آئین نامه اجرائی قانون ابطال اسناد و فروش رقبات آب و اراضی موقوفه
شماره 1146 / ت 12784 ه 6/2/1374
وزارت کشاورزی ـ سازمان اوقاف و امور خیریه
هیات وزیران در جلسه مورخ 3/2/1374 بنا به پیشنهاد مشترک وزارت کشاورزی و سازمان اوقاف و امور خیریه و به استناد تبصره (6) ماده واحده قانون ابطال اسناد و فروش رقبات ، آب و اراضی موقوفه ـ 25/11/1371 ـ آیین نامه اجرایی قانون یاد شده را بشرح زیر تصویب نمود :
ماده 1ـ تعاریف و اصلاحات :
1 ـ مصلحت وقف : تامین نظر واقف و منابع موقوف علیهم با رعایت غبطه موقوفه .
2ـ متصرف : حسب مورد زارعان صاحب نسق یا قایم مقام قانونی آنان مالکان اعیان و اشخاصی که به گونه ای عرصه و یا عرصه و اعیان موقوفه تبدیل یا فروخته شده را در ید و اختیار دارند.
3 ـ حقوق مکتسب متصرف : هر نوع حقی که برای متصرف تحت شرایط قانونی معینی حاصل شده باشد از قبیل مالکیت اعیان , تحجیر , حقوق کسب و پیشه , حق نسق زارعانه , حفر چاه , غرس اشجار و مانند آن .
4 ـ مجوز شرعی : مجوزی است که بر اساس ضوابط شرع مقدس اسلام در مورد تبدیل یا فروش اموال موقوفه توسط مجتهد جامع الشرایط صادر شده باشد .
5 ـ زارع صاحب نسق : کسی است که مالک زمین نیست و با دارا بودن یک یا چند عامل زراعتی شخصا یا با کمک خانواده خود در اراضی موقوفه زراعت می نماید و مقداری از محصول را به صورت نقدی یا جنسی به عنوان اجاره بها به موقوفه می دهد و نسق مورد زراعت وی مشمول قوانین اصلاحات ارضی بوده است .
6ـ زراعت : تولید محصول به وسیله عملیات زراعتی یا باغداری .
7 ـ مرتع : زمینی است اعم از کوه و دامنه یا زمینی مسطح که در آن نباتات علوفه بطور طبیعی روییده و در هر هکتار آن حداقل تعلیف سه راس گوسفند یا معادن آن از انواع دامهای دیگر در یک فصل امکان پذیر باشد.
8 ـ بیشه یا قلمستان : زمینی است که در آن درختان غیر مثمر بوسیله اشخاص غرس شده و تعداد درخت در هر هکتار آن از هزار اصله تجاوز نماید .
9 ـ باغ : زمینی است که در آن درختان مثمر یا مو بوسیله اشخاص غرس شده و عرفا باغ شناخته شود .
ماده 2ـ ادارات اوقاف و امور خیریه و متولیان موقوفات مکلفند با توجه به سوابق ثبتی موقوفات عامه ای را که به فروش رسیده یا به صورتی به ملکیت اشخاص درآمده باشد صورت برداریبا مستندات و دلایل به سازمان اوقاف و امور خیریه ارسال نمایند . سازمان اوقاف و امور خیریه موضوع را به کمیسیونی مرکب از فقهای صاحبنظر که با انتخاب و زیر نماینده ولی فقیه در سازمان یاد شد ه تشکیل می شود ارجاع می کند کمیسیون مذکور نظر خود را در مورد جواز شرعی فروش یا تبدیل رقابت اعلام می نماید. در صورتی که تبدیل و فروش رقبه موقوفه به نظر کمیسیون با مجوز شرعی انجام شده باشد معامله تایید می شود و در غیر اینصورت نظر نماینده ولی فقیه و سرپرست سازمان اوقاف و امور خیریه دایر بر بطلان سند فروش یا تبدیل موقوفه به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اعلام می شود تا ادارات ثبت نسبت به بطلال سند در سوابق ثبتی و دفاتر مربوط ثبت و صدور سند جدید بنام موقوفه اقدام نمایند.
ماده 3ـ پس از ابطال انتقالات بعد از وقف اداره اوقاف و امور خیریه یا متولی با رعایت تبصره (4) ماده واحده قانون ابطال اسناد و فروش رقبات آب و اراضی موقوفه متصرف را برای تنظیم سند اجاره دعوت می نماید و در صورتی ظرف سی (30)روز از تاریخ ابلاغ نظریه اوقاف برای تنظیم سند اجاره مراجعه ننماید به شرح زیر اقدام خواهند نمود :
1ـ از متصرف قبلی با رعایت حقوق مکتسب او خلع ید شده و موقوفه با در نظر گرفتن صرفه و صلاح وقف به داوطلبان دیگر اجازه داده خواهد شد.
2 ـ در صورتی که در مورد میزان حقوق مکتسب قبلی بین او و اداره اوقاف و امور خیریه یا متولی اختلافی به وجود آید از طریق مراجع قضایی تعیین تکلیف خواهد شد . دادگاهها اینگونه موارد را خارج از نوبت رسیدگی و به صدور حکم مبادرات می نمایند.
ماده 4 ـموقوفات مشمول این آیین نامه که به نحوی از انحا در رهن یا وثیقه یا تامین و بازداشت اشخاص ثالث قرار گرفته به تبع ابطال اسناد مالکیت آزاد خواهد شد . ادارات اوقاف هنگام تنظیم سند اجاره با استعلام از اداره ثبت محل مراتب را به اطلاع اشخاص ذی نفع خواهند رساند تا نسبت به استیفای حقوق خود از سایر اموال متعهد اقدام نمایند.
ماده 5ـ در مورد موقوفات مزروعی مشمول قانون اجازه تبدیل به احسن و واگذاری دهات و مزارع موقوفه عام ـ مصوب 1350ـ و سایر مراحل اصلاحات اراضی به ترتیب زیر عمل خواهد شد .
الف ـ در صورتی که موقوفات یاد شده به دولت (وزارت کشاورزی ) واکذار شده ولی تاکنون اسناد فروش آن به زارعان تنظیم نشده نمایندگان اداره اوقاف و امور خیریه و اداره کشاورزی محل و متولیان مربوط در دفتر خانه اسناد رسمی حاظر و بطلال سند را در دفاتر و هامش سند قید و به وسیله دفتر خانه یاد شده موضوع به اداره ثبت محل برای اصلاح اسناد اعلام خواهد شد .
ب ـ هر گاه موقوفه مزروعی پس از انتقال به دولت با تنظیم سند رسمی به زارعان مربوط واگذار شده باشد ادارات اوقاف و امور خیریه م متولیان صورت مشخصات و مستندات مربوط به این گونه موقوفات مزروعی را به اداره ثبت محل ارسال و ادارات ثبت مکلفند انتقالات یاد شده را کان لم یکن تلقی و پس از اصلاح دفاتر و سوابق ثبتی نسبت به صدور اسناد مالکیت به نام موقوفه اقدام و مراتب را به دفاتر اسناد رسمی اعلام کنند.
ماده 6ـ پس از انجام موارد مندرج در بند های الف و ب ماده (5) ادارات اوقاف نسبت به موقوفات تصرف شده و متولیان نسبت به موقوفات تحت تولیت خود مطابق مفاد این آیین نامه با متصرفان و زارعان سند اجاره تنظیم خواهند نمود . مبلغ اجاره بها متناسب با مورد اجاره بها متناسب با مورد اجاره طبق نظر کارشناس یا خبره محلی تعیین خواهد شد .
تبصره 1ـ چنانچه بعضی از زارعان صاحب نسق به علت فوت یا انتقال یا بنا به علل دیگری در حال حاضر در اراضی یاد شده زراعت ننمایند با وراث قانونی یا متصرفان فعلی رقبه قرارداد اجاره تنظیم خواهد شد . در تنظیم اسناد اجاره با این گونه متصرفان مفاد (3) از ماده (1)این آیین نامه مجری خواهد بود .
تبصره 2 ـ اگر زارعان صاحب نسق در این گونه اراضی چاه حفر نمود ه باشند.موقوفه در صورت امکان نسبت به خرید آن اقدام می نماید و در این صورت اجاره بهای زمین بر اساس اراضی آبی تعیین خواهد شد در غیر این صورت کارشناس یا خبره محلی در موقع تعیین اجاره بها موضوع مالکیت چاه و عرف محل را ملحوظ خواهد داشت .
تبصره 3 ـ در صورتی که زار عا ن صاحب نسق بخشی از زراعی خود یا تمامی آن را به باغ قلمستان و بیشه تبدیل نمود باشند اداره اوقاف یا متولی بایستی با توجه به تعاربف ذکر شده در ماده (1) این آیین نامه نسبت به عرصه با آنان سند اجاره تنظیم نمایند .
تبصره 4 ـ در صورتی که موقوفات مزروعی موضوع این آیین نامه در محدود خدمات شهری قرار گرفته و کاربردی زراعی آن تغییر یافته یا قابل تغییر باشد برابر ماده (15) آئین نامه اجرائی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه ـ موضوع تصویبنامه شماره 95270 مورخ 22/2/1365ـ و با تایید مقامات ذی صلاح و تامین و پرداخت حقوق مکتسب زارعان صاحب نسق برای امور ساختمانی مجاز به اجاره واگذار خواهد شد .
ماده 7ـ کلیه اعیانی و مستحدثانی که که زارعان صاحب نسقق احداث نموده باشند متعلق به زارعان آنها خواهد بود و سند اجاره فقط نسبت به عرصه به شرط رعایت کاربری زمین با آنان تنظیم خواهد شد .
تبصره 1ـ چنانچه در اجرای قوانین مختلف اراضی زارعان در اختیار اشخاص حقیقی یا حقوقی قرار گرفته و در این گونه اراضی مستحد ثاتی ایجاد کرده باشند مستحدثات یاد شده متعلق به اشخاص یاد شده بود و نسبت به عرصه با آنان سند اجاره تنظیم خواهد شد .
تبصره 2ـ در صورتی که مستحد ثانی متعلق به موقوفه بوده و در اجرای قانون اجازه تبدیل به احسن و واگذاری دهات و مزاع موقوفه عام به زراعین صاحب نسق یا سایر قوانین مربوط به مراحل مختلف اصلاحات ارضی به زارعان صاحب نسق واگذار شده باشد (نظیر منازل مسکونی زارعان و موطه مربوط به آن) و در حال حاضر نیز قابل بهره برداری باشد حفظ و حراست آن به عهده متصرفان بوده و وجهی به عنوان اجاره بهای این گونه رقبات (عرصه و عیان ) با رعایت عرف محل در یافت نخواهد شد .
تبصره 3ـ کلیه مستحدثاتی که در دهات و مزارع موقوفات توسط خوش نشین ها و یا اشخاص غیر احداث شده و با تایید معتمدان محل اعیان متعلق به آنان شناخته شده باشد سند اجاره بر اساس نظر کارشناس رسمی دادگستری یا خبره محلی فقط در مورد عرصه با صاحبان اعیان تنظیم خواهد شد .
ماده 8ـ تغییر کاربری زراعی و احداث هر گونه اعیانی بدون مجوز قانونی در اراضی نسق زراعی موقوفه همچنان ممنوع می باشد .
تبصره ـ ادارات اوقاف و متولیان مکلفند صورت کلیه اعیانهای احداثی در دهات و مزارع موقوفه را تهیه و به سازمان اوقاف و امور خیریه بفرستند.
ماده 9 ـ هر گونه در تشخیص زارع صاحب نسق اختلافاتی بوجود آید فرمها و اسناد و صورتجلسات تنظیمی در اجرای قوانین اصلاحات اراضی ملاک عمل خواهد بود .
ماده 10ـ در مورد زارعان و متصرفان و صاحبان اعیانی و انتقال گیرندگان موقوفات عام ـ موضوع ماده (5) و(9)این آیین نامه ـ در صورت خود داری از تنظیم سند اجاره طیق ماده (3) عمل خواهد شد .
ماده 11ـ وجوه حاصل از فروش موقوفات مزروعی که در حساب شماره (5557) بانک تعاون کشاورزی تودیع شده و اهدایی دولت به موقوفه تلقی شده به نسبت دستور پرداختهای وصولی مربوط به هر موقوفه به حساب همان موقوفه منظور و واریز خواهد شد تا در صورت لزوم صرف عمران و آبادی موقوفه شود .
ماده 12ـ به منظور رسیدگی به حساب بدهی معوق زارعان از تاریخ فروش تا تاریخ تنظیم سند اجاره جدید با توجه به مفاد تبصره (1) ماده
(6)این آیین نامه اجاره بها تعیین و تا میزان پرداختهای زارعان به حساب دولت با ارائه مدارک پرداخت اقساط آنان تهاتر و در صورتی که زارعان بدهکار شوند ما به التفاوت محاسبه و به صورت نقد یا اقساط از آنان وصول و به حساب موقوفه واریز خواهد شد .
ماده 13ـ کلیه مقررات این آیین نامه در مورد آبها ی موقوفه که عواید آنها به مصارف عام می رسد نیز مجری است .
ماده 14ـ در مواردی که جهت مورد نظر واقف تغییر یافته باشد به صورت اصلی بازگردانده می شود مگر اینکه بازگرداندن آن به وضع اول موجب عسر و حرج و قلت درآمد و امثال آن باشد که در این صورت ابقای آن به صورت فعلی با اجازه ولی فقیه یا نماینده ایشان در سازمان اوقاف و امور خیریه بلااشکال خواهد بود .
ماده 15ـ در مورد ابلاغ نظرات کمیسیون موضوع ماده (2) و اخطارها و دعوتنامه هایی که ادارات اوقاف و امور خیریه در اجرای این آیین نامه صادر و ارسال می نمایند مقررات مربوط به ابلاغ تصمیمات شعب تحقیق اوقاف مواد (10) و (29) و (31) آئین نامه کیفیت تحقیق در شعب سازمان حج واوقاف وامورخیریه موضوع تصویبنامه شماره 93366 مورخ 18/10/1365 ـ رعایت خواهد شد .
ماده 16ـ مقررات این آیین نامه شامل موقوف استان قدس رضوی و حضرت معصومه و حضرت احمد بن موسی علیهم السلام و سایر موقوفاتی که متولیان آنها متولیان آنها منصوب از طرف ولی فقیه باشند نیز می شود . متولیان و امنای این موقوفات راسا امور اجرایی را طبق ماده واحده قانون ابطال اسناد و فروش رقبات آب و اراضی موقوفه و این آیین نامه به عهده خواهند داشت .
تبصره ـ متولیان موقوفات یاد شده می توانند در تشکیل کمیسیون موضوع ماده (2)این آیین نامه تنها برای موقوفات تحت تولیت خود اقدام نمایند .
ماده 17ـ از تاریخ تصویب این آیین نامه کلیه مصوبات هیات دولت که مغایر با این آیین نامه است ملغی می باشد .
معاون اول رییس جمهور ـ حسن حبیبی
نوع : آیین نامه
شماره انتشار : 14610
تاریخ تصویب : 1374/02/03
تاریخ ابلاغ : 1374/02/13
دستگاه اجرایی : وزارت جهاد كشاورزی - سازمان حج و اوقاف و امور خیریه -
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
آئین نامه اجرائی قانون اصلاح تبصره های (2) , (3) و (4) ذیل ماده واحده قانون مشمول خدمات نیروی انسانی , درمانی و بهداشتی مصوب 1358 9 24 شورای انقلاب و اصلاحات بعدی به فارغ التحصیلان رشته دامپزشکی و الحاق یک تبصره به آن آئین نامه اجرائی قانون صدور اسناد مالکیت اراضی مشمول اصلاحات ارضی در روستاها و شهرهای مشمول
