درمعامله خیار تخلف شرط برای بایع پیش بینی شده و خریدار ملتزم به انجام شرط بوده که عمل نکرده است و دلیلی دائر براینکه بایع ازاستفاده ازشرط مذکور صرفنظرکرده ابراز نشده است ،حکم به فسخ سند عادی صادرمی شود
کلاسه پرونده : 1223/4306
شماره دادنامه : 454/23
تاریخ رسیدگی : 6/8/69
تجدیدنظرخواه : آقای ((الف ))
تجدیدنظرخوانده : ((ب ))ودفتر وکالت آقای ((ج ))
تجدیدنظرخواسته : دادنامه شماره 22148/3/68 صادره ازشعبه 2 دادگاه حقوقی یک ...
مرجع رسیدگی : شعبه 23دیوان عالی کشور
هیئت شعبه : آقایان ...
خلاصه جریان پرونده :آقای ((ج ))به وکالت مع الواسطه بانو((ب ))(که در این مرحله وکالت ندارد)درتاریخ 17/3/63به خواسته اعلام فسخ وبطلان قولنامه مورخ 21/5/58وخلع یدازموضوع قولنامه مقوم دویست وده هزار ریال به طرفیت آقای ((الف )) به دادگاههای عمومی ...تقدیم نموده و رسیدگی به شعبه اول عمومی حقوقی ...ارجاع شده وکیل خواهان به شرح دادخواست توضیح داده است :موکله اش مالک شش دانگ خانه دارای پلاک 2227/161واقع درقریه ...است که ملک مزبوربه وسیله شوهروی که وکالت در فروش داشته قولنامه ای با خوانده تنظیم و وعده فروش آن را به خوانده می دهد.خوانده فقط سیصدهزارریال به عنوان بیعانه به وکیل موکله داده ودرآن تصریح گردیده که ظرف 25روزاز21/9/58خوانده آماده شده وسند رسمی تنظیم شود والا فروشنده حق داردکه ازانجام معامله منصرف وآن رافسخ نمایدوخریدار نیزحقی به بیعانه پرداختی ندارد. سالهاازآن تاریخ گذشته وخوانده حاضربه تنظیم سندنشده بااین وصف انجام معامله منتفی شده است وملک در رهن بانک ومتعلق به حق غیر بوده ومعامله ازاین جهت باطل است .ازطرف دیگرباتوجه به تصریح ذیل سندوجواز انصراف فروشنده قولنامه ازمصادیق قولنامه های بی اعتبار موضوع بخشنامه شورای عالی قضایی است وبیع واقع نشده تقضای صدور حکم براساس خواسته نموده است .
دادگاه باتعیین وقت رسیدگی ودعوت طرفین واستعلام وضعیت ثبتی پلاک موردبحث و وصول پاسخ و لایحه دفاعیه وکیل خواهان درتاریخ 28/6/64 ختم رسیدگی رادروقت احتیاطی اعلام وپس ازشرح دعوی ومدافعات وکیل خواهان بااستدلالی که در رای دادگاه مندرج است دعوی راثابت ندانسته وحکم به درآن صادر نموده است .از این حکم آقای ((ج )) وکیل خواهان فرجامخواهی نموده رسیدگی به این شعبه ارجاع شد وهیئت شعبه توسط آقایان قضات پیشین به شرح دادنامه شماره 14142/3/66 بااستدلال مفصلی که به عمل آمده منجمله اینکه برای فروشنده حق فسخ مقررگردیده به منظور کشف حقیقت اقتضا داشته ضمن احضار شوهر بانوی خواهان و آقای ((د))به عنوان مطلع ودعوت وکیل خواهان و مطالعه اصل قبض مورخ 13/12/58ازاشخاص مزبورتحقیق شودکه قبض مزبور به امضای آقای ((س )) وکیل وشوهربانوی خواهان رسیده یانه و از وی استیضاح شودکه پس از انقضای 25روز مصرح درذیل سند تاتاریخ دریافت وجه مزبورازحق فسخ استفاده نموده است یانه .اگراستفاده نموده کرده وجه مزبور را به چه مناسبت وصول نموده است .سپس باتوجه به نتایج حاصله رای مقتضی صادرمی نمود واضافه شده که دعوی فسخ وبطلان قولنامه ودعوی خلع ید دودعوی مالی مستقل جداگانه است وهردو دعوی جداگانه بایستی تقویم وهزینه آن پرداخت شودکه به این تکلیف عمل نشده است .به لحاظ نقص رسیدگی حکم فرجامخواسته رانقض ورسیدگی به شعبه دیگردادگاه حقوقی یک ...ارجاع شده است .دادگاه مرجوع الیه به شرح تصمیم شعبه دیوان عالی کشوردستوراحضارمطلعین و وکیل خواهان را صادر واصل قولنامه وقبض عادی مورخ 13/12/58 ازخوانده مطالبه شده مضافا"جریان ثبتی ملک ازثبت استعلام وسوال وکیل خواهان طی لایحه شماره 281216/10/66 اعلام کرده به خواهان تکلیف شودکه دلیل پرداخت یکصد و بیست هزار ریال راارائه دهدوچون بیعی تحقق نیافته بودتافسخ مصداق کند چون خوانده ظرف 25روزثمن رانپرداخته وبه تعهدات خودعمل و وفا نکرده باعدم پرداخت بقیه ثمن وانقضاء 25روزقولنامه منتفی ومعامله منفسخ شده است .موکله هم خانه رابه او نداده شخصا"اقساط بانک راپرداخته است .خوانده اقرار کرده که خانه رابه اونداده اند خودش تصرف کرده (تامین دلیل مورخ 21/8/59).
دادگاه پس ازملاحظه لایحه وکیل خواهان واستماع اظهارات خوانده در جلسه مورخ 11/11/66 واحضار مجددآقای ((س ))همسر بانوی خواهان برای پاسخ به دادگاه در زمینه قبض رسید مورخ 13/12/58 باامضای ((م ))و ((جم ))واحضارآقای ((ه))وآقای ((س ))فرزندخواهان برای تحقیق از وی در مورداخذ یکصدوبیست هزارتومان دادگاه ازآقای ((جم ))در جلسه مورخ 2/4/67تحقیق کردمشارالیه گفته است که یکصد و بیست هزارتومان را خوانده به من دادکه به شوهرخواهان بدهم اوقبول نکردوگفت تادویست وپنجاه هزارتومان راندهدخانه راتحویل نده من گفتم خانه را داده ام ناچاروجه رابه فرزندخواهان ((س ))دادم .دادگاه پس ازاستعلام ازدفترخانه اسنادرسمی شماره 21...ازجهت تاریخ صدور برگ اجراییه علیه خانم ((ب )) (خواهان ) و اصل بدهی بابت رهن شش دانگ پلاک 2227/161 و هزینه های متعلقه چه مبلغ بوده و وصول پاسخ وکسب نظرآقای مشاورختم رسیدگی رااعلام وپس ازشرح دعوی ومدافعات معموله واقدامات انجام شده چنین رای داده است :اولا" قراردادعادی مورخ 21/9/58 دلالت برمبایعه نامه نداردووعده انجام بیع است وچون این وعده ضمن عقد خارج ولازمی شرط نگردیده وبه استنادبخشنامه شماره 6059/61/2/62 شورای عالی قضایی لازم الوفانیست ثانیا"به فرض اینکه سندعادی مذکور را مبایعه نامه فرض نماییم ومعتقد باشیم که عقد بیع به وقوع پیوسته است نظر به اینکه درسندمذکورقیدگردیده (توضیح آنکه قیمت مورد معامله چهارمیلیون وهفتصدهزارکه مبلغ سیصدو پنجاه هزاربه عنوان بیعانه بقیه ازاین تاریخ به مدت 25 روزدر دفترخانه 21...به قیمت منطقه بندی انتقال قطعی درمقابل بقیه مانده ودرصورتی که ازموعد25 روزاضافه شودفروشنده حق داردخانه موردمعامله راندهدومعامله فسخ شودوخریدارحقی به بیعانه پرداختی ندارد) خیارتخلف شرطبرای بایع پیش بینی وخریدارملتزم به انجام شرط (پرداخت بقیه ثمن ظرف 25 روزازتاریخ سند مذکور) بوده که به این شرط عمل نکرده ودلیلی به اینکه فروشنده ازاستفاده از شرط مذکورصرفنظرکرده ابرازنشده و وجه قبض مورخ 13/12/58 به آقای ((ه ))پرداخت نشده وامضاءذیل آن نیز مربوط به آقای ((ه ))نمی باشد تاقبض مذکوررادلیل انصراف خواهان ازشرط مذکور بدانیم .لذابه استناد مواد 234و237 قانون مدنی حکم به فسخ سندعادی مورخ 21/9/58 وصدور حکم به خلع یدخوانده ازشش دانگ رقبه مزبوربه استناد مادتین 308و311 قانون مدنی صادرواعلام می گردد.پس ازابلاغ حکم مزبورآقای ((الف )) از حکم صادره درخواست تجدید نظر نموده پرونده رابه دیوان عالی کشورارسال و رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است .لوایح این مرحله ازرسیدگی موقع مشاوره قرائت خواهدشد.
هیئت شعبه درتاریخ بالاتشکیل گردید.پس ازقرائت اوراق پرونده وگزارش عضوممیزمشاوره نموده چنین رای می دهد:
((ازطرف تجدیدنظرخواه اعتراض موجهی نبست به رای تجدیدنظر خواسته نشده است .باتوجه دراوراق پرونده ومستندات ارایه شده و اقدامات ورسیدگی معموله ازطرف دادگاه حکم تجدیدنظرخواسته بلااشکال تشخیص وابرام می شود.))
مرجع :
کتاب آرای دیوان عالی کشور درامورحقوقی ، جلددوم
تالیف ، یداله بازگیر، کارشناس قضائی وزارت دادگستری
انتشارات ققنوس ، چاپ اول ، چاپ سحاب ، 1377
84
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 454
تاریخ تصویب : 1369/08/06
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
بند 2 ماده 233 مورد استناد خواهانها، مع الفارق از دعوی معنون بوده وشرط مجهولی حادث نیست تاموجبات جهل به عوضین رافراهم آورد دادگاه می بایست حکم خودرامقید به قدرالسهم خواهانهامینمود - نقص رسیدگی
