استقلال وکلا و دادرسی عادلانه، دغدغهای از جنس قانون
استقلال وکلا و دادرسی عادلانه، دغدغهای از جنس قانون
گفتوگوی ایسنا با آخوندی، موسوی، غیرت، کشاورز، احمدی، نجفیتوانا، فقیهی و...
استقلال کانون وکلا و اصولا استقلال وکیل در دفاع از موکل در دادگاهها چگونه است؟ آیا وکلا متناسب با قوانین موجود از استقلال کافی برای دفاع از موکلان خود در دادگاهها برخوردارند؟ حدود استقلال وکیل و کانون وکلا در روند دادرسیها چقدر است؟ یا اینکه چقدر باید باشد؟ دولت و قوه قضاییه براساس سیاستهای کلان قانونی در داخل و بعضا بینالمللی آیا میتوانند یا اصولا مجاز هستند تا بر فعالیت کانونهای وکلا نظارت و یا بعضا دخالت داشته باشند؟
اینها و بسیاری از پرسشهای دیگر که در حوزه استقلال وکلا و کانونهای وکالت در چارچوب ارایه یک دادرسی عادلانه مطرح است، زمینهای را فراهم کرد تا گروه حقوقی و قضایی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) به سراغ حقوقدانان، اساتید دانشگاه و وکلا برود و نظرات آنها را درباره چالشهای پیشروی حرفهی وکالت در ایجاد یک روند دادرسی عادلانه جویا شود. شرح تفصیلی گفتوگوها پیش از این بر روی خروجی ایسنا قرار گرفته است، آنچه در ذیل میآید، چکیده نظرات کارشناسان درباره این موضوع است:
وکیل سرلشگر بی لشگر است
سیدمهدی موسوی شهری در این باره میگوید: وکیل، رفیقی است که در یافتن حقیقت با قاضی همفکری میکند. وکیل از قاضی درخواست بررسی اسناد یا انجام تحقیقات خاص را میکند و قاضی در صورت احراز تاثیر موضوع در احقاق حق با آن درخواست موافقت میکند.
این وکیل دادگستری در ادامه افزود: وکیل سرلشکر بیلشکر است و برخلاف قاضی که دارای لشکری از عوامل و قدرت قانونی و انتظامی است، وکیل، سرلشگر بیلشگر است، او در مقابل موکلش تکلیف دارد که آنچه موکل نمیتواند بگوید یا نمیداند بگوید، به زبان بیاورد اما در مقابل انتظار موکول، وکیل چنان اختیاری ندارد و بعضا به او اجازه داده نمیشود.
امروزه احترام به وکلا کمتر مورد توجه است
محمود آخوندی، پدر آیین دادرسی کیفری ایران نیز با تاکید بر اینکه وکیل باید احترام خاص خود را داشته باشد خاطر نشان کرد: متاسفانه در شرایط فعلی این احترام یک مقدار کمتر مورد توجه قرار میگیرد و زمانی که وکلا به دادگاه و دادسراها مراجعه میکنند، آن احترام لازمه را ندارند.
وکلا اجازه نخواهند داد استقلال کانون مورد هجمه واقع شود
همچنین «حسین ساعتچی یزدی» وکیل دادگستری در گفتوگو با ایسنا، در خصوص استقلال وکلا و دادرسی عادلانه با بیان اینکه در حال حاضر دغدغه تمامی وکلا حفظ شان و استقلال وکیل و کانونهای وکلا است، تصریح کرد: وکلا بدون شک درحفاظت از آن از هیچ کوششی از طریق قانونی دریغ نخواهند کرد و اجازه نخواهند داد استقلال کانون مورد هجمه و خدشه واقع شود، البته با توجه به بینش و بصیرت نمایندگان مجلس نیز به نظر نمیرسد چنین اجازهای بدهند و قانونی تصویب شود که صرف نظر از خدشه به استقلال وکیل و قضا، مغایر با مقررات، عهدنامه و تفاهمنامههای بینالمللی که ایران به آنها پیوسته است، باشد.
قوه قضاییه در تدوین قوانین وکالت به استقلال وکلا توجه کند
عباس برزگر نیز درباره استقلال وکلا یادآور شد: امیدواریم رییس قوه قضاییه در تدوین هرگونه قانونی در خصوص موضوع وکالت، اصل استقلال کانون وکلا و استقلال وکیل از قوه قضاییه را به عنوان یک اصل مهم ضروری و خدشه ناپذیر در نظر داشته باشند.
استقلال وکلا، قوه قضاییه را قدرتمند خواهد کرد
فریده غیرت نیز با بیان اینکه کلمه استقلال گاه معانی غلطی را به ذهن میآورد و ممکن است برداشتهای مختلف از آن شود خاطرنشان کرد: استقلال به معنی این نیست که وکلا در مقابل قوه قضاییه قرار بگیرند، بلکه وکلا عضوی قضاییه هستند، منتهی نباید در کارهایشان و در دفاعیات که در پروندهها دارند از قوه قضاییه دستور بگیرند و تحت نظارت قوه قضاییه باشند؛ در این صورت وقتی استقلال وکیل از بین رود، موضوع دفاع خدشهدار میشود.
گلایه وکلا از قانونگذار بیشتر است تا از محاکم
هوشنگ پوربابایی نیز در ادامه درخصوص «استقلال وکلا» گفت: محاکم عموما مستفاد از مواد قانونی تعریف و تصریح شده مکلف به رعایت موازین هستند؛ لذا آنجا که قانونگذار حضور وکیل در مرحله تحقیق را منوط به شرایطی کرده است، محاکم مجاز به عملی خلاف آنچه که حاکم قانونی به آن تصریح کرده نیستند، اما وکلا بیش از آنکه از محاکم گلهمند باشند، از شخص قانونگذار گله دارند که باعث سلب حقوق آنان شده است.
استقلال وکیل و کانون وکلا مخدوش شده است
بهمن کشاورز نیز در گفتوگو با خبرنگار حقوقی ایسنا، با بیان اینکه در حال حاضر وکالت در ایران وضع چگونه است، گفت: همچنان که بارها گفته شده از سال 1376 با تصویب قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت، استقلال کانون وکلا به تبع آن وکلا تا حد زیادی محدود و مخدوش شد،اما نمیتوان گفت که استقلال از بین رفته است اما شایعاتی در مورد قانون یا لایحه مربوط به وکالت ـ که تا کنون علنی نشده است ـ به گوش میرسد که این استقلال در معرض تهدید جدی قرار دارد.
باید اصل 35 قانون اساسی احیا شود
فرهاد پروین نیز درباره اصل 35 قانون اساسی اظهار کرد: مهمترین اقدامی که قوای قضاییه، مقننه و مجریه در جهت دادرسی عادلانه میتوانند به عمل آورند، احیای اصل 35 قانون اساسی، جمهوری اسلامی ایران و اجرای صحیح و جامع آن است، به این اصل از ابتدای تصویب آن تا به حال عمل نشده است، اصل 35 قانون اساسی در فصل سوم از قانون اساسی زیر عنوان «حقوق ملت» مقدر کرده در همه دادگاهها طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند واگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند،باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم گردد، این اصل دارای سه بخش است که در سه بخش بلا اجرا باقی مانده است.
برخورد قضات برخی محاکم در شان وکلان نیست
نعمت احمدی، وکیل دادگستری نیز در این باره خاطر نشان کرد: در صورتی که مطابق قانون اساسی و قوانین عادی رسیدگی در محاکم علنی است در محاکم انقلاب حتی برای حضور در دادگاه و تعقیب پرونده نیاز به مجوز داریم که این خلاف قانون است و برخوردها متناسب با شان وکلا نیست.
ایجاد نهادی موازی با کانون وکلا بر مشکلات افزود
همچنین «علی نجفی توانا» استاد دانشگاه در این باره گفت: ایجاد نهاد موازی با کانون وکلا و تصویب قانون مربوط به دخالت قوه قضاییه در گزینش کارآموز و وکیل باید اذعان کرد کاستیهایی در نحوه مدیریت سنتی کانون وکلا وجود داشته است که بخشی از این امر به انتصابی بودن مدیریت کانون در طی چند سال بر میگردد که کانون وکلا به عنوان یک نهاد دولتی مورد مدیریت قرار گرفت و به همین جهت از لحاظ علنی و علمی نه تنها ارتقا پیدا کرد، بلکه موجب یک رکود علمی و حرفهای در کار دفاع شد و استقلال کانون تا مدتها تضعیف شد.
صدا و سیما چهرهای مخدوش از وکیل نشان میدهد
حسن کیا، وکیل دادگستری نیز با بیان اینکه متاسفانه صداوسیما نیز به عنوان رسانهای که نقش مهمی در جهتدهی افکار عمومی ایفا می کند به جای فرهنگسازی در جهت استفاده از وکلا در مسیر احقاق حق توسط شهروندان چهرهای غیرواقعی و مخدوش را از وکیل به نمایش میگذارد که جای تعجب است، تصریح کرد: البته ما منکر این نیستیم که در حرفه وکالت نیز مانند تمام حرفهها، افرادی هستند که شان و جایگاه این شغل مقدس را درک نکردهاند و رفتارهایی خلاف شان این حرفه را از خود بروز می دهند ولی اینکه آن را بزرگ نمایی کنیم و به تمام جامعه وکلا تعمیم دهیم پذیرفته و قابل قبول نیست.
اگر وکیل از مجرم دفاع میکند هدفش دفاع از جرم نیست
ناصر چوبدار در این مورد به خبرنگار ایسنا گفت: وکیل دادگستری اگر از مجرمی دفاع میکندف هدفش دفاع از جرم نیست، بکله از حقوقی که قانون برای موکل در نظر گرفته دفاع می کند و انتظار میرود در حین انجام این وظیفه مقدس استقلال کامل را داشته باشد و تحت نفوذ هیچ مرجع و دستگاهی از جمله قوه قضاییه یا حتی قوه مجریه قرار نگیرد و در این شرایط است که میتوان گفت وکیل دارای استقلال در حین انجام وظیفهاش است.
قوای سه گانه باید نگاه دقیقی به رسالت وکلا داشته باشند
همچنین «محمدرضا سماواتیپور» در این باره اظهار کرد: قوای سه گانه باید نگاه دقیقی به رسالت وکلا درانجام وظایف خود داشته باشند و بدانند یک نظام قضایی مستقل به وجود نخواهد آمد، مگراینکه مستقل در آن بدون هرگونه دغدغه شغلی وجود داشته باشد، احکام مستقل صادر نمیگرددف مگر وکیل مستقل در دادرسی نقش خود را با تمام توان ایفا کند.
حفظ وضع موجود بهترین کمک به وکلاست
اکبر عسگری وکیل دادگستری نیز در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه قوای سه گانه در راستای اجرایی شدن بیشتر موضوع استقلال وکیل چه اقداماتی را میتوانند انجام دهند، گفت: حداقل کاری که میتوان انجام داد، حفظ وضع موجود، اجرای قوانین و جلوگیری از نهادهای موازی است، زمانی که ما کانون وکلای دادگستری با سابقهایی صد ساله داریم، دیگر نیازی به ایجاد نهادهای موازی نخواهیم داشت، زمانی که نه تنها در خصوص کانونهای وکلا بلکه در مورد سایر نهادهایی که سابقه در این کشور دارند، مشاهده میکنیم که نهادهای موازی جدیدی، ایجاد میشود، به این امر پی میبریم که گویا دولت به معنای عام کلمه آنچنان برخورد مناسبی با نهادهای موجود ندارد و میخواهد نهادهای خصوصی را برقرار کند که حرف شنوی بسیار و التزام بسیار شدید به رفتار آن دولت و سیاستش داشته باشد، در صورتی که اگر میخواهیم کسی پیرو سیاست ما باشد باید در معنای عام به سیاست نگاه کنیم.
بزرگترین خدمت به جامعه وکالت، عدم نقض استقلال نصف و نیمه وکلاست
سیدمحمد رضا فقیهی وکیل دادگستری نیز دراین باره اظهار کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران هم حداقل تاکنون استقلال کانونهای وکلای دادگستری نه به طور کامل اما به شکل نصفه و نیمه حفظ شده است اما اتفاقاتی افتاده که این استقلال را تا حدی دچار خدشه کرده است و آن حالت استقلال را دیگر نمیتوان به طور کامل برای کانونهای وکلای دادگستری متصور شد.
وضعیت مالکیت معنوی در ایران مطلوب است مالـکیت زمانی در حقـوق ایران