ایجاد حق کسب و پیشه
حق کسب و پیشه، حقی است که بر اثر رونق کسب و کار برای مستاجر ایجاد می‌شود و او میتواند به جای آن، مبلغی را از مالک دریافت کند
حق کسب و پیشه، حقی است که بر اثر رونق کسب و کار برای مستاجر ایجاد می‌شود و او میتواند به جای آن، مبلغی را از مالک دریافت کند.
سعید ستوده پارسا، وکیل پایهیک دادگستری درباره حق کسب و پیشه اظهار کرد: حق کسب و پیشه به معنای نوعی شهرت و اعتبار تجاری است که مستاجر با فعالیت خود در مکان تجاری و بر اثر مرور زمان آن را کسب کرده است. در واقع این استمرار فعالیت تجاری مستاجر است که به آن مکان ارزش افزوده میدهد و باعث رونق کسب می‌شود. بر اثر همین رونق، حقی برای مستاجر ایجاد می‌شود که به آن حق کسب میگویند و معمولا هنگام تخلیه ملک، مستاجر بابت حق کسب خود مبلغی را از صاحب ملک دریافت میکند.
وی افزود: البته درباره ایجاد حق کسب، تاکیدی بر نوع کاربری مکان نیست. برای مثال اگر برای دادگاه احراز شود در ملک مسکونی فعالیت تجاری انجام شده است رای به ایجاد حق کسب و پیشه میدهد.
این وکیل دادگستری در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران ادامه داد: میزان حق کسب و پیشه نیز توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌شود. این مساله توسط دادگاه به کارشناس ارجاع می‌شود. زیرا معمولا حق کسب و پیشه هنگام تخلیه مطرح می‌شود و از آنجایی که رسیدگی به تخلیه ملک تجاری در صلاحیت دادگاه است، دادگاه مساله را به کارشناس رسمی دادگسترس ارجاع میدهد.
وی درباره انتقال حق کسب و پیشه اظهار کرد: از آنجایی که حق کسب و پیشه یک حق تبعی مالی است، نمیتوانیم آن را مستقلا در قالب عقد بیع معامله کنیم. زیرا مستقل از ملک مورد اجاره، حق کسبی وجود ندارد و نمیتوان این دو را از هم جدا کرد.
ستوده پارسا بیان کرد: اما انتقال این حق در قالب انعقاد قرارداد اجاره با رعایت شرایط ماده 19 قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال 1356 مانعی ندارد. همچنین این حق قابل اسقاط نیست. زیرا قانون مصوب سال 1356 در این باره قانون آمره است که توافق افراد برخلاف آن معتبر نیست.
این وکیل دادگستری گفت: مطابق ماده ۱۹ قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال 1356، در صورتی که مستاجر به استناد متن اجاره‌نامه، حق انتقال منفعت مال مورد اجاره به شخص دیگری را داشته باشد، میتواند این منفعت را در قالب عقد اجاره با سند رسمی به دیگران منتقل کند.
وی ادامه داد: این در حالی است که اگر در اجاره‌نامه، حق انتقال به غیر از مستاجر گرفته شده باشد یا اساسا اجاره‌نامه‌ای وجود نداشته و مالک نیز راضی به انتقال منافع مال مورد اجاره به غیر نباشد، مالک باید هنگام تخلیه ملک، مبلغی را به عنوان حق کسب به مستاجر بپردازد.
ستوده پارسا افزود: در صورتی که موجر (مالک) حق کسب را به مستاجر نپردازد، مستاجر میتواند برای تنظیم سند انتقال به غیر، به دادگاه مراجعه کند. (در این مورد منظور انتقال حق کسب است).
این وکیل دادگستری گفت: در این حالت دادگاه حکم میدهد منافع مورد اجاره انتقال داده شده و سند انتقال نیز در دفترخانهای که سند قبلی را تنظیم کرده است، تهیه و تنظیم شود. اما اگر اجاره‌نامه‌ای وجود نداشته باشد دفترخانهای در نزدیکی ملک، این سند را تنظیم و صادر خواهد کرد و موضوع نیز به اطلاع صاحب ملک خواهد رسید.
وی بیان کرد: مستاجر جدید در استفاده از تمام مواردی که منفعت مال مورد اجاره محسوب می‌شود، جانشین مستاجر قبلی به حساب آمده و حق استفاده از آنها را دارد. اما اگر از تاریخ صدور حکم انتقال ۶ ماه بگذرد و انتقالی صورت نگیرد، حکم صادره ملغی می‌شود.
ستوده پارسا تصریح کرد: اگر مستاجر بدون رعایت مقررات این ماده، مال و منفعت مورد اجاره را به شخص دیگری واگذار کند، مالک حق درخواست تخلیه را پیدا کرده و حکم تخلیه علیه متصرف یا مستاجر اجرا خواهد شد. در این صورت، مستاجر یا متصرف حق دارد نصف حق کسب را از موجر دریافت کند. وی تاکید کرد: حق کسب به مستاجر همان محل اختصاص دارد و انتقال آن به مستاجر جدید فقط با تنظیم سند رسمی معتبر خواهد بود.
منبع : روزنامه حمایت
