×

احراز عمدی بودن قتل به اعتبار آلت صدمه

احراز عمدی بودن قتل به اعتبار آلت صدمه

احراز-عمدی-بودن-قتل-به-اعتبار-آلت-صدمه

وکیل


هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور (اصراری )
نظر به شکایت اولیاءدم مقتول ومفادگزارش پاسگاه انتظامی و وجود سابقه اختلاف فیمابین متهم و مقتول در مورد زمین کشاورزی و و وقوع درگیری بین آنان با ملاحظه صورتمجلس معاینه جسد ونظریه پزشک که علت مرگ را خونریزی ناشی از پارگی عروق و آلت جرح را جسم سخت و رونده غیرنوک تیز تشخیص داده و با عنایت به مودای گواهی گواهان بلاخص شهودهمراه مقتول دائر بر اینکه قبل از فوت اظهار داشته پسران اسماعیل 000 به اسامی کامران و شاهپور به او حمله کرده چند تیر شلیک نموده اند که ناچار روی زمین خوابیده شاهپور000 که رانندگی تراکتور را به عهده داشته گاوآهن تراکتور را بالا برده واو را زیر گرفته است با توجه به اقرار صریح متهم که پس از یک سری تناقض گوئی اعتراف کرده که او گاوآهن را بالا برده و محمد000 از آن جدا شده و به زمین افتاده است مویدا" به سایر قرائن وامارات منعکسه در پرونده دادنامه شماره 201353/9/75 صادره از شبعه دوم دادگاه عمومی رزن که بموجب آن شاهپور000 در مورد قتل عمدی محمد000(اسحق ) که به استناد مواد205و206 قانون مجازات اسلامی به قصاص نفس محکوم گردیده به تجویز بند(ج ) ماده 24 قانون تشکیل دادگاههای عمومی وانقلاب باکثریت آراء ابرام می شود
هیات عمومی دیوانعالی کشور (شعب کیفری )

152
* سابقه *

رای اصراری کیفری 13769

شماره رای : 19/7/1376
شماره پرونده : 137614
شماره جلسه : 137615

علت طرح : اختلاف نظر بین شعبه بیستم دیوانعالی کشوربا دادگاههای عمومی شهرستان رزن

موضوع : قتل عمد قتل غیرعمد
قتاله بودن ابزار ضرب
قانون مجازات اسلامی : مواد 205،206

در ساعت 9روز سه شنبه مورخ 1/7/1376 جلسه هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور بریاست حضرت آیت الله محمدمحمدی گیلانی رئیس دیوان عالی کشور و با حضور جنابان آقایان قضات دیوان عالی کشور و نماینده جناب آقای دادستان کل کشورتشکیل وباتلاوت آیاتی از کلام الله مجید رسمیت یافت 0

رئیس : دادنامه شماره 11378/5/1376 شعبه بیستم دیوان عالی کشور بتصدی جناب آقای عبدالحسین فرهی مستشار و جناب آقای امیر خان سپهوند عضو معاون مطرح است 0 جناب آقای سپهوند دادنامه شعبه را قرائت فرمایند0
خلاصه جریان پرونده :
با اعلام پاسگاه انتظامی به دادگستری شهرستان رزن مبنی بر اینکه : حسب اطلاع یک نفردر اثر کتک کاری به بیمارستان منتقل و تحت معالجه قرار گرفته و پس از مراجعه به بیمارستان معلوم شده که شخصی بنام محمد اهل شریف آباد ساکن ساوه از ناحیه کمربشدت زخمی شده ودر حال انتقال به بیمارستان رزن می باشد0 این شخص در بازجوئی اظهار داشته در مورد زمین کشاورزی با شخصی بنام اسمعیل اختلاف دارد و جهت جلوگیری از شخم زن به محل مورد اختلاف رفته در آنجا پسران اسمعیل به اسامی کامران وشاهپور به وی حمله کرده اند و چندین تیر با اسلحه به طرف وی شلیک شده و نتوانسته فرار کند، او را زیر تراکتور گذاشته اند از ناحیه کمر بشدت زخمی شده است 0 شاهپور وکامران تحت تعقیب قرار گرفته اند و پس از اینکه اعلام شده که محمد فوت کرده شاهپور به اتهام قتل عمدی وکامران به اتهام معاونت تعقیب شده اند و به همان نحو هم در تحقیقات انجام شده ودر جریان رسیدگی به آنان تفهیم اتهام شده است 0
طبق مندرجات اوراق پرونده اعلام شده که حاج محمد عصر روزشنبه 30/2/74 به اتفاق آقایان : فریدون و فیروز بااتومبیل جهت سرکشی به اراضی مزروعی واقع در شریف آباد رزن به این محل رفته ودرآنجا شاهپور و کامران فرزندان اسمعیل به وی حمله کرده اند به این ترتیب که کامران با اسلحه ای که با خود داشته گلوله هائی شلیک نموده و شاهپور که رانندگی تراکتوری را عهده دار و در اراضی فوق الذکر مشغول شخم زدن بوده دایره شکل و در حالی که گاوآهن تراکتوررابالا برده او را زیر گرفته است 0 اولیاء دم از متهمان بعنوان قتل عمدی ومعاونت در آن شکایت وتقاضای رسیدگی نموده اند0
جسد مورد بررسی ومعاینه قرار گرفته و در گزارش معاینه جسد قید شده که : ((در معاینه ظاهری اثر خفگی و خفه کردگی در گردن مشاهده نمی شود سائیدگی و پارگی در لاله گوش و پشت گوش راست و خراشیدگی در پیشانی و روی بینی دارد0 سائیدگی و کبودی در پهلوی راست 0 خراشیدگی و سائیدگی روی شکم دارد0 در پشت در طرف راست و پائین ستون فقرات کمری پارگی بعمق زیاد و بقطر تقریبی 2در2 سانتیمتر دیده می شود که پارگی عضلات و پوست و شکستگی مهره و شکستگی استخون خاصره لگن همراه پارگی عروق این ناحیه دیده می شود0 عمق پارگی تا داخل حفره شکمی پیش رفته است 0 اثر ضرب وجرح دیگری مشاهده نمی شود0 علت مرگ خونریزی ناشی از پارگی عروق و آلت جرح جسم سخت فرو رونده غیر نوک تیزمی باشد0)) محمد در تحقیقات اولیه بشرح مندرج در صورتجلسه منتسب به وی بعنوان شاکی اظهار داشته فرزندان اسمعیل بنام کامران وشاهپور به طرف من تیراندازی کردند من خوابیدم روی زمین با تراکتور از روی بدنم رد شدند0 در پاسخ این سئوال که از چه کسی شکایت دارید؟ می گوید از دست کامران و شاهپور شاکی هستم با آنان اختلاف داریم وعلت اختلاف زمین کشاورزی است 0 آقای فیروز یکی از همراهان حاج محمد در تحقیقبات اولیه می گوید: ((با حاج محمد دست خالی رفتیم پیش کامران و شاهپور، کامران با اتومبیل سواری مجهز به اسلحه کمری کلت تیراندازی کرد0 و محمد خوابید روی زمین که تیر به او نخورد ولی از این طرف شاهپور با تراکتور و گاوآهن در حالی که در یک دستش قمه بوده به محمد که روی زمین خوابیده بود با تراکتور وگاوآهن زده واو رازیر کرد و حدود یکصد متر با گاوآهن کشید و من ماشین آوردم او رابه بیمارستان رساندیم 0)) فریدون یکی دیگر از همراهان حاج محمد می گوید : ((اینجانب و فیروز با حاج محمد با هم رفتیم گوزل دره از آنجا به سر محل رفتیم ماشین را مقداری از جاده بالاتر بردیم و کنار زدیم ، پیاده شدیم و به زمین خودمان نگاه می کردیم وبه طرف بالا رفتیم یک وقت متوجه شدیم که یک نفر از اتومبیل پیکان و تراکتور زمین را شخم زده و تراکتور از داخل شخم به طرف مامی آید از داخل پیکان هم شروع شد به تیراندازی وتراکتور هم مرتب دور می زد از تیراندازی داخل پیکان دچار وحشت شده بودیم و می خوابیدیم و می ایستادیم و اینجانب یک لحظه دیدم که تراکتور به حاج محمد زد و افتاد وگاوآهن او را کشید سه نفری مصدوم را به بیمارستان رساندیم 0)) کامران که به اتهام معاونت در قتل عمدی تحت تعقیب است وتحقیقات انجام شده اظهار داشته : (( سرزمین با برادرم شخم می زدیم از چیزی خبر نداشتیم ساعت 8یا9 شب بود که مورد تهاجم عده ای از اهالی شریف آباد قرار گرفتیم در حالی که برادرم مشغول شخم زدن بود به ما حمله کردند، خواستم فرار کنم که یک پاترول رسید مرا زد وانداخت توی نهر0 فریدون و عده دیگر مرا با چوب و چماق دنبال کردند تعداد آنان از بیست نفر بیشتر بود از دست آنها فرار کردم وبه کوه بزرگ مجاور پناه بردم به برادرم که مشغول شخم زدن بود حمله کردند و او را با چوب و وسائل دیگر می زدند در همان حال تراکتور را رها رد و به سمتی که من فرار کرده بودم آمد و آنجا یکدیگر را پیدا کردیم و بعد از اینکه آنها رفتند به محل برگشتیم و سوار تراکتور شدیم و آمدیم خانه حاجی مظفر، پسرحاجی مظفر ما را به پاسگاه نوبران برده ، پاسگاه شب به محل حادثه رفت و ما را هم به پزشکی قانونی معرفی کرد0 شاهپور اظهار داشته ((با برادرم کامران مشغول شخم زدن مزرعه معروف به پیش بلاغ بودیم روز اول سرگرد0ت ، با دو نفر شخصی آمدند و ما را تهدید کردند ما التماس کردیم و گفتیم با یکدیگر فامیل هستیم روز بعد برادرش به نام میرزاآقا0ت ، با محمود000 آمدند کنار زمین صحبت کردیم و با هم هندوانه خوردیم از کار خودشان پشیمان شدند هوا که تاریک شد، حدود بیست نفر به ما حمله کردند0 من روی تراکتور بودم وبرادرم کامران در داخل چادر مشغول پختن غذا بود یک وقت به پشت سر نگاه کردم دیدم برادرم کامران به طرف ماشین پیکان خودمان فرارمی کند، سوار ماشین شد و من با تراکتور دور زدم به طرف پائین دیدم برادرم که سوار ماشین شد با پاترول مربوط به محمد برخورد کرد وسواری در شخم فرورفت و در نیامد0 برادرم فرار کرد به من حمله کردندبا چوب و سنگ وکلوخ مرا می زدند چند متری از مهاجمین فاصله گرفتم دیدم محمد از پهلو با شیئی مانند اسلحه کمری به طرفم گرفته بود من از روی تراکتور به زمین پریدم پشت سرم سنگ و کلوخ پرتاب می کردند فرارکردم کامران مرا صدا کرد، تراکتور روشن مانده بود بعد از رفتن مهاجمین تراکتور را برداشتم و رفتم منزل حاج مظفر و از آنجا ما را بردند به پاسگاه 0 رفتن متهمان به منزل حاج مظفر ومعرفی به پاسگاه انتظامی مورد تایید قرار گرفته 0 بهرحال متهمان منکر ارتکاب جرم انتسابی شده اند0 به دفعات بشرح منعکس درپرونده از متهمان و از عده ای نیز به عنوان گواه تحقیق شده است 0
شعبه اول دادگاه عمومی رزن عهده دار رسیدگی شده 0 در جریان رسیدگی آقای محمود شفاف به وکالت از مهمان و آقای اعرابی به وکالت از اولیای دم مداخله و شرکت داشته اند0 آقایان : سرهنگ جمال یوسفی نژاد وسرهنگ علی پری پور که بعنوان کارشناس انتخاب شده اند از محل و وسائل نقلیه معاینه وضمن گزراش مفصلی که ضمیمه پرونده است اعلام داشته اند که :((با عنایت به موارد مطروحه بلحاظ اینکه برخورد تیغه گاوآهن وایجاد جرح در حین درگیری به وقوع پیوسته موضوع در عداد تصادفات معمولی برخورد یک وسیله نقلیه در حال حرکت با انسان یا اشیاء خارج می باشدلذاتعیین میزان مسئولیت راننده تراکتور در قبال جرح منجربه فوت مرحوم محمد منوط به انجام تحقیقات و تشخیص مقامات محترم قضائی است ))0
وکیل متهمان به صلاحیت دادگاه ایرادکرده وایراد رد شده 0شعبه اول دادگاه عمومی رزن در خاتمه رسیدگی بموجب دادنامه 211020/6/74:
بر مبنای شکایت ودرخواست اولیای دم ووکیل آنان و اشاره به مدافعات متناقض متهمان واقاریر بعدی شاهپور مبنی بر اینکه گاو آهن را بالا برده و حاج محمد جدا شده و اقرار وی به اینکه تراکتور و گاوآهن تراکتور به شلوارو یا کت حاج محمد گیر کرده و تراکتور او حدود بیست متر روی زمین کشیده وگاوآهن را بلند کرده وافتاده روی زمین ، گزارش معاینه جسد، اظهارات حاج محمد قبل از فوت به اینکه با کامران وشاهپور در گیر شدم و چند گلوله به من شلیک کردند و مرا زدند و مرا زیر تراکتور گذاشتند شهادت شهود وسایر قرائن وامارات موجود ومنعکس در پرونده شاهپور را به قصاص نفس محکوم و کامران را در مورداتهام معاونت در قتل تبرئه نموده است
نسبت به حکم برائت و قصاص نفس اعتراض ودرخواست تجدیدنظرشده و پرونده جهت رسیدگی به درخواست تجدیدنظر به شعبه 20دیوان عالی کشور ارجاع گردیده این شعبه پس از بررسی لازم با این استدلال :
نظر به اینکه شاهپور در کلیه مراحل رسیدگی منکر ارتکاب جرم انتسابی شده و با توجه به محتویات پرونده دلیلی بر عمدی بودن برخورد تراکتور و مصدمات وارده اقامه نشده و در وضعیت موجود عمدی بودن قتل مورد تردید است ، اعتراض در خصوص محکومیت به قصاص نفس و ارتکاب قتل عمدی وارد و حکم صارده مخدوش می باشد حکم تجدید نظر خواسته را در هر دو مورد نقض و رسیدگی را به دادگاه دیگری ارجاع نموده 0
متعاقبا" شعبه دوم دادگاه عمومی رزن عهده دار رسیدگی شده 0این شعبه بشرح منعکس رد اوراق پرونده به موضوع رسیدگی و در خاتمه داردسی با صدور دادنامه شماره 201353/9/75 بشرح زیرحکم صادرنموده
در مورد اتهام شاهپور مبنی بر قتل عمدی محمد نظر به مجموع اوراق پرونده ، شکایت اولیای دم ووکیل آنان نظریه پزشکی قانونی نظریه افسر کاردان فنی که موضوع را از عداد تصادفات معمولی برخوردوسیله نقلیه در حال حرکت با انسان یا اشیاء خارج دانسته ، شهادت شهود واینکه یکی از شهود اظهار داشته محمدروی تیغه تراکتور گیر کرده و شاهپور در حالی که متوجه بوده به فریاد وی گوش نداده 0 اظهارات حاج محمد قبل از فوت ، اظهارات متهم نزد شهود و اظهارات وی به اینکه شیئی در گاوآهن گیرکرده وتکان داده تاافتاده ارتکاب قتل عمدی بوسیله شاهپور محرز و نامبرده به قصاص نفس محکوم می شود0 کامران از اتهام معاونت در قتل عمدی تبرئه شده است 0
نسبت به حکم صادره از طرف محکوم علیه و وکیل وی و نیز وکیل اولیای دم در مورد برائت اعتراض و درخواست تجدیدنظرشده وپرونده جهت رسیدگی به درخواست تجدیدنظر به این شعبه ارجاع گردیده است 0 هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش جناب آقای سپهوند عضوممیز و اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای عسگری دادیار دیوان عالی کشور اجمالا" مبنی بر : تقاضای صدورحکم شایسته مشاوره نموده به اکثریت اعضاء چنین رای می دهد:
بسمه تعالی
نظر به اینکه حکم صادره از شعبه اول دادگاه عمومی رزن مبنی بر محکومیت به قصاص نفس بشرح منعکس دردادنامه شماره 291360/11/74 با اعلام اینکه دلیلی در مورد قتل عمدی مشهود نیست تا صدور حکم به قصاص موجه باشد، نقض گردیده و شعبه دوم دادگاه عمومی رزن که متعاقب نقض حکم مزبور حسب ارجاع عهده دار رسیدگی شده برخلاف تشخیص این شعبه اتهام وارده به متهم را قتل عمدی دانسته و وی را به قصاص نفس محکوم کرده و این حکم از این حیث که مورد تایید نیست 0 طبق بند(ج ) ماده 24 قانون تشکیل دادگاههای عمومی وانقلاب اصراری است پرونده جهت طرح در هیات عمومی اصراری کیفری به حضور ریاست محترم دیوان عالی کشورارسال می گردد0
]شعبه بیستم دیوان عالی کشور[

رئیس : جناب آقای عامری
طبق گزارشی که در اختیار است و قرائت گردید اختلافی که بین شعبه محترم 20 دیوان عالی کشور و دادگاههای رزن به وجود آمده ، دادگاهها نوع قتل را عمدی تشخیص داده اند و حکم به قصاص صادر کرده اند ولی شعبه محترم عمد را قبول ندارد و لکن اعلام نفرموده اند حالا که عمد نیست از دو نوع دیگر قتل ، یعنی خطای محض است یاشبه عمد؟ در گزارش اعلام نشده که نظرشان چه بوده است ؟
علی کل حال عمدی بودن را قبول ندارند ولی هم دادگاهها و هم شعبه محترم دیوان این مساله را پذیرفته اند که قتلی که واقع شده منسوب به شاهپور است پس قتل واقع شده و قتل هم مستندبه این متهم است 0 ولی در نوع قتل اختلاف است واینجا باید ادله را بررسی کنیم ، ببینیم که آیا نظر دادگاهها صحت دارد یانظر شعبه محترم 0
دادگاهها استدلالی که کرده اند این است که اولا" اولیاءدم درخواست و تقاضای قصاص دارند0 در ثانی این دو برادری که موجب درگیری شده اند و این حادثه را بوجود آورده اند اظهارات متناقضی در پرونده دارند و در نتیجه متهم صادق در گفتارخود نیست ،مضافا" به اینکه طبق رای دادگاه اقرار هم دارد به اینکه مرحوم محمدبا گاوآهن تراکتور برخورد کرده و در اثر برخورد با آن مجروح ومصدوم شده و گواهی پزشکی که حکایت از برخورد وتصادف دارد، اگرچه کاردانهای فنی گفته اند تصادف معمولی یک وسیله نقلیه به آن صورت نیست اما ظاهر امر این طور نشان می دهد که مرحوم برخورد کرده واز نوع جراحات و شکستگی که در کمرش به وجود آمده و سایر ضرب و جرحهائی که هست تصادف کرده و در اثر تصادف از بین رفته و فوت کرده پس متهم اقرار دارد که برخورد کرده ولی اقرار به عمدندارد، اعترافش به برخورد هست و شهودی که آنجا بوده اند و شهادت عینی داده اند گفته اند که تراکتور به محمد زد و او را زیر گرفت و در نتیجه سبب قتل او شد و اظهاراتی که مقتول قبل از فوت کرده با اظهارات شهود تقریبا" یکی است ومنافاتی با یکدیگر ندارد و می توانیم بگوئیم که آن اظهارات هم خالی از صحت نیست و صحیح است و شهود هم شهادت داده اند0
دادگاهها پس از تحقیقاتی که انجام داده اند احراز کرده اند که این قتل عمدی است ومنتسب به متهم است ولی شعبه محترم در مقابل دادگاههای استدلالی که کرده اند این است که متهم انکار داردالبته انکار دارد یعنی قتل عمدی را منکر است واظهار داشته اند که از محتویات پرونده عمدی بودن استفاده نمی شود ولی بنده عرض می کنم که از محتویات پرونده واستدلالهائی که دادگاه کرده اندکاملا" عمد احراز می شود و با این قرائن و شواهدی که ابراز کرده انددادگاهها حکم به قصاص داده اند و برای قاضی علم حاصل شده و در مساله قتل هم که چهار طریق برای اثبات آن در قانون و فتاوی آمده یکی ازآن طرق علم قاضی است 0
در اینجا دو دادگاه از قرائن وشواهد و مدارکی که موجود بوده احراز کرده اند که قتل عمدی است بنابراین رای دادگاهها صحیح است و نظر بنده موافق با دادگاهها است 0

رئیس : جناب آقای پیشنمازی
بنده در این پرونده در اقلیت بودم و حکم دادگاه را تایید کردم 0 در این که مقتول با اصابت تراکتور فوت کرده مورد اتفاق و قطعی است 0 بحث در این است که آیا این اصابت ،عمدی بوده یاغیرعمدی
دادگاهها بر اساس علمشان قتل عمدی را ثابت دانسته اندومتهم را محکوم به قصاص کرده اند، علم هم یکی از طرق اثبات جرم و حجت است 0 آنچه را که باید در آن بحث کرداین است که آیامستند علم یک مستند غیر متعارف است ونمی شود با این قرائنی که ذکر شده انسان ادعای علم کند یا اگر هم ادعای علم شود این علم ناشی از امرغیرمتعارف است و حجت نیست یا اینکه مستند علم امر متعارف و قرائن و شواهد و اظهارات مقتول و اولیاءدم و بلکه بعضی از چیزهائی است که درک می شود و به قلم نمی آید0
آنچه را که با توجه به محتویات پرونده و گزارش به نظرمی رسد این است که از مجموع شواهد و قرائن برای قاضی صادر کننده حکم علم حاصل شده و علم هم حجت است و اگر هم برای شعبه دیوان عالی علم حاصل نشود نمی تواند حکم دادگاه را نقض بکند مگر اینکه مستند علم بنظر شعبه امور خیلی واهی وسستی باشد0 مثالی که زده اندبرای امر غیر متعارف مثل خواب دیدن ، استخاره کردن یامثل رمل وجفر000 یا از این قبیل چیزها ولی اموری که در دادگاه مطرح می شود مسائل متعارف وامور عادی است و قاضی محکمه هم فردی متوجه و متعهد و عاقل است و دارد با علم خود حکم به قصاص می دهد دلیلی نیست که ما علم قاضی را رد بکنیم و حکم را نقض کنیم ، حق با دادگاههااست 0

رئیس : جناب آقای محمد سلیمی
اولا" دادگاهها با توجه به اقراری که شاهپور کرده که کت مقتول به گاوآهن گیر کرده و متهم گاوآهن را بلند کرده و تکان داده متقول افتاده و براثر این کار متهم ، متوفی مصدوم وفوت نموده است 0 بنابراین رای شعبه محترم دیوان عالی کشور مبنی بر اینکه شاهپور در کلیه مراحل رسیدگی منکر جرم انتسابی شده صحیح نمی باشد آن هم با این جمله که در وضعیت موجود عمدی بودن قتل موردتردید است 0
ثانیا" هم دادگاهها وهم شعبه محترم دیوان عالی کشور قتل را منتسب به شاهپور می دانند النهاینه در عمدی بودن قتل و غیر عمدی بودن آن اختلاف نظر دارند0
دادگاهها نوع کاری را که متهم انجام داده است کشنده دانسته و مستندا" به قانون که ازم نابع معتبر فقهی اخذ شده قتل را از مصادیق تق عمد دانسته اند بدین توضیح که بین قاتل ومقتول درمورد زمینهائی که توسط قاتل وبرادرش شخم می شده اختلاف بوده و روز قبل به متهم وبرادرش گفته شده است که نباید تا حل اختلاف زمین مورد اختلاف را شخم بزنند0 متهم وبرادرش به این تذکر توجه نکرده و مشغول شخم زدن می شوند0 مقتول و همراهش به سر زمین آمده مشاهده می کنند که محل مورد اختلاف توسط شاهپور با یک دستگاه تراکتورشخم زده می شود، به این کار اعتراض می کنند، برادر شاهپور اقدام به تیراندازی می کند، مقتول و همراهش روی زمین دراز می کشند که از گلوله او در امان باشند در این مقوع شاهپور تراکتور را به دور آنان چرخانده و گاوآهن به مقتول یالباسش گیر می کند وموجب جرح و سپس فوت او می شود0 چون شاهپور نسبت به این عمل قاصد بوده و گاو آهنی که دل زمین سفت و محکم را می شکافد نسبت به اعضاءبدن انسان یک آلت قتاله محسوب می گردد عمل او قتل عمد می باشد0
البته اگر در قتل عمد قصد قتل را حتمی می دانستیم ممکن بوددر عمدی بودن قتل تشکیک کرد لیکن چون در شرع و قانون کاری که نوعا" کشنده است اگر با قصد انجام شود ومنجر به قتل شود عمددانسته شده دیگر جائی برای تشکیک در عمدی بودن قتل باقی نمی گذارد0
ثالثا" منظور شعبه محترم دیوان عالی کشور از اینکه شاهپوردر کلیه مراحل رسیدگی منکر جرم انتسابی است روشن نیست 0 اگر منظور این است که شاهپور بطور کل منکر برخورد فیزیکی با مقتول است این مطلب با مندرجات گزارش و آراء دادگاهها تطبیق نمی کند واگرمنظور این است که شاهپور به عمدی بودن قتل اقرار ندارد این مطلب نیز صحیح نمی باشد زیرا تشخیص عمد بودن فعل یا غیر عمد بودن آن برای متهمین و شکات به این سادگی میسور نیست بلکه ملاک در عمد وغیر عمد، تشخیص دادگاه است که با توجه به اوضاع و احوالی که موجب وقوع حادثه شده و از قرائن و شواهد مورد را با موارد قتل عمدیا غیرعمد منطبق و حکم قضیه را مشخص می نماید0
درمانحن فیه با توجه به سبق اختلاف بین متهم و متقول و قتاله بودان گاوآهنی که در جنایت به کار گرفته شده دادگاهها قتل را عمد دانسته اند و نیاز به اقرار متهم به عمدی بودن قتل نیست 0
بنابراین با آراء دادگاههاموافق بوده ومعتقدبه تاییدآن می باشم 0

رئیس جناب آقای مفید
در این پرونده نظر حقیر هم بر عمد بودن قتل است 0عمده مطالب را آقایان فرمودند بنده تکرار نمی کنم فقط عرض می کنم طرز استدلال شعبه محترم دیوان عالی کشور کامل بنظر نمی رسد زیرا در استدلال خود فرموده اند((000 درکلیه مراحل رسیدگی منکرارتکاب جرم انتسابی شده است )) حتی کلمه قتل هم بکار نرفته کلمه جرم آمده است 0 یعنی متهم می گوید من هیچ کاری انجام نداده ام اصلا" آنجا نبودم وحال اینکه در گزارش ملاحظه فرمودید یا اینکه گزارش مفصل نیست در چند جا اقرار کرده که تراکتور من به او گیر کرد و این عمل منتسب به او است 0
و در قسمت دیگر رای فرموده اند با توجه به محتویات پرونده دلیلی بر عمدی بودن برخورد تراکتور و صدمات وارده اقامه نشده ، در صورتی که در معاینه پزشکی جراحات و صدماتی را متذکر شده است که نمی تواند یک برخوردتصادفی باشد((000سائیدگی و پارگی در لاله گوش وپشت گوش راست 2 خراشیدگی درپیشانی و روی بینی 3 سائیدگی و کبودی در پهلوی راست 4 خراشیدگی و سائیدگی روی شکم 5 درپشت دو طرف راست و پائین ستون فقرات کمری پارگی به عمق زیاد وبه قطر تقریبی 2در2 سانتیمتر 6 پارگی عضلات و پوست و شکستگی مهره و شکستگی استخوان لگن خاصره همراه پارگی عروق این ناحیه دیده می شود، عمق پارگی تا داخل حفره شکمی پیشرفته است )) و بعد گفته است علت مرگ خونریزی ناشی از پارگی عروق و آلت جرح جسم سخت فرورونده غیر نوک تیز می باشد، یعنی مثل چاقو وامثال آن نبوده بلکه آهن بوده است یعنی وسیله قتل همان تراکتور بوده است 0 راننده تراکتورهم غیر از این آقا، کسی دیگری نبوده و صدمات وارده با این شدت ، وسیله او بوده است 0
پیداست در مساله قتل وقتی آلت معمولا" کشنده باشد قصدقتل لازم نیست مضافا" اینه انگیزه قتل هم وجود داشته باشد0 سوابق اختلاف و درگیری درمحل حادثه که منجر به زدوخورد گردیده است انگیزه عمل بوده است 0
بنا به مراتب بنظر حقیر قتل عمدی است و همانگونه که دادگاهها رای داده اند و خود جناب پیشنمازی از نظر شرعی به مساله توجه فرموده اند قتل عمد است و رای دادگاهها صحیح است 0

رئیس : جناب آقای سیدعبدالله رضائی
در مورد بحث چند موضوع محرز ومسلم است 0 موضوع اول تحقق امر قتل و دوم قاتل بودن مهتم ، اما موضوعی که مورد تردید است و تشکیل جلسه هم به منظور بحث و بررسی آن می باشد این است که آیا این قتل تعمدا" صورت گرفته یا غیر عمدی بوده ؟
دادگاهها موضوع تعمد را محرز ومسلم گرفته اند و حکم به قصاص داده اند با ادله ای که در آن موقع بیان داشته اند اما شعبه دیوان عالی کشور در تعمد قتل تردید می کند به این معنی که می فرمایند متهم در همه موارد منکر قتل است ومنظور این است که منکر قتل عمد است نه منکر قتل بطور کلی 0
اما آنچه که از محتوای پرونده استنباط و استفاده می شود این است که باتوجه به انگیزه قتل که شخصی قاتل آن را بیان داشته می توان مورد را از موارد دفاع مشروع تلقی نمود با این استدلال که قاتل مشغول شخم زدن و تهیه مقدمات کار زراعت بوه مقتول و همراهانش به قصد درگیری با این دو نفر که مشغول زراعت هستند حرکت می کنند، آقای محمد حرکت می کند که بیاید جلوی اینهارابگیرد و ایجاد درگیری می کند حتی در یکی از صفحات این گزارش داریم که آقایان یعنی متهمین می گویند: این آقایان با عده زیادی آمده بودند سراغ ما، حدود بیست نفر بر سر ما ریختند برای جلوگیری از کارما و در این مورد نه دادگاه تحقیقی نموده و نه دیون عالی کشور و جریان پرونده از این جهت مبهم است مستبعد نیست که کشتن جنبه دفاعی داشته باشدزیرا با حمله مقتول وهمراهانش جهت تعطیل کردن امر شخم حادثه قتل پیش آمده و در همین جریان یکی از اینهاکشته شده است وتعمدی در کار نبوه بلکه بعنوان دفاع ، آقائی که سواربر تراکتور بوده ویراژ می رفته و گاوآهن را بالا برده ودور خودش می چرخانده و از ترس جان خودش این کار را می کرده که موجب قتل می گردد و دفاع متهم منجر به این جریان می شود0
ثانیا" در مورد اینکه گفته اند متهم با تراکتور عمدا" روی مقتول رفته واو را کشته صحت ندارد0 گواهی پزشکی بر این امر دلالت نمی کند و طبعا" هم نمی توان قبول کرد زیرا اگر تراکتور روی بدن انسانی برود با آن سنگینی که چند تن است خودش می کند و اورا می کشد در حالی که پزشکی قانونی می گوید در اثر جراحات وارده و خونریزی فوت کرده است 0 بنابراین حداقل شبه ایجاد می شود که این قتل عمدی بوده یا نه و روی این حساب بنده نتیجتا" رای شعبه دیوان عالی کشور را تایید می کنم و فقط باید دیه داده شود و حکم قصاص در اینجا بی مورداست 0

رئیس : جناب آقای سپهوند
ماهم در برخورد تراکتور با این شخص هیچ تردیدی نداریم برخوردکرده امااینکه فرمودند قتل حالات مختلف داردآن راهم کاملا" قبول می کنیم و وقوف داریم که قتل فروض مخلتف دارد، حالات مختلف دارد، لازم نیست قاتل حتما" قصد قتل داشته باشد اگرعملی راعمدا" انجام بدهد و قصد قتل هم نداشته باشد با شرایطی قتل عمداست 0
تعریف قتل عمد را فرمودند قانون تعریفی نداردولی فقها تعریف کرده اند ازهاق نفس معصومه مکافئه عمدا" وعدوانا"0 یعنی قتل موجب قصاص به این ترتیب باید باشد و از لحاظ اینکه عمد چیست باز اضافه می کنند که ضابطه عمد این است که عمد در فعل و عمد درنتیجه هردو، منتهی ما وقتی به قانون می رسیم می بینیم ازنظرقانونی حتما" لازم نیست که قاتل هم قصد در فعل داشته باشد و هم نتیجه رابخواهد اگر قصد فعل دارد ولی عمل نوعا" کشنده است علیرغم آن تعریفی که فقهااز عمد ارائه می دهند قتل عمدی است به همه اینهاوقوف داریم
بنده هم عرضم این است که واقعا" گفته اند این آقا خوابید و تراکتور آمد و از رویش رد شد حالا ما آن تردید انتساب اظهارات را به محمد کنار می گذاریم چون واقعا" مورد تردید است یک کسی که به آن نحو در آن محل مصدوم می شود بعد بیاید خیلی عادی و خیلی راحت آن هم ساعتی بعد در پاسگاه انتظامی به آن نحو توضیح بدهد ما عمدتا" حرفمان این است که اگر این تراکتور عمدا" به این شخص زده باشد آثارش نباید به این صورت باشد، اگر ما قبول بکنیم که عمدی برخورد کرده با توجه به آثار، به این معناست که این شخص البته کسی که عمدا" می خواهد به یکی بزند در یک وضعیت روحی وعادی نیست عده زیادی هجوم آورده اند اوضاع و احوال غیرعادی است حالاما بیاییم در این اوضاع واحوال غیرعادی بگوییم این شخص این قدر کنترل دارد، این قدر تمرکز دارد که دقیقا" بررسی می کند ومی گوید که من در این حد به محمد ضربه وارد می کنم وبلافاصله هم با دنده عقب از اودور می شود این بعید است ، در اینکه برخورد شده تردیدی نیست 0 محمد هم خودش می گویند خوابیده روی زمین و این هم از ترس اینکه به هر حال مورد صدمه واقع نشودتراکتور دایره وار داشته می چرخیده نه اینکه بزند به اینها ،کسی نبوده در آنجا، خودش بوده و برادرش ، برادر هم قبول دارد رفت و باپاترول برخوردکرد وجلویش گرفتند ونگذاشتند با اتومبیل فرار بکند0
بنده عمدتا" عرضم این است که همان طور که جناب آقای سلیمی هم فرموند واقعا" اگر تراکتور که دل زمین را می شکافد و فرمایش حاج آقا رضائی اگر روی یک انسان قرار بگیرد تمام استخوانهایش راخرد می کند و امعاء واحشاء همه بیرون می ریزد نمی توان چنین آثاری را داشته باشد مگر اینکه قبول بکنیم که این قدر این مرد تمرکز داشته و دقیق و ماهر بوده که فقط می خواسته مقتول را از گردوند خارج بکند به این لحاظ ما گفتیم که جرم انتسابی عمدی نیست 0
این آقا به اتهام قتل عمدی تحت تعقیب قرار گرفته بهمین عنوان هم به او تفهیم اتهام شده ، مگر قتل عمدی جرم نیست ؟ مگر وقتی می گوئیم جرم یک کلی نیست که همه جرایم را در بر می گیرد؟ این چه ایرادی است که شما به ما می گیرید آنجا می فرمایند که گفته اند جرم انتسابی ، که اصلا" جرم نیست جرم یک کلی است همه جرایم را در بر می گیرد عمدی و غیر عمدی و آنجا که می گوئیم جرم انتسابی قبلا" گفته شده و به متهم به عنوان قتل عمدی تفهیم گردیده بنابراین برخورد تراکتور با این شخص نمی تواند عمدی باشد و آنکه گفتیم در ((وضعیت موجود)) جا را خالی گذاشتیم که یحتمل تحقیقات وضعیت را تغییر بدهد گفتیم در وضعیت موجود محل تردید است ، اظهارنظر قطعی نکردیم 0
بنابراین ما واقعا" با وجدان راحت ، با دقت ، با توجه به کلیه جهات حکم دادگاه را نقض کردیم ومطمئن هستیم که نقض این حکم هم منطبق با مقررات وموازین اسلامی و هم قانونی است 0

رئیس : جناب آقای عروجی
در عین حال که همه عزیزان مطرح کردند و خود شعبه محترم دیوان هم قبول دارد که حادثه واقعه ، قتل است منتهی در عمدی بودن آن جزمیت به یک طرف ندارد یعنی از فرمایش فعلی جناب سپهوندو از گزارش ایشان به روشنی بر می آید که آن را قتل می دانندولی درعمدی بودنش مردد هستند یعنی به صورت قاطع نتوانستند بگوید غیرعمدی است 0
عزیزانی که نسبت می دهند به شعبه محترم که این قتل را غیر عمدی می دانند بنده از گزارش ایشان استفاده نکردم عین جمله ایشان را می خوانم ببنید از این جمله اعتقاد شعبه محترم بر غیرعمدی بودن حادثه استنباط می شود؟
شعبه محترم این طور می فرماید: ((با توجه به محتویات پرونده دلیلی بر عمدی بودن برخورد تراکتور و صدمات وارده اقامه نشده و در وضعیت موجود عمدی بودن قتل مورد تردید است 0)) نمی گوید غیر عمدی است من نمی دانم آقایان بزرگواری که به شعبه نسبت می دهند که شبعه می گوید غیرعمدی است از کجا استفاده این امر رانموده اند چون شعبه محترم نمی گوید غیرعمدی است می گوید من مردد هستم که آیا این عمدی است یا عمدی نیست بنده به برخی از دلائلی که می توان استنباط عمدی بودن قتل را نمود اشاره می کنم 0
اینکه طرفین بر سر زمین اختلاف عمیق داشتند همه قبول داریم و نشانه بارز بر عمیق بودن این اختلاف دو تا حادثه است که پی در پی رخ داده است ، آن را که عرض می کنم که مقبول عنه حاج آقای رضائی واقع شده که در مقام دفاع از شعبه محترم دیوان عالی کشور بر می آیندومی فرمایند که متهم درمقام دفاع از خویش بوده ، ایشان در اعتراض به اینکه متهم چنین حرفی نزده که من در دفاع از خود اقدام کرده ام ، می فرمایند لازم نیست بگوید، شما باید احراز کنید0 حاج آقای رضائی و دیگر عزیزان ، حادثه قبلی را همزمان و بااین حادثه یکی تلقی کرده اند، آن مطلبی که متهمین اظهار کرده اندکه ما مورد حمله قرار گرفتیم فقط مربوط به این دو نفر برادران محمد و فریدون با یک نفر(یعنی منحصرا" 3نفر) همراه نیست می گویندمامورد حمله 20 نفر یا بیشتر یا کمتر قرار گرفتیم ، آن یک حادثه ای قبل از این حادثه منجر به قتل است حتی می گوید که در پاسگاه هم پرونده دارد، اگر این حادثه واقع شده پس آن 20 نفر کجا هستند وحال آنکه در جریان حادثه دو نفر برادر بنام کامران و شاهپور کسی درصحنه نبوده و از این طرف هم سه نفر بیشتر نبوده اند یعنی محمد با فریدون بوده حالا چه نسبتی فریدون با محمد دارد من نمی دانم ، فریدون بوده و شخصی بنام فیروز یعنی در جمع آنچه که ما از گزارش استفاده می کنیم در صحنه منجر به مرگ ، پنج نفر بیشتر نبوده انداز اینکه اختلاف بر سر زمین بوده لاریب فیه است واختلاف هم عمیق بوده و اینکه اینها با قصد و تصمیم قبلی آمده اند در صحنه ، نشانه آن شلیک تیرها است 0
ممکن است بعضی ها بگویند که اگر شلیک تیر بوده پوکه ای پیدا نشده است باید عرض کنم در جائی که شخم می زنند شخم عمیق باتراکتور اگر تیر شلیک بشود طبعا" نباید پوکه آن به این سادگی و راحتی پیدا بشود اصلا" دنبال پوکه هم نرفته اند تا پیدا کنند و اگرهم پوکه نبوده دلیل بر عدم تیراندازی و شلیک نیست و ما می بینیم متهمین این حرف را مطرح نکرده اند که ما تیری شلیک نکردیم 0
بنابراین با توجه به سابقه اختلاف اینها بر سر زمین اگر ما بطور قاطع نگوئیم که عمد و قصد قبلی بوده ولی بطور مسلح به صحنه آمده اند، و از تراکتور بالاتر وسیله ای برای کشتن نداریم حالا چه طور برخورد کرده و آقا را له نکرده است بنا بر فرمایش آقای سپهوند و دیگران که می فرمایند: اگر عمدی بود باید لهش می کرد0 آن یک بحث دیگری است ، ما سراغ آن نرفتیم که چرا او را له نکرده ما همین قدر می گوئیم اینها با قصد آمده اند در میدان ، اگرنگوئیم قصد قتل داشتند، قطعا" و یقینا" عمل مشمول بندب ماده 206 قانون مجازات اسلامی است و هیچ شکی هم وجود ندارد0

رئیس : مذاکرات کافی است 0 جناب آقای ادیب رضوی نظریه جناب آقای دادستان محترم کل کشور را قرائت فرمایند0
نظر به شکایت اولیاءدم مقتول وگزراش پاسگاه انتظامی مربوطه و اینکه محمد000 که در این جریان به قتل رسیده پس از درگیری با متهمان در زمان حیات خود اظهار داشته پسران اسماعیل 000به اسامی کامران وشاهپور به او حمله کرده و چند تیر شلیک نموده اند که ناچار روی زمین خوابیده ، شاهپور000 که رانندگی تراکتور را به عهده داشته گاوآهن تراکتور را بالا برده و او را زیر گرفته است 0 پزشک معاینه کننده از مقتول آثار وعلائم و صدماتی را که به بدن او وارد شده در نظریه خودمنعکس نموده و علت مرگ راخونریری ناشی از عروق وآلت جرح را جسم سخت و رونده غیرنوک تیزتشخیص داده است
فیروز000 و فریدون 000 که همراه مقتول بوده اند جریان را به ترتیبی که مقتول در زمان حیات خود بیان داشته تایید کرده اند0
با توجه به اینکه کارشناسان تصادفات اظهارنظر کرده اندبه لحاظ اینکه برخورد تیغه گاوآهن و ایجاد جرح در حین درگیری به وقوع پیوسته موضوع در عداد تصادفات معمولی برخورد وسیله نقلیه نمی باشد و با عنایت به تناقض گوئیهای شاهپور000 متهم و اینکه سرانجام صریحا" اقرار کرده او گاوآهن را بالا برده و محمد000 از آن جدا شده و به زمین افتاده است و نظر به استفاده متهم از تراکتور برای درگیری با مقتول و اینکه تراکتور را وسیله حمله قرار داده است ظهور در قصد وی دارد0 لذا ارتکاب قتل عمدی از ناحیه متهم محرزو مسلم است و آراء دادگاههای عمومی رزن مبنی بر قصاص نفس متهم موجه بوده و معتقد به تایید آن می باشم 0

رئیس :آقایان لطفا" آراء خود را در اوراق رای مرقوم فرمایند0

رئیس : اعضاء محترم حاضر در جلسه 31 نفر، اکثریت 18 نفر رای دادگاه عمومی رزن را تایید کرده اند و اقلیت 13 نفر رای شعبه محترم بیست دیوان عالی کشور را صحیح دانسته اند0

مرجع : کتاب مذاکرات وآراء هیات عمومی دیوان عالی کشور
سال 1376 ، دفترمطالعات وتحقیقات دیوان عالی کشور، چاپ اول
تهران 1378 ، چاپ روزنامه رسمی کشور
صفحه 281 تا298

نوع : آراء و نظریات

شماره انتشار : 9

تاریخ تصویب : 1376/07/01

تاریخ ابلاغ :

دستگاه اجرایی :

موضوع :

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)

    

قانون های مرتبط

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.