ازبین رفتن سینماوتبدیل آن به مجموعه ورزشی ناشی ازفعل مالک بوده ومسقط حق کسب وپیشه مستاجرنمیباشد
پرونده اصراری کلاسه : 3/3/9189ح
ردیف : 76/34
بسمه تعالی
رای هیئت عمومی دیوان عالی کشور(شعب حقوقی )
اعتراضات تجدیدنظرخواه نسبت به دادنامه شماره 291382/8/76شعبه 5 دادگاه عمومی رشت وارد و موجه بنظرنمیرسد زیرامندرجات صورتجلسه مورخ 6/1/65 تنظیمی فیمابین اصحاب دعوی و سایر اوراق پرونده مالکیت تجدیدنظرخوانده را نسبت به منافع بوفه سینما که در اثر حریق و تبدیل آن به مجتمع ورزشی از بین رفته ، مدلل میدارد و چون از بین رفتن سینما و تبدیل آن به مجموعه ورزشی که ناشی از عمل تجدیدنظرخواه است مسقط حق کسب و پیشه تجدیدنظرخوانده نخواهد بود لذا رای دادگاه منطبق با دلائل دعوی و موازین قانونی تشخیص و مستندا" به بند((ح )) ماده 23قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب باکثریت آراء ابرام میشود0
* سابقه *
بسمه تعالی
ردیف : 76/34 هیئت عمومی
تاریخ رسیدگی : 19/11/1376
شماره دادنامه :226/2
تجدیدنظرخواه : بنیاد جانباران انقلاب اسلامی گیلان بنشانی رشت ، جاده فومن ، حافظ آباد
تجدیدنظرخوانده : آقای احمد کامران ساکن رشت : نبش خیابان 165 پلاک 3، طبقه 2
تجدیدنظرخواسته : دادنامه شماره 291386/8/76صادره ازشعبه پنجم دادگاه عمومی رشت در پرونده کلاسه 75/1089
تاریخ ابلاغ دادنامه به تجدیدنظرخواه :10/9/74
تاریخ وصول دادخواست تجدیدنظر: 30/9/76
مرجع رسیدگی : شعبه سوم دیوان عالی کشور
هیئت شعبه :آقایان مهدی منشی زاده منوچهررئیسی علی خوشوقتی مستشار
خلاصه جریان پرونده
در تاریخ 20/2/72 آقای سیداحمد کامران دادخواستی بطرفیت بنیاد جانبازان استان گیلان وسازمان تبلیغات استان گیلان (حوزه هنری )بخواسته مطالبه مبلغ چهل میلیون ریال بابت حق کسب و پیشه (سرقفلی ) بوفه سینما فلسطین (مولن روژسابق ) با احتساب هزینه دادرسی بدادگاه حقوقی یک رشت تسلیم و توضیح داده سینمافلسطین وبوفه آن بموجب اسنادجداگانه دراجاره اینجانب بوده وحق سرقفلی (کسب وپیشه )بوفه سینماطبق سند صلح شماره 140572 17/4/1357 دفتراسناد اسناد رسمی شماره 2 رشت از مستاجرین قبلی خریداری و اجاره بهای آن نیز، جدا از اجاره بهای سینما به مالکین پرداخت شده 0 پس از پیروزی انقلاب اسلامی سینما مصادره شد و در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت و بنیاد مذکور بوفه سینما را نیز من غیرحق از یدمن خارج ساخت که بر اثر دادخواهی ، مجددا" آنرا در تاریخ 18/10/68 به من تحویل داد و تا زمان وقوع حریق در سینما تحت اختیار من بود0 طبق صورتجلسه شماره 370/616/1/65بنیاد ضمن تصدیق تعلق حق کسب و پیشه به من اجور26 ماهی که بوفه ازتصرف من خارج شده بود، پرداخت ننموده و در صورتجلسه مذکور قید شده که پس از بازسازی سینما، بوفه آنرا به من تحویل دهد0 اخیرا" بنیاد مستضعفان تصمیم گرفته ، سینا را به مجتمع وررزشی تبدیل کند چون محل کسب (بوفه ) به تبع سینما میتواند وجود داشته باشد با تبدیل سینما به سالن ورزشی بوفه موضوعا" تعطیل است واینجانب حق کسب و پیشه خود را با جلب نظر کارشناس وفق مقررات مطالبه میکنم و تقاضای صدورحکم بشرح خواسته رادارد0 پرونده بدوا"درشعبه دوم دادگاه حقوقی یک و پس از تشکیل دادگاه عمومی در رشت در شعبه دوم دادگاه مرقوم در جریان رسیدگی قرار کرفته 0 سازمان تبلیغات اسلامی در پاسخ به دعوی اظهارداشته سینمااز بدوتوقیف و مصادره تحت پوشش بنیاد استان گیلان بوده ودرسال 60 آتش گرفته وازآن تاریخ بلااستفاده مانده و جهت حفظ و نگداری تاسیسات ،مانند بقیه سینماهاتحویل این موسسه که خود زیرمجموعه بنیاد است ،قرارداشته ازنیمه دوم سال 1369 سینماهای بنیاد تحویل حوزه هنری گردیدو مجددا" بر اساس بند ((ح )) صورتجلسه مورخ 25/2/71 مجددا" سینما به بنیاد استان گیلان تحویل گردید وبقرار اطلاع بنیاد استان سینما را تبدیل به باشگاه ورزشی نموده و بدین ترتیب دعوی به این حوزه توجه نداردو تقاضای رد دعوی را نموده است 0 خواهان متعاقبا" دعوی خود را نسبت به سازمان تبلیغات اسلامی مسترد داشته است بنیاد مستضعفان و جانبازان بشرح لوایح تقدیمی اظهار داشته :سینمافلسطین به علت آتش سوزی ازحیزانتقاع ساقط شده و چون آتش سوزی خارج از اراده و تصمیم متصدیان امر بوده مسئولیتی متوجه بنیاد نیست 0از طرفی خواهان ید استیجاری ندارد و سرقفلی به کسی تعلق میگیرد که مستاجر باشد 0 مشارالیه طبق صورتجلسه مورخه 6/1/65 کلیه اجور پرداختی خود را مسترد داشته و این موضوع قرینه ایست براینکه یداستیجاری خود را ....نموده واجوربعدازایام مذکورراهم پرداخت ننموده تا جهتی برای وجود رابطه استیجاری حاصل گردد و در متن صورتجلسه عنوان نموده با آتش سوزی سینما هیچگونه داعیه وحق دیگری در مورد بوفه سینما و اجاره آن و هرگونه درآمد و خسارت وارده ندارد و تقاضای صدور حکم به رد دعوی را دارد0 نماینده بنیاد در جلسه دادرسی اظهار داشته در صورتجلسه مورخ 6/1/65 بنیاد فقط حق اولویت خواهان را دربهره برداری ازبوفه درضورت فعال شدن سینما پذیرفته است 0 اگر سینما دایر میشد از جهت واگذاری بوفه آن بخواهان شکی وجود نداشت اما چون اصل قضیه که فعال شدن سینما باشد منتفی گردیده واگذاری بوفه عملا" منتفی است دادگاه وضعیت ثبتی ملک مورد دعوی را استعلام و برای تعیین میزان حق کسب وپیشه خواهان به نرخ متعارف روزقراررجاع صادرامر به کارشناسی صادر نمود وکارشناس منتخب میزان حق کسب وپیشه را 000/000/4 ریال برآورد کرده که نظریه وی مورد اعتراض بنیاد مستضعفان قرار گرفت دادگاه کفایت رسیدگی را اعلام و ضمن صدور قرار رد دعوی به لحاظ عدم توجه آن به سازمان تبلیغات اسلامی در مورد بنیاد مستضعفان خلاصتا" بشرح زیر رای صادرمینماید: با توجه به مصالحه نامه رسمی شماره 17170527/4/57 حق سرقفلی خواهان محرز است و در صورتجلسه مورخه 6/1/65 فقط حق مطالبه اجورو خسارت ایام عدم استفاده خواهان اسقاط گردیده و حق سرقفلی ساقط نشده است و باتوجه به تبدیل سینما عدم امکان بهره برداری خواهان لطمه بر حق و مال وی دارد و به استناد مواد 1و2 قانون مسئولیت مدنی و نظریه کارشناس که اعتراض موثری نسبت به آن معمول نگردیده ،بنیاد مستضعفان و جانباران را به پرداخت مبلغ چهل میلیون ریال در حق خواهان محکوم مینماید در مورد مطالبه خسارات دادرسی نیز بلحاظ غیرشرعی بون حکم بر بطلان دعوی صادر شده است 0بنیاد مستضعفان نسبت به رای صادره اعتراض و درخواست تجدیدنظرنموده و اعتراض وی اینستکه سینما طبق حکم دادگاه انقلاب اسلامی مصادره شده وبه استناد رای وحدت رویه شماره 2581/12/71 هیئت عمومی دیوان عالی کشوراگر کسی ادعای حقی در آن بنماید رسیدگی در صلاحیت دادگاه انقلاب اسلامی است 0 سینما پس از سوختن به همان صورت باقی مانده و تبدیل نشده و بهره برداری از آن مقدور نیست و نتیجتا" استفاده از حق مالی ادعائی خواهان بکیفیت معروضه ، به فرض استحقاق ، محقق مانده است 0 از طرفی مطالبه سرقفلی با هیچیک از موارد مصرحه در قانون روابط موجر ومستاجر مطابقت ندارد زیرا مطالبه سرقفلی منحصر به موارد مندرج درآن قانون از قبیل تخلیه ، احداث بنا و احتیاج شخصی وغیر آن شده است و تقاضای نقض دادنامه معترض عنه رادارد. شعبه سوم دیوان عالی کشور برابر دادنامه شماره 278/73/5/74 خلاصتا" چنین رای داده است : اعتراض تجدیدنظرخواه وارد است زیرا اولا" بشرح دادخواست بدوی خواهان مبلغ چهل میلیون ریال بابت حق کسب وپیشه ( حق سرقفلی ) بوفه سینما فلسطین مطالبه نموده و بشرح لایحه تقدیمی برای اولین جلسه دادرسی خواسته دعوی را تحت همان عنوان تکرار کرده و بموجب ماده 2 قانون آئین دادرسی دادگاه مکلف بوده درحدود خواسته خواهان بدعوی مطروحه رسیدگی و رای قانونی صادر نماید و اقدام دادگاه بصدور حکم محکومیت خوانده به استناد مواد 1و2 قانون مسئولیت مدنی وجه قانونی نداردچه آنکه از ناحیه خواهان دعوی مطالبه خسارت اقامه نشده که تمسک دادگاه به مواد مرقوم موجه باشد ثانیا" حق کسب و پیشه با تجارت بموجب مقررات قانونی قبلی روابط مالک و مستاجر مصوب سال 1329ومتعاقبا" بموجب قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1356 جعل و بر قرار شده وحدوداستحقاق مستاجر را هم در مطالبه چنین حقی در بندهای (1 تا3 ماده 15 و ماده 19 و تبصره یک ذیل این ماده تبیین نموده لکن دعوی خواهان بخواسته مطالبه حق کسب و پیشه به کیفیت مطروحه با هیچیک از موارد مذکور در مواد فوق از قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال 1356 مطابقت ندارد ثالثا" صورتجلسه مورخ 6/1/65 که متعاقب آتش سوزی سینمای فلسطین تنظیم شده و طرفین صحت صدور و اصالت آنرا تاییدنموده اند مربوط به تصدیق طلبکاری آقای کامران صاحب امتیاز و سرقفلی بوفه سینما فلسطین بوده و مشعر است بر اینکه معادل مبلغ 600/526/1 ریال بابت کلیه حق و حقوق آقای کامران مورد تائید بنیاد قرار گرفته و مشارالیه در قبال دریافت این مبلغ تصدیق نموده ، کلیه مطالبات خود را که شامل اجاره بهای بوفه و اثاثیه موجود درآن است دریافت داشته و از زمان آتش سوزی سینما هیچگونه داعیه حقوقی ، با توجه به راکد بودن سینما و بوفه آن در خصوص اجاره بها وهرگونه درآمد دیگر و خسارات از بنیاد ندارد و در قمست اخیر صورتجلسه تصریح گردیده : بدیهی است پس از مرمت سینما و راه اندازی آن بنیاد همکاری لازم را با آقای کامران در جهت بهره برداری از بوفه با در نظر گرفتن ضوابط و حقوق قانونی مشارالیه بعمل خواهد آورد0 با این ترتیب دعوی خواهان تحت عنوان مطالبه حق کسب یا پیشه توجیه قانونی و قراردادی ندارد و به کیفیت مطروحه مسموع نیست ودادنامه تجدیدنظر خواسته که خلاف دلالت اوراق و مدارک مضبوط در پرونده و موازین قانونی صادر شده نقض و رسیدگی مجدد به شعبه دیگر دادگاه عمومی رشت محول گردیده است 0 پرونده پس از وصول با کلاسه 25/1089 در شعبه پنجم دادگاه عمومی رشت درجریان رسیدگی قرارگرفته دادگاه پس از استماع توضیحات و مدافعات طرفین کفایت رسیدگی را اعلام و ضمن شرح دعوی واقدامات معموله خلاصتا" بشرح زیررای صادرمی نماید: نظر به اینکه بموجب اسناد و مدارک پیوست پرونده خصوصا" صورتجلسه شماره 47/16 6/1/75 (ظاهرا" منظور صورتجلسه مورخ 6/1/65 است ) تنظیمی بین سرپرست بنیاد مستضعفان گیلان و خواهان دعوی ، مالکیت ایشان بر منافع (حق کسب و پیشه )یکباب بوفه مستقر در سینمای فلسطین سابق محرز است و حدوث حریق و تخریب سینما و تبدیل آن به مجموعه ورزشی ، مالکیت منافع را زایل و منتفی نمی نماید، هر چند قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال 1356 خصوصا"ماده 19آن طریقه استیفاء منافع مورد اجاره را بیان نموده است لیکن پیش بینی قانون مذکور ناظربه مواردی است ک عین مستاجره وجود داشته باشددرحالیکه در پرونده حاضر عین مستاجره بر اثر اقدامات خوانده با تبدیل سینما به سالن ورزشی کلا" از بین رفته است لذا مورد خارج از شمول ماده 19 قانون فوق الذکر میباشد ومستندا" بمواد 1و2 قانون مسولیت مدنی حکم برمحکومیت خوانده به پرداخت مبلغ چهل میلیون ریال بابت حق کسب و پیشه یکباب بوفه مستقر در سینما فلسطین سابق رشت در حق خواهان صادر نموده بنیاد مستضعفان و جانبازان به رای صادره اعتراض و درخواست تجدیدنظر نموده و اعتراضات وی تکرار مطالبی است که در جریان دادرسی عنوان شده تجدیدنظرخوانده بشرح لایحه جوابیه اظهار داشته : هیچگاه از حق قانونی خود اعراض نکرده ام ، تجدیدنظر خواه با تبدیل سینما به مجموعه ورزشی حقوق قانونی و شرعی مرابه حال تعلیق در آوردن و اکنون سینمائی وجود ندارد تا بوفه آن مطرح باشد و در چنین حالتی گریزی نیست چون اینکه مطالبه سرقفلی بصورت مطالبه خسارت وارده در اثر بسته شدن مورد اجاره از طرف موجرودر قالب قانون مسئولیت مدنی صورت گیرد و... چه عنوانی میتوانم احقاق حق کنم و مطالبه سرقفلی در شرایط موجود ازطرف من در واقع مفید همین معناست که موردتوجه دادگاه نیز قرار گرفته و رای بر اساس مواد 1و2 قانون مسئونیت مدنی صادر شده و تقاضای ابرام دادنامه معترض عنه را دارد0 پرونده جهت رسیدگی بدیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است لوایح طرفین هنگام شور قرائت و محتویات پرونده مورد توجه قرار خواهد گرفت 0 هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید و پس از قرائت گزارش آقای دکتر علی خوشوقتی عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای میدهد: نظر باینکه دعوی خواهان بخواسته مطالبه حق کسب و پیشه اقامه گردیده که در شعبه دوم دادگاه عمومی رشت مطرح رسیدگی قرارگرفته و این دادگاه باستناد مواد 1و2قانون مسئولیت مدنی بنیادمستضعفان و جانبازان را بپرداخت مبلغ چهل میلیون ریال درحق خواهان محکوم نموده است و نظربانیکه شعبه سوم دیوانعالی کشور در مقام رسیدگی تجدیدنظر بشرح دادنامه شماره 7278/5/77دادنامه شماره 2674/7/73 شعبه دوم دادگاه عمومی رشت را نقص و رسیدگی مجدد را بشعبه دیگر دادگاه عمومی رشت محول نموده و نظر بانیکه شعبه پنجم دادگاه عمومی رشت که رسیدگی پس از نقص راعهده دار بوده ولی دادنامه شماره 291382/8/76 مجددا" با همان استدلال قبلی و باستناد مواد 1و2 قانون مسئولیت مدنی بصدور حکم محکومیت خوانده بپرداخت مبلغ چهل میلیون ریال از بابت حق کسب و پیشه در حق خواهان صادر نموده و نظر بانیکه رای دادگاه اخیرالذکر مستند بهمان علل واسبابی صدور یافته که رای منقوض شعبه دوم دادگاه عممی رشت مبتنی برآن بوده است از این رو با لحاظ ماده 576 قانون آئین دادرسی صدور واینکه شعبه سوم دیوانعالی کشور برعایت بند ح ماده 23 قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب نمیتواند استدلال دادگاه را بپذیرد از این رو رای تجدیدنظر خواسته اصراری محسوب است و بایستی در جلسه عمومی شعبه حقوقی دیوانعالی کشور مورد رسیدگی قرار گیرد مقرر میدارد دفتر پس از ثبت نتیجه پرونده را جهت طرح در هیئت عمومی اصراری باداره دفتر دیوانعالی کشور ارسال نماید0 بتاریخ روز سه شنبه :23/2/1377 جلسه اصراری حقوقی هیئت عمومی دیوانعالی کشور به ریاست حضرت آیت الله محمد محمدی گیلانی رئیس دیوانعالی کشور و با حضور جناب آقای مهدی ادیب رضوی نماینده دادستان محترم کل کشور و جنابان آقایان روسا و مستشاران واعضاء معاون شعب حقوقی دیوانعالی کشور بشرح ذیل تشکیل گردید0 پس از طرح موضوع و قرائت گزارش و بررسی اوراق پرونده و استماع عقیده جناب آقای مهدی ادیب رضوی نماینده دادستان محترم کل کشور مبنی بر :((حسب سوابق امر خواهان دادخواست خود را بعنوان مطالبه حق کسب و پیشه در دادگاه مطرح نموده است و مفاد صورتجلسه مورخ 6/1/65 که پس از آتش سوزی سینما فلسطین تنظیم شده دلالت بر این دارد که بنیاد مستضعفان و جانبازان مبلغی بابت حق و حقوق خواهان به وی پرداخت نموده و مشارالیه تصدیق نموده مطالبات خود را که شامل اجاره بهای بوفه و اثاثیه موجود در آن است دریافت داشته و نیز تصریح شده است پس از مرمت سینما و راه اندازی در جهت بهره برداری از بوفه با در نظر گرفتن ضوابط و حقوق قانونی مشارالیه عمل خواهد شد بنابراین با توجه بمراتبی که در صورتجلسه مورد توافق قرار گرفته است بنیاد خواهان را مستاجر شناخته و حقوق قانونی وی را قبول کرده است و هرچند حریق و تخریب سینما مستند به عمل موجر نبوده است لکن چون موجر قصد تجدید بنا و تبدیل محل سینما به مجموعه ورزشی را دارد و واگذاری بوفه عملا" منتفی است و بنیاد عهده دار حقوق وی میباشد لذانتیجتا" معتقد به تائید آراء دادگاههامیباشم 0)) مشاوره نموده واکثریت بدین شرح رای داده اند:
مرجع :
آرشیو دفتروکالت آقای پرویزچگینی وکیل دادگستری
97
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 6
تاریخ تصویب : 1377/04/23
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
چون طبق قرارداد مستند دعوی بیع بنحو صحیح واقع شده و ارکان آن محقق گردیده لذا معامله قطعیت پیداکرده است قرائن وشواهدموجوددرپرونده ناشی زاقصدواراده طرفین دروقوع معامله میباشد
