اگربرای خیارشرط مدت معین نشده باشد هم شرط خیارو هم بیع باطل است
کلاسه پرونده : 13/7314
شماره دادنامه : 362/25
تاریخ رسیدگی : 12/11/1372
فرجامخواه : بانو((الف ))باوکالت آقای ((ج ))
فرجامخوانده : ((ب ))
فرجامخواسته : دادنامه شماره 71242 صادره ازشعبه 4 دادگاه حقوقی یک ...
مرجع رسیدگی : شعبه 25 دیوان عالی کشور
هیئت شعبه : آقایان ...
خلاصه جریان پرونده : آقای ((ج ))به وکالت ازبانو((الف )) به طرفیت آقای ((ب ))به خواسته الزام به انتقال رسمی طرح دعوی کرده واجمالا"چنین توضیح داده است :به شرح قولنامه صمیمه در15/10/68قراردادی باکلیه ارکان بیع مبنی برخریدوفروش 6 دانگ هریک ازپلاکهای ...بخش 5...که به صورت ساختمان وحیاط وپارگینگ ودفترکار وملزومات منصوبه وغیره درآمده وامتیازتلفن ...بین خوانده وموکله به مبلغ 110 میلیون ریال منعقدگردیده وفی المجلس ده میلیون ریال طی چکهای ...ویکصدهزارریال بین متعاملین قبض واقباض به عمل آمده وتوافق شده بقیه ثمن دردفتر رسمی پرداخت وسندرسمی تنظیم گرددواسفاط کافه خیارات ازطرفین به عمل آمده وصیغه شرعیه نیزجاری ومتعاقب آن فروشنده برخی ازتشریفات مربوط به واگذاری رسمی رانیزانجام داده و من باب احتیاط شرطی به اعتباراین ورقه یک ماه پس از ورودآقای ((د))همسرخریدارخواهد بود قیدشده ومشارالیه در24/10/68واردوبه این ترتیب قرارداداز 24/11/68 اعتبارقطعی یافته وبه قوت خودباقی است که بامراجعه مکررآنان و واسطه فروش ازانتقال رسمی خودداری نموده است .بناچاراظهارنامه برای خوانده ارسال گردیده ولی بدان ترتیب اثر داده نشده است تقاضای صدوررای نموده است .
پس ازتعیین وقت رسیدگی ودعوت طرفین ودخالت آقای ((س ))به وکالت ازخوانده دردعوی مطروحه که اختصارا"مدعی شده مورد دعوی به علت اشتباه ثبتی قابل انتقال نیست سندمدرکیه ازمصادیق مواد 47 و 48 قانون ثبت است ودرماهیت ضمن مستند دعوی رقم قید نشده وموکول به بعد بوده ولکن این سندکه به صورت امانت بوده دراختیارواسطه قرار داشته ولذاجمله (قیمت دریکصدوده میلیون ریال تمام که عبارت ازیک میلیون تومان خواهدبود)ودرسطربعد(شعبه عبدالرزاق ویکصدهزارریال وجه نقد)که دراصل وهنگام امضاء سفیدبوده الحاقی است وازاین جهت به جلب نظرکارشناس استناد ونهایتا"به اتیان سوگند متوسل ورددعوی را خواستارشده است .دادگاه یااستماع توضیحات وکلای طرفین درجلسه 16/2/70 متعاقبا"قرارتحقیق ازسه نفر مذکور درصورتجلسه 2/3/70 صادرو وقت ررسیدگی تجدیدشده درعین حال قرارتامین مبنی بر(توقیف پلاکهاونیز تلفن ازنقل وانتقال )صادرشده است .
متعاقبا"درجلسه 7/11/70 پس ازاستماع اظهارات طرفین وتحقیق از افرادموضوع قراروکسب نظرمشاوراقدام به صدورنظریه به خلاصه اینکه ...قطع نظرازمراتب مرقوم درلایحه دفاعیه آقای وکیل خوانده چون با فرض قبول اصالت سند مذکور و علی رغم قیداسقاط خیارات بعدازتعیین مدت یک ماه اعتباربرای نوشته که باتوجه به اظهارات آقای وکیل خواهان چنین احرازمی گرددکه اسقاط کافه خیارات منصرف ازموردمرقوم بوده نظربه اینکه تعیین این موضوع که اعتبارنوشته یک ماه پس از ورودهمسرخریدارخواهدبودبااقراربه اینکه عقدبه نحوصحیح واقع شده چیزی جزاختیارخریداردرفسخ معامله یک ماه پس ازورودنامبرده تلقی نخواهدشد هرچند مدت آن یک ماه است چون مبدا"ورودنامبرده بوده که حسب اقرارتاریخ مراجعت مشخص نبوده است درنتیجه مجهول بودن مبدا" مهلت موجب جهل به مدت خیارمی شودکه حسب وحدت ملاک ماده 401 قانون مدنی شرط مرقوم باطل ومبطل عقدخواهدبودفلذانظردادگاه برصدورحکم به بطلان دعوی است .بااعتراض وکیل خواهان پرونده به دیوان عالی کشور ارسال شده که دادنامه شماره 71/516 به این شرح ازاین شعبه صادر گردیده است :
(نظربه محتویات پرونده وبادرنظرگرفتن مفادنوشته مورخه 15/10/68 که درحدقراردادمی تواندملحوظ نظرقرارگیردوباعنایت به شرط مقیددر آن واقدامات خواهان دعوی دراین رابطه اظهارنظردادگاه ازحیث نتیجه خالی ازاشکال می باشدواعتراضی برآن واردنیست .علی هذا پرونده جهت اقدام قانونی اعاده می گردد.)
متعاقبا" 16/10/71 دادگاه به وقت فوق العاده چنین انشاءرای کرده است :(دعوی خانم ((الف ))...به خواسته الزام به انتقال رسمی ...به استنادنوشته عادی 15/10/68 باتوجه به نظریه 771/11/70 دادگاه و اینکه اعتراض مطروحه بدان به موجب دادنامه 516...شعبه 25 دیوان عالی کشورمردوداعلام ونظریه تنفیذشده است حسب ماده 14 قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک ودو درنتیجه محکوم به بطلان اعلام می شود.)
که منتهی به تجدیدنظرخواهی گردیده است .اعتراض این است که مستند دعوی قراردادنیست وبیع نامه است وشرط هم به نفع مشتری شده است و درمواردی که ابتدای مدت ذکرنمی شود ابتداءآن ازتاریخ عقدمحسوب و مدت هم یک ماه تعیین شده است وازفسخ به استنادشرط ضمن العقدمزبور استفاده نشده وبه عکس انتقال رسمی کرارا"درخواست گردیده است . اعتراضنامه عینا"هنگام شورقرائت می گردد.
هیئت شعبه درتاریخ بالاتشکیل گردید پس ازقرائت گزارش آقای ...عضو ممیزواوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد:
((بسمه تعالی .نوشته مورخه 15/10/68 که ضمن آن بدین شرح توافق به عمل آمده (...درهنگام انتقال قطعی که از تاریخ فوق لغایت یک ماه دیگرخواهدبودپرداخت نماید بدیهی است اعتباراین ورقه قراردادیک ماه پس از ورود...همسرخانم خریدارخواهدبود.تحویل موردمعامله در تاریخ طی چک تخلیه دردفتراسنادرسمی وتنظیم قباله رسمی ...خواهد بود)صرفنظرازجهات دیگربه طوری که طرفین تصریح کرده اندواین شعبه نیزدرمقام اعمال ماده 14 قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک و دو اشاره نموده درحد قرارداداست نه بیع که اساس مدافعات تجدیدنظرخواه راتشکیل می دهدعلی هذاوباالتفات به مواد22 و 46 و 47 و 48 قانون ثبت ایرادات واعتراضات نامبرده مالا"موثردرنقض دادنامه موردتقاضای تجدیدنظرنمی باشدودادنامه موصوف من حیث نتیجه ابرام می گردد.
مرجع :
کتاب آرای دیوان عالی کشور درامورحقوقی ، جلددوم
تالیف ، یداله بازگیر، کارشناس قضائی وزارت دادگستری
انتشارات ققنوس ، چاپ اول ، چاپ سحاب ، 1377
84
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 362
تاریخ تصویب : 1372/11/12
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
تصرفاتی که نوعا کاشف از رضای معامله باشد امضای فعلی است مثل آنکه مشتری که حق خیارداردباعلم به خیارمبیع رابفروشد بند 2 ماده 233 مورد استناد خواهانها، مع الفارق از دعوی معنون بوده وشرط مجهولی حادث نیست تاموجبات جهل به عوضین رافراهم آورد
