درصورت عدم احرازقصد فعل وقصد نتیجه درتیراندازی ماموردرحین انجام وظیفه ،موجبات استیفای قصاص فراهم نمیباشد
رای شماره : 17 - 30/3/1374
هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور(اصراری )
نظر به اینه رانندهوانت پیکان حامل مقتول به اخطار متهم توجه ننموده و متهم که در حین گشت شبانه بوده بمنظور متوقف کردن آن و انجام بازرسی به تیراندازی مبادرت ورزیده و قصد جنایت نسبت به مجنی علیه را نداشتند و اقدام وی اتفاقا" موجب قتل شده و چون دلایل موجود در پرونده برای احراز قصد فعل وقصدنتیجه که از موجبات استیفای قصاص است کافی نمی باشدلذابنظر اکثریت اعضای هیات عمومی دیوان عالی کشوررای تجدیدنظر خواسته نقض و پرونده در اجرای بند ج ماده 7 قانون تعیین موارد تجدیدنظر مصوب 1372 به شعبه دیگردادگاه نظامی یک تهران ارجاع می گردد0
هیات عمومی دیوان عالی کشور(شعب کیفری )
* سابقه *
رای اصراری کیفری 17 1374
شماره رای : 3017/3/1374
شماره پرونده : 137412
شماره جلسه : 137420
علت طرح : اختلاف نظر بین شعبه سی ویکم دیوان عالی کشوربادادگاه های نظامی یک تهران
1 قتل عمد، قتل شبه عمد
موضوع :
2 تیراندازی مامور منجر به فوت
در ساعت 11 روز سه شنبه مورخ 30/3/1374 جلسه هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور بریاست حضرت آیت الله محمدی گیلانی رئیس دیوان عالی کشور با حضور جنابا آقایان قضات دیوان عالی کشور و نماینده جناب آقای دادستان کل کشور تشکیل شد0
رئیس : جلسه رسمی است دادنامه شماره 8415/12/73 شعبه سی ویکم دیوان عالی کشور بتصدی جناب آقای محمد سلیمی رییس و جناب آقای حسین عامری عضو معاون مطرح است جناب آقای عامری دادنامه را قرائت فرمائید0
خلاصه جریان پرونده :براساس کیفرخواست دادسرای عمومی شهریار آقای علی فرزند جعفر راننده بسیجی باتهام ارتکاب قتل عمدی سرباز وظیفه سپاه مرحوم محسن بر اثر تیراندازی مورد تعقی واقع گردیده است 0 متهم فوق الذکر بعنوان معاونت پایگاه بسیج روستای سلطان آباد باتفاق سه نفر دیگر از برادران بسیجی با یک دستگاه پیکان سواری حدود نیمه شب مورخه 12/11/71 در حال گشت زنی درحوالی روستای نصیرآباد رباط کردیم بوده که مقتول یاد شده باتفاق یک نفر دیگر با پیکان وانت از طرف مقابل در حال حرکت بوده اند از ناحیه متهم و همراهان با زدن چراغ به آنها دستور ایست داده می شود لیکن از طرف مقابل توجهی نمی شود نهایتا" متهم با اسلحه کمری کلت برتا اقدام به شلیک گلوله به سوی اتومبیل مقتول می نماید که متاسفانه بهوی اصابت و منجر به قتل می گردد0 پرونده پس از تحقیقات معموله در دادسرا با تنظیم کیفرخواستبه شعبه پانزدهم دادگاه کیفری یک کرج ارسال ]می شود0[
دادگاه مزبور نظربه اینکه بزه در حین انجام ماموریت صورت گرفته پرونده را با قرار عدم صلاحیت به دادگاه نظامی یک تهران ارسال بدوا" شعبه سوم دادگاه نظامی یک به پرونده رسیدگی نموده ]است 0[
متهم در جلسه دادگاه بیان داشته : ((من قصد قتل نداشتم فقط می خواستم ماشین را متوقف نمایم به ما گفته بودند از این منطقه کردها قاچاق می برند من انگیزه زدن کسی را نداشتم وقتی هم ماتیر اندازی کردیم ماشین سرعت گرفت و رفت یک تیر بیشتر نزدم واختلافی با او نداشتم 0)) آقای عباسی همراه مقتول بعنوان گواه قضیه گفته است من و محسن (مقتول ) دو نفری گشت زنی می کردیم محسن راننده بود یک جاده خاکی است که می خورد به گاوداری 0 در جاده خاکی ماشین را می داد دست من 0 دیدم یک ماشین از روبرو می آید و هیچ وقت سابقه نداشت که ماشین در آنجا باشد0محسن گفت که نمی خواهد حساسیت نشان دهی راحت برو و محل نگذار 5 الی 6قدم رد شده بودیم که محسن برگشت عقب را نگاه کرد صدای تیر آمد محسن به جلو افاد دیم تیر توی سرش خورده 0 و هیچ مشخص نبود چه کسی در این ماشین یا آن ماشین نشسته است 0
گواه دیگر بنام حسن که هماره متهم بوده توضیح داده : در حین گشت زنی بودیم و از سمت گاوداری برگشتیم که دیدیم یک ماشین دارد می آید چندتا چراغ برایش زدیم با سدت هم گفتیم بایستد که با سرعت از بغل ما رد شد علی (متهم ) یک تیز زد البته وقتی ازماشین پایین آمده بود0 سرنشینان دیگر هم نظی همین گواهی را داده اند0
دادگاه نظر به شکایت اولیاءدم و نظریه پزشکی قانونی و نظریه کارشناس اسلخه و اینه قاتل و مقتول قبلا" یکدیگر را می شناخته اند و مقتول در اتومبیل متعقل به پایگاه بشماره سپاه در حرکت بوده و نحوه تیراندازی قاتل که بطور مستقیم به طرف مقتول تیزاندازی کرده قتل را از نوع عمدی تشخیص داده و حکم به قصاص متهم صادر نموده است 0
این رای بموجب دادنامه شماره 1006/2331/11/72 شعبه سی و یکم دیوان عالی کشور بعلت عدم دخالت وکیل دعاوی نقض گردیده است :
بار دوم شعبه چهارم دادگاه نظامی یک تهران به پرونده رسیدگی نموده و بشرح دادنامه شماره 1680/3/73 :
با استدلالی نظیر استدلال دادگاه قبلی رای به قصاص نفس متهم داده است 0
شعبه سی و یکم دیوان عالی کشور و بموجب دادنامه شماره 500/31 16/6/73 با این استدلال که :
از محتویات پرونده استفاده نمی شود که متهم با سبق تصمیم قصد کشتن مقتول را دشاه و یا اینکه قصد فعلی که نوعا" کشنده است داشته بلکه متهم جهت متوقف کردن اتومبیل به سمت آن تیراندازی کرده است لذا نوع قتل را عمدی ندانسته حکم مزبور را نقض پرونده را جهت رسیدگی مجدد اعاده کرده است 0
بار سوم شعبه پنجم دادگاه نظامی یک به پرونده رسیدگی نموده و بشرح دادنامه شماره 8415/12/73 :
باهمان استدلال دادگاههای قبلی متهم را مستحق قصاص دانسته و این توضیح را نیز در ذیل حکم مزبور داده است : گرچه قاتل قصد قتل نداشته اما به طرف مقتول تیزاندازی نموده که تیراندازی به طرف شخص نوعا" کشنده می باشد0
سرانجام پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به شعبه سی ویکم ارجاع گردیده است 0
هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای عامری عضو ممیز و اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای شهبازی دادیار دیوان عالی کشور اجمالا" مبنی بر : ((دلائل کافی بر قتل عمد موجود نیست تقاضای اتخاذ تصمیم شایسته را دارم 0)) در مورد دادنامه تجدیدنظرخواسته مشاوره نموده چنین رای می دهد:
دادگاههای نظامی یک تهران شعب چهارم و پنجم باستناد بند ب ماده 206 قانون مجازات اسلامی که مقرر داشته (مواردی که قاتل عمدا" کاری را انجام دهد که نوعا" کشننده باشد هرچند قصد کشتن شخصی را نداشتته باشد) قتل عمدی محسوب می شود، فعل ارتکابی متهم را با بند ب ماده مزبور منطبق و نوع قتل را عمدی دانسته اند لیکن شعبه سی ویکم دیوان عالی کشور این انطباق صحیح ندانسته و نوع قتل را عمدی نمی داند زیرا تیراندازی به سمت اتومبیل بقصد متوفق نمودن آن عملی که نوعا" کشنده باشد محسوب باشد محسوب می شود0 بهرحال چون دادگاههای نظامی مزبور در مقابل رای دیوان عالی اصرار ورزیده و آنرا نپذیرفته اند موضوع اصراری تشخیص پرونده جهت طرح در هیات محترم عمومی اصراری کیفری دیوان عالی کشور ارسال می گردد0
شعبه سی ویکم دیوان عالی کشور
رئیس : جناب آقای پیشنمازی
مقتول با تیر متهم کشته شده خود متهم هم قبول دارد0شبهه ای را که شعبه دیوان کرده است این است که متهم قصد قتل نداشته روی انگیزه متوقف کردن ماشین به طرف ماشین تیراندازی کرده 0 دستور العملی هست در انیگونه مواقع که بخواهندماشینی را متوقف کنند بایستی به لاستیک ماشین تیر بزنند لاستیک پاره بشورد و ماشین متوقف شود اینجا بایستی که از متهم سوال شود که آیا قصد تیر اندازی به لاستیک ماشین را داشته که اتقافا" دستش لرزیده و دستش بالا و پایین شده و تیر به آن شخص خورد، اگر این محرز باشد قتل شبه عمد می شود، هدفش تیزردن به لاستیک بوده حالا یا باد بوده یا دستش بالا و پایین رفته بالاخره ناخواسته تیر به آن شخص خورده اما اگر بیاید تیر رها کند به طرف ماشین به هرچه بخودر به سرنشین بغل دست راننده بخورد که اتفاقا" خورده به مغز سرش این قتل عمد بوده در آن شبهه ای نیست که قتل عمدی می شود0 اگر این مساله در پرونده روشن است که قصد تیراندازی به لاستیک ماشین را داشته و خورده به آن شخص این قتل شبه عمد است و شکی در آن نیست اما اگر همینطور تیر انداخت به هر چه باشد بخورد این قتل عمدمی شود یعنی باکی ندارد می خواهد به آن شخص هم بخورد بخورد0 بنابراین این مساله ابهام دارد که بایستی یک مقدار روشن بشود0
رئیس : جناب آقای نیری
پرونده تقریبا" روشن است و نیاز به بحث زیادی ندارد مساله تیراندازی مامور، خوب اینها نوعا" برای اینکه ماشین را متوقف کنند اول یک اخطار می کنند بعد تیرهوایی می زنند بعد اگر بخواهند با قهر ماشین را نگهدارند قهرا" به لاستیک می زنند منتها بعد از انقلاب یا به لحاظ اینکه آموزشها خوب نبوده و یا سهل انگاری بوده آن هم در شب سربازی که می خواهند نشانه گیری کند و تیر بزند در روز هدف را مشکل می گیرد چه برسد به شب و هیچیک از شرایط قتل عمد را انسان در اینجا نمی بیند که در اینجا محقق باشد سرباز آمده تیراندازی کرده و بر حسب اتفاق ماشین هم در حال حرکت بوده آمده هوایی هم بزند و تا ماشین یک مقدار رد شده تیر خورده به مقتول هیچ یک از شرایط قتل عمد در اینجا محقق نشده 0
رئیس : جناب آقای امیرحسینی
نکته ای هست در صفحه دوم اینجا مرقوم فرمودند که در حین گشت زنی بودیم از سمت گاوداری برگشتیم که دیدیم یک ماشین داردمی آید، اینجا می رساند که گاوداری در یک محل بن بستی است اینکه تیرانداخته از سمت گاوداری می آمده آنکه کشته شده به سمت گاوداری می رفته یعنی آنجا بن بست بوده اگر مامور می خواست ماشین را نگهدارد می رفت آنجا او را می گرفت جای فرار نداشت بعد هم از روبرو به او زدهاست به لاسیتک باید می زد نه به آن شخص ، آرم ماشین هم آرم سپاه بوده به طرف گاوداری می رفت بن بست بوده راه فرار نداشت می رفت دستگیرش می کرد بند ب ماده 206 در اینجا مصداق دارد0
رئیس : جناب آقای عامری
درباره مطلی که حاج آقا پیشنمازی فرمودند ازمتهم سوال می کردند چند مرتبه سوال شده که در این جریان به چه مجوز شماتیراندازی کردید؟ متهم گفتهاین منطقه ، منطقه استحفاظی ما بود که این را درست می گوید یعنی منطقه ای بوده که مربوط به این بسیج بوده در تقسیم بندی که دارند اینجا حق گشت زنی داشتند و این منطقه نصیر آباد که جزء سلطان آباد است در حیطه اقتدار اینها بوده و اینها آنجا گشت زنی داشتند و راه افتادند برای گشت زنی 0 این خودش تنها نبوده بجز متهم 4 نفر دیگر همراه وی بوده اند که همانطور که در گزارش بطور اختصار عرض کردم نفر اول که گواهی داده بقیه هم همینطور گواهی داده گفته اند اتومبیل دومی که آنهم پیکان وانت بوده وخوب مورد شناسائی نبوده که آنها سپاهی هستند سرباز سپاه هستند مشخص بشود کی هستند چه هستند0
می گوید به ما گفتند که در این منطقه کردها قاچاق رد و بدل می کنند و یا اهالی این روستا در اطراف کارهای خلافی را مرتکب می شوند ماحرکت کردیم برای اینکه متخلفین را دستگیر کنیم وقتی که دیدیم یک ماشین از مقابل می آید ما چند چراغ دادیم که بایستد ولی به چراغ ما اعتنائی نکرده هیچ توجهی نکرد و حتی گازرا گرفت و رد شد و از ما گذشت و این هم درست است از آنجا که تیزاندازی شده طبق محتویات پرونده بعد از 2 کیلومتر رفته و ایستاده یعنی همانجا نایستاده گاز را گرفته و در رفته وقتی این سرعت را زیاد می کند اینها ایست و چراغ می دهند نمی ایستد اینها می آیند پایین دو سه تا می آیند پایین متهم می گوید من به طرف اتومبیل تیراندازی کردم اظهاراولش این است که می گوید من تیراندازی هوائی کردم حالا احیانا" خودره به این مقتول من هیچ قصد قتل اینرا نداشتم و نمی خواستم بکشم ما قصد داشتیم که ماشین را متوقف کنیم بعد از اینکه به ایست ما توجه نکرد و گاز را گرفته و در رفت دیگر جائی نبود من کاری بکنم من تیراندازی هوایی کردم احیانا" به این اصابت کرده یک جای دیگر دوباره سوال شده شماچرامقررات را رعایت نکردید مقررات تیراندازی را رعایت نکردید گفته نه من مقررات را رعایت کردم منتها این گاز را گرفت در رفت چون دررفت منهم برای متوقف کردن به طرف ماشین تیراندازی کردم جای دیگر گفته هوائی تیراندازی کردم یک جا گفته به طرف ماشین تیراندازی کردم اما هیچ جا از محتویات پرونده استفاده نمی شود که این آقا می خواسته آن شخص را بزند همینطور که حاج آقا نیری فرمودند آموزشهای لازم و کافی ندارند که حالا لاستیک در شب آنهم ماشین در حال فرار است و خیال کردند قاچاقچی هست که دارد فرار می کند و از پشت سرش تیر اندازی کرده و تیر به پشت سر مقتول اصابت کرده 0
رئیس : جناب آقای آموزگار
مطلبی که ما می خواهیم صحبت کنیم باید مطلب موضوعی و اساسی باشد و ما خودمان را مقید به تبعیت از دلیل دانیم نه دلیل را طبق برداشت خودمان و نظر خودمان استحسانا" تفسیر کنیم ما هستیم و دلیل و قانون 0 در قانون گفته است قتل عمد یکی از سه عنصر را اگر داشته باشد این قتل عمد خواهد بود ه البته این قانون هم از فقه گرفته شده اول اینکه انسان قصد قتل بکند هرچند آلت قتاله نباشد دوم آنکه آلت نوعا" کشنده باشد هرچند قصد قتل نداشته باشد که این بند ب است 0
در مانحن فیه دادگاه هم مساله را احراز کرده بر این اساس حکم کرده است شارع مقدس علی الاصول و علی القواعد برای حفظ نفس محترم انسان سالم گفته هرچند کسی قصد قتل نداشته باشد لیکن ای انسان مواظب باش وقتی آلت تو قتاله است به طرف انسان دیگر مگیر این انسان محترم است احتیاط کن در دماء مسلمین نکش اگر کردی من که شارع و قانونگذار هستم از برای حفظ دماء مسلمین و مردم می گویم اینجا قتل عمد است و ترا باید قصاص کنند تا حفظ دماء بقیه مردم را کرده باشیم مامور دولت که می داند این ماشین راکب دارد می رود یک انسان اینقدر احترام دارد که اگر کسی با آلت قتاله به طرف او زد و کشته شد از طرف قانونگزار قتل عمدی تشخیص داده می شود خوب بصرف احتمال این که سرنشین اتومبیل تریاکی احتمالا" داشته باشد و جرمی کرده باشد مجوز نمی شود تجاوز کرده و تیر به طرف او بزند و او را بکشد بهرحال شارع مقدس و قانونگزار او را منع کرده مگر به مساله ای که اهم از یک قتل باشد یک مساله که اهمیت آن آنقدر بالا باشد که نظام و حفظ نظام مربوط باشد مامور تیراندازی کند اما مامور مجوزی داشته بصرف ایست و چراغ و انیکه آیا چراغ به معنی ایست دادن است ، چرا تیراندازی هوائی نکرده چرا به طرف او زده بنابراین دادگاه احراز کرده که این قتل عمدی است و ما تابع آن هستیم نه اینکه در این راه به نفع خودمان و یااستحسان درست کنیم بنابراین قتل عمدی است و استدلال دادگاه به این صورت که گفته است که از محتویات پرونده استفاده نمی شود که متهم با سبق تصمیم قصد کشتن مقتول را داشته این استدلال اصلا" موثر نیست چه سبق تصمیم داشته باشد چه نداشته باشد برای این نوع ، درست نیست 0
مساله دوم اینکه قصد قتل نوعا" کشنده است قصد درفعلی که نوعا" کشنده است کجای قانون آمده است فعلی انجام داده است که نوعا" کشنده است قصد لازم نیست این استدلال که قصد فعلی که نوعا" کشنده نیست نکرده این درست نیست بلکه متهم جهت متوقف کردن اتومبیل به سمت آن تیراندازی کرده ؟ کی گفته جایز است برای متوقف کردن اتومبیل به سمت او تیراندازی کنیم ؟ کی گفته این قانون را؟ خود قانون گفته است قتل عمدی تلقی می شود0 پس منع کرده چگونه قانون به او اجازه می دهد تیراندازی کندو یک شخص محترم را بکشد بنابر این استدلال شعبه دیوان صحیح نیست و رای شعبه محکمه صحیح است 0
رئیس : جناب آقای سپهوند
عرض بنده دو قسمت است اول در مورد قابلیت طرح پرونده در هیات عمومی و دوم مربوط به ماهیت که اگر آقایان نظر برقابل طرح بودن داشتند آن گاه راجع به ماهیت هم بنده مطالبی را عرض خواهم کرد0
قانون تجدیدنر آراء دادگاهها همانطور که سه شنبه قبل هم اشاره ای کردم راجع به صلاحیت حکمی را قابل طرح در هیات عمومی می داند که من جمیع جهات معد برای طرح در هیات عمومی اصراری باشد در موارد مختلف در قانون مشخص کرده و از جملهموردی است که رسیدگی ممکن است ناقص باشد اگر رسیدگی دادگاه ناقص باشد دیوان عالی کشور ملزم است جهات نقص را بطور کامل و دقیق مشخص بکند و بعد از رفع نقص اگر حکمی صادر شد و شرایط را داشت درهیات عمومی مطرح بشود0 متهم بر مبنای گزارش ، بسیجی است و طبق بند2 ماده یک قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح ، نظامی محسوب می شود0
ماده 24 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مقررات آن به این ترتیب است : هر نظامی که برخلاف مقررات و ضوابط مبادرت به تیر اندازی نماید به حبس از 2 ماه تا یکسال محکوم می شود و اگر تیر اندازی منجر به قتل یا جرح شودمشمول مقررات قصاص و دیات است ، بنابراین در مورد نظامی آنچه ممنوع است تیراندازی بر خلاف مقررات و آنچه مجاز است از مفهوم مخالف ، تیراندازی بر طبق ضوابط است 0 این ماده 24 دو تبصره دارد، تبصره اول همانطور که عرض کردم ممکن بود از مفهوم مخالف ، ما آنطور استنباط کنیم که اگرنظامی بر طبق مقررات و ضوباط تیراندازی کرد نه حبس دارد نه دیه نه قصاص اما تبصره آمده یک ترتیب دیگری را برقرار کرده و می گوید: اگر نظامی بر طبق مقررات تیراندازی بکند حبس و دیه از او ساقط می شوددیه از بیت المال پرداخت می شود راجع به قصاص اشاره ای نمی کند بنابراین قصاص کماکان مشمول عمومات است 0 بنده در این گزارش ندیدم که راجع به این مساله تحقیق شده باشد و اشاره ای داشته باشد0
بعد تبصره دوم که عرض کردم ضوابط تیراندازی بر طبق مقررات را مشخص می کند که چگونهاست موکول می کند به تعیین آیین نامه ای که بر حسب مودر سپاه یا ارتش یا نیروهای انتظامی تعیین و تدوین می کند و به تصویب ستاد کل نیروهای مشترک می رسد بنابراین مادام که در این پرونده معلوم نیست آئین نامه چیست ، از چه کانالی عبور کرده ، طرح این پرونده بنظر من مجاز نیست چون اینجا محکومیت متهم مطرح است و برائت متهم ، محکومیت خواه قصاص باشد خواه دیه ، اگر دیه باشد و طبق مقررات تیراندازی کرده باشد محکوم به پرداخت دیه هم نباید بشود0 دیه هم از او ساقط می شود بنظر بنده به این لحاظ مساله قابل طرح نیست 0 مگر اینکه جناب آقای امری دلایلی بر در نظرات بنده داشته باشند که نخیر آیین نامه هست ، ستاد کل هم تصویب کرده ضوباط تیراندازی هم اینهاست این آقای یا برخلاف ضوابط تیر اندازی کرده یا موافق ضوابط، اگر این مساله حل شده بنده در ماهیت هم مطالبی را عرض می کنم 0
رئیس : جناب آقای ابراهیمی
نکته ای را عزیران مطرح نفرمودند فکر می کنم درتصمیم گیری موثر باشد یکی اشاره به اینه گلوله به کجای مشاین خودره صورتجلسه معاینه وسیله نقلیه نشان می دهد که این گلوله به شیشه عقب وانت پیکان خورده راننده ماشین که آقای رضوی است اینطور عنوان می کند:
ما داشیتم می آمدیم از روبرو ماشین دیگری می آمد بعد از ما نگهداشتند آقا یزمانیان که وردست من نشسته بود سرش رابرگرداند به عقب یعنی از ما که رد شدند نگهداشتند ظاهرا" چراغ دادند که بایستید آنها می آمدند اینهاهم حرکت می کردند از روبرو باهم مواجه می شوند ماشینی که متهم در آن بوده چراغ می زند که بایستیدظاهرا" اینها نمی ایستند رد می شود این آقای مقتول سرش را برمی گرداند از شیشه پشت را نگاه کند می بیند که پنج نفر پیاده شدند ومسلح هستند به راننده می گوید اینها مسلح هستند راننده که رضوی باشدمی گوید من یکدفعه دیدم که آقای زمانیان سرش افتاده زیر داشبورد و پزشک می گوید که گلوله از سمت چپ ، اینکه رگشته به سمت چپ خورده گلوله و در سرش مانده این یک نکته و کیفیت تیراندازی ازپشت بوده حتما" علامت دادند شب هم بوده یک نکته دیگر که خیلی ظریف است شخص متهم از سربازی معاف شده چرا معاف شده ؟ برای اینک ضعف بینایی داردبه لحاظ ضعف بینایی این شخص متهم از سربازی معاف شده است و برگ آن در پرونده است و آدمی که با این دید تیری می اندازد اینرا هم آقایان عنایت بفرمایند بله ضعف بینایی متهم در پرونده هست آیا این شخص اصلا" می توانسته درست نشانه گیری کند؟
رئیس : جناب آقای عامر ی
گرازش فرمانده پایگاه قرائت می شود:
احتراما" مورخه 13/11/71 گزارش از پاسگاه سپاه رباط کریم مبنی بر تیراندازی یکی از ا فراد بسیج که مجر به قتل یکی دیگر از پرسنل وظیفه سپاه آن پایگاه واصل گردید لذا اقدامات به عمل آمده شامل تحقیقات و بازجوئی افراد می باشد که بشرح زیر نظرتان را معطوف می دارد:
تعدادی از برادران بسیج و سرباز وظیفه ناحیه سلطان آباد از توابع سپاه رباط کریم به منظور گشت شبانه و انجام امورات روزمره به یکی از پایگاههای تحت پوشش پایگاه بسیج روستای نصیرآباد اعزام می شوند و آنگاه با مسوول بسیج پایگاه آقای دژبرد می گوید که وضعیت اجتماعی و امنیتی روستا اخیرا" به هم ریخته از باب منکراتی و 000 و درخواست می ناید که به اتفاق در داخل روستا به گشت بپردازد و در حین کشت با یک دساگاه اتومبیل روبرو می شود و دستور توقف و ایست به او می دهند ابلته با علامت دادن چراغ که نهایت امر با کم توجهی اتومبیل ناشناس یکی از افراد بسیج بنام علی اقدام به شلیک یک گلوله با سلاح کلت کمری که همراه داشتند می نماید و اتومبیل همچنان به حرکت خود ادامه داده و پس از شلیک تیر و شنیدن صدای آن تیر پس از چندصدمتر توقف نموده است شلیک کننده مدعی است که بنده گلوله را هوائی زدم بمنظور متوقف کردن آن و از نتیجه آن نیز اطلاعی نداشتم و پس از تعقیب آن اتومبیل ناشناس پس از طی مسافتی به مساحت نزدیک به یک کیلومترپس از یافتن آنان متوجه شدیم که آنان از خودمان هستند و رضوی باحالت اضطراب اقدام به شلیک هوایی نموده و سرنشین دیگر (مقتول ) که بر روی صندلی ماشین با سر و وضع خونین افتاده است که توسط یکی از افراد به بیمارستان منتقل می شود0 بسیجی علی اذغان دارد که تیری هوایی به سمت اتومبیل شلیک کرده ام ولی اینکه تیر و گلوله شلیک شده من به وی اصابت کرده باشد را نمی دانم در ادامه سخن اشاره به چند مورد ضروری است 0
1 پایگاه نصیرآباد از بخش رباط کریم زیرمجموعه بسیج سلطان آباد می باشد و افراد آن طبق برنامه همیشگی غالبا" شبانه به پایگاهها سرکشی می نمایند0
2 اتومبل و افراد سرنشین ناشناس متعلق به ناحیه مرکزی و شهری اه بوده که متاسفانه با نفوذ در حریم ناحیه قصد گشت شبانه را در حوالی گاوداری اخوان داشته اند0
3 هیچکدام از اتومبیل ها و اتفراد گشتی هیچگونه ابزار و علائم بازدارنده به منظور گشت به همراه نداشتند0
4 هر دو اتومبیل مسلح به سلاح بسیج بودند و سلح کگلت کمری در دست علی فاقد مجوز بوده است 0
5 انگیزه هر دو اتومبیل به منظور گشت و انجام ماموریتهای محوله بوده است منتها با این فرق که مقتول در خارج از محدوده استحفاظی انجام ماموریت نموده است 0
6 لازم به ذکر است مقتول سرباز وظیفه فنام محسن و شلیک کننده گلوله علی می باشد0
7 جسد متقول فی الحال در پزشکی قانونی تهران جهت بررسیهای بیشتر و کالبد شکافی انتقال یافته است 0
این بود گزارش و اظهارنظر فرمانده پایگاه
رئیس : جناب آقای پیشنمازی
ما فرض می کنیم که متهم مدعی شده که من طبق ضوابط عمل کردم اصلا" لاستیک ماشین را هدف قرار دادم و اتفاقا" خورده به آن شخص خواب این یک ادعاست و باید اثبات شود ولی دم که ادعای قتل عمد دارد می گوید تو دروغ می گویی تو این شخص را هدف قرار دادی نه لاستیک را اینجا جای قاعده البینه علی المدعی است و اگر بخواهیم حکم به شبه عمد کنیم احتیاج به قسم دارد پس فعلا" این حکم دادگاه نسبت به شبه عمد هم اگر قبول می کنیم ناقص است 0
رئیس : جناب آقای موسوی
عمده مطالب گفته شد ولی نظر من این است کس یکه مجوز گشت نداشته چرا آنجا آمده و علاوه بر این مجوزگشت نداشته چراغ هم داده شده چرا نگه نداشته مقتول اصلا" خودش خطاکاربوده و علاوه براین ، این آقا فقط یک شلیک کرده و گفته هوایی بوده یابرای توقف ماشین با این وصف ما نمی توانیم بگوییم قتل عمدی است و مخصوصا" شب هم بوده و بخصوص به راننده نخورده که متوقف کند راننده را، اگر دقیق بود راننده را می زد چرا آن که بغل دست راننده نشسته او را زده فلهذا دلیلی که مثبت قتل عمدی باشد به هیچ وجه من الوجوه نیست و حق با شعبه دیوان عالی کشور است 0
رئیس : جناب آقای نیری
فرمایشات جناب آقای سپهوند متین است منتها ربطی به سلب صلاحیت پرونده در اینجا ندارد پرونده سیر قضائی اش را طبق قانون کرده و الان باید در هیات مطرح شود، این اشکالات جزئی که هست در نوع پرونده ها یک سری اشکالات جزئی پیش می آید که اگر ما بخواهیم آنها را مرح کنیم قهرا" ممکن است تمام پرونده زیر ورو بشود اینکه در اینجا آقا ضعف بینایی داشته از سربازی معاف شده اینجا آمده آن اقا اصلا" آنجا حوزه استحفاظی اش نبوده با چه مجوزی اینجا آمده ولی همه ما می دانیم نظام ماالان مخصوصا" دروضعیتهای بحرانی که پیش می آید فورا" اعلام می کند بسیجیها بیانید همه هم راه می افتند و آنکه فقط آشنایی مختصری با اسلحه دارد و اسلحه ندیده راه می افتد توی خیابانها و بیابانها گشت می زند برای اینکه انجام وظیفه بکند این اشکالات جزئی خللی در مساله صلاحیت وارد نمی کند بنظر بنده اگر آنها را بخواهیم باید بررسی بشود که آیا خود فرماندهی که این آقا را آورده به او اسلحه داده مقصر نیست ؟ ممکن است تقصری کرده باشد ولی به این مساله قتل ارتباطی پیدا نمی کند آن که اینجامطرح است این است که قتلی اتفاق افتاده دادگاه این قتل را عمدی تشخیص داده شعبه دیوان این قتل را عمدی تشخیص نداده و اول هم که بنده عرض کردم با توجه به این پرونده هیچیک از مبانی قتل عمد دراینجا دیده نمی شود پرونده هم در صلاحیت رسیدگی ما است و بنظر من قتل ، قتل عمد نیست البته تخلفاتی صورت گرفته که باید طبق مقررات رسیدگی کنند0 اما در مورد قتل هم صالح هستیم و ظاهرا" حق باشعبه است که قتل عمد نباشد0
رئیس : جناب آقای دارابی
درباره شبهه آقای سپهوند در مورد ماده 24 باید به عرض برسانم که آئین نامه تیراندازی بوسیله ستاد کل نیروهای مسلح تصویب شده و موجود است توضیحی که می خواهم عرض کنم اینست که یک سربازیا بسیجی طبق مقررات تیراندازی کرده یا نه ؟ در همان مراحل اولیه بررسی می شود و دیگر کار به دادسرا و دادگاه نمی کشد در اینجا هم این آقای بسیجی برخلاف مقررات تیراندازی کرده 0 بجای اینکه لاستیک را هدف بگیرد از شیشه عقب تیراندازی کرده به سر مقتول اصابت کرده به همین دلیل است که مسوول پرداخت دیه است و قتل شبه عمد است این آیین نامه موجود است اگر لازم است بنده می آورم ایشان خطاکار بوده ، مقررات ایست را خوب رعایت نکرده ، تیراندازی هوائی نکرده ، مبادرت به یک تیرکرده و آن تیر هم باعث قتل آن بینوا شده است و اما در مورد اینکه قتل شبه عمد است بنده نظر شعبه راتایید می کنم به این استدلال که این بسیجی نه عمد در فعل داشته نه عمددرنتیجه ، قصد تیراندازی برای متوقف کردن اتومبیل داشته که تیر به خطارفته از شیشه عبور کرده و به مقتول اصابت کرده وقتی عمد نه در فعل و و نه در نتیجه باشد ما نمی توانیم بگوییم این قتل عمد است حداکثر به استدلال اینکه بسیجی رعایت مقررات و نظامات را نکرده قتل شبه عمد است و مسوول پرداخت دیه است و قتل عمدی نیست 0
رئیس : جناب آقای مصباح
حاصل مطلب را آقای دارابی فرموند، شبهه آقای سپهوند مطلب را حل نمی کند از طرفی در مورد اصل قضیه هم که این بنده خدا تیر اندازی کرده می گوید تیراندازی هوائی کرده از هوا برگشت و خورد به سر و و این مشخص است که نباید تیراندازی می کرد وقتی نباید تیراندازی می کرد سبق تصمیم یک سبق رتبه ای است سبق زمانی نمی باشد 2 ماه پیش تصمیم بگیردبعد برود بزند سبق تصمیم ندارد خود عمل عملی است که توام باتصمیم است می داند عمل منتهی به قتل خواهدشد0
رئیس : جناب آقای آل اسحق
در اینکه آیا این مطلب قابل طرح است یانه ؟ بنظر من این موضوع قابل طرح است چون دو دادگاه گفته اند که این عمل نوعا" کشنده بوده و قتل عمدی است بحث ما دوباره قتل عمد و قتل غیر عمد است کاری به این نداریم که اگر این قتل عمد نبود آیا قتل خطئی است ، شبه عمد است و آنوقت دادگاه چه وظیفه ای دارد ما فعلا" در مورد نفی و اثبات بحث می کنیم چون دو دادگاه گفته انداین قتل عمداست و دیوان می گوید این قتل عمد نیست همین مقدارش قابل طرح است 0
اما راجع به ماهیت قضیه آقایان اساتیدتوجه مختصری داشته باشد بند ب قانون که همینطور هم که در تحریر است هرگاه عملی نوعا" کشنده باشد کلمه نوعا" معنی اش این است که همان عملی که نوعا" کشنده است گاهی ممکن است نکشد قطعا" این طور نیست که حتما"بکشد اگر صددرصد بودمی گفت هرگاه عملی قطعا" کشنده باشد بطور دائم کشنده باشد نمی گوید عمل بطور دائم کشنده باشد می گوید نوعا" کشنده باشد من از آقایان سوال می کنم کسی که فرض می کنیم چشمش هم ضعیف است وقتی که اسلحه را به طرف ماشین می گیرد و خودش هم در در بعضی اظهارات می گوید من به طرف ماشین تیراندازی کردم و ما می گوییم هوایی زده اگر هوائی زده چطور؟ خوب معلوم است کسی که چظمش هم ضعیف باشد بخواهد هوائی بزند برنمی گردد به ماشین بخورد این چطور هوائی است که برگشته به ماشین خورده این به طرف ماشین گرفته همانطور که اقرار دارد اگر کسی به طرف ماشین تیراندازی کند و در آن مشاین هم بداند چند نفر نشسته اند0 آیااین عمل نوعا" کشنده هست یا نه ؟ این یک چیزست که عقلا می فهمند که آیا اینجا ما نباید به حق الناس توجه کنیم ؟ ما در حق الله خیلی محکم هستیم اما در حق الناس 000در صورتیکه از نظر متون فقهی بر عکس است در متون فقهی در حقوق الله قاعده (تدره الحدودبالشبهه )داریم امادر حق الناس هر دو طرف حق الناس است یعنی اینجا یک انسان بی گناه کشته شده و این طرف می توانسته زمینی بزند هوائی بزند بالاخره درست است چشمش ضعیف است اما می توانسته پایین تر بگیرد بنظر من توضیحاتی که جناب آقای پیشنمازی و آقای آموزگار و اساتید دیگر دادنداین قتل عمد است رای شعب دادگاه را بنده تایید می کنم 0
رئیس : مذاکرات کافی است بحد لازم بحث شد جناب آقای ادیب رضوی نظریه جناب آقای دادستان کل کشور را قرائت فرمایند0
]متهم که عضویت پایگاه بسیج [ روستای سلطان آبادرابه عهده داشته باتفاق سه نفر دیگر از برادران بسیج جهت گشت زنی و جلوگیری از قاچاق حدود نیمه شب با اتومبیلی که از سمت مقابل در حرکت بوده برخورد نموده به راننده اتومبیل مزبور ایست داده که وی به این اخطار توجه نکرده و به حرکت خود ادامه داده ، نتیجتا" متهم ناچار به تیراندازی می شود که بر اثر تیراندازی گلوله به سرباز وظیفه محسن که در اتومبیل در حال حرکت بوده اصابت نموده و منجر به فوت نامبرده می شودمتهم صریحا" به تیراندازی اعتراف کرده و در مقام دفاع بیان داشته وی قصد تقل نداشته و قصد متوقف نمودن ماشین راداشته که چون ادعای متهم با توجه به وظیفه ای که به عهده داشته مقرون با واقع به نظر می رسد بنابراین عمل وی قتل عمد تلقی نمی شود و معتد به تایید رای شعبه سی و یکم دیوان عالی کشور می باشم 0
رئیس : آقایان آراء خود را مرقوم فرمایند0
رئیس : عده حاضر در جلسه 28 نفر بودند که از این عده 17 نفر اکثریت رای شعبه سی ویکم دیوان عالی کشور را تایید و اقلیت 11 نفر رای دادکاهها را صحیح دانسته اند0
مرجع :
کتاب مذاکرات وآراءهیات عمومی دیوان عالی کشور،سال 1374
دفترمطالعات وتحقیقات دیوان عالی کشور، چاپ روزنامه رسمی کشور
86
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 17
تاریخ تصویب : 1374/03/30
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
صدورحکم اصراری از مرجع غیرصالح مانع از طرح پرونده درهیات عمومی اصراری کیفری است فروش داروی غیر مجاز - صلاحیت دادگاه انقلاب - تعارض قوانین مصوب مجلس بامصوبات مجمع تشخیص مصلحت
