قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن رامنعقدنموده اند درصورتی که مخالف صریح قانون نباشدنافذاست
کلاسه پرونده : 26/247269
شماره دادنامه : 612/22
تاریخ رسیدگی : 24/8/1372
تجدیدنظرخواه :آقای (الف )
تجدیدنظرخوانده :شرکت تعاونی قرارگاه نیروی زمینی ارتش جهوری اسلامی ایران
تجدیدنظرخواسته :دادنامه شماره 165و10164/2/72 شعبه 18 دادگاه حقوقی یک ...
مرجع رسیدگی :شعبه 24دیوان عالی کشور
هیئت شعبه :آقایان ...
خلاصه جریان پرونده :درتاریخ 16/10/69شرکت تعاونی مسکن قرارگاه نیروی ...جمهوری اسلامی ایران باوکالت آقای (ب )به طرفیت آقای (الف ) به خواسته الزام خوانده به حضور در دفتر اسنادرسمی به منظورانتقال رسمی شش دانگ پلاکهای موردمعامله ومستحدثات وبرق وچاه آب باامتیاز نامه وتلفن منصوبه مقوم به مبلغ پنج میلیون ریال به اضافه اجرت المثل موردمعامله به قراماهی پنجاه هزارتومان جمعا"سیصد وپنجاه هزارتومان ازنظرهزینه دادسی تقدیم دادگاه حقوقی یک ... نموده که به شعبه هیجدهم ارجاع گردیده وخلاصتا"توضیح داده که شرکت خواهان به منظورتهیه زمین برای خانه سازی اعضاءشرکت تعاونی مسکن پرسنلی نیروی زمینی ارتش باخوانده که باغ و منزل مسکونی خود رادر معرض فروش گذاشته واردمذاکره شده وبه موجب مبایعه نامه عادی تنظیمی شش دانگ هریک ازدوپلاک ثبتی ... ملکی خوانده راکه دارای ساختمان قدیمی وچاه آب باپروانه رسمی وبرق وتلفن منصوب ...بوده خریداری کرده وقسمتی ازثمن معامله رابه مبلغ پنج میلیون تومان پرداخته و مقررگردیده بقیه ثمن مورد معامله راپس ازتنظیم سند رسمی پرداخت نماید.درضمن عقدبه موجب بند2 شرایط مبایعه نامه خوانده حق فسخ راازخود سلب نموده لذا عقد بیع قطعی ومنجرواقع شده بعدا" گواهی اعلام نظرکمیسیون ماده 12قانون زمین شهری در...صادرگردیده وقرار براین بوده است که درآخرسال 1368 در دفتر...برای انجام تشریفات رسمی انتقال سند حاضر شوند متاسفانه با وجود اینکه شرکت خواهان در روز 28/12/1368(آخرین روز سال )و فصل به احتیاط در اولین روز سال 1369یعنی پنجم فروردین ماه دردفتراسنادرسمی مذکورحضوریافته ومراتب رادر دفاتر نیزمنعکس نموده خوانده حاضر نگردیده و طبعا" سندرسمی تنظیم نشده ودر مراجعات بعدی متعذر بوده که در دفتر... شمیران حاضر می شده که شرکت خواهان ازاین امراظهار بی اطلاع بوده وطبق اظهارنامه نیز به خوانده ابلاغ گردیده تاریخ معامله به روز 12/2/69 ومحل حضورجت تنظیم سند همان دفتر...ابلاغ گردیده خوانده دردفتر حاضر ولی برای انجام تشریفات معامله حاضرنگردیده و تاکنون نیزحاضر نمی باشد.در خاتمه تقاضای صدور حکم طبق خواسته نموده و تقاضای گواهی نموده تا مالکیت خوانده نسبت به پلاکهای مذکور و امتیاز تلفن راازمراجع مربوطه اخذوتسلیم نماید.
پس از تعیین وقت و ابلاغ به طرفین خوانده ضمن لایحه تقدیمی اظهار داشته چون شرکت طبق قولنامه مزبور که آخرین روز 28/12/68 بوده برای انجام سند قطعی به دفترخانه ...شمیران ازخود عکس العمل نشان نداده اینجانب برای انجام معامله کلیه مدارک که ازدفترخانه استعلام شده بود دراختیار دفاتر مربوطه گذارده و از 25/12/الی 28 آخرین چنباربه شرکت مزبورتذکر داده که برای انجام معامله به دفتر ... شمیران اضرشوند.شرکت مذکوربه علت نبودن وجه از آمدن به دفتراسناد رسمی خودداری نموده اینجانب به ناچار...حضورخودرابه دفتر مزبور اعلام وگواهی به شماره ...دریافت و اخطاریه به شماره ...برای وکیل شرکت فرستادم که سه روز بعدازدریافت اخطاریه وجه در قولنامه را دریافت نماید.وکیل شرکت ازدریافت وجه خودداری نموده و در تاریخ 12/2/69 اخطار قانونی به اینجانب نمود که برای انجام معامله به دفترخانه ...تهران حاضرشوم اینجانب باکلیه مدارک در دفتر...حاضر شدم وچون ازطرف شرکت مزبوربرای انجام معامله اختلاف به وجودآمده به علت اینکه آمادگی برای خرید نداشته بعدا" مذاکره فیمابین به عمل آمده براینکه پلاکهای فوق رابه شخص دیگری بفروشم لیکن تاکنون فروش انجام نگرفته است .
آقای (ج )باتقدی یک برگ وکالتنامه خودراوکیل خوانده معرفی کرده و اعلام نموده که دادخواست تقابلی به کلاسه ... تقدیم داشته طبق صورتجلسه مورخ 25/3/70 آقای ...با وکالت آقای (ج ) به طرفیت شرکت تعاونی مسکن قرارگاه نیروی ... به خواسته دعوی متقابل نسبت به پرونده کلاسه 69/582مطروحه درشعبه 18دادگاه حقوقی یک ...به خواسته ابطال قراردادعادی مقوم به مبلغ 5 میلیون ریال با خسارات تقدیم شعبه 18دادگاه حقوقی یک ...نموده وتوضیح داده که به موجب قرارداد مورخ آبانماه 68قرارمی شودموکل منزل مسکونی خود و متعلقات مندرج دربیع نامه رابه شرکت خوانده بفروشدومبلغ پنجاه میلیون ریال نیز به عنوان بیع نامه دریافت وشرکت خوانده متعهد می شود بقیه مبلغ راپس ازتنظیم سندرسمی انتقال درتاریخ 28/12/68دردفترخانه ...تهران به فروشنده پرداخت وفروشنده نیزقبول می کند تاآن تاریخ نسبت به تهیه مدارک لازم جهت انتقال رسمی ملک اقدام نماید.باتوجه به کهولت سن موکل ودوری راه دفترخانه ...به منزل مشارالیه وسختی ایاب وذهاب درفصل زمستان باموافقت شفاهی موکل ومدیران شرکت خوانده دفترخانه ... تهران واقع در تجریش به عنوان دفترخانه مورد توافق جهت انجام معامله وتنظیم سندرسمی انتقال تعیین و به همین جهت نیز موکل با دریافت استعلامات لازمه از دفترخانه مورد توافق نسبت به پرداخت مالیات وعوارض نوسازی و گواهیهای لازم معامله حاضر ولی متاسفانه مدیران قانونی شرکت خوانده به علت عدم توانایی درتهیه بقیه ثمن مندرج درقراردادوعدم موجودی درحساب شرکت از حضور در دفترخانه و پرداخت بقیه وجه وتنظیم سندخودداری می نماید.قابل ذکراست که عدم وجودی درحساب جاری شرکت خوانده موجب برگشت داده شدن یک فقره چک بابت بیعانه به +شماره ...به مبلغ بیست میلیون ریال نیز گردیده که باعث خسارات وارده به موکل گردیده پس از مذاکرات شفاهی مکرر موکل باارسال اظهارنامه ضمن فسح قراردادآمادگی خودراجهت استر دادبیعانه اعلام ودرتاریخ 12/2/69نیزدردفترخانه ...حاضرواین امر رامتذکرمی گرددودرخاتمه تقاضای صدورحکم طبق خواسته دارد.
طبق صورتجلسه مورخ 18/9/70 آقای (ج ) وکیل خوانده دعوی اصلی و خواهان دعوی متقابل ضمن لایحه تقدیمی اظهار داشته 1. صحیح است که موکل درقراردادحق فسخ رااخودسلب کرده لکن این امرنمیتواند مطلق باشدیعنی چنانچه خریدار هرگونه تخلفی انجام دهد فروشنده نتواند قراردادرافسخ نماید2.شرکت خریداربقیه مبلغ موردتوافق رانتوانسته درموعدمقررتهیه کندوبه همین علت صدورسندرسمی انتقال میسرنگردیده است دلیل این ادعااول اینکه چک شماره ... به مبلغ بیست میلیون ریال که بابت قسط سوم بوده برگشت شده وبنابه توصیه خریدارمجداد" موکل به بانک محال علیه مراجعه ونسبت به وصول آن اقدام نموده ثانیا"خوانده می بایستی درآخراسفندسال 68بقیه مبلغ مورد معامله راحساب بانکی خودمی داشت ویاآن راطی چک بانکی برداشت می کرد و دراین خصوص در خواست گواهی جهت مراجعه به بانک دارم و یا دراین مورد به دفاتر قانونی شرکت استناد می نمایم مضافا" به اینکه به موجب ماده 140قانون تعاون کشورشرکتهای تعاونی قانونا"موظف هستند نخسه ای ازترازنامه هرسال و یا دوره مالی را به اتحادیه نظارت و هماهنگی مربوط ویابه اداره کل تعاون وامورروستایی ارسال داردکه ازاین طریق نیزمی توان ثابت کردکه شرکت خواهان درزمان موعودبقیه مبلغ موردادعارانداشته تابتواندبه موکل پرداخت وسندرسمی انتقال صادرگردد3.فتوکپی مدارک پیوست دادخواست تقابل مویداین امراست که موکل هیچ گونه تخلفی ازشرط نکرده وتمامی مدارک را نیز برای زمان موعودحاضرنموده است 4. نظربه اینکه بیع قطعی انجام نشده مطالبه اجرت المثل نیزوجهه قانونی نداردودرخاتمه تقاضای صدورحکم بر رد دعوی وصدورحکم وفق دادخواست تقابل رادارد.
آقای وکیل خواهان دعوی اصلی اظهار داشته دعوی به شرح داد خواست تقدیمی است ودعوی تقابل که صرفا"به منظوراطاله دادرسی طرح گردیده این نکته رامعروض می دارد که دفترخانه ...به علت اینکه روبروی بیماستان 501 ارتش می باشد همیشه اسناد رسمی رادر دفتر...تنظیم می نمودوهیچ نوع موافقتی برای تنظیم سندرسمی دردفتردیگری از جمله دفتراشاره شده شرکت موکل بافروشنده ملک به عمل نیاورده است دادگاه وضعیت ثبتی راازثبت اسنادشمیران استعلام نموده که پاسخ واصل شده ووضعیت تلفن نیزاز مخابرات منطقه استعلام گردیده که پاسخ آن نیز رسیده وسرانجام دادگاه پس ازکسب نظریه آقای مشاوربدوا"طبق نظریه مورخه 28/6/71 اظهارنظروسپس طبق دادنامه شماره ...چنین رای صادر کرده است :
(...باتوجه به اینکه فروشنده دربند2قراردادصریحا"حق فسخ قرارداد مذکورراازخودسلب نموده وطبق گواهی دفتراسنادرسمی شماره ...تهران که متعاملین موافقت کرده اندکه تاپایان اسفندماه 1368دردفترخانه مذکورحضوربهم رسانندوسندراثبت نمایند ودرموعدمقرربایع بدون عذر موجه قانونی ازحضوروثبت سندامتناع ورزیده که مراتب طی شماره ... موردتایید دفتر فوق الذکر رسیده و باالتفات به گزارش ثبت ...به شماره 925241/3/71 که اعلام نموده شش دانگ یک قطعه زمین به شماره 448 فرعی مفروزازقطعه ...به نام ...ثبت وسند صادرشده وشش دانگ یک قطعه زمین مزروعی شماره ...برابرسند صلح شماره ...و...و... به آقای (الف )منتقل گردیده ونظربه اینکه طبق نظریه شماره ...کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری پلاکهای اخیر الذکردائرساختمانی وازنوع باغ تشخیص گردیده لذا مبایعه نامه طبق ماده ...قانون مدنی بین متبایعین تنظیم یافته و وفق و قواعد و ضوابط شرعی طرفین مکلف به ایفای تعهدات مندرج درقراردادخواهندبود ودعوی تقابل بایع ب ه ابطال قراردادبه عذر اینکه خریداران درموعد مقرر قادربه تا دیه بقیه ثمن معامله نبوده اند و امکان تهیه مابه التفاوت ثمن را نداشت ه اند باتوجه به گواهی دفترخانه واظهارنامه خریداران که به فروشنده ابلاغ گردیده واعلام آمادگی آنان برای ثبت سند ودادخواست مطروحه متکی به دلیل نیست واستعدلال آقای وکیل خواهان تقابل موجه بنظرنمی رسد علی هذابه استناد موادفوق الذکرازقانون مدنی و فقه امامیه صدور حکم برالزام آقای (الف )به انتقال رسمی وثبت سند در دفتراسنادرسمی نسبت به پلاکهای موصوف باجمیع متعلقات ومنضمات ب ه شرح مبایعه نامه عادی مورخ آبانماه 1368 شمسی با اخذ باقیمانده ثمن می گرددوبارد دادخواست تقابل خوانده به جهت دلایل پیش گفتار بایع ملزم به انجام تعهد به نحوی که مذکورگردیده می شود درهر دو مطالبه اجرت المثل مبیع چون از ناحیه وکیل خواهانهای اصلی این قسمت ازخواسته مسترد نموده طبق ماده 298 قانون آیین دادرسی مدنی قرارسقوط دعوی خواهانها صادرمی گردد خوانده پرونده اصلی از باب قاعده لاضرملزم خواهدبودکه مبلغ 121500 ریال بابت هزینه وهمچنین حق الوکاله وکیل مدعیان در مرحله بدوی طبق تعرفه قانونی در وجه خواهانها پرداخت نماید.درخصوص ادعای انتقال امتیاز تلفن هر چند اختیارتلفن شماره ...در سند مبایعه نامه آبانماه 1368 مورد بیع قرارگرفته اماچون طبق گواهی مخابرات شماره تلفن مذکور متعلق به خانم (ه)فرزندعبدالجوادمی باشدومشارالیهادرامرفروش آن علی الظاهر مداخله نداشته واذن ورضایت وی درفروش آن ملحوظ نیست وبایع مالک آن نیست فلذاحکم به ردوبطلان ادعاصادرواعلام میگردد...)آقای (الف ) ازدادنامه مذکورتجدید نظرخواهی کرده که پس ازانجام تبادل لوایح پرونده دیوان عالی کشورارسال وبه این شعبه ارجاع گردیده است .
هیئت شعبه درتاریخ بالا تشکیل گردید،پس از قرائت گزارش آقای ... عضوممیزواوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد:
((اعتراض تجدید نظرخواه نسبت به رای تجدید نظرخواسته باتوجه به استدلالات دادگاه واردوموثرتشخیص نمی گرددواعتراضات به نحوی نیست که نقض رای مذکورراایجاب نماید.ازلحاظ رعایت اصول وقواعد دادرسی نیزاشکال موثردر رسیدگی دادگاه مشهود نمی باشدلذا رای مورد بحث نتیجتا"ابرام می گردد.))
مرجع :
کتاب آرای دیوان عالی کشور درامورحقوقی ، جلددوم
تالیف ، یداله بازگیر، کارشناس قضائی وزارت دادگستری
انتشارات ققنوس ، چاپ اول ، چاپ سحاب ، 1377
81
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 612
تاریخ تصویب : 1372/08/24
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
اگربعداز معامله ظاهرشودکه مبیع معیوب بوده مشتری بعداز علم به عیب (فورا ) حق فسخ معامله راخواهد داشت هرمعامله که واقع شده باشد محمول برصحت است مگر اینکه فسادآن معلوم شود
