انتقال سرقفلی ملازمه با انتقال منافع مورد اجاره داشته وانتقال آن باحفظ مالکیت منافع امکان پذیرنیست
کلاسه پرونده : 8/7503
شماره دادنامه : 520/25
تاریخ رسیدگی : 3/9/1372
فرجامخواه : آقایان وبانوان 1.(الف )2.(ب )3.(پ )4.(ت )
فرجامخوانده : بانوان 1.(س )2.(ش )3.(د)4.(ر)5.(ز)
فرجامخواسته : دادنامه شماره 72/201صادره ازشعبه اول دادگاه حقوقی یک ...
مرجع رسیدگی : شعبه 25دیوان عالی کشور
هیئت شعبه : آقایان ...
خلاصه جریان پرونده :درتاریخ 7/12/69آقای (ج )به وکالت از بانوان و آقایان (الف )و(ب )و(پ )و(ت )و(ث ) به طرفیت بانوان (س ) و(ش )و(د)و(ر)و(ز)دادخواستی به خواسته الزام به تنظیم سند رسمی انتقال مقوم به مبلغ 2100000ریال تقدیم داشته وتوضیح داده است که 6دانگ یک باب مغازه جزوپلاک 1147و نیزدو باب مغازه وقسمت اندرونی آن جزو پلاکهای 2829و2825 وهمچنین 3باب دکان متصل به هم ازپلاک 1131واقع درکوی ...طبق 3فقره ...اجاره نامه های رسمی به عناوین انبار قنادی و کافه قنادی و کارگاه شیرینی سازی مورداجاره مورث متداعین بوده که در سال 59 فوت شده است .خواندگان به اتفاق سایر وراث طبق مبایعه نامه مورخ 14/4/65کلیه حقوق وسهم خود رابا کلیه اثاثیه ولوازم ماشین آلات ومتعلقات وتبعات اعم ازبرق وتلفن وغیره را درقبال ثمن معینی به موکل ردیف 1 و مرحوم اسمعیل مورث موکلان ردیفهای 2تا5 فروخته ومتعهد شده اند که به مجرد مراجعه خریداران برای ثبت معامله حاضرشوندوبه استناد گواهی حصر وراثت وقیم نامه 3/9/69واجاره نامه هاوظهرسندعادی 14/4/65تقاضای رسیدگی نموده است . آقای (ه)به وکالت ازخواندگان وارد شده ودرجلسه دادرسی اظهارداشته مستندبیع نامه نیست وقولنامه است که الزام آورنیست ومورد تعهدهم به تصریح مشخص نیست وسرقفلی موجودیت استقلالی ندارد وبه تبع منافع ملک قابلیت نقل وانتقال داردکه آن هم مقید به جلب رضایت مالک است که جلب نشده است وعلاوه براین مطابق تبصره 2ماده 15 قانون روابط موجرومستاجر انتقال سرقفلی جزباسندرسمی اعتبارندارد وتعهد نیز مبهم است وپول به موکلین پرداخت نشده است .خواهانهادرصورتی می توانند اجرای تعهدطرف خود راطالب باشند که درابتدای امربه تعهدخود عمل کرده باشندیعنی پرداخت یک میلیون ریال به طورنقد یاپرداخت مابقی طی یک سال درحالی که پس ازگذشت 5 سال خواهانهابه تعهد خودعمل نکرده اندوعدم انجام تعهدیک طرف به طورقهری وطبیعی متضمن فقدان تعهد طرف دیگراست .شعبه 3 دادگاه حقوقی یک ...پس ازختم مذاکرات چنین انشاءرای نموده است :
...مستند...قولنامه است وقیدعنوان تعهدنامه درصدرمستند نیز مبین به این معنی است وذکرعناوینی ازقبیل :(هریک ازورثه ...مکلف به فروش می باشند.)و:(وراث نامبرده محق هستندهرماه بابت هرسهم تا زمان انتقال قطعی 15000 ریال بابت سودحاصل ازفروش مغازه قنادی از(الف )دریافت نمایند.)...دلالتی دیگر...به قولنامه دارد... ترتیبات ...ضمن عقدلازم صورت نگرفته ...فاقداعتبار...است ...دادگاه نظربه رد دعوی مطروحه دارد...وپرونده رابااعتراضنامه واصله به دیوان عالی کشورارسال داشته که منتهی به صدوردادنامه 70/493 به این شعبه شده است :
(...دادگاه مستند دعوی را...قولنامه می داندکه ازاین حیث اشکال ... واردنیست النهارنظربه رد دعوی به لحاظ اینکه :(چون ترتیبات مقرر درسند مفصله الذکرضمن عقد لازم نگرفته ...الزام ...وجاهتی ندارد) مغایرباماده 10 قانون مدنی است ومی بایست باتوجه به متن این سند ولحاظ مقررات مربوط نسبت به آن رسیدگی واتخاذتصمیم گردد...)
دادگاه متعاقبا"درتاریخ 29/11/70 به وقت فوق العاده پایان دادرسی رااعلام وچنین انشاءرای کرده است :(...صرفنظرازاستدلالات مقید درنظریه دادگاه حسب بخشنامه شماره 6059/610/2/62 شورای عالی محترم قضایی وقت ...آنچه که صرفا"قولنامه است وترتیب مقرر درآن ضمن عقدلازم انجام نگرفته وتعهدنشده اعتبارقانونی وشرعی ندارد دادگاههانمی توانندطرفین راالزام به وفانمایند ومفاد ماده قانون مدنی ...درمانحن فیه جاری وساری نمی باشد...رای به رد دعوی صادرو اعلام می نماید.)باتجدیدنظرخواهی وکیل خواهانهادادنامه نقضی شماره 71/596 به این شرح ازاین شعبه صادرگردیده است :
(به تجویزماده 10 قانون مدنی :قرارهای خصوصی نسبت به کسانی که آن رامنعقدنموده انددرصورتی که مخالف صریح قانون نباشدنافذ است . باالتفات به اینکه بخشنامه به هرحال نمی تواندتاقض قانون معتبرو لازم الاجراباشدنظربه اینکه مستند دعوی هم ازمصادیق قراردادهای خصوصی مذکوردرهمان ماده می باشدودرباب اینکه مفاداین سند مخالف صریح قانون است استدلال موجهی به عمل نیامده بنابراین رد دعوی صرفا"به این جهت که قولنامه چون ضمن عقد لازم تنظیم نشده وفق بخشنامه شورای عالی سابق قضایی قابل پذیرش نیست موجه به نظر نمی رسد وبامفاد ماده 10 قانون یادشده نیزمنافات داردعلی هذا دادنامه ...مخدوش است بانقض آن رسیدگی به شعبه دیگرحقوقی یک ... محول می گردد.)
شعبه اول دادگاه صادرکننده حکم که عهدداررسیدگی پس ازنقض شده است درتاریخ 1/3/72 به وقت مقررپس ازختم مذاکرات پایان دادرسی رااعلام وچنین انشاءرای نموده است :(...گذشته ازاینکه انتقال سرقفلی ملازمت باانتقال منافع مورداجاره داشته وانتقال آن باحفظ مالکیت منافع امکان پذیرنیست ودرقضیه موردبحث که ...حق انتقال به غیراز مرحوم (ک )مورث متداعیین ومستاجراصلی سلب شده است الزام به رسمی دکاکین مورد گفتگو نسبت به سهم خواندگان بنابرمستفادازمواد 10و19قانون رولبط موجرومستاجر...معارض حقوق موجرین بوده و بدون اجازه ...فاقداثرقانونی است ...ادعای وکیل خواهانها مبنی براینکه مستند مذکور مبایعه نامه می باشد برخلاف مفاد و مدلول مستند مذکور بوده وبدون دلیل است ...خواهانهامی بایستی ثابت کنندکه تعهدات خود را در مورد پرداخت به موقع مبالغی که در تعهدنامه قیدشده انجام داده اند زیرا در تعهدات متقابل انجام تعهدیک طرف ملازمه باانجام تعهدطرف دیگربه همان نحوی که اراده کرده اند دارد.چه اینکه اراده طرفین با توجه به نوسانات قیمتها در بازار مبتنی براین بوده که بهای موردمعامله ومبلغ تعیین شده ازبابت سودفروش مغازه قنادی در همان زمانی که تعهدشده به خواندگان پرداخت شود.با این توصیف در پرونده امر خواهانها هیچ گونه دلیلی که حاکی ازپرداخت مبلغ مذکور در زمانهای مورد نظر باشد اقامه نکرده اند...صرفنظر از استدلالات فوق الاشعارنظربه اینکه دربند 4 قرارداد...قید شده :(...درصورت خودداری ازانجام معامله وسیله وراث مذکور درسطراول آقایان (ح ) و(گ )بایستی چکهاراتحویل (الف )و(خ )بدهندودراین صورت (الف ) و(خ )حق دارندازپرداخت سودحاصله ازفروش مغازه که مبلغ 1500ریال درهرماه می باشد خودداری نمایندودراین صورت وراث مذکور درسطر اول این تعهدنامه بدینوسیله ملزم می شوندکه ازابطال مباشرت نامه خودداری نمایند...)بنابراین فرض که خواهانهابه تعهدات خودعمل کرده باشند، مابه ازاء امتناع خواندگان ازانجام تعهدبه صورتی که در قرارداد پیش بینی شده عدم استحقاق آنان ازدریافت ماهیانه بابت سهم 15000 ریال و باطل نکردن مباشرت نامه خواهانها در منافع مغازه موروثی می باشد.بااین حال الزام خواندگان به تنظیم سندرسمی انتقال موردی نداشته وبرخلاف مندرجات قراردادوقصدواراده مشترک طرفین بنظرمی رسد. بنائا"علی هذاباتوجه به مراتب مذکور دادگاه دعوی خواهانها را به کیفیت مطروحه غیرموجه تشخیص و رای به ردآنهاصادرواعلام می دارد...) که منتهی به تجدیدنظرخواهی گردیده است اعتراضات این است که زوال تعهدبه تنظیم سندشرط نشده است وملازمه هم مبین تعهدات طرفین متصور نیست وایراد هم نشده است از قرارداد تا اقامه دعوی وجوه متعلقه پرداخت شده وخودداری بعضی ازخواندگان ازاقامه دعوی به بعد امری طبیعی است .جزای تخلف فرع برتعهدفروشندگان بوده است .ماده های 10و19 قانون استنادی منصرف ازمورداست وانتقا قدرالسهم هروارث از ورثه مستاجربه وارث دیگرتخلف ازشرط سلب حق انتقال به غیرتلقی نمی شود. اعتراضنامه عینا"هنگام شور قرائت می گردد.
هیئت شعبه درتاریخ بالاتشکیل گردید.پس ازقرائت گزارش آقای ...عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهند:
(بسمه تعالی .نظر به خواسته دعوی و مستندات پیوست دادخواست وسایر محتویات پرونده وبا التفات به جهات ودلایل موردنظر دادگاه بدوی ایراد واعتراض موجه ومستدلی که مالا"موثردرنقض دادنامه مورد تقاضای تجدیدنظرباشدبه عمل نیامده است .ازجهت تشریفات رسیدگی هم نقضی ملحوظ نیست علی هذا دادنامه موصوف که ازحیث نتیجه خالی از اشکال است ابرام می شود.)
مرجع :
کتاب آرای دیوان عالی کشور درامورحقوقی ، جلددوم
تالیف ، یداله بازگیر، کارشناس قضائی وزارت دادگستری
انتشارات ققنوس ، چاپ اول ، چاپ سحاب ، 1377
84
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 520
تاریخ تصویب : 1372/09/03
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
حتی اگر عین مستاجره به دیگری منتقل شود اجاره به حال خود باقی است مطالبه سرقفلی به علت نبودن رابطه استیجاری بین خواهان و خوانده منتفی است راجع به اجرت المثل چون به هرحال هرکس از مال دیگری استیفاءمنفعتی نمایدبایدازعهده آن به نفع صاحب حق برآید
