نخواهد آن را لاک و مهر نماید باید موضوع را صراحتا در قبض انبار قید کند. تحویل مجدد بسته ها به صاحب آن برای خروج از کشور در مقابل استرداد قبض انبار مذکور که در ظهر آن ذینفع باید رسید بدهد و به تصدیق مامور صلاحیتدار گمرک برسد انجام می شود مگر اینکه قبض مذکور مفقود شده باشد که در این صورت باید از طرف گمرک احراز شود.
تبصره - اگر مدت توقف این قبیل بسته ها در انبار گمرک از ده روز تجاوز نماید از روز یازدهم تا تاریخ خروج آنها هزینه انبارداری دریافت می شود و اگر تا مدت چهار ماه یا پایان مهلتی که بر اساس تبصره 2 ماده 22 قانون امور گمرکی برقرار می شود به خارج کردن آن از کشور یا ترخیص آن از گمرک با انجام تشریفات مقرر و پرداخت وجوهی که به ورود قطعی آن تعلق می گیرد اقدام نشود کالای مزبور متروکه محسوب و طبق مقررات مربوط درباره آنها عمل می شود.
ماده 58 - اسباب سفر و اشیا شخصی مسافر که در موقع حرکت خود از مبدا به عنوان بار برای حمل به موسسات حمل و نقل تسلیم می کند ولو اینکه یک ماه قبل یا یک ماه بعد از ورود مسافر وارد شود اسباب سفر و اشیا شخصی همراهمسافر محسوب می گردد و ترخیص آن با ارائه گذرنامه مسافر انجام خواهد شد.
قسمت سوم - انبارداری کالا در گمرک
فصل اول - ترتیب ورود کالا به انبارها و اماکن گمرکی
ماده 59 - کالا به انبارها و اماکن گمرکی وقتی قبول می شود که برای تحویل آن به گمرک اظهارنامه اجمالی یا اظهارنامه یا پروانه صادراتی یا پروانه ترانزیت یا پروانه ورود موقت یا پروانه کابوتاژ یا پروانه ترانزیت داخلی تسلیم شده باشد.
در مواردی که به موجب مقررات این آیین نامه تسلیم اظهارنامه اجمالی ضروری تشخیص داده نشده است اظهارنامه تفصیلی یا هر سند ترخیص دیگری که برای کالا تنظیم می گردد جایگزین اظهارنامه اجمالی خواهد بود.
تبصره 1 - در مواردی که مقدار کالای صادراتی زیاد بوده و حمل تمامی آن به گمرک در یک مرتبه میسر نشود ممکن است با اجازه کتبی رییس گمرک محل به تدریج هر قسمتی از آن را که وارد گمرک می شود به موجب درخواست کتبی جداگانه که تسلیم گمرک شده و حاکی از مشخصات قسمت محموله به گمرک باشد
پذیرفت .
تبصره 2 - کالایی که به عنوان قاچاق ضبط یا توقیف می شود وقتی در انبارها و اماکن گمرکی قبول می شود که همراه نامه اداره گمرک مربوط که حاکی از مشخصات کالا باشد به انبار گمرک تسلیم شده باشد اگر کالای ضبطی را واحد گمرکی توقیف کننده و یا سایر ادارات صالحه توقیف کننده در شهرستانها
برای فروش و یا به منظور رسیدگی به واحد دیگر واحد گمرکی دیگر و یا به مرکز ارسال نمایند بارنامه و نامه مخصوص صادر از اداره یا واحد گمرکی مزبور که حاکی از مشخصات کالا باشد با بار پذیرفته می شود.
ماده 60 - هر کالایی که به اماکن و انبارهای گمرک تحویل می شود باید بلافاصله در دفاتر مربوط انبار ثبت و برای هر ردیف (آرتیکل ) فهرست کل بار (مانیفست ) یا اظهارنامه یا پروانه یا صورت مجلس ضبط یا نامه یا بارنامه قبض انبار جداگانه صادر و به تحویل دهنده کالا تسلیم شود.
تبصره - در گمرک خانه هایی که انبارهای متعدد وجود داشته باشد باید علاوه بر ثبت کالا در دفتر انبار مربوط در دفتر کل انبارها نیز ثبت شود.
ماده 61 - نمونه های دفتر انبار و دفتر کل انبار و طرز نگاهداری آنها و ترتیب ثبت اجناسی که به انبارها و اماکن وارد یا از آن خارج می گردد و همچنین طرز صفافی اجناس در انبارها و اصول شمارش و رسیدگی به موجودی انبار و سایر جزییات امر تحویل و نگاهداری اجناس از طرف اداره کل گمرک و سازمان بنادر و کشتیرانی مشترکا تعیین و به موجب دستور به ادارات گمرک و بنادر ابلاغ می شود.
فصل دوم - مدت مجاز برای توقف کالا در اماکن گمرکی
ماده 62 - مهلت مجاز توقف کالا در اماکن گمرکی چهار ماه است که ابتدای آن از تاریخ تسلیم اظهارنامه اجمالی و فهرست کلی بار (مانیفست ) و یا تاریخ صدور قبض انبار مربوط می باشد اعم از اینکه کالای مورد بحث تمام مدت مهلت را در گمرک ورودی توقف کرده باشد یا اینکه بعد از مدتی توقف در آنجا
و یا بدون هیچ توقف تحت عنوان ترانزیت داخلی به گمرک مجاز دیگری انتقال یافته و بقیه مهلت را در گمرک اخیرالذکر توقف داشته باشد.
ماده 63 - اگر تقاضای تمدید مدت از طرف صاحب کالا قبل از خاتمه چهار ماه مهلت قانونی یا بعد از انقضا آن ولی قبل از فروش کالا تسلیم شود اداره گمرک می تواند با رعایت تبصره 2 ماده 22 قانون امور گمرکی حداکثر تا چهار ماه با درخواست تمدید موافقت نماید.
ماده 64 - کالای فاسد شدنی که پس از تخلیه در مجاورت هوای آزاد و شرائط عادی ضایع یا فاسد شده یا عرفا شروع به فساد و یا تغییر شکل می کند از قبیل کالای موضوع فصول دوم تا هشتم و پانزدهم و شانزدهم و بیستم و بیست و یکم جدول تعرفه و کالایی که نگاهداریش ایجاد خطر می کند مانند کالای موضوع فصل سی و ششم و نود و سوم جدول تعرفه و همچنین کالایی که نگاهداریش ایجاب هزینه های اضافی می کند مانند حیوانات زنده فصل یکم و سوم جدول تعرفه باید بلافاصله پس از تخلیه و تحویل از گمرک ترخیص شود وگرنه گمرک یا بندر هیچگونه مسئولیتی در قبال ضایع یا فاسد شدن یا نگاهداری آنها نداشته و به علاوه گمرک مکلف است بدون رعایت مواد 22 و 24 قانون امور گمرکی کالا را متروکه تلقی و سریعا مقررات ماده 25 قانون امور گمرکی را اجرا نماید.
تبصره - گمرک می تواند از پذیرفتن کالایی که طبعا باید در سردخانه نگاهداری شود و بلافاصله ترخیص نشود در اماکن گمرکی خودداری نماید در این صورت موسسه حمل و نقل مربوط مکلف است کالا را اعاده و یا به مسئولیت خود و رعایت سایر مقررات تحت مراقبت گمرک به سردخانه انتقال دهد.
فصل سوم - انبار اختصاصی و انبارهای عمومی رسمی و سردخانه و مقررات و شرایط مربوط به آنها
ماده 65 - هر یک از واردکنندگان و صاحبان کالا می توانند از هر یک از گمرکات اجازه استفاده از انبار اختصاصی یا انتقال کالا را به انبارهای عمومی رسمی و یا سردخانه درخواست نمایند و رییس گمرک می تواند در صورت داشتن شرایط ذیل مراتب را برای جلب موافقت اداره کل گمرک پیشنهاد نماید و پس از تایید اقدام کند.
1 - محل انبار اختصاصی موضوع ماده 47 قانون امور گمرکی حتی الامکان نزدیک به اماکن گمرکی باشد.
2 - ساختمان انبار اختصاصی با انبارهای عمومی رسمی و سردخانه طوری باشد که کالا در آنجا از دستبرد و آتش سوزی مصون باشد.
3 - در انبار اختصاصی غیر از کالایی که تشریفات قطعی گمرکی آن انجام نشده کالای دیگری گذارده نشود. به استثنای سردخانه ها به شرطی که محل کالای گمرک نشده از سایر کالاهای موجود در سردخانه قابل تشخیص و علامت گذاری باشد.
ماده 66 - اداره گمرک در صورتی می تواند با انتقال کالا به انبارهای اختصاصی یا عمومی رسمی یا سردخانه موافقت کند که حقوق گمرکی و سود
بازرگانی و عوارض متعلق به آن کالا به ریز تعیین و برای تمام مدت توقف کالا در آن امکنه تضمین شده باشد و کالا از انواع کالای مجاز و غیر مشروط بوده و در صورت مشروط بودن شرط آن انجام شده باشد. ضمنا کلیه هزینه های گمرکی باید نقدا وصول گردد.
ماده 67 - انبار اختصاصی به استثنای انبارهای عمومی رسمی و سردخانه ها باید با دو قفل بسته شود که کلید یکی از آنها نزد اداره گمرک نگاهداری می شود و بدون حضور ماموران گمرک هیچکس حق ندارد قفلها را بازو به انبار وارد شود به علاوه اداره گمرک باید در هر مورد در انبار را لاک و مهر نماید.
تبصره 1 - شکستن یا باز کردن قفل و لاک و مهر گمرک یا ورود غیر مجاز به انبار مشمول کیفرهای مندرج در قانون مجازات عمومی است . رییس گمرک موظف است به محض وصول اطلاع از چنین امری بلافاصله دستور شمارش و رسیدگی کالای موجود در انبار اختصاصی و تطبیق آن را با مندرجات دفاتر
انبار بدهد. هرگاه در اثر این رسیدگی کم و کسری در موجودی انبار مشاهده شود عمل مشمول ماده 29 یا ماده 48 قانون امور گمرکی (حسب مورد) خواهد بود.
تبصره 2 - انبارهای عمومی رسمی و سردخانه ها که کالای گمرک نشده را نگاهداری می نمایند حق ندارند کالای گمرک نشده را به صاحبان آن بدون رویت پروانه گمرکی مربوط و حضور نماینده گمرک تحویل نمایند و در صورت تخلف مشمول قسمت اخیر تبصره 1 این ماده خواهند بود.
ماده 68 - مسئولیت حفاظت و نگاهداری کالا در انبار اختصاصی به عهده استفاده کننده از آن و در مورد انبارهای عمومی رسمی و سردخانه به عهده سازمانهای مزبور است رییس گمرک محل نیز در صورت تشخیص ضرورت می تواند به هزینه استفاده کننده و یا دارنده انبار اقدام لازم برای محافظت و مراقبت کالا در انبار اختصاصی یا انبارهای عمومی رسمی و سردخانه به عمل آورد.
تبصره - مسئولیت پرداخت کلیه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مربوط با توجه به ماده 48 قانون امور گمرکی در هر حال به عهده صاحب کالا است .
ماده 69 - انتقال کالا به انبار اختصاصی و انبارهای عمومی رسمی و سردخانه با صدور پروانه ترانزیت داخلی و تحت مراقبت مستمر ماموران گمرک انجام می شود.
ماده 70 - استفاده کننده از انبار اختصاصی و همچنین دارنده انبارهای عمومی رسمی و سردخانه ها باید دفتری طبق نمونه تعیین شده از طرف گمرک برای ثبت کالایی که به انبار وارد و یا از آن خارج می شود، نگاهداری کنند این دفاتر از طرف گمرک قبلا نخ کشی و پملت می شود و هر یک از صفحات آن باید از
طرف رییس گمرک یا نماینده او شماره گذاری و تعداد صفحات دفتر در پشت اولین و آخرین صفحه آن قید و امضا شود.
ماده 71 - اداره گمرک با انتقال کالای فاسد شدنی یا خطرناک و همچنین کالایی که مجاورت آنها موجب خرابی سایر کالا می شود به شرطی می تواند به انبار اختصاصی یا انبارهای عمومی رسمی یا سردخانه موافقت نماید که متقاضی برای نگاهداری آنها انبار واجد شرایط ارائه و تعهد نماید که کالا را در آن
انبار نگاهداری نماید.
ماده 72 - ماموران گمرک در هر موقع حق دارند کالای موجود در انبار اختصاصی و کالای گمرک نشده منتقل به انبارهای عمومی رسمی یا سردخانه را مورد رسیدگی و شمارش قرار داده مشخصات آنها را با مندرجات دفتر و اسناد و مدارک ورود و خروج تطبیق نمایند.
اگر در انبار اختصاصی کالایی دیده شود که وجود آن در انبار متکی به پروانه ترانزیت داخلی نباشد ماموران گمرک پس از رسیدگی و اقدام آن را کالای وارده به انبار تلقی نموده و در قسمت ورودی دفتر انبار ثبت خواهند کرد.
ماده 73 - هرگاه تا پایان مدت چهار ماه موضوع ماده 22 قانون امور گمرکی یا تا پایان مهلت تمدیدی آن صاحبان کالای منتقل شده به انبارهای اختصاصی یا عمومی رسمی یا سردخانه اقدام به ترخیص قطعی کالای خود نکنند اداره گمرک مکلف است حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض متعلق به کالا را
از محل تضمین آن تامین و وصول و پروانه مربوط را صادر و برای صاحب کالا ارسال دارد.
فصل چهارم - کالای متروکه و تشریفات و مقرراتی که درباره آن باید انجام شود
ماده 74 - سرویس انبار هر یک از ادارات گمرک و بندر مکلف است در پایان هر هفته رییس اداره مربوط را با تسلیم گزارشی در دو نسخه از مقدار و نوع کالایی که مدت توقف مجاز آنها سپری گردیده مطلع نماید.
این گزارش باید حاکی از مشخصات زیر باشد:
1 - شماره ثبت دفتر انبار.
2 - تعداد و نوع بسته ها و علامت و شماره آنها.
3 - شماره اظهارنامه اجمالی و تاریخ تسلیم آن به گمرک .
4 - نام وسیله نقلیه .
5 - نام و نشانی شخصی (اعم از حقیقی یا حقوقی ) که کالا به نام او تحویل شده است .
6 - نام و نشانی محلی که کالا در آنجا قرار دارد (اماکن گمرکی به انبار اختصاصی یا انبار عمومی رسمی و سردخانه ).
7 - توضیح راجع به وضع کالا در حین ورود به انبار.
هرگاه در اسناد حمل نام و نشانی صاحب کالا تعیین نشده باشد و یا کالا به نام دارنده حواله نامه و متصدی حمل تحویل شده باشد باید به صراحت در گزارش مزبور قید شود. رییس اداره هرچه زودتر باید گزارش واصله را برای اقدام به متصدی نگاهداری حساب کالای متروکه گمرک ارجاع نماید.
تبصره - هرگاه در مدت یک هفته مذکور توقف هیچ کالایی از مدت مجاز تجاوز نکرده باشد گزارش منفی باید داده شود.
ماده 75 - متصدی نگاهداری حساب کالای متروکه موظف است بلافاصله ورقه اخطاریه برای ابلاغ به شخصی که کالا به نام و نشانی او تحویل انبار گمرک شده یا به متصدی حمل در صورتی که صاحب کالا یا نماینده او به نام و نشانی معلوم نباشد در دو نسخه تهیه و با امضا رییس گمرک یا قائم مقام او برای
شخص مزبور ارسال و پس از ابلاغ یک نسخه آن را دریافت دارد و اگر شخص مزبور یا متصدی حمل مقیم محل نباشد اخطاریه را با پست سفارشی ارسال و رسید اخطاریه یا رونوشت قبض نامه سفارشی را به پیش نویس اخطاریه ضمیمه نماید.
در ورقه اخطاریه علاوه بر ذکر تمام مشخصات مذکور در گزارش سرویس انبار و اینکه مدت توقف قانونی کالا در انبار منقضی شده باید به شخص مزبور یا متصدی حمل اعلام شود که چنانچه در مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه کالای خود را اظهار و از گمرک خارج نکند کالاهای مزبور فوری به فروش خواهد رسید.
در مورد کالایی که نام و نشانی متصدی حمل هم معلوم نباشد متصدی نگاهداری حساب کالای متروکه موظف است مشخصات کالا را در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار آگهی و در آن قید کند که کالا پس از 20 روز از تاریخ انتشار
آگهی به فروش خواهد رسید و یک نسخه از آگهی منتشره باید ضمیمه پرونده شود.
تبصره - کالایی که به علت اختلاف ارزش مقررات ماده 13 قانون امور گمرکی نسبت به آن اعمال خواهد شد ابلاغ اخطاریه موضوع این ماده ضرورت نخواهد داشت .
ماده 76 - سرویس انبار هر یک از ادارات گمرک و بندر پس از ارسال گزارش موضوع ماده 74 این آیین نامه برای رییس اداره مربوط دیگر نباید بدون اطلاع متصدی نگاهداری حساب کالای متروکه اظهارنامه های ارائه شده را از حیث موجودی کالا گواهی نماید.
ماده 77 - به مجرد این که بیست روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه به صاحب کالا یا متصدی حمل یا نشر آگهی سپری شد متصدی نگاهداری حساب کالای متروکه مکلف است اقلام کالای متروکه موجود را در فهرست مخصوص کالای متروکه ثبت و آن را نزد رییس گمرک ارسال دارد تا رییس مزبور دستور و ترتیب فروش کالای متروکه را به دهد و رییس گمرک موظف است مقدمات و ترتیب کار را طوری فراهم نماید
که عمل حراج یا مزایده کتبی با ارسال کالا به فروشگاه های دولتی یا تعاونی وابسته به دولت حداکثر چهار ماه بعد از انقضا مهلت 20 روز صورت گرفته و حساب کالای متروکه واریز و دفاتر مربوط تفریغ گردد.
تبصره - در ادارات گمرکی که برای کالای متروکه انبار مخصوص موجود باشد کالای متروکه با صدور پروانه ترانزیت داخلی به انبار مزبور نقل و در دفتر انبار مزبور ثبت می شود.
ماده 78 - قبل از اینکه کالا در حراج یا مزایده کتبی به معرض فروش گذارده شود یا برای فروش به فروشگاه ها ارسال گردد باید برای هر قسمت (پارتی ) کالا اظهارنامه گمرکی ورودی از طرف قسمت مربوط گمرک تنظیم و کالا به وسیله ارزیابان با حضور انباردار و بازرس اداره رسیدگی و مقدار و نوع
و ارزش و سایر مشخصات آن تعیین شود و در اظهارنامه قید و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض مربوط نیز احتساب شود. تبصره 1 - محاسبه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض کالای متروکه بر اساس مقررات عمومی صادرات و واردات سال ورود کالا به عمل خواهد آمد مگر
این که در سال فروش وجوه کمتری به واردات آن تعلق بگیرد که در این صورت محاسبه بر اساس سال فروش خواهد بود.
تبصره 2 - در موقع ارسال کالا به فروشگاه ها باید برای آن قبض تحویل کالا که حاکی از تمام خصوصیات آن باشد و به امضای تحویل دهنده و مسئول فروشگاه برسد صادر گردد.
ماده 79 - عمل حراج باید با حضور رییس اداره یا نماینده او و یک نفر بازرس اداره یا ماموری که از طرف اداره کل گمرک برای این منظور تعیین می شود و یک نفر قاضی به نمایندگی دادستان محل صورت بگیرد.
شرح هر قسمت از کالای متروکه که مستقلا حراج می شود باید در صورت مجلس جداگانه که در سه نسخه تنظیم و حاکی از تمام مشخصات کالای فروش رفته خواهد بود منعکس و به امضای نمایندگان مذکور در این ماده و همچنین به امضای خریدار و متصدی حراج برسد پس از فروش باید برای کالای فروش رفته سند فروش صادر و کالا به استناد سند مزبور از گمرک خارج شود.
یک نسخه از صورتمجلس برای سرویس انبار به منظور تفریغ دفتر انبار و نسخه دیگر برای همان منظور به متصدی نگاهداری حساب کالای متروکه تسلیم و یک نسخه در پرونده واریز ماحصل فروش بایگانی می شود.
تبصره 1 - گمرک مجاز است کالای متروکه و ضبطی را به هر مبلغ که باشد به هر یک از سه طریق حراج ، خرده فروشی ، در فروشگاه های دولتی و تعاونی و یا مزایده کتبی که مقتضی بداند به فروش برساند.
فروش به طریق مزایده تابع مقررات عمومی مربوط به مزایده اموال دولتی می باشد. هرگاه کالای متروکه در جلسه اول حراج به فروش نرسید اعضا کمیسیون حراج مذکور در این ماده می توانند فی المجلس و یا در جلسات بعد در قیمت عرضه شده در حراج تجدید نظر نموده و با رعایت صلاح دولت به هر قیمت در
حراج به فروش برسانند کالایی که در فروشگاه های دولتی و تعاونی فروخته می شود قبلا توسط هیاتی مرکب از نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و نماینده وزارت اقتصاد و نماینده گمرک باید قیمت گذاری گردد.
تبصره 2 - برای فروش کالا در حراج یا مزایده اداره گمرک یا هر اداره ای که تصدی فروش با او است باید مشخصات و خصوصیات کامل کالای عمده تجاری را حداقل 10 روز قبل از حراج یا مزایده به وسیله نشر آگهی در یک روزنامه کثیرالانتشار به اطلاع عامه برساند.
تبصره 3 - کار مزد حراج به ماخذ دو درصد به عهده خریداران است که از آن محل کارمزد مناسبی به تشخیص رییس اداره به حراجچی پرداخت می شود و سایر مخارج فروش حداکثر به ماخذ پنج درصد از حاصل فروش برداشت و در حساب مخصوص نگاهداری می شود و اداره گمرک مجاز است از این محل هزینه های نشر آگهی و دستمزد فروشندگان فروشگاه و سایر هزینه های مربوط را پرداخت کند.
تبصره 4 - کالای ممنوع و غیر مجاز به استثنای آنچه به علت مستعمل بودن غیر مجاز شناخته شده منحصرا باید در فروشگاه های دولتی و تعاونی و به طور خرده فروشی فروخته شود ولی سایر کالا را در فروشگاه های دولتی و تعاونی می توان به طور عمده نیز به فروش رسانید.
ماده 80 - رییس گمرک یا نماینده مخصوص او باید مراقبت نماید که کالای موضوع هر یک از آرتیکل های دفتر انبار جداگانه و بدون اختلاط به یکدیگر در معرض حراج یا مزایده گذاشته شده یا به فروشگاه ارسال گردد و صورتمجلس جداگانه برای هر یک تنظیم گردد ولی در هر حال مختار است که کالای موضوع
آرتیکل واحد را بنا به مصلحت به دفعات متعدد به معرض فروش بگذارد.
ماده 81 - هرگاه کالای متروکه از نوع کالای ممنوع یا غیر مجاز و یا مشروط باشد ارزیابان مکلفند بلافاصله برای آن صورتمجلس ضبط تنظیم و اداره ذیربط باید مراتب را به صاحب کالا و یا آورنده آن (در صورت مشخص نبودن نام و نشانی صاحب کالا) و همچنین در صورت معلوم نبودن آورنده وسیله درج آگهی
در یک روزنامه کثیرالانتشار ابلاغ نمایند. ابلاغ صورتمجلس ضبط مانع فروش کالای متروکه مزبور در صورتی که آن کالا طبق سایر مقررات و رعایت ماده 34 قانون امور گمرکی قابل فروش باشد نخواهد بود پس از فروش چنانچه حاصل فروش بیش از جمع حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض متعلق باشد وجوه اخیر از حاصل فروش برداشت و به درآمدهای مربوط منظور و مازاد تا پایان قطعی شدن عمل ضبط در سپرده باقی خواهد ماند و پس از قطعی شدن عمل ضبط وجه مزبور به درآمد متفرقه گمرکی منظور خواهد شد و در صورتی که حاصل فروش تکافوی پرداخت تمامی حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض را ننماید باید حاصل فروش یک جا به درآمد متفرقه گمرکی
منظور و مراتب به صاحب کالا اعلام شود.
تبصره 1 - کالایی که طبق مقررات قابل فروش نبوده و باید معدوم یا به موسسات عام المنفعه و خیریه به طور رایگان تحویل شود تا پایان قطعی شدن عمل ضبط باید نگاهداری و پس از آن معدوم یا به موسسات مزبور تحویل گردد.
تبصره 2 - در مواردی که کالای متروکه ممنوع یا غیر مجاز و یا مشروط به فروش می رسد در صورتی که قابل نمونه برداری باشد باید قبل از فروش نمونه کافی از کالا برداشته و لاک و مهر شده و تا هنگامی که عمل ضبط قطعی شود در محل مخصوصی نگاهداری گردد.
ماده 82 - کالای موجود در گمرک که دستور توقیف آن از طرف مقامات صالح داده می شود به استثنای مواردی که مقامات قضایی به استناد ماده پنج قانون مجازات عمومی دستور توقیف داده اند همین که مشمول مقررات کالای متروکه شد پس از انجام تشریفات مقرر و ارسال یک نسخه از آگهی موضوع ماده 75 این
آیین نامه به فروش خواهد رسید و پس از فروش نسبت به واریز حاصل فروش طبق ماده 81 و 86 این آیین نامه (حسب مورد) اقدام و مراتب به مقامات توقیف کننده اعلام و در صورتی که مازادی داشته باشد که متعلق حق صاحب کالا باشد به مقامات توقیف کننده تحویل خواهد شد.
ماده 83 - پس از انجام حراج یا تشریفات مزایده معامله آن کالا قطعی محسوب است و طرفین معامله (گمرک و خریدار) حق استفاده از هیچگونه اختیار فسخی را ندارند و حذف کلیه خیارات باید طبق مفاد این ماده در جلسه حراج یا مزایده به اطلاع مشتریان برسد و در صورتمجلس فروش تصریح گردد.
ماده 84 - بهای کالای متروکه در جلسه حراج نقدا وصول می شود ولی در موردمعاملات بیش از پنجاه هزار ریال رییس گمرک یا مامور مخصوص حراج می تواند در صورتی که خریدار کالا یک ربع بهای آن را فی المجلس پرداخته باشد برای پرداخت سه ربع دیگر آن مهلتی که از پانزده روز تجاوز نکند قائل شود این
مهلت به شرطی داده می شود که خریدار مزبور آن را کتبا تقاضا کرده و ضمن تقاضانامه خود تعهد و تقبل کرده باشد که هرگاه تا انقضا مهلت مزبور بقیه بهای کالا را نقدا نپردازد حق استرداد 25 درصد پیش پرداختی خود را نخواهد داشت و معامله منفسخ می شود در هر حال تحویل کالا موکول به پرداخت کلیه
بهای آن خواهد بود.
تبصره - شخصی که در جلسه حراج گمرک با پیشنهاد بالاترین بها برای کالای موضوع حراج برنده شده و معامله را به نام خود تمام می کند هرگاه فی المجلس تمام بهای کالا را نپردازد و یا با رعایت مقررات این ماده 25 درصد بها را نقدا تادیه ننماید معامله او منفسخ و کان لم یکن محسوب است و گمرک کالای
مزبور را دوباره به معرض فروش خواهد گذاشت ولی شخص مزبور دیگر حق شرکت در حراج و دادن پیشنهاد قیمت برای آن کالای بخصوص را نخواهد داشت مگر این که قبل از شروع به عمل حراج بعدی 25 درصد بهای پیشنهادی خود در حراج قبل را نقدا به عنوان سپرده به گمرک پرداخته باشد.
ماده 85 - هرگاه خریدار پس از پرداخت تمام بهای کالای خریداری خود به تحویل گرفتن آن از گمرک اقدام ننماید هزینه انبارداری آن کالا از تاریخ روز ششم جلسه حراج یا اخطاریه اصابت مزایده طبق مقررات مربوط به انبارداری کالای ورودی از خریدار دریافت می شود.
ماده 86 - بلافاصله بعد از فروش کالا باید اظهارنامه موضوع ماده 78 این آیین نامه از لحاظ محاسبه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض مقرر تکمیل و برای آن کالا پروانه گمرکی صادر و شماره و تاریخ و سایر مشخصات آن در دفاتر مربوط ثبت گردد.
مازاد حاصل فروش در مواردی که کالا به ضبط دولت درنیامده باشد تا مدت دو سال از تاریخ صدور پروانه و در صورت مراجعه صاحب کالا و ارائه کلیه اسنادی که برای ترخیص کالا ضرورت دارد قابل استرداد می باشد و بعد از مدت مزبور در اختیار دادستان شهرستانی که کالا در آنجا به فروش رفته گذارده می شود. گمرک مکلف است در موقع مطالبه مازاد از طرف صاحبان کالا از روی اسناد حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض متعلق را مجددا بر اساس تبصره 1 ماده 78 این آیین نامه محاسبه و در صورت لزوم اظهارنامه مکمل تنظیم و مازاد واقعی را به صاحب آن مسترد دارد.
تبصره 1 - هزینه انبارداری کالا که از حاصل فروش آن برداشته می شود از تاریخ تعلق تا تاریخ روز فروش آن در حراج یا مزایده کتبی با ارسال کالا به فروشگاه احتساب می شود مشروط بر این که تا چهار ماه بعد از اخطار 20 روزه موضوع ماده 77 این آیین نامه به فروش برسد در غیر این صورت هزینه انبارداری از تاریخ تعلق تا چهار ماه و بیست روز پس از تاریخ اخطار محسوب و موضوع می گردد.
تبصره 2 - در مواردی که حقوق گمرکی یا سود بازرگانی یا هزینه های گمرکی و یا عوارض کالای متروکه از روی ارزش باید احتساب شود و دسترسی به اسناد خرید کالا نباشد ارزش کالا برای محاسبه موقت وجوه مزبور مبلغ فروش کالا در حراج منهای 25 درصد می باشد.
ماده 87 - از حاصل فروش کالای متروکه بدوا به ترتیب هزینه حمل ترانزیت داخلی اداری و حق بیمه و هزینه فروش برداشت و چنانچه باقیمانده تمامی حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض متعلق را تکافو نکند با صدور پروانه و توضیح چگونگی عدم تکافو در آن یک جا به درآمد متفرقه
گمرکی منظور می گردد.
ماده 88 - نسبت به کالای متروکه ضبطی با رعایت تبصره 1 و 2 ماده 81 این آیین نامه به شرح زیر عمل می شود:
1 - جراید، کتب ، مطبوعات ، فیلم ، نوار پر شده ، صفحه گرامافون و تصاویر مخالف نظم عمومی و شئون ملی و عفت عمومی و یا مذهب رسمی کشور و همچنین کالایی که از نظر وزارت کشاورزی یا بهداری و یا سایر مراجع قانونی آلوده به آفت و یا غیر قابل مصرف یا فاسد تشخیص داده شود با حضور نماینده دادستان محل و با تنظیم صورتمجلس معدوم می گردد. کالایی که روی لفاف آنها یا روی خود آنها عبارت یا علامتی به شرح مذکور وجود داشته باشد لفاف آن معدوم و خود کالا نیز در صورتی که امکان حذف یا محو آن علائم یا عبارت نباشد به ترتیب فوق معدوم می گردد.
2 - اسلحه و مهمات جنگی و انواع مواد محترقه و منفجره و مواد اولیه آن که غیر قابل ترخیص تشخیص داده شود با دریافت رسید به وزارت جنگ تسلیم می شود.
تبصره - اسلحه شکاری و فشنگ شکاری و سایر لوازم شکار که ترخیص آنها از گمرک مستلزم ارائه پروانه وزارت جنگ می باشد فروخته می شود ولی تحویل آنها به خریدار موکول به ارائه پروانه در هر مورد خواهد بود.
3 - مسکوک غیر از طلا و نقره به خزانه واگذار می شود.
4 - ساکارین ، مرفین ، کوکایین و مواد مخدر دیگر و سایر داروها و سموم غیر قابل ترخیص به وزارت بهداری با دریافت رسید تحویل می شود.
5 - سایر کالا طبق تبصره 1 ذیل ماده 79 این آیین نامه به فروش می رسد یا با تشخیص وزیر دارایی به طور رایگان به موسسات عام المنفعه و خیریه واگذار می گردد.
تبصره 1 - در مواردی که ترخیص کالایی به علل بهداشتی ، ایمنی یا پیشگیری از تولید غیر سالم مواد دارویی ، آرایشی یا غذایی تابع مقررات و شرایط خاص شده باشد فروش آن توسط گمرک و تحویل به خریدار منوط به احراز شرایط و اجرای مقررات مربوط خواهد بود و در صورتی که احراز شرایط و اجرای مقررات مربوط ممکن نباشد کالا بلاعوض به موسسات دولتی ذیربط واگذار می شود و یا معدوم خواهد شد.
تبصره 2 - در مورد کالایی که با رعایت کلیه مواد این فصل قابل فروش یا واگذاری نباشد اداره گمرک می تواند هر دو سال یک بار با حضور یک نفر قاضی به نمایندگی دادستان محل و رییس گمرک و نماینده معرفی شده اداره کل گمرک و با تنظیم صورت مجلس به معدوم کردن آن اقدام نماید.
فصل پنجم - مسئولیت گمرک نسبت به کالای موجود در انبارها
ماده 89 - اداره کل گمرک و سازمان بنادر و کشتیرانی همه ساله در بودجه خود اعتبار کافی برای پرداخت احتمالی غرامت موضوع ماده 46 قانون امور گمرکی به صاحبان کالای مفقود شده یا آسیب دیده پیش بینی و منظور خواهند نمود.
ماده 90 - با توجه به مواد 45 و 46 قانون امور گمرکی در موارد مذکور نیز اداره گمرک غرامتی نخواهد پرداخت :
1 - در مواردی که فقدان و خسارت دیدگی کالا بر اثر سوانح غیر مترقبه طبیعی بوده است .
2 - هرگاه هنگام ارزیابی یا توزین و صورت برداری و نمونه برداری با حضور و مباشرت صاحب کالا یا نماینده او خسارتی به کالا وارد شود.
3 - هرگاه خسارت یا فقدان در اثنای حمل کالا از وسائل نقلیه به اماکن گمرکی قبل از تحویل شدن کالا از طرف متصدیان حمل به گمرک یا بندر اتفاق افتاده باشد.
ماده 91 - به مجرد وصول درخواست مبنی بر مطالبه غرامت منحصرا رییس گمرک یا بندر باید موضوع را مورد رسیدگی قرار دهد و پس از این که معلوم و محرز گردید که مورد مشمول ماده 46 قانون امور گمرکی و خارج از موارد ماده 90 این آیین نامه می باشد در مدتی که حداکثر از یک ماه تجاوز نکند پرونده کامل آن را که باید حاوی اصل درخواست و اسناد و مدارک مربوط و توضیحات ماموران مسئول و مستندات تحقیق و رسیدگی های محلی و تشخیص میزان غرامت و کیفیت تشخیص مزبور باشد با گزارش جامعی به اداره کل گمرک یا سازمان بنادر و کشتیرانی ارسال و پیشنهاد صدور اجازه پرداخت غرامت را بکند.
اداره کل گمرک یا سازمان بنادر و کشتیرانی پس از رسیدگیهای لازم در صورت تایید در مدتی که در هر حال نباید بیش از دو ماه از تاریخ وصول گزارش مزبور باشد اجازه پرداخت غرامت را به گمرک یا بندر محل خواهد داد.
ماده 92 - جبران خسارت صاحب کالا از طرف گمرک یا بندر رفع مسئولیت از انباردار و ماموران مربوط و یا سایر مسئولین نمی کند و بنابراین وجه خسارتی که از طرف گمرک یا بندر به ذیحق داده می شود به انضمام حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض که به کالای مفقود تعلق می گیرد
یا تفاوت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض که از خسارت دیدگی کالا به زیان دولت تمام می شود بر عهده مسئولین خواهد بود و غرامتی که از این لحاظ به عهده آنان ثابت شود از محل تضمین یا حقوق و مزایای اداری یا سایر اموال آنان برداشت و وصول خواهد شد.
تبصره 1 - چنانچه ثابت گردد که عمل فقدان یا کسر و نقصان کالا در اثر عوامل خارج از اختیار مسئولین بوده است غرامتی از آنان دریافت نخواهد شد.
تبصره 2 - مسئولیت ماموران مربوط مذکور در این ماده منحصر به مواردی که اداره گمرک یا بندر غرامتی به صاحب کالا می پردازد نیست بلکه ماموران مزبور مسئول هر کسر و نقصان و آسیب دیدگی و فقدان کالای سپرده به آنها می باشند ولو این که صاحب کالا درخواست پرداخت غرامت نکرده باشد و یا این که کالای مزبور ضبط یا به عنوان دیگری به ملکیت دولت درآمده باشد.
قسمت چهارم - ترخیص کالا
فصل اول - مقررات عمومی
ماده 93 - خروج کالای ورودی از گمرک مستلزم انجام تشریفات یکی از عناوین پنجگانه مذکور در ماده 19 قانون امور گمرکی می باشد.
تبصره - خروج کالای کابوتاژی متروکه و ضبطی که به معرض فروش گذارده شده و متکی به صورتمجلس فروش و قبض وصول بهای آن می باشد و همچنین کالای ضبطی که ظن قاچاق بودن آنها مرتفع شده مشمول این ماده نخواهد بود.
ماده 94 - برای خروج کالای وارده از گمرک تحت هر یک از عناوین پنجگانه مقرر در ماده 19 قانون امور گمرکی (به استثنای ترانزیت داخلی اداری ) صاحب کالا یا نماینده او باید اظهارنامه مخصوص آن عنوان را که اداره گمرک در اختیار اظهارکنندگان می گذارد در دو نسخه تنظیم و با قید تاریخ و امضا به ضمیمه اسناد خرید و صورت عدل بندی (در صورت تنوع کالا) و گواهی مبدا و بارنامه حمل به گمرک تسلیم نماید. برگ حواله یا قبض انبار که بایستی قبلا از طرف موسسه حمل و نقل (کشتیرانی ، هواپیمایی ، راه آهن یا هر بنگاه متصدی حمل که کالا را به گمرک تحویل داده است ) یا آورنده کالا به نام اظهارکننده
پشت نویسی شده باشد نیز باید به اظهارنامه ضمیمه شود.
تبصره - برای ترخیص کالای مسافری موضوع بندهای 5 تا 8 ماده 37 قانون امور گمرکی همچنین هدیه و سوغات که بهای سیف آن از ده هزار ریال تجاوز ننماید و همچنین نمونه های تجاری تسلیم سیاهه خرید و صورت عدل بندی و گواهی مبدا الزامی نیست .
ماده 95 - اشیا مذکور در زیر از قید تسلیم اظهارنامه و معاینه گمرکی جز در مورد ظن قوی به وجود قاچاق معاف است :
1 - نامه ، پاکت بیمه شده ، روزنامه ، مجله ، کاتالک و امثال آنها که به وسیله پست وارد شود.
2 - کیسه های حاوی نامه های پستی و بسته های مطبوعات در صورتی که ازطرف ماموران پست مهر وبه ماموران پست ایران تسلیم شود و کیسه های مزبور حاوی بسته های کالا حتی به عنوان نمونه نباشد.
تبصره - در مورد بسته های پیک سیاسی طبق مقررات فصل اول از قسمت هشتم این آیین نامه عمل می شود.
ماده 96 - اداره کل گمرک می تواند در صورت لزوم قبول هر یک از اظهارنامه های مذکور در ماده 19 قانون امور گمرکی را موکول به ارائه اسناد دیگری که قبلا اعلام خواهد شد بنماید.
ماده 97 - گمرک در همه موارد حق دارد از صاحب کالا بخواهد که صحت مندرجات اسناد و مدارک تسلیمی و صلاحیت صادرکننده آنها و مطابقت قیمت مندرج در سیاهه را با نرخ صادراتی و این که معامله تحت شرایط رقابت آزاد بین یک عمده فروش و یک خریدار مستقل از یکدیگر انجام یافته به تصدیق اتاق
بازرگانی کشور مبدا یا دفتر اسناد رسمی محل صدور آنها و گواهی کنسولگری دولت شاهنشاهی در کشور مبدا برساند.
ماده 98 - صاحب کالا یا نماینده قانونی او حق دارد قبل از تسلیم اظهارنامه طبق تقاضای کتبی و ارائه اسناد مالکیت با موافقت گمرک کالای خود را رویت و به توزین بسته ها یا باز کردن و دیدن محتویات آنها جهت به دست آوردن مشخصات مذکور و نمونه برداری و همچنین به خشک کردن کالا و تعویض لفاف
آن اقدام نماید.
اقدام مزبور باید با حضور و تحت نظارت مستمر ماموران مطلع و بصیر انجام بگیرد که اداره در ضمن صدور اجازه تعیین خواهد نمود.
هرگاه بر اثر باز کردن و بستن بسته ها به ترتیب فوق خسارتی به محتویات آنها وارد آید مسئولیت آن متوجه گمرک نخواهد بود و از بابت آن خسارت تخفیفی در حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض داده نخواهد شد.
تبصره - هرگاه صاحب کالا بخواهد اقدام به بازدید محتویات بسته ها و یا تغییر لفاف و یا خشک کردن کالا و یا سایر اعمالی که مستلزم تغییر در بسته بندی و دست خوردگی کالا باشد بکند باید مراتب را صریحا و به طور وضوح و تفکیک در درخواست خود قید نماید و ماموری که برای این کار تعیین می گردد
باید مراقبت نماید که غیر از آنچه صاحب کالا درخواست نموده و با آن موافقت شده عمل دیگری انجام نگیرد و همچنین قبل از انجام هر گونه عملی مامور باید مشخصات ظاهری بسته ها را از حیث نوع بسته و علامت و سالم بودن یا پاره گی و یا دستخوردگی داشتن صورتمجلس کرده سپس اجازه باز کردن آنها را
بدهد و پس از باز کردن بسته ها باید پر و یا خالی بودن و وزن خالص و نوع و جنس و مقدار و تعداد و سایر مشخصات کامل کالای محتوی تمام بسته یا بسته هایی را که مورد درخواست صاحب کالا بوده صورتمجلس نماید و در هر حال یک نسخه از صورتمجلس باید به انبار تسلیم شود.
ماده 99 - در مواردی که صاحب کالا یا نماینده قانونی او تعرفه صحیح کالای خود را نداند و یا در تشخیص آن تردید داشته باشد می تواند قبل از تنظیم اظهارنامه با تسلیم درخواست کتبی و ارائه اسناد مالکیت و الصاق نمونه کالا و مدارک مربوط به آن و با پرداخت هزینه آزمایش از رییس گمرک محل تعرفه بندی کالای خود را استعلام کند و پس از دریافت پاسخ کتبی و حصول اطلاع قطعی از تعرفه کالای خود به تنظیم اظهارنامه مبادرت نماید. در صورتی که تعرفه ابلاغ شده به درخواست کننده به کمیسیون رسیدگ به اختلافات گمرکی ارجاع و تعیین شده باشد قبول آن برای گمرک نسبت به مورد الزامی است در این مورد نمونه برداری به عهده صاحب کالا بوده و ماموران جز نظارت حق هیچگونه مداخله در آن را ندارند.
تبصره 1 - برای هر اظهارنامه باید یک درخواست جداگانه تنظیم و برای هر قلم کالا هزینه آزمایش جداگانه پرداخت شود.
تبصره 2 - اداره گمرک می تواند کالایی را که تشخیص مواد متشکله آن برای تعیین تعرفه آن کالا مورد نیاز باشد به آزمایشگاه ارسال دارد و در این صورت هزینه آزمایش آن را از صاحب کالا وصول خواهد کرد.
تبصره 3 - اشخاصی هم که می خواهند کالا به خارج سفارش دهند می توانند به منظور تحصیل اطلاع از تعرفه کالا و سایر شرایط ورود آن از اداره کل گمرک با ارسال نمونه و بیان مشخصات کالا و تصریح به این که حداکثر تا چه مدت کالای مورد نظر به ایران خواهد رسید تقاضای تعرفه بندی آن را بکنند این
تعرفه بندی وقتی برای ادارات گمرک الزام آور خواهد بود که از طرف اداره کل گمرک به استناد رای کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی ابلاغ شده و کالای مورد بحث برای یک بار گشایش اعتبار تا یک سال بعد از تاریخ تعیین تعرفه و ابلاغ آن به استعلام کننده وارد شده باشد به شرط آن که در سال ورود با رعایت مقررات صادرات و واردات مجاز و از هر لحاظ مشابه همان کالایی باشد که درخواست تعرفه بندی آن را نموده و در این قبیل موارد در موقع ترخیص اگر توجه شود که رای دیگری از طرف کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی در مورد همان نوع کالا صادر شده که به زیان واردکننده باشد مورد مشمول بند 1 ماده 326 این آیین نامه خواهد بود.
ماده 100 - کالای چند ارتیکل از یک فهرست کل بار (مانیفست ) یا بارنامه حمل را ولو کالای واحد و به نام شخص واحد وارد شده باشد نمی توان در یک اظهارنامه اظهار نمود ولی صاحب کالا حق دارد برای یک ارتیکل کالای متعلق به خود در صورتی که بیش از یک بسته باشد در چند نوبت اظهارنامه های متعدد تنظیم و تسلیم نماید در هر حال محتوی یک بسته کالا را نمی توان تفکیک و تقسیم و برای هر قسمت اظهارنامه تنظیم و قبول نمود مگر در مواردی که قسمتی از محتویات بسته مزبور غیر مجاز باشد یا برای قسمتی از آن
اظهارنامه اعاده تنظیم شده باشد و یا کتبا درخواست واگذاری به گمرک بنماید.
ماده 101 - صاحب کالا اظهارنامه را از لحاظ اطلاعاتی که از ناحیه وی باید اعلام شود از روی قبض انبار و بارنامه و اسناد خرید تکمیل و بدوا به قسمت فنی گمرک تسلیم می کند، قسمت فنی مکلف است اظهارنامه و اسناد ضمیمه آن را مورد بررسی قرار داده و معلوم نماید:
1 - اظهارنامه خط خوردگی نداشته باشد.
2 - تمام قسمت هایی که باید از طرف صاحب کالا تنظیم و تکمیل شود نوشته
شده باشد.
3 - تمام اسنادی که باید ضمیمه اظهارنامه باشد ضمیمه شده باشد.
4 - مالکیت کسی که اظهارنامه به نام او تسلیم شده محرز و واجد شرایط برای ترخیص کالا باشد.
5 - چنانچه تنظیم و تسلیم کننده اظهارنامه غیر از صاحب کالا باشد شخص مزبور دارای وکالت یا نمایندگی برای ترخیص کالا باشد و برگ وکالت یا نمایندگی یا فتوکپی آنها ضمیمه باشد و در برگ وکالت یا نمایندگی حدود اختیارات وکیل یا نماینده طبق ماده 381 این آیین نامه تعیین شده باشد و در
صورتی که ترخیص کننده حق العمل کار گمرک باشد نامبرده کارت حق العمل کاری گمرک را دارا باشد.
6 - در اظهارنامه مشخصات کامل کالا از لحاظ نام و شماره تعرفه گمرکی و نوع و تعداد و وزن و ارزش و ماخذ احتساب حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض مربوط قید شده و اظهار طبق مقررات این فصل به طور صحیح به عمل آمده باشد.
7 - اسناد ضمیمه با مشخصاتی که از کالا در اظهارنامه نوشته شده تطبیق نماید و ارقام آن هم با حروف و هم با عدد نوشته شده باشد.
8 - محاسبه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه گمرکی و عوارض نوشته شده صحیح باشد و در صورت احراز و مثبت بودن مراتب بالا اظهارنامه را به اسناد لاک و مهر و سپس ثبت دفتر نموده و برای پرداخت وجه آن به صندوق ارسال دارد و الا آن را برای تکمیل یا اصلاح یا تجدید به تسلیم کننده مسترد کند. صاحب کالا پس از پایان کار اظهارنامه در قسمت فنی و وصول آن به صندوق باید مبلغی را که خود تعیین و محاسبه کرده و در اظهارنامه نوشته به صندوق پرداخت کند.
تبصره - معرفینامه رسمی موسسات دولتی در مورد کالای متعلق به آنها و سفارتخانه ها با گواهی وزارت امور خارجه نسبت به کالای متعلق به سفارتخانه ها به جای وکالتنامه رسمی پذیرفته خواهد شد.
ماده 102 - پس از ثبت مشخصات اظهارنامه در دفتر قسمت فنی گمرک شماره ردیف دفتر مزبور با قید تاریخ در روی اظهارنامه منعکس و کالا از تاریخ پرداخت حقوق گمرکی و عوارض و هزینه های مربوط اظهار شده تلقی می گردد و در مورد بسته های پستی که به جای اظهارنامه اعلامیه پستی به گمرک تسلیم می شود
ارائه و ثبت اعلامیه در قسمت فنی گمرک اظهار محسوب می شود.
ماده 103 - هرگاه صاحب کالا پس از تسلیم اظهارنامه به گمرک متوجه شود که در تنظیم آن اشتباهی رخ داده است می تواند با تسلیم درخواست کتبی و بیان چگونگی اشتباه اجازه اصلاح اظهارنامه را از رییس گمرک تقاضا کند ولی رییس گمرک فقط وقتی می تواند به چنین تقاضایی ترتیب اثر بدهد که عملیات
ارزیابی کالای موضوع آن اظهارنامه آغاز نشده باشد.
در این صورت تقاضانامه باید با قید تاریخ در دفتر نماینده ثبت و به اظهارنامه لاک و مهر شود تا تشریفات ارزیابی خاتمه یابد و در صورتی که در اثر رسیدگی ادعای صاحب کالا تایید شد رفع اشتباه به عمل آید.
ارزیابی کالا وقتی آغاز شده محسوب می گردد که اظهارنامه از طرف متصدی سرویس ارزیابی به نام ارزیابان ظهرنویسی شده باشد.
ماده 104 - اگر صاحب کالا که برای ترخیص کالای خود اظهارنامه تحت یکی از عناوین پنجگانه تسلیم کرده است از عنوان مذکور عدول کرده بخواهد تحت عنوان دیگری اظهارنامه به دهد به جز در مورد کالای مشمول تبصره ذیل این ماده به دو شرط به شرح زیر قبول می شود:
1 - کالای مورد اظهارنامه از گمرک خارج نشده و کلا در گمرک موجود باشد.
2 - هرگاه اظهارنامه اولی طبق مقررات این آیین نامه مستلزم پرداخت جریمه باشد صاحب کالا جریمه مقرر را قبلا پرداخته باشد.
تبصره - در موردی که صاحب کالا برای ترخیص کالای ممنوع الورود یا غیر مجاز یا مشروط اظهارنامه به عنوان ورود قطعی به کشور یا اظهارنامه ترانزیت داخلی تسلیم کرده باشد حق تبدیل عنوان اظهارنامه را ندارد. مگر این که کالا با نام و مشخصات کامل و صحیح اظهار شده باشد که در این صورت طبق مفاد ماده 31 قانون امور گمرکی صاحب کالا یا نماینده او فقط می تواند آن را در ظرف سه ماه از کشور خارج سازد.
ماده 105 - متصدی سرویس ارزیابی موظف است همین که اظهارنامه با رعایت مقررات فصل یکم این قسمت تکمیل و به او تسلیم شد آن را در دفتر مخصوص توزیع کار (کوتاژ) ثبت و دو نفر از ارزیابان قسمت خود را برای ارزیابی کالا تعیین و نام آنها را هم در پشت اظهارنامه و هم در دفتر توزیع کار نوشته سپس اظهارنامه را با اخذ رسید به یکی از آنان که ارشدیت دارد تسلیم کند.
تبصره - در موارد کافی نبودن تعداد ارزیابان و کثرت کار روزانه متصدی سرویس ارزیابی می تواند یک نفر ارزیاب برای ارزیابی تعیین نماید.
ماده 106 - دفتر توزیع کار مذکور در ماده 105 این آیین نامه باید در مقر کار شخص متصدی سرویس ارزیابی به مسئولیت او نگاهداری و اطلاعات زیر در آن منعکس باشد:
1 - شماره ردیف .
2 - تاریخ و شماره ثبت قسمت فنی .
3 - تاریخ تسلیم اظهارنامه به سرویس ارزیابی .
4 - نام و نشانی صاحب کالا.
5 - نام و نشانی وکیل او (در صورتی که اظهارنامه را وکیل صاحب کالا تنظیم و تسلیم کرده باشد).
6 - مشخصات کالا به شرحی که در اظهارنامه نوشته شده .
7 - نام ارزیابان که معاینه و ارزیابی کالا به آنان ارجاع شده .
8 - تاریخ تسلیم اظهارنامه به ارزیابان .
9 - تاریخ اعاده اظهارنامه از طرف ارزیابان .
10 - نتیجه ارزیابی به شرحی که ارزیابان نوشته اند.
11 - شماره و تاریخ ثبت اظهارنامه متمم در دفتر توزیع کار (در صورت کشف اظهار خلاف واقع ).
12 - شماره و تاریخ پروانه گمرکی .
13 - ملاحظات و توضیحات .
فصل دوم - ارزیابی
ماده 107 - معاینه و ارزیابی کالای اظهار شده به گمرک از مشخصات ظاهری بسته ها شروع می شود بنابراین ارزیابان گمرک مکلفند مجموع بسته های مربوط به یک اظهارنامه را به دقت شمرده و به نوع بسته ها (صندوق ، عدل ، یا هر نوع بسته دیگر) و علامت و شماره آنها را یک به یک رسیدگی کرده با مندرجات
اظهارنامه تطبیق نمایند و اگر اختلافی نداشت به ارزیابی و معاینه محتویات بسته ها با رعایت اصول مقرر در این فصل اقدام کنند.
تبصره - هرگاه اختلافی در تعداد بسته ها یا نوع یا علامت یا شماره آنها دیده شود ارزیابان باید عمل ارزیابی را در همان جا متوقف کرده و اظهارنامه را پس از شرح موارد اختلاف در ظهر آن به متصدی سرویس ارزیابی مسترد دارند تا به اطلاع و دستور رییس گمرک یا قائم مقام او نسبت به اختلاف و علت منشا آن رسیدگی شود. اگر در اثر این رسیدگی محقق گردید که اختلاف مشهود ناشی از اشتباه صرف بوده و سو نیتی وجود نداشته باشد دستور رفع اختلاف به نحو مقتضی در متن یا ظهر اظهارنامه داده خواهد شد و اگر سو نیتی تشخیص شود دستور تنظیم صورت مجلس تخلف و تعقیب متخلف طبق مقررات مربوط صادر می گردد.
ماده 108 - برای تحقیق صحت مندرجات اظهارنامه نسبت به مشخصات محتویات بسته ها به طور کلی باید بسته های موضوع هر اظهارنامه کلا بازو به محتویات آنها از لحاظ نوع جنس و مقدار و ارزش و وزن و مشخصات دیگری که ملاک تشخیص تعرفه بندی یا ماخذ پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض متعلق باشد به تفصیل رسیدگی شود و هرگاه بسته ها از حیث حجم یا وزن یا نوع جنس یکسان و یکنواخت باشند به حسب اهمیت کم و کیف کالا به باز کردن و رسیدگی نمودن محتویات یک یا چند بسته که ارزیاب انتخاب می نماید اکتفا و از باز کردن بقیه بسته ها صرفنظر خواهد شد و اگر بسته ها از حیث حجم و وزن و نوع جنس یکسان نبوده ولی کالا دارای صورت عدل بندی یا فهرستی باشد که نوع جنس و وزن و ارزش و مقدار و محتویات هر یک از بسته ها را جداگانه نشان دهد در این صورت نیز ارزیاب می تواند به باز کردن و رسیدگی نمودن یک یا چند بسته که انتخاب می نماید اکتفا نماید مشروط بر این که در مشخصات آن عده از بسته ها که رسیدگی شده با مندرجات صورت عدلبندی یا فهرست مزبور اختلافی بیش از پنج درصد دیده نشود و در غیر این صورت و همچنین در مواردی که بسته ها از حیث حجم یا وزن یا نوع جنس یکسان نبوده و فهرست یا صورت عدلبندی نداشته باشد تمام بسته ها بدون استثنا باید بازو مورد معاینه و رسیدگی قرار گیرد.
تبصره - تفاوت پنج درصد یا کمتر هرگاه به زیان دولت مشهود افتد و صاحب کالا حاضر شود که برای تفاوت تمام بسته ها به نسبتی که از رسیدگی به بسته های باز شده به دست آمده است اظهارنامه متمم تسلیم و وجوه متعلق به فاوت مجموع بسته ها را به پردازد گمرک می تواند اظهارنامه متمم را پذیرفته حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض مابه التفاوت را دون اخذ جریمه دریافت نماید لیکن اگر صاحب کالا به این امر راضی نشود اموران گمرک تمام بسته ها را بازو رسیدگی و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و زینه های گمرکی و عوارض تفاوت را به ماخذ نتیجه حاصل احتساب و دریافت واهند داشت و هرگاه تفاوت مزبور به نصابی که مستلزم پرداخت جریمه اظهار خلاف واقع در این مورد است (بیش از پنج درصد) برسد جریمه متعلق نیز دریافت خواهد شد.
هرگاه تفاوت پنج درصد یا کمتر به زیان صاحب کالا دیده شود اظهارنامه تسلیمی کماکان صحیح تلقی و پذیرفته می شود مگر این که صاحب کالا راضی نشده اصلاح اظهارنامه را به نسبت تفاوت مشهود تقاضا کند در این صورت نیز بسته ها باید کلا بازو رسیدگی شود و چنانچه در این رسیدگی کلی تفاوتی به زیان صاحب کالا مشهود افتد اجازه اصلاح اظهارنامه به نفع صاحب کالا از طرف رییس گمرک داده می شود.
ماده 109 - از انواع نخ و کاغذ و مقوا و منسوجات و هر کالای دیگری که الصاق نمونه آن به اظهارنامه میسر باشد باید یک نمونه به اظهارنامه الصاق و با مهر اداره لاک و مهر شود.
ماده 110 - هرگاه در نتیجه ارزیابی بین مندرجات اظهارنامه و مشخصات مشهود کالا اختلافاتی کشف شود ارزیابان موظفند اختلافات مشهود را در ذیل اظهارنامه مشروحا نوشته و امضا نمایند و به جز موارد مشمول مواد 111 و 112 این آیین نامه بلافاصله صورت مجلس تخلف حاکی از شرح اختلاف از طرف متصدی سرویس ارزیابی تنظیم و به ضمیمه اظهارنامه و منضمات آن برای تعیین جریمه به رییس اداره یا قائم مقام او تسلیم می شود.
ماده 111 - هرگاه در اثر ارزیابی اختلافاتی که مستلزم دریافت تفاوت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض نباشد کشف شود (مانند این که نام یکی از دو نوع کالای مجاز که حقوق گمرکی آنها یکسان است به جای نام دیگری در اظهارنامه نوشته شده باشد) در این صورت نیز مشهودات
ماموران باید در ذیل اظهارنامه قید و بدون تنظیم صورت مجلس تخلف با اطلاع رییس گمرک یا قائم مقام او اجازه اصلاح مورد اشتباه داده شود.
ماده 112 - اگر صاحب کالا مشخصات کالای خود را به زیان خود اظهار کرده باشد و مراتب بر اثر ارزیابی کشف شود ارزیابان مکلفند مشهودات خود را ذیل اظهارنامه بنویسند و آن را به متصدی سرویس ارزیابی مسترد دارند.
در چنین مواردی متصدی سرویس ارزیابی موظف است مراتب را به صاحب کالا اعلام کند و صاحب کالا می تواند در متن یا ظهر همان اظهارنامه به استناد نوشته ارزیاب تقاضای استرداد اضافه پرداختی را بکند در این صورت رییس گمرک یا قائم مقام او پس از رسیدگی در ذیل گزارش متصدی سرویس اجازه صدور حکم
استرداد را خواهد داد.
تبصره - هرگاه صاحب کالا یا نماینده او به علت ناچیزی مابه التفاوت یا به سبب تسریع در کار خود مایل به درخواست استرداد نباشد باید انصراف خود را در متن یا ظهر اظهارنامه نوشته و امضا نماید در چنین مواردی دیگر صاحب کالا یا نماینده او حق درخواست استرداد اضافه پرداختی را نخواهد داشت .
ماده 113 - ارزیابان موظفند ارزیابی را با رعایت کامل اصول و ترتیبی که در این فصل مقرر گردیده شروع و جزییات عمل را که به تدریج انجام می دهند به ترتیب در پشت اظهارنامه بلافاصله یادداشت نمایند.
ماده 114 - ارزیابان موظفند اظهارنامه هایی که به آنها تسلیم می شود حداکثر تا 24 ساعت بعد نتیجه ارزیابی کالا را در پشت اظهارنامه نوشته و تکمیل و به متصدی سرویس ارزیابی تسلیم نمایند و اگر در ضمن ارزیابی به مشکلاتی برخورد نمایند آن را نیز گزارش دهند.
ماده 115 - هر اظهارنامه که پس از انجام ارزیابی به متصدی سرویس ارزیابی مسترد می شود باید از لحاظ تعرفه بندی و حساب حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض از طرف متصدی مزبور کاملا رسیدگی و پس از حصول اطمینان از این که ارزیابان مربوط وظایف خود را کاملا انجام داده اند و از این که تعرفه بندی و حساب وجوه مندرج در اظهارنامه صحیح و بی اشتباه است ذیل اظهارنامه را با قید تاریخ امضا نماید. در مورد اظهارنامه هایی که اختلافاتی در آنها کشف شده و آن اختلافات مستلزم دریافت تفاوت یا جریمه یا هر دو باشد بعد از تسلیم اظهارنامه متمم از طرف صاحب کالا و پرداخت تفاوت و جریمه و صدور پروانه متمم اظهارنامه ها را امضا خواهد نمود.
ماده 116 - متصدی سرویس ارزیابی می تواند در عملیات ارزیابی کالا با ماموران خود شرکت داشته و عملیات آنان را کنترل کرده و نتیجه را در دفتر توزیع کار منعکس کند.
ماده 117 - متصدی سرویس باید دائما مراقب باشد که ارزیابان تحت اختیار او تمامی وظایفی را که به عهده آنان است با نهایت دقت و سرعت انجام دهند و هر گونه تخلفی از آنان در اجرای وظایف مقرر مشاهده نماید اعم از جزئی یا مهم در دفتر توزیع کار در ستون توضیحات منعکس کرده مراتب را به رییس گمرک گزارش نماید.
ماده 118 - متصدی سرویس ارزیابی موظف به دقت در نگاهداری اظهارنامه های دریافتی خود می باشد و باید مراقبت نماید اظهارنامه پس از پرداخت وجوه مربوط هیچوقت از اختیار ماموران خارج نگردد. بعد از خاتمه تشریفات و تسلیم پروانه به اظهارکننده جهت ترخیص کالا باید اظهارنامه را با تمام منضمات آن با اخذ رسید کتبی به قسمت مربوط که مامور تحویل گرفتن آن است تسلیم نماید.
ماده 119 - رییس گمرک حق دارد در هر مورد که متقضی بداند کالایی را که ارزیابی آن انجام یافته است مورد بازدید قرارداده آن کالا را شخصا یا به وسیله هر مامور دیگری از ماموران اداره خود مجددا ارزیابی و معاینه نماید.
ماده 120 - کلیه مامورانی که به اقتضای وظایف محوله امضایی در اظهارنامه می نمایند مکلفند قبل از امضا نام و نام خانوادگی خود را در محل مخصوص نوشته و سپس در ذیل آن امضا نمایند.
ماده 121 - هرگاه از طرف اظهارکننده سیاهه خرید به گمرک تسلیم نشود و یا ارزش مندرج در سیاهه خرید قابل قبول تشخیص نگردد ضوابط و نحوه تعیین ارزش موضوع ماده 11 قانون امور گمرکی به شرح زیر خواهد بود:
1 - در صورتی که کالای مثل یا مشابهی با ارزش قابل قبول سابقه ترخیص داشته باشد ارزش کالا با مقایسه با ارزش کالای صادراتی مثل یا مشابه به شرط این که از همان کشور مبدا و همزمان با تاریخ خرید کالای مورد اختلاف خریداری شده باشد تعیین می شود.
تبصره 1 - منظور از (همزمان ) زمانی است که در آن مدت بهای فروش کالادرکشور مبدا ثابت بوده است .
تبصره 2 - تشخیص نامتناسب بودن ارزش از طرف گمرک در هر مورد باید مبتنی بر دلیل موجه و یا مستند به اسناد قابل قبول باشد.
2 - در مواردی که ارزش بر اساس فهرست قیمتهای صادراتی و یا از روی فهرست قیمتهای کشور مبدا منهای تخفیف یا جوائز صادراتی عادله یا بازپرداختهای مالیاتی و گمرکی تعیین می شود فهرست مورد استناد باید مستقیما از طرف سازندگان کالا صادر و جنبه عمومی داشته و همچنین صحت مندرجات آن به وسیله مقامات صلاحیتدار کشور مبدا گواهی و از طرف ماموران کنسولی دولت شاهنشاهی و یا دفتر اسناد رسمی محل تصدیق امضا شده باشد.
تبصره 1 - میزان تخفیف صادراتی قابل قبول از روی فهرست قیمتهای عمده فروشی داخلی کشور صادرکننده حداکثر بیست درصد و از روی فهرست قیمتهای خرده فروشی آنها حداکثر چهل درصد خواهد بود. در صورتی که معاملات داخلی در کشور مبدا مشمول مالیاتهای غیر مستقیم باشد اینگونه مالیاتهای جزئی از قیمت عمده فروشی یا خرده فروشی محسوب نخواهد شد.
تبصره 2 - جوائز صادراتی و یا بازپرداختهای مالیاتی و گمرکی که معمولا از طرف دولتها یا سایر مقامات رسمی به صادرکنندگان محلی اعطا می گردد وقتی مورد قبول خواهد بود که یا از طرف نمایندگیهای بازرگانی کشورهای خارج در ایران رسما اعلام و یا از طرف نمایندگیهای ایران در خارج مورد تایید قرار
گیرد.
3 - در مواردی که ارزش عمده فروشی کالای وارداتی در ایران ملاک تعیین ارزش قرار می گیرد ارزش عمده فروشی عبارت از قیمتی است که توسط خریدار مستقیما به واردکننده آن کالا پرداخت می شود و چنانچه به بهای عمده فروشی دسترسی نباشد قیمت خرده فروشی در بازار منهای 20 درصد مبنای تعیین ارزش
عمده فروشی داخلی خواهد بود.
تبصره - میزان سود عادله موضوع تبصره ذیل ماده 11 قانون امور گمرکی 15 درصد می باشد.
فصل سوم - ترانزیت داخلی
ماده 122 - ترانزیت داخلی عبارت از آن است که کالای گمرک نشده از گمرک خانه مجاز به گمرک خانه دیگری حمل و تحویل شود. در این آیین نامه گمرک خانه های مزبور برای رعایت اختصار به ترتیب گمرک مبدا و گمرک مقصد نامیده می شود.
تبصره - در نقاطی که ادارات سازمان بنادر و کشتیرانی وجود دارد حمل کالا تحت عنوان ترانزیت داخلی اداری موضوع تبصره 2 ماده 18 قانون امور گمرکی در هر مورد با موافقت قبلی اداره بندر محل انجام خواهد گرفت .
ماده 123 - اگر بعد از تسلیم اظهارنامه قطعی برای ترخیص کالا در اثر بروز اختلاف نظر در طبقه بندی یا تعرفه بندی و یا تعیین ارزش کالا تقاضای ترانزیت داخلی شده باشد گمرک مبدا باید ضمن قبول تقاضا جریان را مشروحا گزارش و اظهارنامه تسلیمی را نیز به ضمیمه گزارش به گمرک مقصد ارسال و شماره و تاریخ گزارش را در متن اظهارنامه و پروانه ترانزیت داخلی قید و در صورتی که اختلاف مشهود مستلزم ضبط کالا یا اخذ جریمه باشد یک برگ از اخطاریه ابلاغ شده موضوع ماده 31 قانون امور گمرکی یا صورت مجلس تخلف تنظیم شده را که در آن میزان جریمه نیز تعیین شده باشد باید ضمیمه اظهارنامه نموده و در متن گزارش به آن اشاره نماید.
ماده 124 - در مورد کالایی که ورود قطعی آن طبق قوانین مخصوص ممنوع و یا طبق مقررات عمومی صادرات و واردات غیر مجاز یا مشروط شناخته شده یا به شود موافقت با حمل ترانزیت داخلی شخصی (جز در مواردی که ترانزیت داخلی در اجرای ماده 123 این آیین نامه باشد) و حمل یکسره موکول به موافقت اداره کل گمرک در هر مورد می باشد.
ماده 125 - صاحب کالا در مورد ترانزیت داخلی شخصی و حامل در مورد حمل یکسره باید اظهارنامه ترانزیت داخلی را در سه نسخه تنظیم و به گمرک مبدا تسلیم نماید. اظهارنامه ترانزیت داخلی باید مبین تعداد، نوع بسته ، علامت ، شماره و وزن با ظرف بسته ها و همچنین نام و نوع جنس (مطابق شرح و توصیفی که در جدول قانون امور گمرکی مذکور است ) و وزن خالص و ارزش کالای محتوی در
بسته ها و مشخصات وسیله حمل و نام گمرک مقصد باشد و صاحب کالا یا حامل (در مورد حمل یکسره ) در متن اظهارنامه ملزم و متعهد شود که بسته ها را به همان ترتیب و بدون هیچگونه تصرف و تغییری با پلمتهای گمرکی و در مدتی که از طرف گمرک مبدا تعیین و در پروانه ترانزیت داخلی قید می شود به گمرک مقصد تحویل دهد قبض انبار و حواله نامه متصدی حمل کالا از خارج (موسسه کشتیرانی هر بنگاه حمل و نقل دیگر) و یک نسخه اصل یا رونوشت مصدق سیاهه خرید الا و فهرست عدل بندی (در صورت تنوع کالا) و همچنین وکالتنامه رسمی و ثبتی در صورتی که اظهارکننده وکیل صاحب کالا باشد) باید ضمیمه اظهارنامه رانزیت داخلی گردد.
تبصره 1 - اصول تنظیم و تسلیم اظهارنامه به گمرک و طرز رسیدگی به لاحیت اظهارکننده و سایر شرایط و مقررات مربوط به تنظیم و تسلیم و قبول ظهارنامه های ترانزیت داخلی و ارزیابی و معاینه آنها همچنین کیفر اظهار لاف واقع مکشوفه در آنها همان است که در مورد اظهار ورود قطعی کالا طبق واد مربوط این آیین نامه مقرر است .
تبصره 2 - نسبت به کیسه های حاوی مرسولات پستی و بسته های پستی که از رز تحت ترانزیت داخلی حمل می گردد و همچنین محمولات راه آهن دولتی در مورد مل یکسره تقاضای اداره پست محل یا راه آهن همچنین تعهد کتبی اداره های زبور به عنوان سپرده حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض پذیرفته می شود.
تبصره 3 - در بارنامه هایی که مقصد (محل تحویل کالا) نقاط داخلی کشور عیین شده باشد و حامل بخواهد کالا را از اولین اداره یا دفتر گمرکی به قصد یا نزدیکترین گمرک به مقصد حمل نماید بارنامه مزبور به منزله اعطای کالت و نمایندگی جهت تنظیم اظهارنامه ترانزیت داخلی به حامل با اختیارات ام بوده و دیگر از حامل وکالت نامه رسمی و ثبتی مطالبه نمی شود.
تبصره 4 - در صورتی که کالا به وسیله راه آهن دولتی و یا سایر موسسات دولتی و یاموسسات حمل و نقل معرفی شده از طرف وزارت دارایی مستقیما از گمرک مبدا به گمر مقصد ترانزیت داخلی گردد می توان به بازرسی ظاهری کالا (نوع بسته ، علامت و شماره و در صورت لزوم وزن با ظرف ) اکتفا نمود ولی در
این صورت تمام بسته های کالای ترانزیت داخلی باید تحت مراقبت ماموران ارزیابی نخ یا سیم کشی و هر یک از آنها پلمت گردد و در صورتی که وسیله حمل ز هر حیث سالم و بی عیب و بدون شکاف و شکستگی بوده و چفت و بست دریچه های ن طوری محکم و اطمینان بخش باشد که باز کردن آنها بدون شکستن مفتول و لمت غیر ممکن باشد و در آن وسائل غیر از کالای ترانزیت داخلی کالای دیگری ارگیری نشده باشد و بارگیری محموله ترانزیت داخلی تحت نظارت مستمر اموران گمرک صورت گرفته باشد و محموله به نام گمرک مقصد (نه به نام صاحب الا) تسلیم موسسه حمل شده و بارنامه حمل به نام گمرک مقصد صادر شده باشد ه جای پلمت کردن هر بسته می توان هر یک از در یا دریچه های وسیله حمل را لمت کرد.
تبصره 5 - در مورد ترانزیت داخلی اداری و یا کالایی که در داخل گمرک ازصدور پروانه ترانزیت داخلی جا به جا می شود ضمیمه کردن حواله متصدی حمل قبض انبار لازم نیست لیکن بعدا که صاحب کالا برای ترخیص کالای خود به گمرک قصد مراجعه می کند و یا در مواردی که غرامت یا مازاد حاصل فروش کالای تروکه به صاحب کالا پرداخت می شود ذینفع باید قبض انبار گمرک مبدا و حواله امه متصدی حمل را به گمرک مقصد تسلیم نماید.
ماده 126 - حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض محموله ترانزیت داخلی ه در مقصد پرداخت می گردد باید قبل از تحویل گرفتن آن از گمرک مبدا از رف صاحب کالا نقدا به طور سپرده پرداخت شود ولی هزینه های گمرکی نقدا و به ور قطع دریافت می گردد و در صورت کسر و فقدان تمام یا قسمتی از کالا قبل
از وصول به گمرک مقصد حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض کالای از بین فته از سپرده ماخوذه تامین و در صورتی که تعهد دیگری نیز اخذ شده باشد رای انجام آن تعقیب می شود.
تبصره 1 - در مورد کالایی که با وسائل حمل و نقل دولتی حمل می شود در ورتی که آن کالا به نام گمرک مقصد (نه به نام صاحب کالا یا عنوان دیگر) حویل بنگاه حمل و نقل دولتی به شود ممکن است به جای سپرده نقدی مانت نامه بانکی یا سفته قابل قبول پذیرفته شود.
تبصره 2 - هزینه انبارداری که از محموله ترانزیت داخلی برای مدت توقف ن در گمرک مبدا یا بندر اخذ می شود صورت علی الحساب خواهد داشت باین توضیح ه در موقع ترخیص قطعی آن محموله در گمرک مقصد هزینه مزبور برای تمام مدت علق (با توجه به تبصره 4 ماده 4 این آیین نامه ) در بنادر یا ادارات گمرک
مبدا و مقصد احتساب و مبلغی که در مبدا دریافت شده و صورت علی الحساب دارد سر و مابقی آن دریافت می گردد.
ماده 127 - اداره گمرک می تواند در مواردی که مقتضی بداند بدرقه شدن الا را به وسیله ماموران گمرک در تمام مدت حمل شرط اجازه صدور ترانزیت اخلی قرار دهد.
ماده 128 - پروانه ترانزیت داخلی در سه نسخه صادر می گردد که یک نسخه ه عنوان سوش در گمرک محل باقی و یک نسخه به انضمام یکی از نسخ اظهارنامه ز طرف گمرک مبدا مستقیما به عنوان گمرک مقصد فرستاده می شود یک نسخه دیگر ه ضمیمه یک نسخه از اظهارنامه به صاحب کالا یا نماینده قانونی او تسلیم
می گردد که به موجب آن کالای خود را از گمرک تحویل گرفته و به گمرک مقصد تسلیم نماید.
ماده 129 - پس از وصول کالا به مقصد تعداد و علائم و پلمتهای بسته ها از طرف ماموران مربوط گمرک مقصد با حضور حامل کالا رسیدگی و با مندرجات پروانه و اظهارنامه تطبیق می شود و در صورتی که اختلافی مشاهده نگردد کالا به انبار تحویل شده قبض انبار صادر و به حامل تسلیم می گردد.
علاوه بر صدور این قبض ورود محموله به مقصد با قید تاریخ در ذیل پروانه نیز از طرف گمرک مقصد تصدیق و امضا می شود و صاحب کالا با ارائه سند اخیرالذکر به گمرک مبدا سپرده خود را مسترد می دارد.
ماده 130 - در صورت کشف اختلاف از هر قبیل که باشد صورتمجلس مشروح با حضور حامل کالا از طرف ماموران گمرک مقصد تنظیم و یک نسخه از آن به حامل تسلیم و مراتب در ذیل پروانه قید و یک نسخه از صورتمجلس نیز بلافاصله به گمرک مبدا ارسال و یک نسخه در پرونده سرویس انبار ضبط و یک نسخه دیگر با گزارش مخصوص به رییس گمرک مقصد تسلیم می گردد که دستور لازم برای تعقیب طبق مقررات مربوط این آیین نامه برای هر یک از موارد کشف اختلاف که باید انجام گیرد صادر نماید.
تبصره - صورتمجلس کشف اختلاف مذکور در این ماده باید فورا و حداکثر 24 ساعت از تاریخ ورود محموله به گمرک مقصد تنظیم گردد.
فصل چهارم - ترخیص قطعی کالا
ماده 131 - برای ترخیص قطعی کالا از گمرک هرگاه کالای مزبور از قبیل کالایی باشد که ورود قطعی آن به کشور موکول به تحصیل اجازه نامه یا پروانه مخصوص از وزارتخانه و ادارات مربوط باشد باید آن اجازه نامه یا پروانه نیز ضمیمه اظهارنامه و اسناد دیگر گردد.
تبصره 1 - اداره گمرک می تواند علاوه بر اصل اسناد رونوشت آنها را در هر چند نسخه که لازم باشد بخواهد.
تبصره 2 - در مورد مبادلات مرزی و در موارد استثنایی که تسلیم یک یا چند سند میسر نباشد اظهارکننده مکلف است همین موضوع را با ذکر علت در اظهارنامه تسلیمی قید نماید تا در صورتی که علت معقول و قابل قبول باشد با موافقت رییس گمرک اظهارنامه قبول و به جریان گذارده شود.
ماده 132 - چگونگی تنظیم اظهارنامه و اسنادی که باید ضمیمه آن باشد و جریان اظهارنامه و طرز معاینه و ارزیابی همان است که در فصل یک و دو این قسمت مقرر است .
فصل پنجم - ورود موقت
بخش یکم - کالای خارجی که به منظور تعمیر یا تکمیل و یا برای شرکت در نمایشگاه ها به ایران وارد و سپس خارج می گردد.
ماده 133 - ورود کالایی که طبق قوانین ممنوع می باشد به عنوان ورود موقت موکول به اجازه دولت در هر مورد می باشد ولی اداره کل گمرک می تواند نسبت به کالایی که طبق مقررات عمومی صادرات و واردات یا تصویبنامه های مخصوص غیر مجاز یا مشروط شناخته شده اجازه ورود موقت صادر کند.
ماده 134 - برای واردات موقت صاحب کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و در آن ضمنا تعهد نماید که کالا را در مدتی که در پروانه ورود موقت تعیین می شود از کشور از راه مجاز خارج سازد.
شرایط عمومی تنظیم و تسلیم اظهارنامه و نکاتی که باید از طرف اظهارکننده رعایت شود و عواقب اظهار خلاف واقع همان است که در فصل تخلفات گمرکی این آیین نامه ذکر گردیده است .
تبصره - در مورد لوازم و قطعات یدکی هواپیماها با کشتیهای خارجی که شرکتهای مربوط به منظور تعویض با رفع نقص هواپیماها یا کشتیها موقتا وارد می کنند باید صورت ریز مشروح آنها را به اظهارنامه ضمیمه نمایند. این اشیا در انبار مخصوص شرکت نگاهداری و ریز آن در دفتری که از طرف شرکت
نگاهداری می شود و همچنین دفتر دیگری که گمرک موظف به نگاهداری آن است باید ثبت و هر دو دفتر به امضا ماموران گمرک برسد. دفاتر مزبور قبلا از طرف گمرک شماره گذاری و پلمت خواهد شد.
موقع مصرف یا اعاده هر یک از اقلام باید با نظارت اداره گمرک به هواپیما یا کشتی تحویل و علاوه بر ثبت در پشت پروانه ورود موقت مربوط در هر دو دفتر نیز خروج آن از انبار ثبت و به امضا مامور گمرک برسد.
ماده 135 - اجازه ورود موقت مستلزم اخذ سپرده به شرح زیر می باشد:
1 - در مورد کالای مجاز که موقتا وارد می گردد مبلغی معادل حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض که به واردات قطعی آن کالا تعلق می گیرد به علاوه حداکثر جریمه احتمالی نقدا و یا با تضمین بانکی .
2 - در مورد کالای ممنوع الورود و یا غیر مجاز و یا مشروط میزان سپرده و کیفیت اخذ یا تامین آن در هر مورد از طرف اداره کل گمرک با توجه به ماده 133 این آیین نامه تعیین می گردد.
3 - در مورد واردات موقت لوازم و قطعات یدکی هواپیماها و کشتی های خارجی موضوع تبصره ذیل ماده 134 این آیین نامه سپرده نقدی مطالبه نشده فقط به اخذ تعهد کتبی از شرکت مربوط اکتفا می شود.
تبصره - در مورد واردات موقت ادارات و بنگاه های دولتی تعهد ذیحساب مربوط و در مورد نمایشگاه های خارجی تعهد سفارتخانه یا نمایندگیهای سیاسی کشور مربوط با تایید و گواهی وزارت امور خارجه به عنوان تامین قبول خواهد شد.
ماده 136 - کالایی که برای ورود موقت اظهار می گردد باید طبق اصول و مقرراتی که در فصل دوم از قسمت چهارم این آیین نامه مذکور است مورد معاینه و ارزیابی قرار گیرد به بسته ها یا محتویات آنها پلمت گمرک یا هر نوع علامت دیگری که برای تشخیص کالا در موقع خروج لازم باشد الصاق می گردد و مدتی هم که کالا در طی آن باید از کشور خارج شود تعیین و در متن پروانه قید و پروانه و کالا به اختیار صاحب کالا گذاشته می شود.
ماده 137 - نسبت به واردات موقت هرگاه عملیات تعمیر یا تکمیل که مورد نظر صاحب کالاست نوعا طوری باشد که مستلزم تغییر شکل کالا و از بین رفتن پلمتها یا علامتهای دیگر الصاقی گمرک بوده و بالنتیجه تشخیص کالا را در حین بازگشت مشکل یا غیر ممکن سازد اداره گمرک می تواند از قبول آن کالا به عنوان واردات موقت خودداری کند و یا در صورتی که مقتضی بداند عملیات صنعتی مبنی بر تکمیل یا تعمیر را در هر مورد تحت نظارت مستمر قرار دهد. هزینه این نظارت به عهده صاحبان کالا خواهد بود و برای اعمال نظارت صورتمجلس تنظیم و یک نسخه از آن به اظهارنامه موضوع ماده 134 این آیین نامه ضمیمه خواهد شد.
ماده 138 - در صورت تسلیم تقاضای کتبی از طرف صاحب کالا مدت پروانه ورود موقت از طرف گمرک صادرکننده پروانه تا شش ماه قابل تمدید است مشروط بر این که تقاضا قبل از انقضا مهلت اولیه تسلیم شده باشد. در صورتی که بازهم احتیاج به تمدید مجدد باشد به شرط تسلیم تقاضا قبل از انقضا مدت ،
موافقت به آن موکول به کسب اجازه از اداره کل گمرک خواهد بود.
ماده 139 - در موقع بازگشت کالا صاحب کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و کالا را برای ارزیابی به گمرک عرضه نماید. کالای برگشتی مورد ارزیابی قرار می گیرد و در صورتی که مدت اعتبار پروانه منقضی نشده و علائم گمرکی روی کالا دست نخورده باشد و یا مورد از موارد
مشمول ماده 137 این آیین نامه بوده و صورتمجلس ماموران نظارت ضمیمه اظهارنامه شده باشد پروانه برگشت در دو نسخه صادر و یک نسخه به صاحب کالا تسلیم و نسخه دیگر به سوش پروانه اولی لاک و مهر و کالا مرخص و سپرده تودیعی مسترد می شود.
ماده 140 - وجه الضمانی که طبق مقررات ماده 135 این آیین نامه سپرده شده است وقتی مسترد می شود که کالا در مدت اعتبار پروانه در صورتی که تمدید شده باشد قبل از انقضا مدت آخرین تمدید بازگشت داده شود در غیر این صورت سپرده تودیعی به درآمد دولت منظور خواهد شد.
تبصره - در مواردی که محرز شود تاخیر خروج کالا حداکثر تا یک ماه مبنی بر عذر موجهی بوده است ممکن است سپرده تودیعی با اجازه اداره کل گمرک و با دریافت جریمه انتظامی که میزان آن را اداره اخیرالذکر در هر مورد تعیین خواهد کرد مسترد گردد.
ماده 141 - در موقع اعاده کالا هرگاه پلمت یا علائم دیگری که از طرف گمرک روی بسته ها یا محتویات بسته الصاق گردیده از بین رفته باشد و مورد هم از موارد مشمول ماده 137 این آیین نامه نباشد در صورتی که از بین رفتن پلمت یا علامت الصاقی عمدی بوده و بالنتیجه تطبیق و تشخیص کالا با مشخصات پروانه ورود موقت مقدور نباشد سپرده تودیعی به نفع دولت ضبط و نسبت به کالا طبق مقررات عمومی صادرات رفتار خواهد شد.
ماده 142 - هرگاه صاحب کالا بخواهد کالایی را که به عنوان موقت وارد شده است در ایران بفروشد یا به مصرف قطعی برساند باید قبل از انقضا مدت اعتبار پروانه درخواست کتبی مبنی بر ابطال پروانه ورود موق به گمرک مربوط داده و اظهارنامه ورود قطعی برای کالای خود تنظیم و تشریفات عمومی مربوط به واردات را انجام دهد در این صورت حقوق ورودی کالا که قبلا به طور سپرده پرداخت شده است با تنظیم پروانه ورود قطعی به درآمد منظور و مازاد احتمالی سپرده صاحب کالا مسترد می گردد و کسری احتمالی نقدا وصول خواهد شد.
اگر کالا از اجناس غیر مجاز یا مشروط باشد برای اظهار جهت ورود قطعی باید مجوز قانونی از مقامات صلاحیتدار تحصیل گردد.
ماده 143 - در صورتی که صاحب کالا در مدت مقرر برای اعاده کالا مراجعه ننماید گمرک مربوط در مورد کالای مجاز اظهارنامه ورود قطعی تنظیم و با صدور پروانه قطعی حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و جریمه احتمالی را از محل سپرده موضوع بند 1 ماده 135 این آیین نامه برداشت می نماید و در
مورد کالای غیر مجاز یا مشروط طبق دستوری که قبلا از طرف اداره کل گمرک طبق بند 2 ماده 135 این آیین نامه داده شده رفتار خواهد کرد.
بخش دوم - دستگاه های فیلمبرداری و عکسبرداری هوایی و مطالعات علمی یا فنی و غیره
ماده 144 - ورود موقت دستگاه های فیلمبرداری و عکسبرداری هوایی و اشیا و دستگاه های مطالعات علمی و آموزشی و تربیتی و فنی و نقشه برداری و وسائل راهسازی و سدسازی و اسکله سازی و هر نوع ساختمان و تعمیرات و خاکبرداری و لوازم نصب و سوار کردن کارخانجات و تاسیسات صنعتی و نظایر آن و همچنین لوازم یدکی و وسائل تعمیر آنها از لحاظ تنظیم و تسلیم اظهارنامه در ورود و خروج و ارزیابی گمرکی و اخذ سپرده و نحوه واریز آن تابع همان تشریفاتی است که برای واردات موقت اشیا موضوع بخش اول این فصل مقرر گردیده است .
ماده 145 - برای وارد کردن دستگاه های فیلمبرداری و عکسبرداری هوایی مذکور در این بخش به عنوان واردات موقت باید قبلا در هر مورد اجازه شهربانی کل کشور تحصیل و ارائه شود. فیلمهایی که همراه دستگاه مزبور وارد می شود به عنوان ورود موقت قبول ولی چنانچه فیلمهای مذکور مورد مصرف قرار
گرفت وجوه گمرکی متعلق طبق تعرفه گمرکی هنگام خروج به طور قطع دریافت خواهد شد.
ماده 146 - مدت اعتباری که برای اعاده اشیا و دستگاه های موضوع این بخش تعیین می گردد عبارت از شش ماه خواهد بود در صورتی که صاحب کالا تقاضای تمدید مدت توقف این قبیل اشیا و لوازم را بنماید اداره کل گمرک می تواند در موارد استثنایی و پس از رسیدگی به دلایل و لزوم تمدید با تقاضای صاحب
کالا برای مدت مقتضی موافقت نماید و در صورتی که کالای فوق پس از انقضا مهلت مقرر از راه مجاز از کشور خارج نشود حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض متعلق را باید به وضع و حال موجود با توجه به نسبت فرسودگی به پردازد.
بخش سوم - وسائط نقلیه و محفظه های مخصوص حمل کالا
ماده 147 - لکوموتیو و واگن و هواپیما که به طور منظم در خطوط بین ایران و کشورهای خارج حرکت می کنند مشمول عنوان واردات موقت می باشند لیکن برای ورود و خروج آنها انجام تشریفات گمرکی لازم نبوده فقط به دریافت اظهارنامه یا فهرست کل بار (مانیفست ) که در هر مسافرت برای محمولات خود به گمرک می دهند و مشخصات وسائط نقلیه مذکور نیز در آن منعکس است اکتفا می شود.
تبصره - مقدار سوخت و روغن که برای مصرف این وسائط نقلیه در راه لازم باشد از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض معاف است .
ماده 148 - وسائط نقلیه موتوری و غیر موتوری و چهارپایان که با محمولات خود به کشور وارد و محمولات خود را در اولین گمرک ورودی تخلیه کرده مراجعت می نمایند به عنوان واردات موقت پذیرفته می شوند در مورد اینگونه وسائط نقلیه نیز از نظر تشریفات گمرکی به همان اظهارنامه اجمالی که به گمرک تسلیم می نمایند و تعداد و مشخصات وسائط مذکور در آن منعکس است اکتفا می شود.
تبصره 1 - هرگاه وسائط نقلیه مذکور در این ماده از اولین گمرک مرزی مراجعت نکرده با محموله خود به طرف داخل بروند وسائط مذکور مشمول مقررات عمومی واردات موقت مذکور در بخش یکم این فصل خواهند بود و در مدت اعتبار پروانه ورود موقت به دفعات نیز می توانند از راه های مجاز وارد و خارج شوند
ورود و خروج آنها در هر بار از طرف گمرک مرز با قید تاریخ ثبت و امضا می شود.
تبصره 2 - ورود موقت محفظه های مخصوص حمل کالا کانتینر reniatnoC و
نظائر آن که به نحوی ساخته شده باشد که جابجا کردن آن از یک وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر امکان پذیر و تماما یا تا اندازه ای مسدود باشد و بتوان آن را به آسانی تخلیه و بارگیری کرد موضوع ماده 9 قانون امور گمرکی مشمول مقررات این ماده خواهد بود. در مواردی که محفظه های مخصوص حمل کالا به داخل حمل شود سپرده نقدی مطالبه نشده و فقط به اخذ تعهد کتبی از شرکت حمل و نقل مربوط اکتفا می شود.
ماده 149 - وسائط نقلیه سواری برای استفاده شخصی و همچنین وسائط نقلیه که بدون بار برای استفاده موقت وارد می شود به عنوان واردات موقت قبول و تابع تشریفات مقرر در بخش یک این فصل خواهد بود.
بخش چهارم - دامهایی که برای تعلیف موقتا وارد می شوند
ماده 150 - دامهایی که برای تعلیف موقتا به کشور وارد می شوند مشمول عنوان واردات موقت بوده و از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف می باشد.
تشریفات ورود و خروج این دام ها تابع مقررات آیین نامه مخصوص تعلیف اغنام و احشام مصوب هیات وزیران می باشد.
تبصره - نتایج دام های مذکور در این ماده در مدت تعلیف نیز مانند خود دام ها از پرداخت وجوه مزبور معاف خواهد بود.
بخش پنجم - کالایی که طبق قراردادهای گمرکی بین المللی به طور موقت وارد می شوند
ماده 151 - کالایی که با استفاده از مزایای قراردادهای گمرکی بین المللی که دولت شاهنشاهی ایران به آنها ملحق شده است وارد می شود تابع مقررات قراردادها خواهد بود.
شرایط عمومی تنظیم و تسلیم اظهارنامه و نکاتی که باید از طرف اظهارکننده رعایت شود و عواقب اظهار خلاف همان است که در فصل مربوط این آیین نامه ذکر شده است .
فصل ششم - کالایی که پس از ورود به گمرک به خارج اعاده می شوند (کارهای مرجوعی )
ماده 152 - کالای وارده موجود در گمرک را از تاریخ ورود به مرز تا مدت چهار ماه و اگر این مهلت طبق تبصره های 2 و 3 از ماده 22 قانون امور گمرکی تمدید شده باشد تا آخرین روز تمدید و در هر حال تا هنگامی که کالا به فروش نرسیده می توان به عنوان اعاده به خارج به گمرک اظهار و مرخص نمود. کالای
مرجوعی جز واردات و صادرات قطعی کشور محسوب نبوده و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف است لیکن مشمول پرداخت هزینه های گمرکی مذکور در فصل دوم از قسمت اول این آیین نامه و همچنین هزینه های مربوط به حراج موضوع تبصره ذیل ماده 25 قانون امور گمرکی می باشد.
ماده 153 - اجازه اعاده کالا به خارج فقط از راه های مجاز مرزهایی داده می شود که در آنجا گمرک مجاز برای خروج دایر باشد.
ماده 154 - برای ترخیص کالا به عنوان اعاده به خارج صاحب کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی طبق نمونه تنظیم و به گمرک تسلیم و هزینه های گمرکی متعلق را پرداخت کند و در ضمن اظهارنامه تعهد کند که کالا را در هلتی که رییس گمرک تعیین می نماید از مرز کشور خارج سازد و یا به کشتی بارگیری کند.
این مهلت در صورت درخواست صاحب کالا به شرط وجود علت موجه مستند به مدارک قابل تمدید است .
تبصره - هرگاه کالای مرجوعی در گمرک مرزی موجود و در همان گمرک برای اعاده اظهار شود اظهارنامه مزبور در دو نسخه و اگر در یکی از گمرک خانه های داخلی باشد در سه نسخه باید تسلیم شود.
ماده 155 - تشخیص صلاحیت اظهارکننده و طرز تنظیم اظهارنامه و شرایطی که در تنظیم آن باید رعایت شود و مدارکی که باید ضمیمه گردد همان است که در فصل اول همین قسمت مذکور است .
ماده 156 - اظهار خلاف واقع در اظهارنامه کالای مرجوعی موضوع ماده 158 این آیین نامه مستلزم اخذ جریمه ای است که در فصل اول قسمت ششم این آیین نامه قید شده است .
تبصره - در صورتی که اظهارکننده بخواهد اظهارنامه مرجوعی مورد اختلاف را به اظهارنامه های موضوع ماده 19 قانون امور گمرکی تبدیل نماید قبول آن مشروط به اخذ تمام جریمه متعلق به اظهار قبلی خواهد بود.
ماده 157 - بازرسی و ارزیابی و معاینه کالای مرجوعی و شرایط قبول اظهارنامه تابع همان مقررات و اصولی می باشد که در فصل دوم همین قسمت مذکور است .
تبصره - هرگاه کالای مرجوعی در گمرک مرزی موجود و در همان گمرک برای اعاده اظهار شود در صورتی که از محل ارزیابی ، یکسره و زیر نظارت مستمر ماموران گمرک به انبار کشتی تحویل شود و یا یکسره به خط مرزی حمل و زیر نظر ماموران عبور داده شود ممکن است پس از بازرسی کامل مشخصات ظاهری
بسته ها نسبت به بازرسی محتویات آنها به بازرسی اجمالی اکتفا شود.
ماده 158 - هرگاه کالا در گمرک داخلی به عنوان اعاده اظهار شود صاحب کالا باید علاوه بر هزینه های گمرکی که به طور قطعی پرداخت می نماید در صورتی که کالا مجاز باشد مبلغی معادل حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و در صورتی که کالا ممنوع الورود یا غیر مجاز یا مشروط باشد علاوه بر آن مبلغی
معادل سه برابر ارزش کالا به عنوان سپرده نقدا به گمرک پرداخت و یا تامین نماید.
تبصره - از کالای مرجوعی که مشمول مقررات تبصره ذیل ماده 157 این آیین نامه باشد سپرده دریافت نمی گردد.
ماده 159 - بسته های کالای مرجوعی که در گمرک های داخلی اظهار می شود نخ یا سیم کشی شده و پلمت می گردد و با پروانه که به یک نسخه اظهارنامه لاک و مهر می شود در اختیار صاحب کالا گذارده می شود و یک نسخه از اظهارنامه مربوط بلافاصله و مستقیما به عنوان گمرک مرزی که کالا از آنجا خارج خواهد شد ارسال و نسخه سوم بایگانی می شود.
ماده 160 - کالای مرجوعی باید از گمرک داخلی یکسره تا گمرک مرزی حمل و تحویل و پروانه و اظهارنامه نیز تسلیم شود سپس با اطلاع گمرک مرزی و تحت نظر مامورانی که از طرف گمرک تعیین می شود از راه مجاز از مرز عبور و یا به کشتی تحویل گردد و ماموران باید تاریخ ورود کالا را به گمرک مرز خروج و
عبور کالا را در ظهر پروانه و اظهارنامه نوشته امضا نمایند و امضا آنها از طرف رییس گمرک محل گواهی و اظهارنامه گواهی شده به صاحب کالا تسلیم می شود تا جهت استرداد به گمرک داخلی مربوط تسلیم نماید.
ماده 161 - اداره گمرک نسبت به کالای مرجوعی در همه موارد و به ویژه در مورد کالایی که ورود قطعی آن به کشور غیر مجاز و یا مشروط است حق دارد از صاحب کالا تقاضا کند که کالای خود را تا گمرک مرزی با وسائط نقلیه که گمرک تعیین می کند حمل نماید و همچنین حق دارد به هزینه صاحب کالا مامورانی تعیین نماید که در تمام مدت حمل همراه کالا بوده و تا ورود به گمرک مرزی کالا را زیر نظارت مستمر قرار دهند.
ماده 162 - اداره گمرک حق دارد در هر مورد که مقتضی بداند از صاحب کالا بخواهد که گواهینامه رسمی ورود کالای مرجوعی را از گمرک کشور مقصد یا اولین کشوری که کالا به آنجا حمل شده تحصیل و ارائه نماید. در هر مورد که چنین شرطی از طرف گمرک برقرار شود شرط مزبور باید در متن نسخ اظهارنامه و پروانه مرجوعی قید شود.
ماده 163 - گمرک مرزی به محض عرضه شدن کالا باید مشخصات ظاهری بسته ها را ملاحظه و با مندرجات پروانه و اظهارنامه تطبیق و از سالم بودن پلمتهای گمرکی اطمینان حاصل کرده و سپس به ترتیبی که در ماده 161 این آیین نامه ذکر شده اجازه خروج بدهد.
ماده 164 - هرگاه در گمرک مرزی اختلافی بین مشخصات ظاهری کالا با مندرجات اظهارنامه و پروانه مشهود افتد رییس اداره باید از صدور اجازه خروج کالا از کشور خودداری و به اختلاف رسیدگی و در صورت لزوم از گمرک صادرکننده پروانه مرجوعی چگونگی را استعلام و پس از روشن ساختن اختلاف طبق
مقررات مربوط به تخلفات گمرکی عمل نماید.
ماده 165 - در موارد سو ظن قوی و حاکی از قصد قاچاق گمرک مرز خروج حق دارد حتی در صورتی که مشخصات ظاهری بسته ها با مندرجات اظهارنامه و پروانه مطابق باشد به معاینه و بازرسی کالا اقدام کند.
ماده 166 - هرگاه نخ یا سیم کشی بسته ها پاره شده یا پلمت آنها شکسته یا از بین رفته باشد طبق مقررات قسمت مربوط به تخلفات این آیین نامه عمل خواهد شد و علاوه بر آن محتویات هر بسته بی پلمت از طرف گمرک مرز خروج مورد معاینه و بازرسی کامل قرار خواهد گرفت .
ماده 167 - در صورتی که در گمرک مرز خروج برای کالای مرجوعی عمل باربری انجام یا از وسائل باربری گمرک استفاده شود هزینه باربری طبق مقررات مربوط دریافت می گردد.
ماده 168 - کالای مرجوعی هرگاه در گمرک مرز خروج بیش از پنج روز توقف نماید از تاریخ روز ششم تحویل کالا هزینه انبارداری به ماخذ کالای وارداتی احتساب و از آن دریافت می گردد.
ماده 169 - سپرده مذکور در ماده 158 این آیین نامه وقتی مسترد می شود که صاحب کالا نسخه تصدیق شده اظهارنامه موضوع قسمت اخیر ماده 160 این آیین نامه را به انضمام یک نسخه از بارنامه کشتی یا بارنام هر موسسه یا متصدی حمل و نقل که کالا را به آن طرف مرز حمل کرده است و گواهینامه گمرک کشور مقصد موضوع ماده 162 این آیین نامه در مواردی که چنین شرطی شده باشد به گمرکی که ودیعه را به آنجا سپرده است تسلیم نماید.
ماده 170 - هرگاه صاحب کالای مرجوعی تا سه ماه پس از پایان مهلت معین در ماده 154 این آیین نامه نسخه تصدیق شده اظهارنامه موضوع قسمت اخیر ماده 160 این آیین نامه را به اداره گمرک صادرکننده پروانه مرجوعی برای واریز سپرده تحویل ننماید گمرک مزبور مراتب را از گمرک مرز خروج استعلام و اگر معلوم شود کالای مرجوعی به گمرک مزبور تسلیم نشده سپرده دریافتی را به درآمد منظور و برای وصول وجه تامین شده متعهد را مورد تعقیب قانونی قرار می دهد.
تبصره - هرگاه کالای مرجوعی بعد از مهلت معین در ماده 154 این آیین نامه و قبل از منظور نمودن سپرده به درآمد یا وصول وجه تامین شده ، به گمرک خروجی تسلیم شده باشد این تخلف صاحب کالا مستلزم پرداخت جریمه انتظامی از یک هزار ریال الی ده هزار ریال به تشخیص رییس گمرک محل خواهد بود.
ماده 171 - در گمرک خانه های مرز خروج باید دفتر مخصوص شماره گذاری و پلمت شده نگاهداری و در آن جریان اعاده کالایی که در یکی از گمرک خانه های داخلی به این عنوان اظهار و پروانه صادر می شود منعکس شود.
این دفتر باید مبین اطلاعات ذیل باشد:
1 - نام گمرک صادرکننده پروانه کالای مرجوعی .
2 - شماره و تاریخ پروانه .
3 - تعداد، نوع ، علامت ، شماره و وزن با ظرف بسته ها.
4 - نوع جنس محتوی بسته ها.
5 - تاریخ ورود کالا به گمرک مرز خروج .
6 - تاریخ وصول اظهارنامه ارسالی از طرف گمرک مبدا.
7 - نام مامورانی که از طرف گمرک مبدا برای نظارت در حمل کالا تعیین شده اند.
8 - نام مامورانی که گمرک مرز خروج برای موافقت خروج کالا از مرز یا تحویل آن به وسیله نقلیه تعیین کرده است .
9 - نام و نوع وسیله نقلیه .
10 - تاریخ تحویل به وسیله نقلیه یا عبور از خط مرزی .
11 - توضیحات و ملاحظات .
فصل هفتم - ترانزیت خارجی کالا و وسائط نقلیه
بخش یکم - تعریف ترانزیت خارجی و مقررات عمومی مربوط به آن
ماده 172 - ترانزیت خارجی عبارت از این است که کالای خارجی به منظور عبور از خاک ایران از یک نقطه مرزی کشور وارد و از نقطه مرزی دیگر خارج شود.
کالایی که تحت عنوان ترانزیت از کشور عبور می کند جز واردات و صادرات قطعی محسوب نبوده و از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف است لیکن مشمول پرداخت هزینه های گمرکی مذکور در فصل دوم از قسمت اول این آیین نامه بوده و تابع مقررات این فصل خواهد بود مگر این که در قراردادهای ترانزیتی دولت با کشورهای دیگر و یا قراردادهای گمرکی بین المللی مقررات خاصی برای آنها تعیین شده یا به شود که در این صورت کالای ترانزیتی تابع همان مقررات خواهد بود که در قراردادهای مربوط تعیین شده است .
وسائط نقلیه که بدون بار و مسافر وارد و برای ترانزیت اظهار شود از هر حیث تابع مقررات و شرایط ترانزیت کالا می باشد و همچنین وسائط نقلیه حامل کالای ترانزیتی که با محموله خود از یک نقطه وارد و از نقطه دیگر با محموله خود خارج می شود برای این نوع وسائط نقلیه باید اظهارنامه ترانزیت جداگانه تسلیم و پروانه ترانزیت جداگانه تحصیل شود.
تبصره 1 - مسافران دارای گذرنامه که به قصد عبور از کشور با اتومبیل سواری یا وسیله نقلیه دیگر وارد و با همان وسائل از کشور خارج می شوند وسائل سواری آنها نیز تابع مقررات و تشریفات ترانزیت خواهد بود مگر این که برای وسائل سواری مزبور جواز عبور بین المللی (دیپتیک ، تریپتیک ، کارنه دو پاساژ) همراه داشته باشند که در این صورت وسائل مزبور مشمول مقررات بخش سوم این فصل خواهد بود.
تبصره 2 - وسائط نقلیه که با بار یا مسافر موقتا وارد کشور شده و پس از تخلیه بار یا پیاده کردن مسافر از همان راهی که وارد گردیده مراجعت می کنند مشمول عنوان ترانزیت نبوده و تابع مقررات مربوط به ورود موقت (فصل پنجم این قسمت ) خواهد بود.
ماده 173 - تشریفات ترانزیت باید در گمرک خانه هایی صورت بگیرد که برای ترانزیت مجاز و مفتوح باشد فهرست این گمرک خانه ها از طرف اداره کل گمرک تعیین می شود.
ماده 174 - هر گونه کالایی که ورود قطعی آن به کشور مجاز است می توان به عنوان ترانزیت با رعایت مقررات مربوط حمل نمود ولی ترانزیت کالایی که ورود قطعی آن به کشور طبق قوانین مخصوص ممنوع می باشد منوط به اجازه مخصوص دولت در هر مورد است .
تبصره 1 - اداره کل گمرک می تواند برای کالایی که ورود آن به کشور طبق مقررات عمومی صادرات و واردات غیر مجاز و یا مشروط می باشد اجازه صدور پروانه ترانزیت بدهد.
تبصره 2 - در مورد مسافران اتباع خارج که با داشتن گذرنامه و روادید به طور ترانزیت از ایران عبور می نمایند در صورتی که دارای اسلحه مورد نیاز شخصی باشند اداره کل گمرک می تواند جهت اسلحه مزبور اجازه ترانزیت با رعایت مقررات مربوط صادر نماید و می تواند این اختیار خود را به هر یک از گمرک خانه ها که مقتضی بداند تفویض کند مشروط بر اینکه اسلحه در موقع ورود بسته بندی و پلمت شده و مراتب در گذرنامه دارنده آن قید شود به همان وضع به گمرک مرز خروج ارائه و پس از رسیدگی و برداشتن پلمت اجازه خروج از کشور داده شود. در این قبیل موارد گمرک مرز ورود موظف است به صاحب اسلحه اعلام کند که حق استفاده از اسلحه در داخل کشور را مطلقا ندارد و مراتب را تلگرافی به گمرک مرز خروج اعلام و گمرک مرز خروج نیز باید خروج اسلحه را به گمرک مرز ورود اطلاع دهد.
ماده 175 - به طور کلی کالای ترانزیتی باید از گمرک ورودی مستقیما به گمرک خروجی حمل شود. اداره گمرک می تواند کالایی را که به طور ترانزیت از ایران عبور می نماید به خرج صاحب کالا با وسائط نقلیه ای که خود انتخاب می نماید حمل کند همچنین گمرک مختار است در هر مورد مامورانی به معیت کالا
به هزینه صاحب کالا اعزام دارد.
ماده 176 - هرگاه در موقع ورود کالای ترانزیتی وسیله بارگیری و حمل فوری کالا فراهم نباشد کالا در تحویل گمرک تا موقع آمادگی آن برای حمل نگاهداری و اگر توقف کالا بیش از پنج روز به طول انجامد هزینه انبارداری کالای وارداتی برای مدت توقف آن دریافت می گردد همچنین در مواردی که خواسته
باشند کالای ترانزیتی را در ایران بدون اینکه شکل کالا تغییر نماید سر و صورتی داده و برای بازار فروش در خارج آماده سازند نیز کالا در اختیار گمرک مانده و حق انبارداری دریافت می شود. اینگونه آمادگی و اصلاح وضع کالای ترانزیتی ممکن است در صورت درخواست کتبی صاحب کالا و به شرط مراقبت و
نظارت مستمر مامورانی که گمرک تعیین می نماید در خارج از محوطه گمرک نیز به عمل آورده شود مشروط بر این که برای هر نوعی از انواع کالا قبلا یک حکم کلی از طرف اداره کل گمرک صادر شده باشد.
ماده 177 - اداره گمرک در هر مورد که مقتضی بداند حق دارد از ترانزیت کننده بخواهد که گواهینامه اداره گمرک کشور مقصد یا اولین کشوری که کالا به آنجا وارد می شود مبنی بر تصدیق ورود کالای ترانزیتی آن کشور را ارائه و تسلیم نماید. در چنین مواردی گمرک باید از ترانزیت کننده تعهد لازم مبنی بر تسلیم چنین مدرکی را قبل از صدور پروانه ترانزیت دریافت کرده باشد.
بخش دوم - تشریفاتی که برای ترانزیت خارجی کالا باید انجام بگیرد
ماده 178 - برای کالا ترانزیتی صاحب کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و در آن تعهد کند که کالا را در مدتی که در پروانه ترانزیت تعیین شده و همچنین از طریق گمرکی که برای خروج کالا از کشور در پروانه ترانزیت تعیین گردیده خارج نماید.
شرایط عمومی تنظیم اظهارنامه و اسنادی که باید ارائه شود و نکاتی که در تنظیم آن باید رعایت گردد و همچنین عواقبی که از اظهار خلاف واقع متوجه صاحب کالا می گردد همان است که در فصل اول این قسمت مقرر گردیده است .
ماده 179 - کالای موضوع ترانزیت پس از تسلیم اظهارنامه و انجام تشریفات مقدماتی از طرف ماموران مربوط گمرک مورد رسیدگی قرار می گیرد. ترتیبات و اصول ارزیابی همان است که در فصل دوم این قسمت تعیین گردیده است . در مورد کالای ترانزیتی پس از اتمام عملیات ارزیابی بسته ها به نحوی که قابل دخل و
تصرف نباشد نخ کشی یا مفتول کشی شده و پلمت می گردد. و همچنین به وسائط نقلیه ترانزیتی نیز پملت گمرک الصاق می شود.
ماده 180 - صدور پروانه ترانزیت منوط به سپردن وجه الضمان نقدی به شرح زیر است :
1 - در مورد کالای مجاز مبلغی معادل تمام حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض که به واردات قطعی آن کالا تعلق می گردد.
2 - در مورد کالای غیر مجاز و مشروط مبلغی معادل حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و سه برابر ارزش کالا.
تبصره 1 - تضمین بانکی به جای تمام یا قسمتی از وجه الضمان قبول می شود.
تبصره 2 - در مورد کالایی که گمرک آن را طبق مفاد ماده 175 این آیین نامه با وسائل نقلیه انتخابی خود حمل می کند یا صاحب کالا یا وسائل انتخابی گمرک حمل می نماید و همچنین در مواردی که کالای ترانزیتی به وسیله پست دولتی یا به وسیله بنگاه های حمل و نقل دیگر دولتی تا مرز خروجی حمل می شود ممکن است به جای تمام یا قسمتی از وجه الضمان نقدی ضمانت کتبی معتبر قبول شود.
تبصره 3 - اداره گمرک می تواند از سیاحان و هر مسافر دیگری برای کالایی که جنبه تجارتی نداشته باشد به جای وجه الضمان نقدی یا بانکی تعهد کتبی آنان را قبول نماید، مشروط بر این که مشخصات کامل کالا را در گذرنامه مسافر یا سیاح قید نماید.
ماده 181 - مدت اعتباری که برای حمل کالای ترانزیتی از گمرک ورودی تا گمرک خروجی لازم است باید از طرف گمرک ورودی با توجه به تمام جهات از قبیل مسافت و چگونگی راه و فصول سال و نوع وسائط نقلیه و کیفیات دیگر تعیین و در پروانه ترانزیت قید شود.
ماده 182 - در موارد استثنایی ممکن است مدت اعتبار پروانه ترانزیت به درخواست صاحب کالا تمدید شود لیکن این تصمیم فقط از طرف اداره کل گمرک آنهم پس از ثبوت این که کالای موضوع پروانه تماما موجود و پلمتهای گمرکی آن دست نخورده و بی عیب است اتخاذ می شود در صورتی که چنین تصمیمی اتخاذ گردد اداره کل گمرک بلافاصله به وسیله تلگراف و با ذکر مشخصات پروانه و کالا، گمرک مرز خروج را از آن مستحضر و رونوشت به گمرک ورودی ارسال خواهد داشت .
ماده 183 - پروانه ترانزیت پس از انجام تشریفات مقرر به صاحب کالا تسلیم می گردد تا به موجب آن کالای خود را از گمرک تحویل گرفته و در وسائط نقلیه بارگیری و حمل نماید. پروانه ترانزیت در تمام طول راه باید همراه حمل کننده کالای ترانزیتی باشد.
ماده 184 - یک نسخه از اظهارنامه ترانزیت از طرف گمرک ورودی مستقیما به گمرک خروجی ارسال می گردد.
ماده 185 - در موقع ورود کالای ترانزیتی به گمرکی که برای خروج کالا تعیین گردیده حامل یا صاحب کالا باید پروانه را به گمرک تسلیم و کالا را عرضه نماید گمرک مزبور وضع نخ کشی و پلمتها را معاینه و در صورتی که از هر حیث سالم و بی عیب باشد به تطبیق مشخصات ظاهری کالا از قبیل تعداد بسته ها
و شماره و علامت و نوع و وزن با ظرف آنها با مندرجات پروانه اقدام می نماید و پس از حصول اطمینان از مطابقت کامل آنها اجازه عبور کالا را از مرز می دهد.
رییس گمرک یا نماینده مخصوص او باید در حین خروج کالا حاضر بوده و عبور آن را از مرز کشور نظارت نموده و از خروج آن اطمینان حاصل نماید.
در مواردی که این عمل به علت بعد مسافت گمرک از خط مرزی مستلزم انجام هزینه باشد آن هزینه به عهده حامل یا صاحب کالا خواهد بود.
ماده 186 - پس از رسیدگی و تطبیق کالا و خروج آن از مرز ماموران گمرک مرز خروج باید مراتب را با قید تاریخ روز و ساعت عبور در پشت اظهارنامه و پروانه ترانزیت قید و امضا نمایند، امضای آنها از طرف رییس گمرک محل گواهی و اظهارنامه گواهی شده به حامل کالا یا صاحب کالا یا نماینده او تسلیم می شود تا جهت استرداد سپرده به گمرک ورودی تسلیم نماید. پروانه ترانزیت که خروج کالا در ظهر آن گواهی شده در گمرک مرز خروج بایگانی می شود.
ماده 187 - اگر پس از رسیدن کالای ترانزیتی به گمرک مرز خروج وسائل عبور فوری آن از مرز فراهم نباشد کالا در اختیار گمرک می ماند و اگر توقف کالا بیش از پنج روز به طول انجامد هزینه انبارداری صادراتی از آن دریافت می شود.
ماده 188 - هرگاه در موقع رسیدگی به کالای ترانزیتی در گمرک خروجی مشاهده شود که پلمت یک یا چند بسته از بین رفته و یا نخهای دور بسته پاره شده است گمرک خروجی باید آن یک یا چند بسته را با حضور حامل کالا و اگر صاحب کالا در محل حاضر باشد با حضور او و حامل کالا هر دو بار و به محتویات
آنها کاملا رسیدگی و با پروانه ترانزیت تطبیق نماید در صورتی که اختلافی دیده نشود و مسلم گردد که از بین رفتن پلمت یا پاره شدن نخ یا مفتول تصادفی و بدون سو نیت بوده است اجازه خروج داده می شود.
هرگاه پلمت عمدا شکسته یا محو شده و در محتویات بسته دخل و تصرف شده باشد در این صورت نسبت به مرتکب بر طبق قانون کیفر مرتکبین قاچاق رفتار خواهد شد به علاوه چنانچه تغییر محتویات بسته مستوجب کیفر دیگری بر طبق مقررات قانونی باشد مرتکب به همان کیفر نیز خواهد رسید.
ماده 189 - پس از خروج کالا از گمرک تحت عنوان ترانزیت صاحب کالا می تواند به شرط این که دخل و تصرفی در کالا شده باشد آن را برای ورود قطعی به کشور اظهار کند قبول این درخواست موکول به آن است که کالا از نوع کالای مجاز باشد.
ماده 190 - وجه الضمان مذکور در ماده 180 این آیین نامه وقتی مسترد می شود که صاحب کالا اسناد و مدارک مشروحه زیر را به گمرک ورود تسلیم کند:
1 - گواهینامه خروج صادره از گمرک خروجی مبنی بر تصدیق عبور کالا از مرز که پس از رد وجه الضمان باید عینا به سوش پروانه ترانزیت الصاق شود.
2 - قبض رسید وجه الضمان که در موقع سپردن آن دریافت داشته است .
3 - گواهینامه گمرک کشور مقصد (در مواردی که کالای محموله مشمول ماده 177 این آیین نامه باشد).
ماده 191 - هرگاه کالای ترانزیت تا پایان مدت اعتبار پروانه و اگر مدت مزبور تمدید شده باشد تا پایان مهلت از مرز کشور جز به علت قوه قهریه (فرس ماژور) خارج نشود کالای مصرف شده در کشور محسوب و وجه الضمان دریافتی به شرح زیر واریز می شود:
1 - در مورد کالای مجاز حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض با صدور پروانه گمرکی به درآمد مربوط منظور می گردد.
2 - در مورد کالای غیر مجاز و مجاز مشروط صورتمجلس کشف قاچاق تنظیم و مجموع وجه الضمان به عنوان ارزش کالا و جریمه متعلق ضبط و تماما به درآمد قطعی دولت منظور می شود.
تبصره - عدم خروج کالا از مرز کشور در مدت اعتبار ورقه ترانزیت هرگاه از طرف صاحب کالا ناشی از علت قوه قهریه (فرس ماژور) یا عذر موجهی ادعا شود باید ادعای خود را با اسناد و مدارک در نزد اداره کل گمرک ثابت نماید اداره مزبور پس از ملاحظه مدارک و بعد از رسیدگی و تحقیقات لازم تصمیم مقتضی به حسب اوضاع و احوال اتخاذ و به گمرک مربوط ابلاغ خواهد نمود.
ماده 192 - اگر کالای ترانزیتی موضوع تبصره 2 ماده 180 این آیین نامه در مدت اعتبار صحیحا از مرز خارج شده باشد ولی صاحب کالا در تسلیم گواهینامه خروج صادره از گمرک خروجی تاخیر کند به علت تاخیر مشمول پرداخت جریمه انتظامی از یکصد الی یک هزار ریال خواهد بود.
بخش سوم - جواز عبور بین المللی برای وسائط نقلیه موتوری مسافران یا سیاحان
ماده 193 - مسافران خارجی و سیاحان یا ایرانیان مقیم خارج از کشور که با وسائط نقلیه شخصی خود وارد کشور می شوند هرگاه برای وسیله مزبور جواز عبور (کارنه دوپاساژ یا تری پتیک یا دی پتیک ) از کانون های جهانگردی کشورهای ملحق به قرارداد گمرکی ورود موقت وسائط نقلیه شخصی سال 1954 منعقده در نیویورک در دست داشته و به گمرک ورودی ارائه دهند می توانند تا سه ماه با توجه به مدت اعتبار کارنه دوپاساژ یا تریپتیک یا دیپتیک بدون الزام به تسلیم اظهارنامه یا تادیه وجه الضمانی به گمرک از وسیله نقلیه خود در کشور استفاده نمایند و یا در مدت مزبور چندین بار با وسیله خود از راه های مجاز وارد و خارج شود.
اداره گمرک می تواند به درخواست متقاضی در صورت داشتن عذر موجه مدت استفاده از وسیله نقلیه در داخل کشور را حداکثر تا پایان مدت اعتبار جواز تمدید نماید.
تبصره 1 - استفاده از مزایای این ماده موکول به این است که جواز عبور دارای سه شرط زیر باشد:
1 - جواز مزبور برای ورود وسیله نقلیه به ایران دارای اعتبار باشد.
2 - مندرجات و اوصاف مذکور در جواز عبور با مشخصات وسیله نقلیه وارده مطابق باشد.
3 - در هیچ یک از قسمتهای مختلف جواز مزبور آثار قلم خوردگی یا حک و اصلاحی وجود نداشته باشد مگر این که کانون صادرکننده جواز اصلاحی که به عمل آمده با مهر و امضا خود گواهی کرده باشد.
تبصره 2 - ایرانیان مقیم خارج از کشور به شرطی می توانند از مقررات این ماده استفاده نمایند که قبل از ورود به ایران اقلا شش ماه متوالی در خارج اقامت داشته باشند.
ماده 194 - گمرک ورودی در صورتی که جواز عبوری که ارائه می شود جامع شرایط مذکور در بند یک تبصره ذیل ماده 193 این آیین نامه باشد پلمت گمرکی به محل مناسبی در موتور وسیله نقلیه الصاق و سپس مشخصات جواز وسیله نقلیه را در دفتر مخصوص شماره گذاری و پلمت شده وسیله گمرک ثبت و نسبت به سه نوع جواز عبور مذکور در ماده 193 این آیین نامه به شرح زیر عمل می نماید:
1 - در مورد کارنه دو پاساژ که معمولا هر صفحه آن مرکب از دو قطعه جدا شدنی و یک قطعه سوش می باشد. قطعه اول را از جواز مجزا و قطعه دوم با سوش جواز را پس از قید شماره و ثبت گمرک در سوش بدون تشریفات دیگری به صاحب جواز مسترد و وسیله نقلیه را نیز در اختیار او می گذارد.
2 - در مورد تریپتیک و دیپتیک که دارای قطعات جدا شدنی نمی باشند فقط شماره و ثبت گمرک در حین ورود و خروج در محل روادید قید و وسیله نقلیه در اختیار صاحب آن گذاشته می شود.
تبصره - گمرک ورودی باید از دارنده جواز عبور استعلام کند که از کدام یک از مرزهای کشور با وسیله نقلیه خود خارج خواهد شد و جواب او را در دفتر مزبور منعکس و مراتب را به گمرک مرز خروج اطلاع دهد ضمنا دارنده جواز را متوجه کند که اگر وسیله نقلیه خود را در ایران بفروشد باید قبل از تسلیم به خریدار به یکی از گمرک خانه های مجاز مراجعه و با ارائه پروانه عبور و انجام تشریفات مقرر برای واردات قطعی حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض آن را پرداخته و پروانه گمرکی دریافت دارد.
هنگام خروج گمرک مرز پس از معاینه وسیله نقلیه و تطبیق مشخصات آن با جواز عبور مراتب را در دفتر مخصوص شماره گذاری و پلمت شده وسیله گمرک ثبت و خروج وسیله نقلیه را به گمرک ورودی اطلاع خواهد داد در صورتی که صاحب وسیله نقلیه دارنده جواز کارنه دو پاساژ قصد مراجعت مجدد به ایران با
همان وسیله نقلیه داشته باشد قطعه دوم و سوش جواز را به صاحبش تسلیم و اگر چنین قصدی نداشته باشد فقط سوش جواز را به ذینفع مسترد و قطعه دوم آن را بایگانی خواهد نمود.
ماده 195 - هرگاه وسیله نقلیه که به موجب جواز عبور وارد می شود از کشور خارج نگردد مراتب به وسیله گمرکخانه های ورودی و یا خروجی به اداره کل گمرک اعلام می گردد تا اداره مزبور برای پیگرد قانونی از مجرای کانون جهانگردی ایران اقدام نماید.
ماده 196 - نمونه دفاتر ثبت ورود و خروج و طرز نگاهداری آنها و تشریفات تماس گمرکخانه های ورودی و خروجی جهت اعلام ورود و خروج وسائط نقلیه به یکدیگر و طرز ثبت و تکمیل قطعات سه گانه جوازهای عبور بین المللی و موارد ضبط یا استرداد آنها و تهیه آمار ورود و خروج وسائط نقلیه مذکور و سایر تشریفات از طرف اداره کل گمرک به گمرکخانه های مربوط ابلاغ می شود.
بخش چهارم - مقررات متفرقه
ماده 197 - در گمرک صادرکننده پروانه ترانزیت خارجی باید دفتر مخصوص شماره گذاری و پلمت شده وسیله گمرک برای ثبت شماره و سایر مشخصات پروانه ترانزیت نگاهداری شود و پس از وصول گواهینامه خروج صادره از گمرک مرز خروج مشخصات گواهینامه مزبور نیز در همان دفتر ثبت می شود و همچنین در
گمرک خروجی نیز دفتری نظیر دفتر مذکور برای ثبت پروانه های ترانزیت که کالای آنها با اطلاع و گواهی همان گمرک از مرز خارج می گردد نگاهداری شود.
ماده 198 - گمرک ورودی مکلف است همه ماهه فهرستی از پروانه های ترانزیت خارجی که صادر نموده برای هر یک از گمرک خانه های خروجی که محموله ترانزیتی از آنجا خارج خواهد شد با اشاره به تاریخ ارسال نسخه اظهارنامه موضوع ماده 184 این آیین نامه و همچنین به اداره کل گمرک ارسال دارد ضمنا گمرک
خروجی مکلف است هرماهه صورتی از محمولات ترانزیتی که از کشور خارج گردیده با مشخصات کالا و ذکر تاریخ و شماره گواهینامه صادره برای هر یک از گمرک خانه های صادرکننده پروانه ترانزیت به فرستد.
فصل هشتم - کالای انتقالی
ماده 199 - کالای انتقالی کالایی است که در لنگرگاه ها یا بندرها یا فرودگاه های کشور از یک کشتی به کشتی دیگر یا از یک هواپیما به هواپیمای دیگر انتقال داده شود.
این انتقال ممکن است به دو نحو صورت بگیرد مستقیم و غیر مستقیم :
انتقال مستقیم آن است که کشتی یا هواپیمای تحویل دهنده و تحویل گیرنده هر دو در لنگرگاه یا در بندر یا در فرودگاه حاضر بوده و بسته های مورد انتقال از یکی خارج و یکسره به دیگری حمل و بارگیری شود.
انتقال غیر مستقیم آن است که کشتی یا هواپیمای تحویل دهنده بسته هایی را به عنوان انتقال غیر مستقیم اظهار و آنها را پیاده کرده و تحویل گمرک نماید تا بعدا کشتی دیگری یا هواپیمای دیگری برسد و بسته ها به آن انتقال داده شود یا این که همان کشتی یا هواپیمای اولی خود در مراجعت یا در مسافرت دیگری بسته ها را دوباره تحویل گرفته حمل نماید.
تبصره - مدت مجاز توقف کالای انتقالی در اماکن گمرکی تابع مقررات فصل دوم از قسمت سوم این آیین نامه است .
ماده 200 - برای انتقال کالا فرمانده کشتی یا هواپیما باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه جهت انتقال مستقیم و در سه نسخه جهت انتقال غیر مستقیم تنظیم و امضا کرده تسلیم گمرک نماید.
این اظهارنامه باید مبین تعداد و نوع بسته و علامت و شماره و وزن با ظرف و نوع جنس محتوی بسته هایی باشد که انتقال آنها مورد تقاضا است و در صورت امکان وزن خالص و ارزش کالا نیز در اظهارنامه قید شود.
ماده 201 - در مورد انتقال مستقیم گمرک پس از دریافت اظهارنامه مامورانی برای نظارت تعیین می نماید که مراقب جریان انتقال کالا باشند.
ماموران مزبور مشخصات بسته هایی را که به تدریج از یک وسیله نقلیه خارج و به دیگری بارگیری می شود در ورقه های مخصوص بار شماری یادداشت و پس از اتمام عملیات انتقال با مندرجات اظهارنامه تطبیق و اگر اختلافی مشاهده نشود مراتب را در ذیل اظهارنامه قید و آن را امضا می کنند و هرگاه اختلافی دیده شود شرح اختلاف را گزارش می دهند تا دستور رسیدگی و رفت اختلاف صادر گردد.
ماده 202 - در مورد انتقال غیر مستقیم پس از تسلیم اظهارنامه و صدور اجازه تخلیه از طرف گمرک فرمانده کشتی یا هواپیما باید با رعایت همان اصول و ترتیبی که برای تخلیه و تحویل واردات عادی مقرر است بسته ها را از کشتی یا هواپیما تخلیه کرده و با رعایت همان اصول تحویل سرویس انبار گمرک محل نموده ، روی نسخه سوم اظهارنامه رسید بگیرد.
ماده 203 - بسته هایی که به عنوان انتقال غیر مستقیم اظهار و به گمرک تحویل می شود از طرف سرویس انبار گمرک در دفتر مخصوص شماره گذاری و پلمت شده وسیله گمرک ثبت می گردد.
ماده 204 - برای این که بسته های انتقالی تحویل شده به گمرک به هواپیما یا کشتی دیگر انتقال و بارگیری شود تحویل دهنده کالا به گمرک باید کتبا درخواست صدور اجازه انتقال کرده و نسخه سوم اظهارنامه و رسید سرویس انبار را به آن ضمیمه نماید در این صورت گمرک اجازه انتقال صادر و بسته ها از
گمرک به کشتی یا هواپیمای تحویل گیرنده حمل و تحت نظارت مامورانی که گمرک در ضمن صدور اجازه تعیین می نماید بارگیری می شود پس از اتمام بارگیری متقاضی باید پس گرفتن بسته ها را از گمرک در ذیل همان اظهارنامه گواهی و امضا نماید تا به موجب آن دفتر مخصوص مذکور در ماده 203 این آیین نامه تصفیه و تفریغ شود.
ماده 205 - از کالای انتقالی هزینه باربری و انبارداری زائد از پنج روز و هزینه مراقبت در انتقال کالا با رعایت فصل دوم از قسمت اول این آیین نامه دریافت می گردد.
ماده 206 - وظایفی که به موجب مقررات ماده 200 این آیین نامه به عهده فرماندهان کشتیها و هواپیماها می باشد ممکن است با رضایت صریح یا ضمنی آنان از طرف نمایندگی های مربوط موسسات کشتیرانی یا هواپیمایی انجام شود.
قسمت پنجم - صادرات
فصل اول - صادرات قطعی
ماده 207 - صادرات قطعی کشور عبارت از کالایی است که به منظور فروش یا مصرف در کشورهای خارج از ایران به خارج فرستاده می شود.
ماده 208 - صادرات قطعی کشور از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف است لکن مشمول پرداخت هزینه های گمرکی به شرحی که در فصل دوم قسمت اول این آیین نامه مذکور است می باشد.
ماده 209 - ماموران گمرک موظفند وقتی اجازه خروج کالای صادراتی را بدهند که علاوه بر رعایت مواد آیین نامه قیود و شرایطی که از طرف دولت برای صادرات وضع شده یا می شود رعایت شده باشد.
ماده 210 - کالای صادراتی باید از راه های مجاز و تحت مراقبت ماموران گمرک از کشور خارج گردد لیکن در موارد استثنایی که گمرک مقتضی بداند می تواند اجازه دهد که کالای صادراتی کشور تحت نظر ماموران حتی از سایر راه ها نیز خارج شود.
این موافقت مشروط بر این خواهد بود که صاحب کالا قبلا محلی را که کالا از آنجا به خارج حمل خواهد شد ضمن درخواست کتبی خود قید کرده باشد.
ماده 211 - کالای صادراتی که به وسیله کشتی یا هواپیما به خارج فرستاده می شود باید در لنگرگاه های مجاز یا در فرودگاه های مجاز بارگیری شود. بارگیری کشتی در مورد صادرات ممکن است در موارد استثنایی در سایر لنگرگاه ها با همان شرایط و با رعایت همان مقرراتی که در ماده 210 این آیین نامه ذکر شده از طرف رییس گمرک اجازه داده شود.
ماده 212 - برای صادرات قطعی صاحب کالا یا نماینده او باید اظهارنامه صادراتی روی اوراق چاپی مخصوص در هر چند نسخه که از طرف اداره کل گمرک تعیین می شود تنظیم و تسلیم نماید.
مقررات و شرایط عمومی تنظیم و تسلیم اظهارنامه و عواقب اظهار خلاف واقع همان است که در فصل اول قسمت چهارم و قسمت تخلفات این آیین نامه پیش بینی شده است .
ماده 213 - کاری صادراتی پس از تسلیم اظهارنامه از طرف ماموران گمرک مورد معاینه و ارزیابی قرار می گیرد. ارزش کالای صادراتی در گمرک عبارت است از بهای عمده فروشی بازار داخلی به اضافه هزینه بیمه و باربندی و حمل و نقل متعلق و سایر هزینه هایی که به آن کالا تا وصول به مرکز کشور تعلق
می گیرد و هزینه باربری در گمرک و سایر عوارضی که به گمرک خروجی پرداخت می شود نیز به این بها علاوه می گردد و در مواردی که طبق ماده 5 قانون واگذاری معاملات ارزی و آیین نامه اجرایی آن برای کالای صادراتی نرخ تعیین شده باشد ارزیابی گمرک با رعایت سایر مقررات بر اساس نرخ های تعیین شده
خواهد بود.
ترتیب و مقررات ارزیابی و وظایف ماموران مربوط به شرحی است که در فصل دوم قسمت چهارم این آیین نامه مذکور است .
ماده 214 - ارزیابی کالای صادراتی در اماکن گمرکی صورت می گیرد ولی در موارد استثنایی در صورتی که صاحب کالا کتبا تقاضا نموده باشد گمرک می تواند اجازه انجام عملیات ارزیابی را در خارج از محوطه گمرکی نیز بدهد.
ماده 215 - در مواردی که اظهارنامه صدوری در یکی از گمرک خانه های داخلی تسلیم می گردد پس از انجام عملیات ارزیابی به هر یک از بسته های موضوع اظهارنامه پلمت گمرکی الصاق می گردد و مهلتی نیز برای حمل کالا از آن گمرک تا گمرک مرز تعیین و در پروانه صدور قید می شود.
تبصره - اداره گمرک حق دارد در مورد کالایی که تشریفات گمرکی آن در یکی از گمرک خانه های داخلی انجام یافته در هر مورد که مقتضی و لازم بداند مامورانی به هزینه صاحب کالا تعیین نماید تا همراه کالای صادراتی رفته و آن را تا موقع عبور از مرز تحت نظارت خود داشته باشند.
ماده 216 - از نسخ اظهارنامه صادراتی پس از تکمیل و امضای ارزیابان مربوط و پس از اخذ پیمان ارزی و امضای رییس قسمت صادرات یک نسخه آن که به منزله پروانه خروجی گمرکی است به صاحب کالا تسلیم می شود.
ماده 217 - هرگاه گمرک مرز مجازی که کالای صادراتی در آنجا اظهار می شود فاصله زیادی با خط مرزی داشته باشد گمرک مرز باید مامورانی برای نظارت و مراقبت حمل کالا تا موقع عبور آنها از خط مرزی تعیین نماید.
ماده 218 - کالای صادراتی که در گمرک داخلی اظهار شده است وقتی که به گمرک مرزی رسید ماموران گمرک آن را با پروانه تطبیق و پس از حصول اطمینان از مطابقت کامل بین مشخصات کالا و مندرجات پروانه در صورتی که پلمتهای بسته ها دست نخورده و بسته ها بی عیب باشد اجازه عبور کالا را از مرز می دهد.
هرگاه پلمت یک یا چند بسته از بین رفته باشد گمرک مرزی باید با حضور حامل کالا یا صاحب کالا و یا نماینده او در صورتی که در محل حاضر باشند آن یک یا چند بسته را بازکرده مورد معاینه و ارزیابی دقیق قرار دهد و اگر محتویات آن بسته یا بسته ها از هر حیث مطابق مندرجات پروانه دیده شد کالا را مرخص
نموده و مراتب را با قید تاریخ خروج کالا از مرز و نام وسیله حمل در پشت پروانه گمرکی نوشته پروانه را به حامل مسترد نماید اما اگر در محتویات بسته یا بسته هایی که پلمت آنها از بین رفته تغییری حاکی از سو نیت داده شده باشد باین معنی که به جای کالای صادراتی مذکور در پروانه کالای دیگری در آن بسته یا بسته ها جا داده باشند که ممنوع الصدور و یا غیر مجاز و یا مشروط باشد در این صورت کالای مزبور با تنظیم صورت مجلس قاچاق ضبط و مرتکب طبق مقررات قانون کیفر مرتکبین قاچاق تعقیب می گردد. در غیر این صورت عمل ، تخلف محسوب و طبق مقررات قسمت تخلفات این آیین نامه رفتار می شود.
ماده 219 - در مورد کالای صادراتی که در گمرک های داخلی اظهار و پس از انجام تشریفات و اخذ پروانه به طرف مرز کشور حمل می شود گمرکخانه های مرزی حق دارند در موارد سو ظن قوی به باز کردن و معاینه محتویات بسته یا بسته هایی که مورد سو ظن است اقدام نمایند و در صورت کشف قاچاق یا تخلف
طبق ماده 218 این آیین نامه عمل نمایند.
فصل دوم - صادرات موقت
بخش یکم - کالای ایرانی که به منظور تعمیر یا تکمیل یا برای شرکت در
نمایشگاه ها به خارج کشور ارسال و پس از انجام منظور اعاده می شود
ماده 220 - از کالای مشمول این بخش آنچه را که خروج قطعی آن از کشور مجاز و آزاد است می توان با رعایت مقررات مذکور در این بخش به عنوان صادرات موقت خارج نمود لیکن نسبت به کالایی که خروج قطعی آنها به موجب قوانین یا تصویبنامه ها ممنوع یا غیر مجاز یا مشروط است اجازه خروج به عنوان صادرات موقت جز با اجازه مخصوص اداره کل گمرک در هر مورد داده نمی شود.
تبصره - موافقت با خروج کالای بازرگانی به منظور تعمیر و یا تکمیل منوط به ارائه گواهی وزارت اقتصاد دائر بر این که امکان تعمیر یا تکمیل در داخل کشور وجود ندارد خواهد بود.
ماده 221 - برای صادرات موقت صاحبان کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و تسلیم گمرک نموده و مبلغی به عنوان سپرده به شرح مذکور در ماده 222 این آیین نامه در مقابل قبض رسید به پردازند.
شرایط و مقررات عمومی تنظیم و تسلیم اظهارنامه و نکاتی که باید از طرف اظهارکننده رعایت شود و عواقب اظهار خلاف واقع همان است که در فصل اول از قسمت چهارم و قسمت تخلفات این آیین نامه مذکور است .
ماده 222 - در مورد خروج موقت کالای ایرانی در صورتی که صادرات قطعی آن مقید به پرداخت وجوهی باشد که از طرف دولت برای صادرات وضع می شود سپرده (نقدی یا تضمینی ) دریافتی عبارت از مبلغی معادل همان وجوه خواهد بود. نسبت به کالایی که صادرات قطعی آن ممنوع یا غیر مجاز یا مشروط است هرگاه اجازه صادرات موقت از طرف اداره کل گمرک صادر گردد میزان سپرده که باید دریافت شود در ضمن ابلاغ اجازه تعیین می گردد.
ماده 223 - کالایی که برای خروج موقت اظهار می گردد از طرف ماموران گمرک طبق اصول و مقرراتی که در فصل دوم از قسمت چهارم این آیین نامه مذکور است مورد معاینه و ارزیابی قرار می گیرد و پس ازمطابقت مشخصات کالا با مندرجات اظهارنامه به بسته ها یا محتویات بسته ها پلمت گمرک یا هر نوع علامت دیگری که برای تشخیص کالا در موقع بازگشت لازم باشد الصاق می گردد و سپس پروانه صادرات موقت صادر و مدتی را هم که کالا در آن مدت باید به کشور برگردد تعیین و در متن پروانه قید و پروانه و کالا به اختیار صاحب کالا گذاشته می شود.
ماده 224 - در مورد صادرات موقت هرگاه نحوه عملیات تعمیر و تکمیل طوری باشد که علائم گمرکی را از بین ببرد صاحب کالا باید از کارخانه ای که عملیات تعمیر و تکمیل را انجام داده است گواهینامه مخصوص تایید شده از طرف مقامات کنسولی ایران حاکی از این که کالا با علائم گمرک ایران (اعم از پلمت یا غیر آن ) به کارخانه تحویل گردیده و آن علائم بر اثر عملیات تعمیر و تکمیل از بین رفته است تحصیل و پس از بازگشت کالا به گمرک ورودی ارائه دهد.
تبصره - در مورد موتور هواپیماها که جهت تعمیر فرستاده می شود هرگاه کارخانه تعمیرکننده موتور تعمیر شده دیگری از همان نوع به جای آن بفرستد به شرط این که مراتب را هم کتبا تصدیق نموده باشد به جای موتور خارج شده پذیرفته می شود و اختلاف نمره سریال مورد توجه قرار نمی گیرد.
ماده 225 - اگر منظور صاحب کالا از صادرات موقت در مدت اعتبار پروانه انجام نشود می تواند از گمرک صادرکننده پروانه تقاضای تمدید کند.
شرط قبول درخواست تمدید آن است که موجبات درخواست صریحا در آن مذکور و قبل از انقضا مدت اصلی به گمرک مربوط رسیده باشد.
گمرک مربوط با ملاحظه درخواست و بررسی دلائل و موجباتی که برای تقاضای تمدید در آن مذکور است می تواند مدت اعتبار پروانه را تا سه ماه تمدید نماید.
تبصره - در مواردی که مهلت سه ماهه مزبور برای انجام منظور کفایت نکند ممکن است مهلت مجددی نیز در صورت درخواست کتبی داده شود ولی با این مهلت ، فقط با تایید قبلی اداره کل گمرک موافقت خواهد شد.
ماده 226 - در موقع بازگشت کالا صاحب کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و کالا را برای بازرسی به گمرک عرضه نماید.
کالای برگشتی مورد معاینه قرار می گیرد و در صورتی که مدت اعتبار پروانه منقضی نشده و علائم گمرکی روی کالا دست نخورده و موجود باشد و اگر مورد از موارد مشمول ماده 224 این آیین نامه باشد گواهینامهکارخانه تعمیرکننده ضمیمه اظهارنامه شده باشد پروانه برگشت در دو نسخه صادر و یک نسخه به
صاحب کالا تسلیم و نسخه دیگر به سوش پروانه اولی لاک و مهر و کالا مرخص و سپرده تودیعی مسترد می شود.
ماده 227 - وجه الضمانی که طبق مقررات ماده 222 این آیین نامه سپرده شده است وقتی مسترد می شود که کالا در مدت اعتبار پروانه و در صورتی که تمدید شده باشد تا پایان مهلت تمدید بازگشت داده شود در صورت عدم بازگشت سپرده تودیعی به درآمد دولت منظور می گردد.
تبصره - در مواردی که محرز گردد تاخیر بازگشت کالا مبنی بر عذر موجهی بوده است سپرده تودیعی با اجازه اداره کل گمرک مسترد خواهد شد.
ماده 228 - در موقع اعاده کالا هرگاه پلمت یا علائم دیگری که از طرف گمرک روی بسته ها یا محتویات بسته ها الصاق گردیده از بین رفته باشد و مورد هم از موارد مشمول ماده 224 این آیین نامه نباشد کالای مورد بحث مانند کالای عادی که به کشور وارد می شود محسوب و سپرده تودیعی به نفع دولت ضبط و
مقررات مربوط به واردات عادی درباره آنها اجرا می گردد.
ماده 229 - از کالای صادره از ایران که برای تعمیر یا تکمیل به خارج فرستاده می شود در موقع بازگشت به ایران معادل پانزده درصد از اجرت تعمیر یا تکمیل آن به عنوان حقوق گمرکی دریافت می گردد مگر این که حقوق گمرکی آن کالا از روی ارزش به ماخذ کمتر از پانزده درصد تعیین و یا از حقوق گمرکی
معاف باشد که در آن صورت حقوق آن طبق ماخذ مقرر در جدول تعرفه از اجرت تعمیر یا تکمیل دریافت و یا معاف خواهد شد.
بخش دوم - وسائط نقلیه
ماده 230 - لکوموتیو واگن و هواپیما که به طور منظم در خطوط بین ایران و کشورهای خارجی حرکت می کنند مشمول عنوان صادرات موقت می باشند لیکن برای رفت و برگشت آنها تشریفات گمرکی رعایت نمی شود و فقط به دریافت اظهارنامه اجمالی یا فهرست کل بار (مانیفست ) که در هر مسافرت برای محمولات آنها به گمرک داده می شود و مشخصات وسائط نقلیه مذکور نیز در آن منعکس است اکتفا می شود.
ماده 231 - برای چهارپایان و سایر وسائط نقلیه موتوری و غیر موتوری که برای حمل بار و مسافر بین ایران و کشورهای همجوار رفت و آمد می کنند و همچنین وسائل نقلیه شخصی موتوری پروانه خروج موقت صادر می شود. این پروانه ها را می توان به مدت یک سال صادر نمود و در خلال این مدت وسائط نقلیه مزبور به دفعات می توانند رفت و آمد نمایند و در این مورد هر دفعه باید مورد معاینه گمرک مرزی قرار گرفته و مراتب با قید تاریخ خروج و ورود پشت پروانه ثبت شود.
تبصره - مقدار سوخت و روغنی که برای مصرف وسائط نقلیه موتوری در راه لازم باشد و همچنین علوفه چهارپایان از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف است .
ماده 232 - صدور پروانه خروج موقت وسائط نقلیه موتوری و غیر موتوری موضوع ماده 231 این آیین نامه موکول به ارائه پروانه شناسایی صادره از شهربانی می باشد.
بخش سوم - دامهایی که برای تعلیف موقتا خارج می شوند
ماده 233 - دامهایی که برای تعلیف موقتا از کشور خارج می شوند مشمول عنوان صادرات موقت بوده و در ورود از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف می باشند.
تشریفات خروج و معاودت این دامها تابع مقررات آیین نامه مخصوص تعلیف اغنام و احشام مصوب هیات وزیران می باشد.
تبصره - نتایج دامهای مذکور در این ماده در مدت تعلیف نیز مانند خود دامها در ورود از پرداخت وجوه مزبور معاف است .
فصل سوم - کابوتاژ
بخش اول - تعریف کابوتاژ و شرایط عمومی آن
ماده 234 - کابوتاژ عبارت از حمل کالا از یک نقطه به نقطه دیگر کشور از راه در یا یا رودخانه های مرزی است و کالایی که از لحاظ نزدیکی راه یا رعایت صرفه تجارتی از یک نقطه به نقطه دیگر کشور با عبور از خاک کشور خارج حمل شود نیز مشمول مقررات کابوتاژ می شود و در این موارد هرگاه کالای کابوتاژی با وسائط نقلیه داخلی حمل شود وسیله نقلیه نیز تابع تشریفات کالای کابوتاژی خواهد بود.
تبصره - اداره کل گمرک می تواند حمل و نقل کالا به وسیله ادارات یا بنگاه های دولتی را در سواحل بحر خزر از تشریفات کابوتاژ معاف داشته و محمولات مزبور را مانند حمل و نقل داخلی تلقی نماید.
ماده 235 - خروج کالای کابوتاژی از خاک کشور و ورود مجدد آن از نقاطی می تواند صورت بگیرد که در آن نقاط گمرک دایر و آن گمرک برای انجام تشریفات کابوتاژ مجاز و مفتوح باشد.
گمرک های مجاز برای انجام تشریفات کابوتاژ از طرف اداره کل گمرک تعیین و جهت استحضار عامه آگهی می شود. در موارد استثنایی ممکن است حمل کالا به طور کابوتاژ از گمرک خانه های دیگر نیز اجازه داده شود لیکن این اجازه فقط از طرف اداره کل گمرک پس از رسیدگی ممکن است صادر گردد.
ماده 236 - کالای کابوتاژی از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض در موقع ورود مجدد معاف است ولیکن مشمول پرداخت هزینه های گمرکی مذکور در این آیین نامه می باشد.
ماده 237 - هر کالایی را که صدور آن از کشور مجاز است می توان با انجام تشریفات و مقررات مذکور در بخش دوم این فصل به عنوان کابوتاژ حمل نمود لیکن کالایی که طبق قوانین مخصوص ممنوع الصدور است و همچنین کالایی که صدور آنها به موجب تصویبنامه ها یا مقررات دیگر غیر مجاز یا مشروط باشد برای کابوتاژ قبول نمی شود مگر با اجازه مخصوص اداره کل گمرک در هر مورد. اداره کل گمرک می تواند صدور چنین اجازه را در هر مورد علاوه بر تودیع سپرده مذکور در ماده 242 این آیین نامه به هر گونه قید و شرط دیگری هم که مقتضی بداند موکول و مشروط نماید.
ماده 238 - گمرک در هر مورد که لازم تشخیص دهد می تواند قبول کالایی را برای کابوتاژ به شرط بدرقه تا گمرک مقصد مشروط نماید در اینگونه موارد برای تعیین ماموران و هزینه مسافرت و فوق العاده آنها طبق مقررات این آیین نامه رفتار می شود.
ماده 239 - کالای کابوتاژی باید در مدتی که از طرف گمرک مبدا تعیین می شود به گمرک مقصد برسد مدت مزبور را گمرک مبدا در هر مورد با توجه به نوع وسائط نقلیه و مسافت و کیفیت راه و کیفیت فصول مختلف سال تشخیص و تعیین می نماید.
علاوه بر مدت مزبور گمرک ، مهلت دیگری نیز برای ارائه گواهینامه گمرک مقصد که حداکثر آن سه ماه از تاریخ صدور گواهینامه مزبور خواهد بود تعیین خواهد نمود.
تبصره - هرگاه صاحب کالای کابوتاژی آن را ظرف مهلت مقرر به مقصد جز در مورد قوه قهریه (فرس ماژور) نرساند مکلف به پرداخت جریمه از یکصد الی یک هزار ریال به تشخیص رییس گمرک می باشد.
بخش دوم - تشریفاتی که برای کابوتاژ باید انجام بگیرد
ماده 240 - برای کالای کابوتاژی اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و تسلیم می شود در این اظهارنامه باید تعداد، نوع بسته ، علامت ، شماره وزن با ظرف ، نوع کالا، وزن خالص و ارزش کالا و نام گمرک مقصد و راهی که کالا طی خواهد کرد بدون حک و قلم خوردگی قید شود.
ماده 241 - هرگاه کالای مورد اظهارنامه از نوع کالایی باشد که برای صادرات قطعی آنها از کشور قیود و شرایطی طبق قوانین و مقررات مربوط وضع شده یا در آتیه وضع شود صاحب کالا یا نماینده او ملزم است که انجام آن قیود و شرایط را در صورت نرسیدن کالا به مقصد، قبلا و به نحوی که مورد قبول گمرک باشد تضمین یا تامین کند.
ماده 242 - در مورد کالایی که صدور آن ممنوع یا غیر مجاز و یا مشروط است حمل آن به صورت کابوتاژ فقط با اجازه مخصوص اداره کل گمرک می تواند صورت بگیرد. در این موارد صاحب کالای کابوتاژی یا نماینده او باید مبلغی معادل سه برابر بهای فوب کالا به طور سپرده به گمرک در مقابل اخذ قبض رسید
به پردازد و در مواردی که اداره کل گمرک شرایط دیگری نیز برای حمل آن کالا به طور کابوتاژ مقرر نموده باشد انجام آن شرایط را نیز موافق نظر گمرک محل قبلا تامین یا تضمین کند.
تبصره - از سپرده موضوع این ماده حداقل ده درصد آن باید نقدا یا تضمین بانکی تودیع شود و نسبت به بقیه آن گمرک مجاز است در مواردی که مقتضی بداند ضمانت کتبی معتبر بپذیرد.
ماده 243 - همین که ورقه اظهارنامه کابوتاژ تسلیم گمرک گردید از طرف گمرک به معاینه و رسیدگی و ارزیابی کالا و تطبیق مشخصات مشهود با مندرجات اظهارنامه اقدام می شود.
شرایط قبول اظهارنامه و اصول و تشریفات ارزیابی و وظایف سرویس ارزیابی چه در مورد طرز رسیدگی و معاینه کالای کابوتاژی و چه در موارد کشف اظهار خلاف واقع همان است که در فصول اول و دوم قسمت چهارم و قسمت تخلفات این آیین نامه مقرر گردیده است .
ماده 244 - پس از اختتام عملیات ارزیابی و صدور پروانه کابوتاژ در سه نسخه به هر یک از بسته های موضوع پروانه کابوتاژ پس از نخ کشی یا مفتول کشی پلمت گمرک الصاق می گردد و دو نسخه از پروانه کابوتاژ در اختیار صاحب کالا قرار می گیرد.
ماده 245 - صاحب کالا کابوتاژی مکلف است پروانه کابوتاژ را در تمام مدت حمل همراه محموله نموده و کالای کابوتاژی را از راه های مجاز خارج و وارد کند.
ماده 246 - در مورد کالای کابوتاژی که ممنوع الصدور یا غیر مجاز و یا مشروط نیست هرگاه سوانحی پیش آید که رسیدن محموله را به مقصد در مدت اعتباری که تعیین گردیده است غیر ممکن سازد ذینفع می تواند با ذکر علل و موجبات تاخیر کتبا از گمرک مبدا درخواست تمدید مدت به نماید گمرک مبدا در
صورتی که درخواست مزبور قبل از انقضا مدت اعتبار رسیده باشد و علل اظهار شده را هم موجه تشخیص دهد می تواند مدت اعتبار را تمدید نماید.
هرگاه درخواست تمدید بعد از انقضا مدت اعتبار پروانه کابوتاژ به گمرک برسد و گمرک مبدا علل درخواست را موجه تشخیص بدهد با درخواست مزبور در مقابل اخذ حداقل جریمه انتظامی موضوع تبصره ذیل ماده 239 این آیین نامه موافقت می نماید.
از هر تمدیدی که گمرک مبدا با آن موافقت می کند باید بلافاصله گمرک مقصد را مطلع سازد.
ماده 247 - در مورد کالای کابوتاژی ممنوع الصدور و غیر مجاز و مشروط اجازه تمدید در هر مورد باید به اطلاع گمرک مقصد نیز برسد و در صورتی که درخواست تمدید بعد از انقضا مدت اعتبار پروانه کابوتاژ تسلیم شده باشد اداره کل گمرک ضمن موافقت با تمدید میزان جریمه انتظامی را که باید اخذ شود نیز تعیین می نماید.
ماده 248 - هرگاه صاحب کالای کابوتاژی بعد از دریافت پروانه کابوتاژ به خواهد کالای خود را از گمرک دیگر غیر از محلی که در اظهارنامه خود تعیین کرده بوده وارد نماید در صورتی که محموله کابوتاژی ممنوع الصدور و غیر مجاز و مشروط نباشد رییس گمرک مبدا می تواند چنانچه علل درخواست را موجه
تشخیص دهد آن را پذیرفته مقصد کالا در پروانه کابوتاژ را اصلاح کند در مورد کالای کابوتاژی ممنوع الصدور و غیر مجاز و مشروط درخواست تغییر گمرک مقصد جز با اجازه قبلی و کتبی اداره کل گمرک پذیرفته نمی شود.
ماده 249 - محموله کابوتاژی همین که به دفتر گمرک مقصد رسید در صورتی که مدت اعتبار پروانه کابوتاژ منقضی نشده باشد ماموران گمرک مشخصات کالا را با مندرجات پروانه تطبیق و نخ کشی بسته ها و پلمت آنها را معاینه می کنند و اگر اختلافی مشاهده نشد ورود کالا را با قید تاریخ در محل مخصوص پروانه کابوتاژ تصدیق و امضا و یک نسخه آن در مقصد نگهداری و نسخه گواهی شده دیگر به صاحب کالا تسلیم و کالا در اختیار او گذارده می شود.
ماده 250 - هر محموله کابوتاژی که بعد از انقضا مدت اعتبار پروانه به گمرک مقصد برسد مانند کالای وارده از خارج تلقی شده و نسبت به آن طبق مقررات کالای وارداتی رفتار می شود مگر این که علت تاخیر ناشی از اتفاقات قهری (فرس ماژور) یا عذر موجهی باشد که در این صورت گمرک مقصد باید مراتب
را با ارسال مدارک صاحب کالا مبنی بر اثبات وجود فرس ماژور یا عذر موجه به اداره کل گمرک گزارش نماید- اگر اداره کل گمرک دلایل را کافی و قانع کننده تشخیص دهد اجازه صدور گواهی ورود محموله را به گمرک مقصد خواهد داد و مراتب را به گمرک مبدا اعلام می نماید.
ماده 251 - هرگاه پلمت یک یا چند بسته از محموله کابوتاژی شکسته و یا نخ یا مفتول آن پاره شده باشد محتویات بسته یا بسته ها به دقت معاینه و بازرسی می شود در صورتی که محتویات آنها با مندرجات پروانه کاملا مطابق و معلوم گردد که پلمتها غیر عمد شکسته یا از بین رفته است پروانه را گواهی و به صاحب آن تسلیم می نماید. هرگاه پلمت گمرکی شکسته یا محو شده و مشخصات کالای محتوی بسته مربوط با
مندرجات پروانه کابوتاژی مغایر باشد عمل مشمول قسمت تخلفات این آیین نامه خواهد بود.
ماده 252 - هرگاه در گمرک مقصد مشاهده شود که تعداد بسته های یک محموله کابوتاژی زیادتر از تعداد مندرج در پروانه کابوتاژ است مقدار اضافی مانند کالای وارده از خارج تلقی و طبق مقررات مربوط نسبت به آن رفتار می شود و آن مقداری که مربوط به پروانه کابوتاژ است پس از رسیدگی کامل و حصول اطمینان
از ارتباط آن به پروانه کابوتاژ به اختیار صاحب کالا گذاشته می شود و گواهی ورود آن مقدار نیز صادر و تسلیم می گردد.
ماده 253 - هرگاه در گمرک مقصد مشاهده شود که تعداد بسته های یک محموله کابوتاژی کمتر از تعداد مندرج در پروانه کابوتاژ است گواهی ورود فقط نسبت به مقدار مشهود پس از رسیدگی و احراز ارتباط بسته ها به پروانه مربوط صادر و به صاحب کالا تسلیم می شود ضمنا گمرک مقصد مکلف است مراتب را به گمرک مبدا اعلام تا طبق تبصره 1 ماده 257 این آیین نامه اقدام نماید.
ماده 254 - هرگاه در گمرک مقصد مشاهده شود که پلمت و نخ کشی بسته ها سالم و مشخصات کالا نیز از حیث نوع کالا با مندرجات پروانه کابوتاژ مطابق است ولی فقط دروزن کالا (اعم از با ظرف یا خالص ) اختلافی موجود است در این
صورت هرگاه آن اختلاف در مورد کالای جاذب رطوبت (مانند نمک و نظایر آن ) بیش از پنج درصد و در مورد کالای دیگر بیش از سه درصد نباشد آن اختلاف مورد اغماض قرار می گیرد ولی اگر اختلاف بیش از میزان های مذکور باشد مقدار اضافی مانند کالای وارده محسوب خواهد شد و در مورد مقدار کسری مراتب به گمرک مبدا اعلام می گردد تا طبق مقررات مربوط به کسر تخلیه مذکور در ماده 264 این آیین نامه اقدام نماید.
ماده 255 - صاحب کالای کابوتاژی گواهینامه ورود مجدد کالا را که از طرف گمرک مقصد صادر گردیده به گمرک مبدا جهت استرداد سپرده یا ابطال تعهدات دیگر خود اگر داده باشد تسلیم می نماید. رییس گمرک مبدا در صورتی که گواهینامه ورود از ورود کالا به گمرک مقصد در مدت اعتبار تعیین شده حکایت
نماید سپرده را مسترد و چنانچه صاحب کالا تعهدات دیگری هم به موجب ماده 241 این آیین نامه سپرده باشد آنها را نیز پس از ابطال در حضور صاحب کالا به سوش پروانه ضمیمه و بایگانی می نماید.
ماده 256 - هرگاه مدت اعتبار پروانه کابوتاژ برای رسیدن کالا به گمرک مقصد منقضی و تا سه ماه بعد از انقضا آن از طرف صاحب کالا گواهینامه گمرک مقصد مبنی بر ورود کالا ارائه نشود آن کالا مانند کالای نرسیده به مقصد تلقی و به نحو زیر عمل می شود:
1 - در صورتی که کالای موضوع کالای کاری مجاز برای صدور بوده و سپرده نقدی گرفته شده باشد سپرده نقدی با صدور پروانه خروجی گمرکی به درآمد قطعی منظور می گردد و اگر تعهدات دیگری نیز طبق مقررات ماده 241 این آیین نامه اخذ شده باشد صاحب کالا برای انجام آن تعهدات نیز مورد پیگرد
قرار می گیرد.
2 - هرگاه کالای موضوع کابوتاژ کالای ممنوع الصدور یا غیر مجاز یا مشروط باشد سپرده نقدی به عنوان بهای کالا و جریمه متعلق قانونی با تنظیم صورتمجلس کشف قاچاق به درآمد قطعی مربوط منظور می گردد و اگر تعهدات دیگری نیز طبق مقررات ماده 242 این آیین نامه اخذ شده باشد صاحب کالا برای انجام آن تعهدات نیز مورد پیگرد قرار می گیرد.
تبصره 1 - هرگاه گواهینامه که ارائه می شود مربوط به یک قسمت از کالای کابوتاژی باشد به این معنی که از مفاد گواهینامه گمرک مقصد معلوم شود که قسمتی از محموله کابوتاژ به مقصد نرسیده است عمل واریز کابوتاژ به حسب این که کالا مشمول بند 1 یا بند 2 این ماده باشد فقط نسبت به مقدار کسری صورت خواهد گرفت .
تبصره 2 - منظور از مدت اعتبار مذکور در این ماده در صورتی که تمدید نشده باشد مدت تعیین شده در ورقه کابوتاژ است و در صورتی که تمدید شده باشد تاریخ انقضا مدت اعتبار، تاریخ انقضا مهلت آخرین تمدید خواهد بود.
بخش سوم - مقررات متفرقه
ماده 257 - در مواردی که کالای کابوتاژی به وسیله کشتیها دارای سرویس منظم کشتیرانی حمل شود اداره گمرک می تواند جز در مورد کالای ممنوع الصدور بدون رعایت مقررات مواد 241 و 242 این آیین نامه اجازه کابوتاژ داده و همچنین به جای وجه الضمان نقدی یا ضمانت بانکی تعهد کتبی دریافت کند.
ماده 258 - در مورد کالای مجاز محصول یا مصنوع داخلی که به طور کابوتاژ حمل می شود و بهای تمامی یک محموله بیش از پنجاه هزار ریال نباشد رییس گمرک می تواند بدون رعایت مقررات مواد 241 و 242 این آیین نامه اجازه کابوتاژ داده و همچنین به جای وجه الضمان نقدی یا ضمانت بانکی تعهد کتبی دریافت کند.
ماده 259 - اداره کل گمرک مجاز است در مواردی که محرز شود کالای کابوتاژی در اثنای حمل در دریا یا رودخانه مرزی غرق شده آن را رسیده به مقصد تلقی و علاوه بر دستور استرداد سپرده از تعقیب موضوع نیز خودداری نماید.
ماده 260 - در هر یک از گمرکخانه های مبدا و مقصد باید دفترهای مخصوصی شماره گذاری و پلمت شده وسیله گمرک برای ثبت خروج و ورود کالای کابوتاژی نگاهداری شود طرز ثبت و نگاهداری این دفترها از طرف اداره کل گمرک تعیین و ابلاغ می شود.
ماده 261 - گمرک مبدا موظف است بلافاصله پس از صدور پروانه کابوتاژ مراتب را به گمرک مقصد اعلام و همچنین گمرک مقصد موظف است پس از وصول کالا چگونگی ورود کالا و تاریخ ورود آن را با قید شماره و تاریخ گواهینامه ورود به گمرک مبدا اطلاع دهد.
قسمت ششم - تخلف از مقررات گمرکی
فصل اول - تخلفات گمرکی
ماده 262 - توقف وسائط نقلیه خالی اعم از آبی ، هوایی ، زمینی در لنگرگاه ها و فرودگاه ها و راه های غیر مجاز همچنین حرکت بدون اجازه آنها مستوجب پرداخت جریمه انتظامی از 1000 تا 5000 ریال با توجه به اوضاع و احوال و به تشخیص رییس گمرک می باشد مگر این که معلوم گردد این اقدام در اثر علل قهری یا اضطراری (فرس ماژور) بوده است .
تبصره - هرگاه وسائط نقلیه اعم از هوایی ، آبی یا زمینی حامل کالا بوده و در فرودگاه یا لنگرگاه یا راه غیر مجاز توقف نموده باشد عمل خلبان ، فرمانده کشتی و راننده شروع به قاچاق محسوب و طبق قانون کیفر مرتکبین قاچاق نسبت به آنان رفتار خواهد شد.
ماده 263 - اقدام به تخلیه و بارگیری هر نوع کالا در نقاط مجاز قبل از انجام تشریفات گمرکی مقرر در فصول اول و دوم و سوم از قسمت دوم این آیین نامه قاچاق می باشد مگر آن که کالا مجاز بوده و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده باشد.
ماده 264 - در مورد کسر تخلیه کشتیهای اقیانوس پیما در صورتی که اسناد و مدارک حاکی از تخلیه کالا در بنادر بین راه و یا عدم حمل کالا از مبدا ارائه نشود گواهینامه کسری که از طرف موسسه کشتیرانی برای صاحب کالا صادر و به موجب آن خسارات قابل پرداخت باشد مدارک قابل قبول به مفهوم ماده 28 قانون امور گمرکی تلقی خواهد شد.
ماده 265 - هرگاه کسی کالایی را که ورود آن به کشور مجاز و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده است جز از راه های مجاز از سایر راه ها بدون کسب اجازه قبلی گمرک وارد نماید عمل او تخلف از مقررات گمرکی محسوب و از متخلف جریمه انتظامی از 1000 تا 5000 ریال بر حسب مورد به
تشخیص رییس گمرک دریافت می شود. در مورد کالای مجاز و بخشوده از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض که مستلزم انجام مقررات خاص می باشد و بدون کسب اجازه قبلی گمرک جز از راه های مجاز از سایر راه ها صادر شود نیز به همین نحو عمل می شود.
ماده 266 - هرگاه کالای مجاز و وسائط نقلیه که به عنوان ترانزیت خارجی یا ورود موقت اظهار شده است در مهلتی که در پروانه گمرکی تعیین یا تمدید گردیده از کشور خارج نگردد حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارضی که قبلا به عنوان سپرده دریافت گردیده با صدور پروانه گمرکی به درآمد قطعی دولت
منظور می گردد و چنانچه برای کالا و وسائط نقلیه مزبور که از کشور خارج نشده اسناد خلاف واقع مبنی بر خارج کردن آن ارائه شود مورد طبق مفاد بند 2 ماده 29 قانون امور گمرکی مشمول مقررات قاچاق خواهد بود.
ماده 267 - هرگاه در اظهارنامه هایی که برای ترخیص کالا تسلیم گمرک می شود مشخصات کالا برخلاف واقع اظهار شده باشد ولی این خلاف اظهار متضمن زیان مالی دولت نبوده و کشف آن مستلزم اخذ تفاوت نباشد با اجازه کتبی رییس گمرک محل اظهارنامه تسلیمی پس از اخذ جریمه انتظامی از یکصد تا یک
هزار ریال به تشخیص رییس گمرک محل اصلاح خواهد شد.
ماده 268 - در اظهارنامه تسلیمی به گمرک (ورود قطعی ، ورود موقت ، مرجوعی ، ترانزیت خارجی ، ترانزیت داخلی ) هر نوع اظهار خلاف واقع که متضمن زیان مالی دولت بوده و کشف خلاف مستلزم اخذ تفاوت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض باشد در صورتی که خلاف مذکور بر اثر انجام تشریفات گمرکی پیش از خروج کالا از گمرک کشف گردد به حسب موارد به شرح زیر عمل می شود:
1 - در مورد کالایی که وجوه متعلق به آن از روی وزن تعیین شده است ، هرگاه وزن کالا کمتر از میزان واقعی اظهار شده باشد علاوه بر دریافت تفاوت وجوه مزبور جریمه ای که از ده درصد تفاوت کمتر و از یک برابر تفاوت بیشتر نباشد با توجه به اوضاع و احوال به تشخیص رییس گمرک محل تعیین و دریافت می گردد.
2 - در مورد کالای ممنوع الورود و غیر مجاز و کالایی که نوع آن برخلاف واقع و با نام و مشخصات دیگر اظهار شده باشد به حسب مواردی که به شرح زیر تعیین می گردد عمل خواهد شد:
الف - کالایی که ورود آن قانونا ممنوع یا طبق مقررات صادرات و واردات سالانه غیر مجاز باشد، هرگاه برای ورود قطعی یا ترانزیت داخلی با نام و مشخصات کامل و صحیح اظهار شود گمرک باید از ترخیص آن خودداری و به صاحب کالا یا نماینده وی کتبا اخطار کند که حداکثر ظرف 3 ماه با انجام کلیه تشریفات آن کالا را از کشور خارج کند در صورتی که کالا را ظرف مدت مزبور از کشور خارج نکند گمرک کالا را ضبط و مراتب را به صاحب آن یا نماینده او ابلاغ خواهد کرد صاحب کالا حق دارد از تاریخ ابلاغ ضبط تا دو ماه به دادگاه شهرستان مراجعه کند در غیر این صورت کالا با رعایت تبصره های 1 و 2 ماده 31 قانون امور گمرکی به ملکیت قطعی دولت در خواهد آمد.
ب - هرگاه کالایی که اظهار شده ممنوع الورود یا غیر مجاز بوده ولی در اظهارنامه مشخصات کالای مجاز یا مجاز مشروط با نام دیگر برای آن ذکر شده باشد (موضوع بند 5 ماده 29 قانون امور گمرکی ) این عمل مشمول مقررات قانون مرتکبین قاچاق خواهد بود.
ج - هرگاه کالای مورد اظهار کالای مجاز بوده و در اظهارنامه تمام و یا قسمتی از آن با نام و یا مشخصات کالای مجاز دیگری که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض آن کمتر است اظهار شده باشد علاوه بر دریافت مابه التفاوت مستلزم پرداخت جریمه خواهد بود که با توجه به اوضاع و
احوال از طرف رییس گمرک محل تعیین و دریافت می گردد. حداقل این جریمه معادل ده درصد و حداکثر یک برابر مابه التفاوت خواهد بود.
تبصره 1 - چنانچه این اظهار توام با اعلام نام دیگر و با استفاده از اسناد یا سیاهه خلاف واقع باشد طبق بند 9 ماده 29 قانون امور گمرکی مشمول مقررات قاچاق خواهد بود.
تبصره 2 - منظور از اسناد خلاف واقع اسناد و سیاهه ای است که در آن خصوصیات کالایی ذکر شده باشد که با نوع جنس و خصوصیات کالای اظهار شده تطبیق ننماید.
3 - هرگاه نام کشور مبدا کالا برخلاف واقع اظهار شده باشد و این خلاف متضمن زیان مالی دولت باشد علاوه بر دریافت مابه التفاوت مبلغ دیگری به عنوان جریمه معادل ده درصد تا یک برابر مابه التفاوت به تشخیص رییس گمرک با توجه به اوضاع و احوال تعیین و دریافت می گردد.
4 - در مورد کالایی که حقوق گمرکی یا سود بازرگانی یا هزینه های گمرکی و یا عوارض آن از روی ارزش تعیین گردیده است هرگاه ارزش کالا در اظهارنامه کمتر از ارزش گمرکی مقرر در مواد 10 و 11 قانون امور گمرکی اظهار شده باشد علاوه بر اخذ تفاوت جریمه ای نیز از ده درصد تا یک برابر مابه التفاوت
به تشخیص رییس گمرک محل که با توجه به اوضاع و احوال تعیین خواهد کرد وصول می شود.
ماده 269 - هرگاه تخلفات مذکور در ماده 268 این آیین نامه به استثنا بند ب و تبصره ذیل بند ج آن (که در هر حال مشمول مقررات قاچاق می باشد) توام با ابراز اسناد یا صورت حساب (فاکتور) نادرست باشد و این عمل بر اثر انجام تشریفات گمرکی یا به هر ترتیب دیگری پیش از خروج کالا یا بعد از خروج کالا از گمرک کشف شود علاوه بر تعقیبی که ممکن است طبق مواد مربوط قانون مجازات عمومی به عمل آید از مرتکب علاوه بر اصل تفاوت از پنجاه درصد تا یک برابر آن نیز به تشخیص رییس گمرک با توجه به اوضاع و احوال به عنوان جریمه دریافت می گردد.
تبصره 1 - منظور از اسناد یا سیاهه نادرست ، اسناد یا سیاهه ای است که در آن خصوصیات کالا صحیحا و منجزا قید نشده است و صاحب کالا از عدم تصریح خصوصیات به زیان دولت اقدام و کالای دیگری را با حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض کمتر اظهار نموده باشد.
تبصره 2 - در مورد هر گونه تخلف از مقررات گمرکی که به طور صریح برای آن جریمه در قانون امور گمرکی و این آیین نامه تعیین نگردیده است مبلغی که حداقل آن 1000 و حداکثر آن بیش از 10000 ریال نخواهد بود به تشخیص رییس گمرک محل دریافت خواهد شد.
ماده 270 - وسائط نقلیه ای که به استناد جواز عبور بین المللی موضوع ماده 193 این آیین نامه و یا پروانه ترانزیت وارد می شود دارندگان آن مکلفند وسائط نقلیه خود را در موعد مقرر که از طرف گمرک تعیین می شود از کشور خارج یا تشریفات گمرکی آن را از انجام دهند در غیر این صورت و بدون
عذر موجه مورد قبول کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی برای هر روز تاخیر مبلغ 500 ریال به عنوان جریمه از آنان دریافت خواهد شد.
ماده 271 - مرتکبین تخلف از مقررات گمرکی که جریمه از آنها دریافت می شود هرگاه نسبت به اصل جریمه یا میزان آن که از طرف رییس گمرک محل تعیین گردیده اعتراض داشته باشند می توانند پس از تودیع یا تامین آن در گمرک محل اعتراضنامه خود را با دلائل و مدارک اعتراض به رییس گمرک محل به
منظور ارجاع آن به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی تسلیم نمایند. رییس گمرک محل موظف است آن را با پرونده کامل محلی و اظهار نظر و با تایید این که جریمه تودیع یا تامین شده است ضمن گزارش جامعی به اداره مرکزی با اولین وسیله ارسال دارد، اداره کل گمرک موضوع را به کمیسیون
رسیدگی به اختلافات گمرکی که تنها مرجع صلاحیتدار رسیدگی به این قبیل اختلافات است احاله خواهد نمود.
ماده 272 - در مواردی که بر اساس ماده 31 قانون امور گمرکی از طرف صاحب کالا تقاضای ارجاع پرونده به اداره کل گمرک یا به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی می شود اداره گمرک محل مکلف است دو نمونه از کالایی که ممنوعیت آن مورد اعتراض است با حضور صاحب کالا یا نماینده قانونی او از
کالای موجود برداشته و هر دو نمونه را با پلمت یا لاک و مهر گمرک و صاحب کالا یا نماینده قانونی او مهر نموده یک نمونه را به اداره کل گمرک ارسال و نمونه دیگر را در گمرک محل نگاهداری نماید و هرگاه کالای مزبور نوعا طوری باشد که نمونه برداری از آن غیر ممکن و یا برای رسیدگی در مرکز غیر کافی باشد ممکن است کاتالوک یا تصویر و یا تمام کالا به هزینه صاحب کالا یا نماینده قانونی او از طرف گمرک محل به عنوان اداره کل گمرک فرستاده شود.
ماده 273 - اداره کل گمرک پس از وصول نامه اعتراضیه صاحب کالا و سوابق امر و نمونه کالای مورد اختلاف خارج از نوبت به موضوع رسیدگی و نتیجه را به گمرک محل و ذینفع اعلام می دارد در صورتی که نتیجه رسیدگی مبنی بر مجاز بودن کالا باشد گمرک محل آن را با انجام تشریفات مربوط ترخیص می نماید، ولی اگر ممنوع یا غیر مجاز تشخیص شود ابتدای سه ماه مهلت مذکور در ماده 31 قانون امور گمرکی جهت اعاده کالا از تاریخ ابلاغ نظر اداره کل گمرک خواهد بود.
تبصره - اگر صاحب کالا یا نماینده قانونی او کتبا انصراف خود را از خارج کردن کالا از کشور قبل از 3 ماه مذکور در ماده 31 قانون امور گمرکی اعلام نماید گمرک به ضبط کالا اقدام و مراتب را به صاحب کالا یا نماینده قانون او ابلاغ خواهد کرد.
ماده 274 - در مواردی که در اثر اظهار خلاف واقع طبق مقررات این فصل جریمه به کالایی تعلق می گیرد ولی مورد از مواردی باشد که کالا ضبط نمی شود و صاحب کالا از ترخیص و بیرون بردن آن از گمرک خودداری نماید در این صورت پس از انقضای حداقل چهار ماه از تاریخ ورود کالا، گمرک بدون رعایت اخطار و آگهی آن را طبق ضوابط ماده 25 قانون امور گمرکی به فروش رسانده و علاوه بر وجوهی که طبق مقررات باید دریافت شود مبلغ جریمه متعلق نیز از حاصل فروش برداشت می شود.
ماده 275 - مرور زمان تعقیب تخلفات گمرکی توام با ابراز اسناد نادرست یک سال از تاریخ خروج کالا از گمرک خواهد بود (تبصره ذیل ماده 27 قانون امور گمرکی ).
ماده 276 - در مواردی که اداره گمرک حق به عین کالا دارد و به عین کالا دسترسی نباشد بهای کالا (ثمن ) عبارت است از بهای عمده فروشی همان کالا در نزدیکترین بازار داخلی و در سایر موارد (برای تعیین جریمه و غیره ) منظور از بها قیمت سیف کالا است که طبق مواد 10 و 11 قانون امور گمرکی تعیین
خواهد شد.
ماده 277 - اداره کل گمرک مجاز است جریمه های دریافتی موضوع مواد این قسمت قاچاقهای مکشوفه و حاصل فروش کالایی را که به عنوان قاچاق یا ضبط (به استثنای حاصل فروش های موضوع ماده 81 این آیین نامه که کلا به درآمد متفرقه منظور می شود) تحصیل می کند به شرح زیر واریز نماید:
الف - در مورد جریمه و حاصل فروش قاچاق طبق قانون مربوط.
ب - در مورد ضبط و سایر جرائم موضوع مواد این قسمت .
1 - هفتاد درصد به درآمد متفرقه گمرکی .
2 - بیست درصد به تساوی برای مخبرین و کاشفین .
3 - ده درصد به حساب ذخیره جرائم که طبق نظر رییس کل گمرک پرداخت خواهد شد.
تبصره - اگر به یکی از صاحبان سهم در موقع واریز صورتمجلس دسترسی نباشد و یا برای دریافت سهم خود مراجعه نکند اداره گمرک سهم او را پس از
کسر مالیات متعلق به ذخیره قاچاق منظور خواهد کرد و اگر تا پنج سال به صاحب سهم دسترسی پیدا شود و یا خود او مراجعه کند حق خالص او با صدور حکم از همین محل تادیه می شود.
فصل دوم - مقررات مختلف
ماده 278 - کالایی را که به عنوان قاچاق گمرکی توقیف می شود اعم از این که کشف قاچاق در محوطه گمرک یا در خارج صورت بگیرد کاشفین باید بلافاصله به انبار گمرک تحویل داده رسید بگیرند و مراتب را در صورت مجلس قید کنند.
در مواردی که کالای قاچاق در خارج از محوطه گمرک کشف می گردد و به حسب اقتضای زمان و مکان و یا به علل موجه دیگری حمل فوری کالا به گمرک مقدور نباشد کاشفین مکلفند کالا را با صورت برداری از مشخصات آن در تحویل شخص یا بنگاهی که مقتضی و محل اطمینان باشد پس از الصاق پلمت یا لاک و مهر کردن بسته ها و مدخل محلی که کالا در آنجا نگاهداری می شود قرار دهند و مراتب را در صورت مجلس مشروحا و با ذکر علت و تعیین تعداد پلمت یا لاک و مهر قید و یک نسخه از رسیدی را که از شخص یا بنگاه مزبور باید دریافت دارند به صورتمجلس ضمیمه نمایند.
تبصره - ملاک عمل برای تشخیص کاشف و مخبر و مامور انتظامی و پرداخت پاداش قانونی آنها منحصرا عبارت از مندرجات صورتمجلس بدوی است که هنگام کشف تنظیم می گردد.
ماده 279 - اقدام به حک و اصلاح در صورتمجلس کشف و ضبط و حذف یا الحاق نام شخص یا اشخاص دیگری در آن به عنوان مخبر و کاشف یا مامور انتظامی و تغییر دادن در مندرجات آن ممنوع است و مرتکب در صورت وجود سو نیت به عنوان جعل و تزویر در اسناد دولتی مورد تعقیب قرار خواهد گرفت .
هرگاه جعل و تزویر مزبور متضمن جرم دیگری نیز بوده باشد مرتکب برای آن جرم نیز طبق مقررات قوانین مربوط مورد تعقیب واقع خواهد شد.
تبصره - در صورت طرح دعوی یا شکایت در مراجع دادگستری اگر نتیجه دعوی بر حسب دلائل و مدارک موجود به نفع گمرک تشخیص داده نشود گمرک می تواند با تصویب کمیسیونی مرکب از دادستان محل یا معاون قضایی او و رییس گمرک و رییس امور حقوقی و قضایی یا مشاور حقوقی از تعقیب دعوی منصرف و شکایت را مسترد دارد.
ماده 280 - اسناد مثبته گمرکی که در موارد سو ظن قاچاق ممکن است به آن استناد نمود عبارت است از پروانه ورود گمرکی ، پته مسافری ، قبض سپرده که به موجب آن کالا مرخص شده ، قبض خرید کالا از گمرک ، پته عبور داخلی ، پروانه ترانزیت خارجی ، پروانه کابوتاژ، پروانه کالای مرجوعی ، پروانه ورود موقت ، پروانه صدور موقت مشروط بر این که مشخصات مذکور در این اسناد با مشخصات
کالا از هر حیث تطبیق نماید و فاصله بین تاریخ صدور سند و تاریخ کشف کالا با توجه به نوع کالا و نحوه مصرف آن متناسب باشد.
ماده 281 - در مورد تخلف از مقررات گمرکی ماموران کشف تخلف مکلفند در صورت احراز تخلف بلافاصله صورتمجلس کشف تخلف را روی اوراق چاپی مخصوص این کار تنظیم و امضا نموده به متخلف ارائه دهند تا اگر توضیحاتی راجع به توجیه تخلف و علل وقوع آن داشته باشد در ستون مخصوص نوشته و امضا نماید و سپس ماموران کشف ستون مخصوص (گزارش کاشفین ) را تکمیل و با قید تاریخ امضا
نموده بلافاصله به منظور تعیین جریمه به رییس گمرک محل تسلیم نمایند. تاخیر در تنظیم صورتمجلس کشف تخلف در حکم تاخیر با سو نیت در انجام وظیفه است .
تبصره - در تمام مواردی که از طرف روسای ادارات گمرک جریمه برای تخلفات گمرکی تعیین می گردد باید جهات آن را که ملاک تعیین میزان جریمه قرار داده به طور وضوح و کامل در صورتمجلس تخلف قید و امضا نمایند.
ماده 282 - در مقابل مبلغ جرائمی که به تشخیص و تعیین رییس گمرک محل از متخلفین وصول می شود باید بلافاصله قبض رسمی صادر و به پرداخت کننده تسلیم گردد.
ماده 283 - ابلاغ هر نوع صورتمجلس مبنی بر ضبط یا توقیف کالا یا صورتمجلس کشف تخلف به کسی که به وکالت از طرف صاحب کالا اظهارنامه به گمرک تسلیم نموده و تنظیم صورتمجلس بر اثر رسیدگی به آن اظهارنامه صورت گرفته است به منزله ابلاغ آن به شخص صاحب کالا است و اعتراض وکیل یا نماینده
مزبور به جای اعتراض صاحب کالا قبول می شود.
ماده 284 - در مورد کالایی که به ضبط قطعی دولت در می آید چنانچه از نوع کالای موضوع ماده 88 این آیین نامه باشد با آن طبق ماده مزبور و الا طبق تبصره 1 ماده 79 این آیین نامه عمل می شود.
ماده 285 - کالای مربوط به هر یک از صورتمجلس های ضبط قاچاق و به استثنای آنچه در فروشگاه های دولتی یا تعاونی فروخته می شود باید جداگانه و مستقلا به معرض حراج یا مزایده کتبی گذاشته شود در مواردی که مقدار کالای ضبطی یک صورت مجلس زیاد و قابل توجه باشد گمرک می تواند آن را به دفعات در معرض حراج یا مزایده قرار دهد. ولی برای هر مقدار از آن که در یک دفعه فروخته می شود تنظیم صورت مجلس جداگانه الزامی است .
ماده 286 - در مورد فروش کالای ضبطی علاوه بر مواد مشروحه بالا تشریفات مربوط به فروش کالای متروکه که در فصل 4 از قسمت سوم این آیین نامه مقرر است نیز باید رعایت شود.
تبصره - کالای سریع الفساد و کالایی که نگاهداریشان برای گمرک ایجاد خطر یا هزینه نماید اعم از این که ضبط قطعی شده باشد یا نشده باشد در هر حال باید با توجه به ماده 34 قانون امور گمرکی فورا به فروش برسد.
قسمت هفتم - اختلافات گمرکی و مرجع رسیدگی
فصل اول - کسر دریافتی و اضافه دریافتی
بخش یکم - مقررات عمومی
ماده 287 - منظور از سند ترخیص مندرج در ماده 16 قانون امور گمرکی هر سند گمرکی است که تمام یا قسمتی از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض کالایی به موجب آن دریافت شده باشد و تاریخ صدور سند مزبور مبدا مهلت چهارماهه خواهد بود، روز صدور سند و روز ابلاغ کسر دریافتی یا تقاضای استرداد اضافه دریافتی جز مهلت مزبور محسوب نمی شود. تاریخ صدور سند ترخیص روزی است که سند به امضا رییس گمرک یا نماینده او رسیده باشد.
ماده 288 - طرف اداره گمرک خواه برای مطالعه کسر دریافتی و یا برای استرداد اضافه دریافتی هر شخص حقیقی یا حقوقی است که سند وصول گمرکی به نام او صادر شده و هم او پرداخت کننده شناخته می شود.
بخش دوم - اضافه دریافتیها و شرایط و مقررات مربوط به رد آن
ماده 289 - به درخواست های رد اضافه دریافتی که بعد از خروج کالا از گمرک ادعا شود وقتی ترتیب اثر داده می شود که دارای شرایط زیر باشد:
1 - درخواست رد اضافه دریافتی باید روی اوراق چاپی مخصوص در چهار نسخه از طرف پرداخت کننده یا وکیل او تنظیم و امضا شده باشد و اگر تقاضاکننده دسترسی به اوراق چاپی مخصوص نداشته باشد و یا نتواند آن را در مرحله اول تکمیل و تسلیم نماید تقاضانامه اولیه او قاطع مرور زمان خواهد
بود، در هر حال رد اضافه دریافتی موکول به تنظیم و تسلیم اوراق استرداد چاپی خواهد بود.
2 - درخواست رد اضافه دریافتی موقعی به گمرک تسلیم شده باشد که از تاریخ صدور سند ترخیص کالا تا آن موقع چهار ماه نگذشته باشد. ملاک تشخیص تاریخ تسلیم درخواست رد اضافه دریافتی به گمرک تاریخ ثبت آن درخواست در دفتر نماینده (اندیکاتور) گمرکی است که درخواست مزبور به آنجا تسلیم گردیده و یا تاریخ قبض رسید پست سفارشی است . گمرک مربوط مکلف است که درخواستهای واصله را بلافاصله در دفتر اندیکاتور ثبت و رسید مخصوص جداگانه با قید تاریخ و شماره ثبت مزبور به تسلیم کننده
درخواست بدهد.
3 - درخواست رد اضافه دریافتی باید مربوط به یک سند ترخیص تنها باشد.
4 - اصل سند پرداخت (پروانه گمرکی ، قبض سپرده یا غیر آن ) باید به ضمیمه درخواست به گمرک تسلیم شود مگر این که ثابت شود که اصل سند از بین رفته . در چنین موردی باید تقاضاکننده تعهدی بسپارد که در صورت کشف فساد از عهده مسئولیت آن بر آید.
5 - مابه التفاوتی که رد آن به موجب درخواست تقاضا می شود یک هزار ریال یا بیشتر باشد.
6 - هرگاه امضاکننده درخواست وکیل پرداخت کننده باشد لازم است یک رونوشت مصدق از وکالتنامه نیز به ورقه درخواست ضمیمه شود.
ماده 290 - گمرک خانه ای که درخواست رد اضافه دریافتی به آنجا تسلیم گردیده موظف است به مجرد وصول درخواست موضوع را رسیدگی و در صورتی که موضوع اضافه دریافتی و میزان آن را محرز دید پس از تکمیل اوراق استرداد اضافه دریافتی را از محل درآمد جاری مسترد نماید و در صورتی که درآمد جاری گمرک مربوط تکافوی استرداد اضافه دریافتی را ننماید پرداخت آن را از اداره کل گمرک درخواست کند.
ماده 291 - اداره گمرک موظف است پس از استرداد اضافه دریافتی مراتب را با قید میزان و تاریخ رد آن در متن یا ظهر سند ترخیص و اظهارنامه نوشته و پس از مهر کردن سند ترخیص را به پرداخت کننده تسلیم نماید.
ماده 292 - مبلغ اضافه دریافتی باید به شخص پرداخت کننده مسترد شود و اگر پرداخت کننده برای دریافت آن وکیلی تعیین نموده باشد پرداخت وجه به وکیل مزبور به شرطی صورت می گیرد که وکالتنامه رسمی در دست داشته و مخصوصا حق دریافت وجه از گمرک در وکالتنامه به صراحت قید و یک نسخه مصدق از وکالتنامه به گمرک تسلیم و ضمیمه اوراق شده باشد.
ماده 293 - هرگاه درخواست استرداد اضافه دریافتی به جای اداره گمرک مربوط به اداره کل گمرک تسلیم شود اداره کل گمرک می تواند در صورتی که درخواست حاوی تمام شرایط مذکور در ماده 289 این آیین نامه باشد آن را قبول و در دفتر اندیکاتور ثبت کرده رسید کتبی به متقاضی بدهد و سپس نسخه های
درخواست را با ضمائم آن به گمرکی که سند ترخیص از آنجا صادر گردیده است برای رسیدگی و انجام تشریفات بفرستد.
ماده 294 - هرگاه تقاضای رد اضافه دریافتی قبل از خروج کالا از گمرک تسلیم گردد گمرک محل می تواند موضوع را رسیدگی و در صورتی که وجود اضافه دریافتی محرز و مسلم گردد راسا با صدور حکم دستور استرداد را صادر نماید. مراتب در اظهارنامه و نسخ پروانه و دفاتر محاسباتی و صندوق منعکس و امضا
می شود.
بخش سوم - کسر دریافتیهای مکشوفه و ترتیب مطالبه و وصول آن
ماده 295 - کسر دریافتیهای مکشوفه را اداره گمرک وقتی می تواند مطالبه نماید که :
1 - مبلغ کسر دریافتی مربوط به هر یک از اسناد ترخیص کالا کمتر از یک هزار ریال نباشد.
2 - از تاریخ صدور سند ترخیص کالا تا روز مطالبه کسر دریافتی چهار ماه نگذشته باشد.
تاریخ ابلاغ مطالبه نامه عبارت از تاریخ روزی است که نامه رسمی یا تلگراف اداره گمرک مبنی بر مطالبه کسر دریافتی به محل کسب و کار او و یا محل سکونت شخص پرداخت کننده یا وکیل او که در اظهارنامه نوشته شده ابلاغ شده باشد.
(تشریفات ابلاغ مندرج در این ماده تابع مقررات ابلاغ قانونی مندرج در آیین دادرسی مدنی است ).
اخطار گمرک به وکیل یا نماینده یا حق العمل کار اظهارکننده کالای موضوع کسر دریافتی در مواردی که برای صاحب کالا در اظهارنامه نشانی تعیین نشده یا در نشانی تعیین شده شناخته نشده ولو اینکه مورد وکالت یا نمایندگی یا اختیارات وکیل یا نماینده یا حق العمل کار فقط محدود به ترخیص کالا بوده
باشد قاطع مرور زمان چهارماهه مذکور خواهد بود و پس از قطع ، دیگر مرور زمان جاری نخواهد شد.
ماده 296 - اشخاصی که اداره گمرک از آنها کسر دریافتی مطالبه می نماید در صورت عدم اعتراض ظرف 30روز مکلفند مبلغ مورد مطالبه را در مقابل اخذ رسید به گمرک به پردازند و هرگاه در پرداخت یا تامین آن در مدت مزبور اقدام نشود اداره گمرک به وسیله عملیات اجرایی به وصول آن اقدام خواهد کرد.
تبصره - تعقیب اجرایی مانع اقدام اداره گمرک برای اجرای مقررات ماده 14 قانون امور گمرکی نسبت به کالای موجود در گمرک نخواهد بود.
ماده 297 - شخصی که کسر دریافتی از او مطالبه می شود هرگاه اعتراضی داشته باشد می تواند در مدت سی روز از تاریخ ابلاغ مطالبه نامه دلائل اعتراض خود را کتبا به گمرک اعلام دارد در این صورت اداره گمرک به اعتراض واصله دقیقا رسیدگی می نماید و در مواردی که اعتراض مزبور موجه شناخته شود از ادامه مطالبه خودداری وگرنه دلیل رد اعتراض را به بدهکار ابلاغ و پرداخت وجه را مطالبه می نماید چنانچه بدهکار بعد از ابلاغ ثانوی تا یک هفته وجه مورد مطالبه را نپرداخت و یا در مدت مذکور تقاضای ارجاع امر را به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی ننمود عملیات اجرایی شروع و اگر اعتراض به مطالبه بعد از انقضا سی روز و شروع عملیات اجرایی برسد رسیدگی موضوع موکول به پرداخت یا تامین مبلغ مورد مطالبه خواهد بود. در صورت ارجاع پرونده به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی شروع عملیات اجرایی موکول به ابلاغ رای قطعی کمیسیون و عدم پرداخت وجه مورد مطالبه در مهلت یک هفته از تاریخ ابلاغ رای خواهد بود.
بخش چهارم - ترتیب کشف کسر دریافتی
ماده 298 - اداره کل گمرک مکلف است کلیه اظهارنامه ها و اسناد گمرکی مربوط به ترخیص کالا را از نظر رسیدگی به این که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض متعلق آنها صحیحا و کاملا طبق مقررات به عمل آمده است در مرکز یا محل ترخیص کالا مورد رسیدگی قرار دهد.
تبصره - گمرک شهرستانها نیز به نوبه خود موظفند اظهارنامه ها و اسناد گمرکی مربوط به ترخیص کالا را قبل از ارسال به اداره کل گمرک از نظر صحت وجوه دریافتی و انجام تشریفات گمرکی و اجرای صحیح مقررات رسیدگی نمایند.
ماده 299 - گمرک شهرستانها موظفند در صورت ارسال اظهارنامه ها و اوراق به اداره کل گمرک ترتیب کار را طوری بدهند که اسناد مزبور به موقع لازم رسیده و برای کشف کسر دریافتیهای احتمالی و اقدام به مطالبه آن و کشف تخلفات ماموران قبل از انقضا چهار ماه مهلت قانونی فرصت و مجال کافی باقی باشد.
تبصره - طرز و موقع ارسال اوراق به مرکز و ترتیب تنظیم فهرست آنها و اصول رسیدگی و سایر جزییات و وظایف ماموران مربوط در مرکز و شهرستانها از طرف اداره کل گمرک تعیین و ابلاغ می گردد.
ماده 300 - هر گونه کسر دریافتی که بر اثر رسیدگی به اظهارنامه ها و اسناد مربوط کشف می شود بلافاصله با رعایت شرایط مقررات بخش سوم این قسمت مطالبه و وصول می شود و هر گونه تخلفی نیز کشف گردید بلافاصله باید به رییس کل گمرک گزارش شود.
تبصره 1 - هر کسر دریافتی که در اداره کل گمرک کشف می شود باید به گمرک محل با دستور مطالبه آن از پرداخت کننده اعلام شود لیکن هرگاه پرداخت کننده مقیم مرکز باشد مستقیما از وی مطالبه می شود ولی در عین حال لازم است که مراتب به گمرک محل نیز اعلام شود.
تبصره 2 - در صورتی که کسر دریافتی در گمرک محل کشف شود چنانچه پرداخت کننده مقیم آن محل باشد مستقیما از نامبرده مطالبه و اگر مقیم مرکز یا سایر شهرستانها باشد به وسیله اداره کل گمرک یا ادارات دارایی شهرستانها مطالبه می شود.
فصل دوم - کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی
بخش یکم - طرز تشکیل کمیسیون و جلسات و تعداد اعضا آن
ماده 301 - کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی دارای هفت نفر عضو اصلی و پنج نفر عضو علی البدل می باشد که پنج نفر از اعضای اصلی و پنج نفر علی البدل به انتخاب رییس کل گمرک از کارمندان بصیر و مطلع به امور گمرکی و یک نفر عضو اصلی از کارمندان بصیر و مطلع وزارت دارایی و یک نفر عضو
اصلی از کارمندان بصیر و مطلع وزارت اقتصاد به انتخاب وزرای مربوط به موجب احکام رسمی اداری برای مدت دو سال تعیین می شود.
اعضای کمیسیون را در مدت مذکور نمی توان تغییر داد مگر در صورت استعفا یا انتقال به نقاط خارج از مرکز یا محکومیت اداری یا کیفری .
ماده 302 - از بین کارمندان اصلی کمیسیون یک نفر رییس و یک نفر نایب رییس در اولین جلسه کمیسیون با رای مخفی انتخاب می شود و نسبت به هر دو از طرف رییس کل گمرک حکم انتصاب صادر می شود.
ماده 303 - یک نفر از کارمندان گمرک به موجب حکم اداری به سمت منشی کمیسیون تعیین می گردد منشی کمیسیون ممکن است از میان اعضا علی البدل کمیسیون نیز انتخاب شود.
ماده 304 - در صورت تراکم و کثرت کار رییس کمیسیون می تواند از بین اعضا اصلی و علی البدل کمیسیون اضافی تحت نظر خود یا نایب رییس کمیسیون تشکیل دهد.
بخش دوم - وظایف کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی
ماده 305 - وظائف کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی به شرح زیر است :
الف - رسیدگی و صدور رای نسبت به پرونده هایی که تشخیص نوع کالای موضوع آنها در مرکز یا شهرستانها از لحاظ تطبیق با مندرجات تعرفه گمرکی مورد اختلاف نظر واقع شده و از طرف رییس کل گمرک یا شخصی که از طرف رییس کل گمرک کتبا تعیین می شود برای حل اختلاف به کمیسیون ارجاع می گردد.
ب - رسیدگی به درخواستهایی که مبنی بر استعلام تعرفه بندی کالا از طرف بازرگانان یا از طرف اداره گمرک شهرستانها به اداره کل گمرک می رسد و از طرف رییس کل گمرک یا شخصی که از طرف رییس کل گمرک کتبا تعیین می شود برای رسیدگی و اظهار نظر به کمیسیون احاله می گردد.
ج - رسیدگی و صدور رای در مورد هر اختلافی که از اجرای مقررات گمرکی و مقررات عمومی صادرات و واردات ناشی شده و پرونده آن از طرف رییس کل گمرک یا شخصی که از طرف رییس کل گمرک کتبا تعیین می شود برای همین منظور به کمیسیون ارجاع می گردد.
د - مشاوره و اظهار نظر در مورد طرح ها یا گزارشها یا پیشنهادهایی که به اداره کل گمرک می رسد و از طرف رییس کل گمرک یا شخصی که از طرف رییس کل گمرک کتبا تعیین می شود به کمیسیون ارجاع می گردد.
ماده 306 - رای و تشخیص کمیسیون در موارد مشمول دو بند الف و ج از ماده 305 این آیین نامه اعم از این که به اکثریت یا به اتفاق آرا صادر شده باشد هرگاه مابه التفاوت موضوع اختلاف دویست و پنجاه هزار ریال یا کمتر باشد قاطع خواهد بود. لیکن در موارد مشمول بندهای ب و د از ماده مزبور به استثنای مورد مشمول تبصره 3 ماده 99 این آیین نامه نظری که کمیسیون اظهار می کند نظر مشورتی خواهد بود.
تبصره 1 - در مواردی که مابه التفاوت موضوع اختلاف از دویست و پنجاه هزار ریال تجاوز کند کمیسیون مکلف است در پایان رای صادره قابل تجدید نظر بودن رای را صریحا اعلام نماید و هرگاه یکی از طرفین نسبت به آن معترض باشد می تواند در مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ رای کمیسیون رسیدگی به
اختلافات گمرکی تقاضای تجدید نظر نماید (قسمت اخیر ماده 51 قانون امور گمرکی ).
تبصره 2 - در مواردی که کمیسیون بخواهد در اجرای بندهای الف و ج ماده 305 این آیین نامه به پرونده ای رسیدگی نماید باید با توجه به آیین دادرسی مدنی وقت رسیدگی تعیین و وقت تعیین شده را جهت حضور مودی یا نماینده قانونی او به نامبرده ابلاغ نماید. عدم حضور مودی یا نماینده قانونی او
بدون عذر موجه مانع رسیدگی کمیسیون نخواهد بود.
بخش سوم - جلسات عادی و فوق العاده و خارج از نوبت و موارد تشکیل آن
ماده 307 - کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی در هر هفته لااقل باید پنج جلسه عادی داشته باشد.
ماده 308 - کمیسیون می تواند طبق دعوت رییس کل گمرک یا شخصی که از طرف رییس کل گمرک کتبا تعیین می شود برای رسیدگی به موضوع خاص و فوری که صلاحیت رسیدگی به آن را داشته باشد جلسه خارج از نوبت تشکیل دهد.
ماده 309 - هر یک از اعضا کمیسیون اعم از اصلی و علی البدل که سه جلسه متوالی بدون عذر موجه غایب باشد از عضویت کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی برکنار می شود.
بخش چهارم - ترتیب ارجاع پرونده به کمیسیون و طرز رسیدگی و صدور رای
ماده 310 - پرونده هایی که به کمیسیون ارجاع می شود باید گزارش مشروح اداره مربوط ضمیمه آن باشد و اگر ارجاع پرونده در اثر تقاضای مودی به عمل آید باید تقاضانامه او که حاکی از موارد شکایت و دلائل اعتراض باشد نیز ضمیمه گردد و اداره مربوط مکلف است نسبت به موارد شکایت و دلائل اعتراض
مودی ضمن گزارش خود مشروحا اظهار نظر نماید.
ادارات گمرک تقاضای نمایندگان اشخاص را در مورد ارجاع اختلاف به کمیسیون در صورتی می توانند بپذیرند که ضمن وکالتنامه رسمی آنها حق شکایت و تقاضای ارجاع به کمیسیون نیز منظور شده باشد.
تبصره - هرگاه برای کالایی درخواست تعرفه بندی شده باشد اداره تعرفه مکلف است علاوه بر گزارش اداره مربوط برگ مشخصات کامل کالا را تهیه و به کمیسیون ارسال دارد و در این مورد کمیسیون تمام مشخصات مزبور را پس از تطبیق و تایید در رای صادره منعکس می نماید.
ماده 311 - پس از وصول پرونده به کمیسیون منشی کمیسیون موظف است آنها را در دفتر مخصوص ثبت و با رعایت نوبت در کمیسیون مطرح نماید.
تبصره - پرونده هایی که به منظور رفع نواقص یا احاله به آزمایشگاه یا ضمیمه کردن سوابق و غیره به ادارات مربوط مسترد می شود پس از رفع نقص و تکمیل پرونده که دوباره به منشی کمیسیون تسلیم می گردد، منشی کمیسیون باید برای این پرونده ها حق تقدم قائل شده و در اولین جلسه به کمیسیون تسلیم نماید.
ماده 312 - مذاکرات کمیسیون در موقعی شروع می گردد که حداقل چهار نفر از اعضا در جلسه حاضر باشند ولی اقدام به اخذ رای فقط در موقعی صورت می گیرد که حداقل پنج نفر از اعضا در جلسه حضور داشته باشند.
تبصره - آرای صادره از کمیسیون در صورتی رسمیت دارد که حداقل چهار نفر در آن رای اتفاق نظر داشته باشند.
ماده 313 - پرونده های ارجاعی به کمیسیون باید به ترتیب نوبت و با رعایت تاریخ تسلیم آنها مورد رسیدگی قرار گرفته رای و تصمیم کمیسیون اعلام گردد.
در کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی دفتری به نام دفتر ثبت خلاصه مذاکرات نگاهداری می شود تنظیم و نگاهداری این دفتر به عهده منشی کمیسیون می باشد همین که رسمیت جلسه اعلام شد منشی کمیسیون در همان جلسه در دفتر مذکور شماره جلسه و تاریخ روز و ساعت شروع مذاکرات را با ذکر اسامی اعضا حاضر در جلسه قید و شماره و نوبت هر پرونده را که مطرح می شود نوشته و سپس مذاکراتی را که در مورد آن پرونده صورت می گیرد به طور اختصار در دفتر منعکس و خلاصه رای را که کمیسیون می دهد از روی ورقه چاپی مخصوص به دفتر مزبور نقل می نماید.
تبصره - نظر کمیسیون نسبت به هر پرونده که طرح می شود باید در همان جلسه روی ورقه چاپی مخصوص قید و منعکس گردیده به امضا اعضای حاضر در جلسه برسد خواه موضوع پرونده در آن جلسه خاتمه یافته و تصمیم متخذه رای نهایی باشد و خواه ادامه رسیدگی به جلسه بعدی موکول شده باشد و یا موکول به
تحصیل نظر کارشناس یا آزمایشگاه یا رفع نقص پرونده یا غیره باشد.
ماده 314 - کفایت مذاکرات در موضوع هر پرونده که مطرح است به محض این که از طرف یکی از اعضا پیشنهاد شد مورد اخذ رای قرار می گیرد و در صورت تصویب کفایت شور و مذاکره بلافاصله نسبت به اصل موضوع اخذ رای به عمل می آید و رای صادره در ورقه چاپی مخصوص منعکس و از طرف حاضرین جلسه اعم از موافق و مخالف امضا می شود.
تبصره - هرگاه در موضوعی رای کمیسیون به اکثریت صادر شود اعضایی که با نظر اکثریت موافق نیستند نظر خود را در ورقه چاپی مذکور قید و امضا می نمایند.
ماده 315 - هرگاه در موضوعی به علت غیبت بعضی از اعضا اکثریت لازم حاصل نگردد و دسترسی فوری به اعضا علی البدل برای دعوت آنان به جای اعضا غایب میسر نگردد آن موضوع در اولین جلسه عادی یا خارج از نوبت بعدی مجددا مطرح و مورد رسیدگی و اخذ رای قرار می گیرد.
ماده 316 - کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی موظف است برای تشخیص طبقه بندی کالا در مواردی که ابهام وجود داشته باشد متن نمانکلاتور بروکسل و یادداشتهای توضیحی آن و همچنین آرا صادره از شورای همکاریهای گمرکی بروکسل را در مورد طبقه بندی کالای مشابه ملاک رای و تشخیص خود قرار دهد در چنین مواردی لازم است در اوراق رای صادره به منابع مزبور اشاره شود.
ماده 317 - کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی می تواند:
1 - در مواردی که مراجعه به پرونده ها و سوابقی را لازم بداند یک یا دو نفر از اعضا اصلی یا علی البدل کمیسیون را برای مطالعه آن پرونده ها و سوابق و تهیه خلاصه آنها مامور نماید.
2 - در مواردی که لازم بداند یا به تقاضای ذینفع موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری یا مراجع علمی و رسمی مملکتی یا شخصیت هایی که (اعم از حقیقی و حقوقی ) از طرف دستگاه های دولتی معرفی شده اند ارجاع نموده و حق الزحمه کارشناسی و طرفی را که باید آن را پرداخت نماید تعیین کند حکم صادره در این مورد لازم الاجرا است .
3 - به شاکیان متقاضی گواهینامه بدهد که رونوشت گواهی شده اسناد مورد استناد خود را از ادارات و بنگاه ها تحصیل نمایند و ادارات و بنگاه ها مکلفند با رعایت مقررات آیین دادرسی مدنی رونوشت مورد درخواست را تهیه و تسلیم نمایند.
4 - هر نوع تحقیق و اقدامی را که برای روشن شدن موضوع و احقاق حق لازم بداند به هر طریق که مقتضی تشخیص دهد به عمل آورد.
ماده 318 - پرونده هایی که به طور ناقص به کمیسیون می رسد پس از طرح در جلسه و حصول اطلاع از نواقص آن عینا با بیان موارد نقص به اداره مربوط جهت رفع نواقص مسترد می شود.
ماده 319 - پس از این که نظر نهایی کمیسیون در مورد هر پرونده صادر گردید منشی کمیسیون پرونده را با اصل ورقه رای بعد از ثبت آن در دفتر عینا به اداره مربوط مسترد می سازد.
بخش پنجم - کمیسیون تجدید نظر
ماده 320 - کمیسیون تجدید نظر دارای پنج نفر عضو خواهد بود و تشکیل می شود از رییس کل دیوان محاسبات و رییس یا یکی از معاونان کل گمرک ، یکی از قضات عالی رتبه دادگستری به انتخاب وزیر دادگستری و یکی از اعضا عالیرتبه وزارت اقتصاد به انتخاب وزیر اقتصاد و یک نفر از اعضا هیات رییسه
اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به انتخاب رییس اتاق .
کمیسیون تجدید نظر وقتی می تواند به پرونده ای رسیدگی نماید که :
1 - کلیه اعضا آن در کمیسیون حاضر باشند.
2 - مابه الاختلاف بین مبلغ رای کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی و مبلغ مورد قبول مودی بدون احتساب جریمه متعلق از دویست و پنجاه هزار ریال کمتر نباشد.
3 - رای کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی که در اجرای بندهای الف و ج ماده 305 این آیین نامه صادر گردیده در ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ مورد اعتراض طرفین قرار گرفته باشد.
تبصره - اداره جلسات کمیسیون به عهده رییس کل دیوان محاسبات خواهد بود.
منشی کمیسیون به موجب حکم اداری از طرف اداره گمرک تعیین می شود.
ماده 321 - طرز ارجاع پرونده به کمیسیون تجدید نظر و نحوه تشکیل و رسیدگی به شرحی است که در بخش چهارم این فصل به استثنای مواد 312 و 315 این آیین نامه ذکر گردیده است و تعداد جلسات کمیسیون حداقل دو مرتبه در هر هفته خواهد بود.
ماده 322 - رسیدگی به اختلافات ناشی از اجرای بندهای الف و ج ماده 305 این آیین نامه باید با حضور مودی یا نماینده قانونی او صورت گیرد و برای انجام این امر کمیسیون باید وقت تعیین شده را به ذینفع ابلاغ نماید و عدم حضور ذینفع یا نماینده قانونی او بدون عذر موجه در جلسه تعیین شده مانع از رسیدگی کمیسیون نخواهد بود.
ماده 323 - در موارد رسیدگی به اختلافات طبقه بندی و تعیین شماره تعرفه در صورتی که کمیسیون لازم بداند می تواند یکی از اعضای کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی را به معرفی رییس کل گمرک به منظور تشریح دلائلی که منجر به صدور رای کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی شده است به طور مشورتی در جلسات کمیسیون تجدید نظر شرکت دهد.
بخش ششم - مقررات متفرقه
ماده 324 - محل انعقاد کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی و کمیسیون تجدید نظر در اداره کل گمرک خواهد بود.
ماده 325 - هرگاه آرا قطعی صادره از کمیسیونهای رسیدگی به اختلافات گمرکی و تجدید نظر مربوط به طبقه بندی و تعیین شماره تعرفه کالایی باشد مادام که با صدور رای مغایر نقض نشده است در موارد مشابه نیز قابل تسری بوده و هر کالای مثل یا مشابهی که از تاریخ ترخیص آن چهار ماه تمام نگذشته باشد مشمول آرا مزبور خواهد بود.
ماده 326 - در صورتی که آرا قطعی صادره از کمیسیونهای موضوع ماده 325 این آیین نامه با صدور رای مغایر در مورد دیگر نقض شده باشد به شرح زیر عمل می شود:
1 - کالای ترخیص نشده بدون درنظر گرفتن تاریخ ورود آن مشمول آخرین رای قطعی می باشد.
2 - کالای ترخیص شده بین دو رای تابع رای قبلی خواهد بود مگر در مواردی که رای اخیر به نفع صاحب کالا بوده و از تاریخ ترخیص کالا چهار ماه بیشتر نگذشته باشد که در این صورت تابع رای اخیر خواهد بود.
3 - مطالبه اضافه دریافتی در مورد کالای ترخیص شده بین دو رای مغایر با توجه به مندرجات بند 2 بالا به شرط عدم انقضا مرور زمان چهارماهه به عمل خواهد آمد.
بخش هفتم - وظایف اداره مربوط درباره رای کمیسیون پس از اعاده پرونده
ماده 327 - رییس اداره مربوط به مجرد این که پرونده امر به انضمام ورقه رای کمیسیون از طرف منشی اعاده شد باید عین رای را برای استحضار رییس کل گمرک ارسال دارد و پس از این که ورقه رای از طرف رییس کل گمرک ملاحظه شد در صورتی که ارجاع پرونده در اثر شکایت مودی باشد رونوشت رای را به او ابلاغ و اقدامات مقتضی انجام خواهد شد.
ماده 328 - هرگاه موضوع ارجاعی به کمیسیونهای مذکور عبارت از تشخیص طبقه بندی کالایی بوده باشد رییس اداره مربوط باید مفاد رای کمیسیون را به طور بخشنامه به تمام ادارات گمرک ابلاغ نماید مشروط بر این که کالای مورد بحث از نوعی باشد که بتوان آن را با بیان اوصاف و مشخصات به طوری معرفی نمود که شناختن آن مورد شبهه و تردید نباشد و یا این که نمونه کافی از کالا برای الصاق به نسخ بخشنامه در دسترس باشد وگرنه از ابلاغ آن به طور بخشنامه برای احتراز از وقوع اشتباهات محتمل در تشخیص باید خودداری شود.
قسمت هشتم - مقررات گوناگون
فصل اول - پیک سیاسی و بسته های پست سیاسی
بخش اول - مقررات مربوط به شرایط پیک سیاسی و شرایط خاص بسته های پست سیاسی
ماده 329 - پیک سیاسی به شخصی اطلاق می شود که از طرف وزارت امور خارجه دولتی حامل نوشتجات رسمی به عنوان سفارتخانه های آن دولت در کشورهای خارج یا بالعکس حامل نوشتجات سفارتخانه های مزبور به عنوان وزارت امور خارجه مربوط و یا حامل نوشتجات رسمی سفارت دولتی در یک کشور به عنوان سفارت دیگر همان دولت در کشور ثالث باشد.
تبصره - به کنسولگریهای کشورهای خارج در ایران به شرط معامله متقابل حق ارسال و دریافت بسته پست رسمی دولتی به وسیله پیک سیاسی داده می شود و در این صورت کلیه شرایط مقرر در این فصل درباره آنها نیز رعایت می شود.
ماده 330 - پیک سیاسی که به کشور وارد می شود باید علاوه بر گذرنامه دارای ورقه مخصوص پیک سیاسی صادره از طرف فرستنده پست سیاسی بوده وورقه مزبور باید روادید مخصوص پیک سیاسی داشته باشداین روادید فقط از طرف وزارت امورخارجه درتهران یا سفارتخانه های دولت شاهنشاهی در خارج صادر می شود.
ماده 331 - خط سیر پیک سیاسی و نقاطی که پست سیاسی را می رساند در ورقه مخصوص پیک سیاسی قید خواهد شد.
ماده 332 - بسته های پست سیاسی عبارت از بسته های محتوی نوشتجات رسمی دولتی است که به مهر وزارت امور خارجه یا نمایندگیهای سیاسی دولت شاهنشاهی ایران یا دول خارجه لاک و مهر یا پلمت شده و عبارت :
euqitamolpiD reirruoG elleiciffo noitidepxE
یا هر جمله دیگری که دارای همان مفهوم باشد روی آن نوشته شده و به وسیله پیک سیاسی حمل شود.
تبصره - بسته های پست سیاسی که همراه پیک سیاسی نبوده و با هواپیما مثل بار حمل می شود احتیاج به ورقه مخصوص پیک سیاسی و روادید ماموران دولت شاهنشاهی در خارج یا وزارت امور خارجه نداشته و در صورت دارا بودن سایر شرایط بسته های پست سیاسی ترخیص آنها با رعایت مقررات این فصل بلامانع
خواهد بود.
ماده 333 - پیک سیاسی ممکن است حامل چندین بسته پست سیاسی یک یا چند دولت باشد در این صورت بسته های صادره از طرف هر یک از مبداها به عنوان هر یک از مقصدهای مربوط مجزا و جداگانه لاک و مهر یا پلمت خواهد شد و از هر یک از مبداها عنوان مقصدهای مختلف باید ورقه مخصوص پیک سیاسی در دست پیک سیاسی باشد.
ماده 334 - وزن هر یک یا چندین بسته پست سیاسی صادره از طرف وزارت امور خارجه یا نمایندگیهای مختلف یک دولت در یک مسافرت پیک سیاسی من حیث المجموع محدود به حدودی خواهد بود که از طرف دولت تعیین می گردد.
تبصره - در مواردی که بسته های پست سیاسی به وسیله هواپیما و بدون پیک سیاسی وارد می شود وزن مقرر در این ماده وزن بسته یا بسته هایی است که یک مرسله بوده و تحت یک آرتیکل فهرست کل بار (مانیفست ) هواپیما ثبت شده باشد.
ماده 335 - پیک سیاسی باید در موقع ورود یا خروج از مرز ایران ورقه مخصوص پیک سیاسی که در دست دارد و عین بسته پست سیاسی که حامل آن است به ماموران گمرک ارائه دهد.
ماده 336 - هرگاه ماموران گمرک مرزی ملاحظه نمایند که مقررات آیین نامه رعایت نشده اگر بسته های پست سیاسی از خارج برای نمایندگیهای دولت متحابه در ایران یا وزارت امور خارجه دولت شاهنشاهی فرستاده شده باشد بسته های مزبور از طرف ماموران گمرک لاک و مهر یا پلمت شده به تهران ارسال می گردد و بسته های مزبور با حضور نماینده وزارت امور خارجه و نماینده سفارتخانه مزبور باز می شود و اگر بسته های پست سیاسی صادره از نمایندگیهای کشورهای خارج در ایران واجد شرایط مقرر نباشد اجازه خروج از مرز داده نمی شود، در هر حال نسبت به این موارد صورتمجلس در دو نسخه تنظیم و به امضای رییس گمرک و نماینده فرمانداری محل و پیک سیاسی می رسد و یک نسخه از صورت مجلس فورا به وزارت امور خارجه ارسال می گردد.
تبصره - بسته های پست سیاسی وارده به عنوان سفارتخانه های کشورهای خارج در تهران که مطابق مقررات این فصل نباشد ممکن است در صورتی که پیک سیاسی تقاضا نماید بسته مزبور در عوض لاک و مهر یا پلمت شدن و ارسال به مرکز به وسیله همان پیک سیاسی از مرز ورود به خارج عودت داده شود.
ماده 337 - هیچگونه اشیایی غیر از نوشتجات رسمی دولتی یا اشیا مورد
استعمال رسمی دولتی (بند 4 ماده 27 قرارداد وین ) نباید به وسیله بسته های پست سیاسی حمل شود.
بخش دوم - تسهیلات و معافیتهای پیک سیاسی در خاک کشور
ماده 338 - پیک سیاسی که با رعایت شرایط مقرر در بخش یکم این فصل
اعزام می شود مورد همه گونه حمایت از طرف روسای لشگری و کشوری دولت شاهنشاهی بوده و ماموران مزبور مکلفند در مواقع ضروری برای حفظ و حراست پیک سیاسی و بسته ای که حامل آن است از بذل هر گونه مساعدت خودداری ننمایند.
ماده 339 - بسته های پست سیاسی که مطابق مقررات مذکور در بخش یکم این فصل فرستاده می شود در موقع ورود و خروج از مرز کشور از طرف ماموران دولت باز و بازرسی نمی شود ولی سایر محمولات پیک سیاسی مشمول مقررات این فصل نخواهد بود.
تبصره - هرگاه پیک سیاسی علاوه بر بسته های پست سیاسی که حامل آن است محمولات دیگری همراه داشته باشد آن محمولات تابع مقررات عمومی خواهد بود با این توضیح که اگر حامل بسته پست سیاسی علاوه بر عنوان پیک سیاسی از اشخاصی باشد که قانونا دارای حق استفاده از معافیت هستند (موضوع بند 2 ماده 37
قانون امور گمرکی ) از معافیت قانونی در حدود مقررات مربوط به معافیت ها (موضوع فصل سوم از قسمت اول این آیین نامه ) استفاده خواهد نمود وگرنه مسافر عادی تلقی و تشریفات معمولی مقرر درباره محمولات همراه او انجام می گردد.
بخش سوم - مقررات راجع به ورقه مخصوص پیک سیاسی و روادید مخصوص پیک سیاسی
ماده 340 - ورقه مخصوص پیک سیاسی دولت شاهنشاهی با دو سوش تنظیم خواهد شد و اعتبار یک مسافرت را داشته و برای رفتن و آمدن صادر نمی شود.
ماده 341 - روادید مخصوص ورقه پیک سیاسی مذکور در ماده 330 این آیین نامه مطابق نمونه ای خواهد بود که از طرف وزارت امور خارجه تهیه و به اداره کل گمرک اعلام خواهد شد.
ماده 342 - ماموران گمرک مرزی دفاتر مخصوص سوش دار برای ثبت عبور و مرو پیکهای سیاسی دولت شاهنشاهی و دولتهای خارجی نگاهداری نموده و در هر مسافرت پیک سیاسی یک ورقه از دفتر مزبور را که محتوی کلیه اطلاعات مربوط خواهد بود از سوش دفتر جدا نموده توسط اداره کل گمرک به وزارت امور خارجه می فرستند.
فصل دوم - مقررات مربوط به محمولات و مرسولات پست بین المللیبخش یکم - کلیات
ماده 343 - مرسولات پست به کلیه اشیایی اطلاق می شود که بر طبق قوانین پستی داخلی یا بین المللی توسط پست قبول ، مبادله و توزیع می شود.
ماده 344 - مرسولات پستی دو نوع است ، مراسلات ، امانات
ماده 345 - مراسلات پستی عبارت است از نامه ، کارت پستی ، مطبوعات ، بسته های کوچک ، نمونه های تجارتی ، فنوپست ، نوار و صفحه پر شده و همانند و مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان .
ماده 346 - امانات پستی عبارت است از کلیه بسته های پستی به استثنای نامه و کارت پستی که از لحاظ وزن بسته بندی و کرایه پستی تابع شرایط خاصی بوده و معمولا مخصوص بسته هایی با وزن تا 20 کیلو گرم هستند.
بخش دوم - مبادله کیسه های حاوی مرسولات پستی
ماده 347 - گمرک با پلمت کردن کیسه ها هنگام ورود به گمرک خانه های مرزی و ارسال به خارج (در دفاتر مبادله پستی مبدا) مبادله مرسولات پستی را نظارت می کند.
بخش سوم - نظارت و بررسی گمرکی مرسولات ارسالی به خارج از کشور
ماده 348 - کلیه مرسولات ارسالی به خارج از کشور که مشمول بررسیهای
گمرکی هستند باید با فرمهای 1C 2C برای مراسلات و 3PC برای امانات که توسط
فرستندگان تکمیل می شود همراه باشد.
فرمهای یاد شده که اظهارنامه های گمرکی مرسولات پستی تلقی و بررسی گمرکی بر اساس آن انجام می شود توسط ادارات پست در اختیار فرستندگان قرار داده می شود.
در نقاطی که واحد گمرکی تشکیل است نمایندگان گمرک در باجه های پستی مرسولات پستی مشمول مقررات گمرکی را نظارت می کنند و این نظارت با زدن مهری که از طرف اداره کل گمرک تهیه خواهد شد بر روی مرسولات پستی اعمال و مشخص می شود.
ماده 349 - در نقاطی که واحد گمرکی وجود ندارد ماموران پست مرسولات
پستی به مقصد خارج از کشور را همراه با فرمهای تکمیل شده 1C یا 2C برای
مراسلات 3pC برای امانات قبول و به دفاتر مبادله پست ارسال می دارند.
تبصره - اداره کل گمرک فهرست اشیا ممنوع الصدور و مقررات مربوط را جهت اطلاع ادارات پست در اختیار وزارت پست و تلگراف و تلفن گذاشته و هر گونه تغییرات بعدی را متعاقبا اطلاع خواهد داد.
ماده 350 - در هر نقطه از کشور که دفتر مبادله مرسولات پستی به مقصد خارج از کشور در آنجا دائر می باشد نماینده ادارات گمرک نیز در آنجا انجام وظیفه خواهد کرد.
تبصره - تاسیس دفاتر مبادله جدید با اطلاع و موافقت قبلی اداره کل گمرک صورت خواهد گرفت .
ماده 351 - نمایندگان گمرک مرسولات قبول شده طبق ماده 349 این آیین نامه را با توجه به فرمهای 1C و 2C و 3pC همراه آنها کنترل و در صورت مشکوک
بودن می توانند باز کردن آنها را جهت تطبیق محتوی با فرم همراه مرسوله از
مامور پست دفتر مبادله بخواهند در صورت مشاهده خلاف می توانند بسته را برگشت داده و در صورت ممنوع الصدور بودن ضبط و طبق مقررات مربوط اقدام نمایند.
نمایندگان گمرک مرسولات ارسالی به خارج از کشور را نیز با پلمت کردن کیسه ها نظارت خواهند کرد.
تبصره 1 - نظارت نمایندگان گمرک در امر ارسال مرسولات پستی علاوه بر پلمت کردن کیسه ها با زدن مهری که از طرف اداره کل گمرک تعیین می شود زیر
نسخه دوم فرمهای 12C-sivad elliueF فوی داوی و 11pc 20pC etuor ed
elliueF فوی دوروت مشخص می شود.
تبصره 2 - فرم 12C فوی داوی عبارت از بارنامه حاوی مشخصات کامل
کیسه های مراسلات پستی و فرمهای 11pC و 20pC فوی دوروت بارنامه حاوی مشخصات
کامل کیسه ها و امانات محتوی کیسه ها می باشد.
بخش چهارم - نظارت و بررسی گمرکی مرسولات وارده از خارج کشور
ماده 352 - کیسه های حاوی مرسولات وارده از خارج کشور در دفاتر مبادله مرسولات پستی مقصد با حضور و نظارت ماموران گمرک با توجه به صحت پلمت مبدا و گمرک مرزی و فوی داوی یا فوی دوروت همراه آنها باز می شوند.
تبصره - نظارت نمایندگان گمرک در امر باز کردن کیسه های حاوی مرسولات وارده از خارج کشور با زدن مهری که از طرف اداره کل گمرک تهیه می گردد زیر
فرمهای 12C و 11pC و 20pC اعمال و مشخص می شود.
ماده 353 - در صورتی که مرسوله ای مشمول پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض باشد در دفتر مخصوصی ثبت و پس از تعیین حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مربوط و وصول آن طبق مواد 363 و 364 این آیین نامه توسط پست به گیرنده تسلیم خواهد شد.
تبصره - محمولات و مرسولات وارده پستی که جنبه تجارتی دارد از لحاظ ترخیص تابع تشریفات عمومی گمرکی خواهد بود.
ماده 354 - در صورتی که مرسوله ای به نظر مامور گمرک مشکوک باشد مامور مذکور می تواند باز کردن آن را از مامور پست بخواهد در این گونه موارد فرم مخصوصی ، حاکی از بازشدن بسته و تعیین مشخصات کالا طبق نمونه ای که توسط اداره کل گمرک تهیه می شود به بسته مزبور الصاق خواهد شد.
تبصره - هرگاه نامه یا مرسوله ای که اداره پست مجاز به باز کردن آن نیست به نظر مامور گمرک مشکوک برسد طبق ماده 23 آیین نامه اجرای قانون پست داخله با آن عمل خواهد شد این تبصره در مورد مرسولات به مقصد خارج کشور موضع ماده 349 این آیین نامه نیز لازم الاجرا است .
بخش پنجم - نگاهداری مرسولات پستی وارده از خارج کشور که مشمول پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض می باشد
ماده 355 - مرسولات پستی وارده از خارج کشور مشمول پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض در انبارهای پست زیر کلید و نظارت گمرک نگاهداری خواهد شد.
تبصره - در نقاطی که اداره پست فاقد انبار برای نگاهداری مرسولات پستی باشد اداره گمرک محل لازم در اختیار پست گذاشته و اینگونه اماکن انبار پست تلقی می شود.
ماده 356 - در مورد مرسولات پستی وارده از خارج کشور که به لحاظ مدت توقف از تاریخ صدور اولین اعلامیه پستی طبق مقررات پست متروکه تلقی می شود اداره پست مکلف است فهرست این قبیل کالا را بر اساس فهرستی که حاوی کلیه مشخصات طبق اعلامیه های مربوط باشد تنظیم و همراه کالا به انبارهای گمرکی تحویل نماید و اداره گمرک باید بدون رعایت اخطار و آگهی موضوع ماده 24 قانون امور گمرکی آن را طبق ضوابط ماده 25 قانون مزبور به فروش رسانده و حاصل فروش را یک جا به درآمد متفرقه گمرکی منظور نماید.
تبصره - کالای تجارتی از مقررات این ماده مستثنی بوده و از هر لحاظ تابع مقررات عمومی گمرکی خواهد بود. در موارد استثنایی طبق درخواست کتبی پست می توان مدت توقف کالا را حداکثر تا چهار ماه دیگر تمدید کرد.
بخش ششم - حمل و مبادله مرسولات وارده از خارج در داخل کشور (ترانزیت داخلی )
ماده 357 - در مورد مرسولات پستی ترانزیت داخلی اظهارنامه ترانزیت داخلی مرسولات پستی در چهار نسخه تنظیم و صادر می شود که یک نسخه به پست مقصد ارسال یک نسخه در پست مبدا نگاهداری یک نسخه جهت گواهی و اعلام وصول مرسولات به گمرک مقصد و نسخه چهارم در گمرک مبدا نگاهداری خواهد شد.
تبصره 1 - اظهارنامه هایی که از طرف اداره پست به گمرک جهت ترانزیت داخلی تسلیم می شود در صورتی که از طرف گمرک با توجه به مشخصات مندرج در اظهارنامه غیر مجاز یا ممنوع تشخیص داده شود اداره گمرک ضمن صدور اجازه ترانزیت داخلی محموله به مقصد در ظهر اظهارنامه مربوط مشخصات کالا را قید
و توجه گمرک مقصد را به این موضوع در موقع اظهار صاحب کالا جلب می نماید.
تبصره 2 - اداره پست می تواند ضمن یک اظهارنامه چندین فقره محموله و مرسوله پستی را یک جا اظهار نماید.
ماده 358 - نظارت گمرک در امر کیسه بندی و ارسال مرسولات ترانزیت داخلی با صدور اظهارنامه موضوع ماده 357 این آیین نامه و پلمت کیسه ها مشخص می شود.
تبصره - کیسه های حاوی مرسولات پستی ترانزیت داخلی در دفاتر مبادله مقصد عینا مانند کیسه های وارده از خارج کشور تلقی و مشمول کلیه مقررات گمرکی مربوط به کیسه های حاوی مرسولات پستی وارده از خارج کشور خواهد بود.
بخش هفتم - برگشت مرسولات پستی وارده از خارج کشور و یا ارسال آنها به مقصد جدید در خارج کشور
ماده 359 - در مورد مرسولات پستی برگشتی به مبدا و یا ارسالی به مقصد جدید در خارج کشور اظهارنامه مرسولات پستی مرجوعی در چهار نسخه تنظیم
می گردد که یک نسخه به دفتر مبادله پستی تشکیل دهنده دپش ehcepeD و یک
نسخه به گمرک ناظر بر تشکیل دپش و یک نسخه در گمرک مبدا و نسخه چهارم در پست مبدا نگاهداری خواهد شد.
ماده 360 - مرسولات برگشتی توسط ماموران گمرک پلمت و یا لاک و مهر شده جوف کیسه هایی که توسط ماموران پست و گمرک پلمت می شود به دفاتر مبادله پستی ارسال می گردد.
ماده 361 - ماموران گمرک در دفاتر مبادله پستی تنظیم کننده دپش با نوشتن شماره دپش ردیف ثبت مرسوله و تاریخ ارسال آنها در ستون ملاحظات نسخه اظهارنامه مرسولات پستی مرجوعی را گواهی نموده و اظهارنامه مربوط را به اداره گمرک مبدا عودت می دهند.
تبصره - ماموران گمرک مرزی مکلفند نسخه تحویل دپش های خروجی را پس از بررسی صحت پلمت یا لاک و مهر گمرک مبدا دپش امضا و خروج از مرز دپش ها را تایید نمایند.
بخش هشتم - نحوه توزیع مرسولات و دریافت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض
ماده 362 - حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مرسولات وارده از خارج کشور توسط اداره گمرک وصول خواهد شد.
ماده 363 - حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مرسولات قابل توزیع به وسیله پست با صدور پروانه توسط ماموران گمرک تعیین و در دفتر مخصوص ثبت و پروانه های گمرکی با یک برگ صورتحساب به پست تحویل می گردد ادارات پست پس از وصول حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض از گیرندگان وجوه دریافتی را به حساب گمرک واریز و حداکثر ظرف ده روز از تاریخ تحویل صورتحساب با گمرک تسویه حساب نموده و وجوه واریز شده به درآمد قطعی منظور می گردد.
ماده 364 - در صورتی که مرسوله ای طبق مقررات پستی غیر قابل توزیع تشخیص و برگشت آن به مبدا بلامانع باشد با تنظیم اظهارنامه مرسولات پستی مرجوعی به کشور فرستنده یا به مقصد جدید در خارج کشور ارسال و پروانه گمرکی مربوط با قید شماره اظهارنامه مرجوعی و علت برگشت به جای حقوق
گمرکی و سود بازرگانی و عوارض تعیین شده در مقابل اخذ رسید عینا به گمرک مسترد خواهد شد.
فصل سوم - مقررات گمرکی مربوط به فروشگاه های آزاد در فرودگاه ها
کلیات :
فروشگاه آزاد در فرودگاه های بین المللی تحت نظارت گمرک دایر و اجازه داده می شود که کالای محصول یا مصنوع داخلی و خارجی به طور معاف از پرداخت هر گونه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض به مسافرینی که از فرودگاه های مزبور به خارج کشور مسافرت می نمایند فروخته شود. تاسیس این قبیل
فروشگاه ها در فرودگاه های بین المللی کشور و همچنین نوع کالایی که به معرض فروش گذارده می شود موکول به موافقت قبلی اداره کل گمرک می باشد.
بخش یکم - ترتیب ورود کالا به انبار فروشگاه و حفاظت آن
ماده 365 - کالایی که از خارج به نام فروشگاه آزاد وارد می شود از روی فهرست کل بار (مانیفست ) تحویل انبار گمرک شده سپس با انجام تشریفات ورود موقت طبق فصل پنجم از قسمت چهارم این آیین نامه و صدور پروانه مربوط به انبار فروشگاه که باید در داخل گمرک باشد منتقل خواهد شد، کالای داخلی
فروشگاه نیز با انجام تشریفات صدور قطعی و صدور پروانه صادرات به انبار تحویل می شود.
ماده 366 - در انبار فروشگاه یک دفتر برای ثبت کالایی که از خارج وارد می شود و یک دفتر برای ثبت کالای داخلی نگاهداری می شود نمونه این دفاتر از طرف گمرک تعیین و باید هر یک از صفحات آن قبلا از طرف رییس گمرک یا نماینده او شماره گذاری شده و تعداد صفحات در پشت اولین صفحه آن قید و
امضا و دفتر پلمت شود.
ماده 367 - انبار فروشگاه باید با دو قفل بسته شود که کلید یکی از آنها در اداره گمرک نگاهداری می شود و بدون حضور نماینده معرفی شده گمرک هیچ کس حق ندارد قفلها را بازو به انبار وارد شود. به علاوه گمرک باید در هر مورد در انبار را لاک و مهر کند.
تبصره - شکستن یا بازنمودن لاک و مهر گمرک مشمول کیفرهای مندرج در قانون مجازات عمومی است .
ماده 368 - مسئولیت حفاظت و نگاهداری کالا در انبار فروشگاه به عهده دارنده فروشگاه بوده و در صورت فقدان یا کاهش باید کلیه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و جرائم احتمالی را به طور کامل بپردازد.
دارنده فروشگاه موظف است آخر هر ماه گزارش عملکرد خود را حاکی از موجودی و فروش کالا طبق مندرجات دفاتر خود تهیه و به گمرک تسلیم نماید.
بخش دوم - تشریفات فروش کالا به مسافر
ماده 369 - در موقع تحویل کالا به هر مسافر که باید در مقابل رویت گذرنامه و کارت ورود به هواپیما انجام گیرد قبض فروش در سه نسخه به رنگهای مختلف صادر و در آن نام مسافر شماره گذرنامه ، شماره پرواز هواپیما قید می گردد، یک نسخه قبض در فروشگاه نگاهداری یک نسخه به مسافر و نسخه سوم به گمرک تسلیم می گردد.
ماده 370 - کالایی که با معافیت در فروشگاه فروخته می شود باید در کیسه های در بسته بسته بندی و همراه با قبض فروش موضوع ماده 369 این آیین نامه باشد این کیسه ها نباید قبل از ورود مسافر به هواپیما باز شود.
تبصره - فروشگاه مکلف است کالایی را که در فروشگاه عرضه می شود با برچسب یا مهر مشخص نماید.
ماده 371 - هرگاه کالایی که در فروشگاه با معافیت فروخته شده در دست شخص دیگری که مسافر نباشد حین خروج از اماکن گمرکی کشف شود کالای مزبور قاچاق محسوب و طبق مقررات مربوط با حامل کالا و مسئول معرفی شده فروشگاه رفتار خواهد شد.
ماده 372 - شرایط و میزان فروش کالا به هر مسافر از طرف اداره کل گمرک تعیین خواهد شد.
بخش سوم - مدت توقف کالا، تصفیه و بازرسی انبار فروشگاه
ماده 373 - مدت توقف کالا در انبار فروشگاه شش ماه از تاریخ صدور سند ورودی به انبار خواهد بود. اداره گمرک می تواند در موارد استثنایی به درخواست دارنده فروشگاه و بر حسب نوع کالا مدت مزبور را تا شش ماه دیگر تمدید نماید. پس از انقضا مهلت دارنده فروشگاه یا باید بلافاصله کالا را به خارج کشور مرجوع یا با رعایت کلیه مقررات مربوط با پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض ترخیص نماید در غیر این صورت کالا به عنوان کالای متروکه تحویل گمرک شده و اداره گمرک بدون رعایت اخطار و آگهی موضوع ماده 24 قانون امور گمرکی آن را طبق ضوابط ماده 25 قانون امور گمرکی به فروش می رساند.
ماده 374 - برای واریز هر پروانه ورود موقت دارنده فروشگاه موظف است به محض خاتمه فروش کالا به منظور صدور پروانه مرجوعی و در مورد کالای داخلی به منظور تایید خروج کالا موضوع پروانه صادرات قطعی اظهارنامه های مربوط را به انضمام فهرست و قبوض فروش آن کالا به مسافران به گمرک تسلیم و حسابهای مربوط واریز گردد. در صورت وجود هر گونه کسر و نقصان طبق ماده 368 این آیین نامه عمل خواهد شد.
ماده 375 - گمرک حق دارد هر وقت مقتضی بداند کالای موجود در انبار یا فروشگاه را مورد رسیدگی و شمارش قرار داده مشخصات آنها را با مندرجات دفاتر و اسناد و مدارک ورود و خروج تطبیق نماید، اگر در انبار یا فروشگاه
کالایی دیده شود که وجود آن متکی به اسناد نباشد معادل حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض متعلق به عنوان جریمه اخذ و کالای اضافی در دفتر ورودی کالا به انبار فروشگاه ثبت و به عنوان موجودی انبار منظور خواهد شد.
فصل چهارم - حق العمل کاری در گمرک
بخش یکم - تعریف حق العمل کار و شرایط عمومی حق العمل کاری در گمرک
ماده 376 - حق العمل کار در گمرک به شخصی (اعم از حقیقی یا حقوقی ) اطلاق می شود که تشریفات گمرکی کالای متعلق به شخص دیگری را به وکالت از طرف آن شخص در گمرک انجام بدهد، کسانی که بدون داشتن کارت حق العمل کاری تشریفات گمرکی کالا را به وکالت انجام می دهند نمی توانند بیش از ده مرتبه در سال به این کار اقدام نمایند. مستخدمین تجارتخانه ها یا مستخدمین حق العملکاران که
منحصرا کارهای آن تجارتخانه یا آن حق العمل کار را در گمرک انجام می دهند مشمول مقررات ماده 382 این آیین نامه خواهند بود.
ماده 377 - هیچ شخصی به عنوان حق العمل کار در گمرک پذیرفته نمی شود مگر این که پروانه مخصوص این شغل را از اداره کل گمرک تحصیل نموده باشد.
پروانه حق العمل کاری در گمرک به اشخاصی داده می شود که دارای کارت بازرگانی بوده و حائز شرایط مذکور در زیر باشند:
1 - تابعیت ایران .
2 - سن کمتر از بیست و پنج سال نباشد.
3 -نداشتن محکومیت به جنحه و جنایت و عدم سابقه قاچاق در گمرک به گواهی کتبی مقامات مربوط.
4 - حداقل داشتن دیپلم دبیرستان ، دارندگان مدارک تحصیلی بالاتر در شرائط مساوی حق تقدم خواهند داشت .
5 - کارمند دولت نباشد.
6 - پذیرفته شدن در امتحان قانون امور گمرکی و آیین نامه آن که از طرف گمرک هر سال یک بار به عمل خواهد آمد.
تبصره - اشخاصی که در تاریخ تصویب این آیین نامه بیش از سه سال سابقه حق العمل کاری دارند از داشتن مدرک تحصیلی فوق و دادن امتحان معاف خواهند بود ولی پس از یک سال تمدید کارت حق العمل کاری آنها موکول به توفیق در امتحان موضوع این ماده خواهد بود.
ماده 378 - حق العمل کاران به دو طبقه تقسیم و از آنان وجه الضمان نقدی یا تضمین بانکی به شرح زیر اخذ می شود:
1 - کسانی که درآمد غیر خالص حق العمل کاری سالانه آنها تا چهار صد هزار ریال باشد یکصد هزار ریال .
2 - کسانی که درآمد غیر خالص حق العمل کاری سالانه آنها از چهارصد هزار ریال به بالا باشد دویست هزار ریال .
تبصره 1 - وجوهی که به عنوان وجه الضمان اخذ می شود تا موقعی که حق العمل کار در گمرک به شغل خود ادامه می دهد باید در بانک به حساب سپرده ثابت گذارده شود و سود آن عاید صاحب وجه می گردد.
تبصره 2 - در صورتی که میزان درآمد حق العمل کار در یک سال طبق دفتر مذکور در ماده 383 این آیین نامه از حد نصاب تجاوز نماید موظف است موقع تمدید پروانه تضمین خود را به تناسب کارکرد سالانه افزایش دهد.
ماده 379 - برای تحصیل پروانه حق العمل کاری در گمرک داوطلبان این شغل باید کتبا از گمرکی که می خواهند در آنجا حق العمل کاری کنند درخواست صدور پروانه نمایند متقاضی باید به درخواست خود مدارک حائز بودن شرایط مذکور در ماده 377 این آیین نامه که از طرف مقامات صلاحیتدار باید صادر شده باشد با سه قطعه عکس ضمیمه نمایند، رییس گمرک مزبور درخواست و ضمائم آن را رسیدگی و تحقیقاتی نیز درباره سوابق متقاضی به عمل آورده در صورتی که اشکالی در قبولی تقاضا به نظرش نرسد پروانه صادر و امضا و آن را به ضمیمه درخواست و ضمائم ضمن گزارش برای تصویب و امضا به اداره کل گمرک ارسال
می دارد. موقع تسلیم پروانه به ذینفع باید به نسبت درجه بندی به ترتیب 100 و 200ریال از او اخذ و معادل آن تمبر به پروانه الصاق و ابطال شود.
تبصره 1 - درخواست حق العمل کاری روی اوراق چاپی طبق نمونه مخصوص تنظیم و امضا متقاضی باید در ذیل تقاضانامه از طرف دفاتر اسناد رسمی گواهی شده باشد.
تبصره 2 - اشخاصی که در گمرک های مختلف می خواهند به حق العمل کاری به پردازند در تقاضای خود باید این نکته را تصریح نمایند و درخواست خود را برای صدور پروانه مستقیما به اداره کل گمرک تسلیم دارند. اداره کل گمرک مجاز است به تناسب حجم کار و خصوصیات هر یک از گمرک خانه ها تعداد
حق العمل کاران را تعیین و محدود نماید و برای تامین این منظور ادارات گمرک شهرستانها موظفند تا قبل از پایان دی ماه هر سال عده حق العمل کاران را که در سال بعد مورد احتیاج خواهد بود به مرکز گزارش دهند تا اداره کل گمرک برای صدور پروانه جدید با رعایت مفاد ماده 377 این آیین نامه و حق تقدم از
نظر معدل امتحانات مربوط اقدام نماید.
ماده 380 - مدت اعتبار پروانه حق العمل کاری فقط یک سال از تاریخ صدور آن است در صورتی که دارنده پروانه مایل به ادامه حق العمل کاری در گمرک باشد باید قبل از انقضا مدت و یا پرداخت بهای تمبر پروانه و تسلیم دفتر مخصوص حق العمل کاری موضوع ماده 383 این آیین نامه درخواست تمدید آن را از گمرکی که پروانه را گرفته بکند. رییس گمرک محل در صورتی که تخلفی که مستلزم محرومیت دائم یا موقت از شغل حق العمل کاری باشد از متقاضی ندیده و ادامه شغل او را صلاح بداند می تواند با ملاحظه دفتر حق العمل کاری سال قبل و پلمت و امضای دفتر حق العمل کاری سال بعد تا یک سال دیگر پروانه را در
صورتی که حق العمل کار سابقه ترخیص سالانه حداقل یکصد اظهارنامه در گمرک خانه های درجه 1 یا پنجاه اظهارنامه در گمرک خانه های درجه 2 یا 25 اظهارنامه در گمرک خانه های درجه 3 داشته باشد تمدید نماید.
تبصره - درجه بندی گمرک خانه های موضوع این ماده اول دی ماه هر سال وسیله اداره کل گمرک تعیین و اعلام می گردد.
ماده 381 - حق العمل کار موظف است اصل وکالتنامه رسمی ثبتی اشخاصی که به حساب آنها تشریفات گمرکی را انجام می دهد طبق نمونه ای که اداره کل گمرک تعیین می نماید تنظیم و به اداره کل گمرک تسلیم و رونوشت گواهی شده آن را در هر مورد به اظهارنامه تسلیمی ضمیمه نماید.
ماده 382 - برای مستخدمین تجارتخانه ها و مستخدمین حق العمل کاران که جهت انجام تشریفات گمرکی یا کمک در انجام امور گمرکی به گمرک مراجعه و منحصرا کارهای مربوط به تجارتخانه ها یا حق العمل کار مربوط را انجام می دهند با رعایت شرایط و تشریفات زیر کارت مخصوصی صادر می گردد.
الف - این قبیل اشخاص علاوه بر داشتن سواد در حدود سوم دبیرستان و داشتن اطلاعات مربوط به امور گمرکی باید دارای شرایط مقرر در بندهای 1 و 3 و 5 ماده 377 این آیین نامه باشند و درباره این قبیل مستخدمین حداقل سن بیست سال خواهد بود.
ب - اگر فقط به عنوان کمک در انجام تشریفات گمرکی دخالت نمایند باید معرفی نامه ای که امضای آن در دفاتر اسناد رسمی گواهی شده باشد از طرف تجارتخانه یا حق العمل کار با تعیین حدود مداخله در امور ارائه نمایند در این صورت حق امضای اوراق و اظهارنامه را نداشته و این قبیل اوراق فقط با امضای بازرگان یا حق العمل کاری که از طرف صاحب کالا وکالت دارد در گمرک قبول می شود.
ج - اگر بخواهند اظهارنامه و اوراق را نیز امضا کنند باید وکالتنامه رسمی و ثبتی با رعایت شرایط ماده 381 این آیین نامه از صاحب کالا در دست داشته و به گمرک تسلیم و رونوشت گواهی شده آن را در هر مورد به اظهارنامه تسلیمی ضمیمه نمایند. در صورتی که چنین اختیاری از طرف حق العمل کار به مستخدم خود داده شود به شرطی پذیرفته می شود که آن حق العمل کار طبق وکالتنامه صاحب کالا که به گمرک تسلیم نموده وکالت در توکیل هم داشته باشد.
در هر دو حال دهنده معرفی نامه یا وکالتنامه باید نسبت به اعمال شخص معرفی شده به گمرک به شرح زیر ضمانت کتبی بسپارد:
تاینجانب دارای (کارت بازرگانی )(پروانه حق العمل کاری ) شماره
صادره از (اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران )(گمرک )
تعهد می نمایم که هرگاه در اثر اعمال آقای
به اداره کل گمرک ضرر و زیانی وارد شود و یا در اثر تخلف از مقررات گمرکی جریمه به او تعلق بگیرد ضرر و زیان وارده را جبران و جریمه متعلق را طبق نظر گمرک پرداخت نمایم ت.
د - برای هر یک از این اشخاص پس از تسلیم معرفینامه یا وکالتنامه (اصل یا رونوشت گواهی شده ) و اسناد و مدارک مقرر رییس اداره در صورتی که آن را حائز شرایط تشخیص داد کارت مخصوصی مبنی بر حدود اختیاراتی که از طرف معرف یا موکل به دارنده آن داده شده است برای مدتی که از یک سال تجاوز نخواهد کرد صادر می نماید. کارتهای مزبور در دو نسخه صادر و به هر دو نسخه باید عکس دارنده آن الصاق و با دریافت پنجاه ریال به نسخه اول تمبر الصاق و ابطال شود. نسخه اول کارت به ذینفع تسلیم نسخه دوم در پرونده مربوط به حق العمل کار معرف یا موکل ضبط می شود و اگر دارنده کارت مستخدم تجارتخانه باشد برای او پرونده مخصوصی بازو نگاهداری می شود.
تبصره - حق العمل کاران می توانند با توجه به حجم کار خود در گمرک عده لازم نماینده را با تشخیص رییس گمرک و رعایت مقررات مربوط معرفی نمایند.
ماده 383 - حق العمل کار موظف است تمام عملیاتی را که در گمرک به وکالت اشخاص انجام می دهد در دفتر مخصوص ثبت نماید این دفتر به هزینه حق العمل کار طبق نمونه و دستوری که گمرک محل می دهد نگاهداری می شود و قبل از شروع به ثبت باید برگهای آن از طرف گمرک محل شماره گذاری و دفتر پلمت شود و در اولین برگ دفتر مزبور نام و نشانی حق العمل کار و شماره و تاریخ پروانه صادره از اداره کل گمرک و همچنین تعداد برگهای آن قید و به امضای رییس گمرک برسد و سپس در مقابل رسید به حق العمل کار تسلیم شود.
ماده 384 - رییس گمرک حق دارد هر موقعی که بخواهد دفتر حق العمل کار را رسیدگی کند و حق العمل کار موظف است به محض اخطار کتبی رییس گمرک دفتر خود را بلافاصله جهت رسیدگی به اختیار او بگذارد رییس گمرک یا نماینده او در هر دفعه که دفتر را رسیدگی می کنند باید رویت خود را با قید تاریخ در زیر آخرین ثبت آن یادداشت و امضا نماید.
ماده 385 - حق العمل کار مکلف است دفتر مزبور را همیشه مرتب و بدون حک و خدشه نگاهدارد.
بخش دوم - تخلفات حق العمل کاران و مجازات آنها
ماده 386 - هرگاه حق العمل کار در ضمن اشتغال به شغل حق العمل کاری در گمرک عمدا اظهارنامه خلاف واقع تنظیم و یا اقدامی برخلاف قانون و آیین نامه گمرکی مرتکب شود که متضمن زیان مالی دولت باشد تخلف او به پیشنهاد گمرک در کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت اقتصاد و اتاق بازرگانی و صنایع و
معادن ایران و اداره کل گمرک رسیدگی و در صورت ثبوت تخلف طبق رای قطعی کمیسیون مزبور پروانه حق العمل کار متخلف به طور موقت یا دائم باطل خواهد شد (ماده 36 قانون امور گمرکی ) چنانچه حق العمل کار در ارتکاب قاچاق گمرکی دخالت داشته باشد علاوه بر اجرای مقررات بالا مشمول مقررات قانون مرتکبین قاچاق نیز خواهد بود.
تبصره - هرگاه حق العمل کار متخلف از اشخاص حقوقی باشد مقررات این ماده هم شامل شخص حقوقی مزبور و هم شامل کسانی که در آن شخصیت حقوقی دارای حق امضا بوده و اظهارنامه خلاف را امضا کرده و یا در آن اقدام خلاف مداخله داشته اند می باشد و هرگاه حق العمل کار مزبور از اشخاص حقیقی باشد
در مدت ممنوعیت نمی تواند به عنوان شخصی که دارای امضا در یک شخصیت حقوقی حق العمل کاری است در امور حق العمل کاری گمرکی مداخله نماید.
ماده 387 - گمرک هر محل باید برای هر یک از حق العمل کارانی که با تحصیل پروانه مشغول حق العمل کاری در گمرک آن محل باشند پرونده مستقلی مرکب از سه پوشه نگاهدارد.
اوراقی که در این پرونده ها همیشه باید موجود باشد به شرح زیر است :
پوشه اول - درخواست متقاضی برای تحصیل پروانه .
رونوشت یا فتوکپی گواهی شده پروانه حق العمل کاری .
فتوکپی گواهی شده کارت بازرگانی موضوع ماده 377 این آیین نامه ورقه رسید دفتر حق العمل کاری موضوع ماده 383 این آیین نامه .
پوشه دوم - یک نسخه از هر صورتمجلس تخلف یا صورتمجلس قاچاق که بر علیه او در گمرک تنظیم می شود.
پوشه سوم - هر نوع مکاتبات و مراسلات دیگری که در مورد شخص حق العمل کار مبادله می شود.
فصل پنجم - مقررات متفرقه
ماده 388 - بازرگانان و شرکتها و فرماندهان کشتی و بنگاه های کشتیرانی و سایر اشخاص (حقیقی یا حقوقی ) مسئول اعمال و افعال کارکنان خود هستند که برای انجام کار به گمرک اعزام می دارند و چنانچه خسارتی از طرف کارکنان مزبور به گمرک وارد شود باید از عهده جبران آن برآیند.
ماده 389 - هرگاه کالایی که برای آن اظهارنامه تسلیم و عملیات ارزیابی آن پایان یافته و آماده ترخیص باشد و از تاریخ صدور پروانه گمرکی جز در موارد قوه قهریه (فرس ماژور) تا چهار ماه از گمرک خارج نشود طبق مقررات کالای متروکه فروخته شده و نسبت به واریز حاصل فروش آن اقدام خواهد شد و در مورد کالایی که در حراج یا مزایده فروخته می شود و خریدار با وجودپرداخت تمام بها کالا را از گمرک خارج نکند مقررات فوق اجرا می شود.
ماده 390 - در مورد کالایی که برای صدور آنها دولت مزایایی قائل می شود گمرک می تواند برای اطمینان از خروج آن ها از مرز کشور تشریفات و پیش بینهای احتیاطی که برای اعاده کالای ممنوعه (کالاهای مرجوعی موضوع فصل ششم از قسمت چهارم این آیین نامه ) پیش بینی شده است اجرا نماید.
ماده 391 - اشخاصی که کالایی را از آب گرفته و یا بیرون آورده باشند باید هرچه زودتر آن را به نزدیکترین دفتر گمرکی تحویل نمایند و گمرک مکلف است فورا صورتمجلس حاکی از مشخصات و خصوصیات کالا تنظیم و به امضای یابنده رسانده به طریق زیر اقدام نماید:
1 - در صورتی که کالای داخلی یا چوب و تخته باشد با اخذ رسید به آورنده تسلیم می شود.
2 - هرگاه کالا خارجی باشد گمرک مکلف است بلافاصله مراتب را در روزنامه رسمی و یک روزنامه کثیرالانتشار اعلام و تصریح نماید که اگر کسی خود را مالک کالای مزبور می داند می تواند از تاریخ انتشار آگهی تا مدت دو ماه به اداره گمرک برای ترخیص کالا و پرداخت هزینه های بیرون آوردن از آب و غیره مراجعه نماید.
در صورتی که تا پایان مدت مزبور کسی به گمرک مراجعه ننماید یابنده می تواند با پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارضی که با توجه به فساد و تباهی و رعایت تخفیف موضوع ماده 2 این آیین نامه احتساب خواهد شد کالا را به نام خود از گمرک مرخص نماید و هرگاه یابنده چنین تقاضایی را ننماید اداره گمرک آن را کالای وارده به کشور تلقی و طبق مقررات کالای متروکه با آن رفتار خواهد کرد. در صورت اخیر یابنده حق مطالبه هزینه و حق الزحمه نخواهد داشت .
ماده 392 - صدور المثنی و یا رونوشت گواهی شده از اسناد وصول مطلقا ممنوع است لیکن صاحب سند می تواند از گمرک درخواست کند گواهینامه حاکی از مدلول سند به او تسلیم شود.
ماده 393 - ادارات گمرک در موقع صدور قبوض سپرده مکلفند علت اخذ سپرده و همچنین مدت تصفیه آن را در متن قبض تصریح کنند در صورتی که صاحب سپرده تا انقضا مهلت مقرر برای واریز سپرده مراجعه نکند اداره گمرک محل مکلف است پس از گذشتن شش ماه از تاریخ انقضا مهلت وجه سپرده را به درآمد
متفرقه منظور نماید در موارد ارجاع پرونده به اداره کل گمرک یا کمیسیونها واریز سپرده موکول به ابلاغ نتیجه از طرف اداره کل گمرک خواهد بود.
تبصره 1 - وجه سپرده هایی که برای ترخیص کالا بابت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض اخذ می شود پس از انقضا مهلت مندرج در ماده 393 این آیین نامه با صدور پروانه گمرکی به درآمدهای مربوط منظور خواهد شد. در هر حال چنانچه معلوم شود تمام یا مبلغی از وجه سپرده اضافه دریافت شده با رعایت مقررات مربوط اضافه دریافتی قابل استرداد خواهد بود مبدا مرور زمان چهارماهه در این موارد تاریخ صدور قبضی است که به موجب آن سپرده به درآمد متفرقه منظور گردیده و یا تاریخ صدور پروانه گمرکی می باشد.
تبصره 2 - نمونه قبض سپرده با توجه به مفاد این ماده از طرف اداره کل گمرک تهیه خواهد شد.
ماده 394 - اداره کل گمرک مجاز است در صورتی که لازم بداند نحوه تنظیم اظهارنامه و تشریفات ترخیص کالا را بر حسب ضرورت روز تغییر دهد.
ماده 395 - در صورتی که اداره کل گمرک و سازمان بنادر و کشتیرانی طبق ماده 49 قانون امور گمرکی بخواهند اماکن و انبارهای ملکی خود را به اشخاص یا شرکتها یا موسسات خصوصی جهت ایجاد انبارهای عمومی یا سردخانه یا انبار اختصاصی به اجاره واگذار کنند مراتب زیر باید رعایت شود:
الف - کالای گمرک نشده ای که به انبارهای مزبور منتقل می شود باید حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مربوط تامین و تضمین شود.
ب - کالایی که در مدت توقف در انبارهای مزبور مفقود یا خسارتی به آن وارد آید اداره کل گمرک و سازمان بنادر و کشتیرانی هیچگونه مسئولیتی در پرداخت غرامت فقدان یا خسارت به صاحبان کالا نخواهد داشت .
ج - حد نصاب مدت توقف کالا در این قبیل انبارهای استیجاری تابع مقررات ماده 22 قانون امور گمرکی خواهد بود.
ماده 396 - اداره کل گمرک می تواند در صورتی که مقتضیات تجاری ایجاب نماید برای حمل کالایی که تشریفات گمرکی آن انجام گردیده صدور پته عبور را به موجب دستور اداری برقرار نماید.
ماده 397 - هرگاه وزارت دارایی تغییر یا اصلاح بعضی از مواد این آیین نامه را ضروری تشخیص دهد طرح لازم را تهیه و پس از تصویب کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی به موقع اجرا می گذارد.
آیین نامه فوق مشتمل بر سیصد و نود و هفت ماده و یکصد و هفتاد و دو تبصره به استناد ماده 59 قانون امور گمرکی در تاریخ روز یکشنبه بیستم فروردین ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و یک به تصویب کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی رسیده و صحیح است .
رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی
نوع : آیین نامه
شماره انتشار :
تاریخ تصویب : 1351/01/20
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قانون وصول برخی از درآمدهای دولت ومصرف آن در موارد معین
