×

اسباب قرابت و خویشاوندی در قانون مدنی

اسباب قرابت و خویشاوندی در قانون مدنی

قرابت وخویشاوندی عبارت است از اشتراک در خون ونیاکان وشاید بتوان این رابطه را یکی از عوامل ایجاد بنیان خانواده دانست

اسباب-قرابت-و-خویشاوندی-در-قانون-مدنی

قرابت وخویشاوندی عبارت است از اشتراک در خون ونیاکان وشاید بتوان این رابطه را یکی از عوامل ایجاد بنیان خانواده دانست.

قرابت و انواع آن در قانون مدنی - انحصار وراثت - دعوی نسب - معلوم نبودن قرابت در اسناد سجلی  

صاحب نیوز – مجتبی ورپشتی/ قرابت وخویشاوندی به سه سبب به وجود می آید:

الف:نسب : قرابتی که نسبی حاصل هم خونی و ژن مشترک بین افرادی است که در یک خانواده زندگی می کنند.

ب : سبب: قرابتی است که حاصل ازدواج می باشد.

ج : رضاع: که از ماده رضع است و در فرهنگ لغت این چنین تعریف شده است أَرْضَعَ‏- إِرْضَاعاً [رضع‏] هُ: او را شیر داد،- تِ المرأه: آن زن کودکى دارد که شیر مى‏خورد.

قرار امتناع از رسیدگی به دلیل وجود قرابت نسبی 

این نمونه از قرابت به وسیله شیر خوردن از یک مادر واحد به وجود می آید در قرابت نسبی ماده 1032 قانون مدنی طبقات سه گانه ای را تعریف کرده است که ثمره عملی این طبقات سه گانه در بحث ارث پدیدار می گردد این ماده از این قرار است((قرابت نسبی به ترتیب طبقات ذیل است طبقه اول پدر ومادر واولاد واولاد اولاد طبقه دوم اجداد و برادر وخواهر و اولاد آنها طبقه سوم اعمام وعمات واخوال وخالات و اولاد آنها در هر طبقه درجات قرب وبعد قرابت نسبی به عده نسل ها در آن طبقات معین می گردد مثلاً اگر طبقه اول قرابت پدر و مادر با واولاد در درجه اول ونسبت به اولاد ونسبت به اولاد اولاد دردرجه دوم خواهد بود و هکذا در طبقه دوم قرابت برادر و خواهر وجد وجده در درجه اول از طبقه دوم و اولاد برادر وخواهر وجد وجد پدری در درجه دوم از طبقه دوم خواهد بود ودر طبقه سوم قرابت عمو ودایی وعمه و خاله در درجه اول از طبقه سوم و درجه اولاد آنها در درجه دوم از آن طبقه است ))

علاوه بر توارث که به عنوان ثمره این بحث عنوان شد ثمرات دیگری نیز بر این ماده مترتب است از قبیل ولایت ،انفاق و سرپرستی (حضانت) سبب امری است که باعث خویشاوندی می شود که این حالت به وسیله ازدواج ایجاد می شود که به آن قرابت سببی نیز می گویند در قرابت سببی نیز بعضی از روابط که در قرابت نسبی بود وجود دارد از قبیل توارث انفاق مرد نسبت به همسر خود ولایتی که نرد بر همسر خود دارد و این موارد از وجوه مشترک ثمرات قرابت سببی و نسبی می باشد.

ماده 1033قانون مدنی به قرابت سببی اشاره دارد این ماد به این شرح است : ((هر کس در هر خط وبه هر درجه که با یک نفر قرابت نسبی داشته باشد در همان خط و به همان درجه قرابت سببی با زوج یا زوجه او خواهد داشت بنا براین پدر و مادر یک مرد اقربای سببی درجه اول آن مرد وبرادر وخواهر شوهر یک زن از اقربای سببی درجه دوم آن زن خواهند بود ))

خط و درجه که قانونگذار در این ماده از آن استفاده کرده است به دلیل اقتباس این ماده از قانون کشورهای اروپایی هم چون فرانسه و سوئیس است.

به سبب زوجیت آثاری به وجود می آید که این آثار را می توان از آثار قرابت سببی دانست از جمله این آثار ارث بردن زوجین از یکدیگر انفاق مرد نسبت به زن و فرزندان ومهریه مرد نسبت به همسر خود می باشد.

سبب سوم از اسباب قرابت رضاع می باشد و همانطور که اشاره شد از ماده ((رضع)) است که ریشه لغوی و بعضی از مشتقات آن را در بالا بیان کردیم از نکاتی که باید در رابطه با رضاع به آن اشاره کرد این که رضاع از احکام امضایی دین مبین اسلام می باشد به این معنی که این سبب از اسباب خویشاوندی قبل از اسلام میان اعراب وجود داشته است وبا ظهور اسلام این حکم توسط شارع مقدس تأئید شده است یعنی شارع این حکم را پذیرفته است این سبب از اسباب قرابت دارای پشتوانه نص نیز می باشد به این معنا مستظهر به سنت واجماع وقرآن می باشد چنانچه در سوره مبارکه نساء آیه 23به این مطلب اشاره شده است ((حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهاتُکُمْ وَ بَناتُکُمْ وَ أَخَواتُکُمْ وَ عَمَّاتُکُمْ وَ خالاتُکُمْ وَ بَناتُ الْأَخِ وَ بَناتُ الْأُخْتِ وَ أُمَّهاتُکُمُ اللاَّتی‏ أَرْضَعْنَکُمْ وَ أَخَواتُکُمْ مِنَ الرَّضاعَهِ وَ أُمَّهاتُ نِسائِکُمْ وَ رَبائِبُکُمُ اللاَّتی‏ فی‏ حُجُورِکُمْ مِنْ نِسائِکُمُ اللاَّتی‏ دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَکُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلا جُناحَ عَلَیْکُمْ وَ حَلائِلُ أَبْنائِکُمُ الَّذینَ مِنْ أَصْلابِکُمْ وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ إِلاَّ ما قَدْ سَلَفَ إِنَّ اللَّهَ کانَ غَفُوراً رَحیماً (23))

[نکاح اینان‏] بر شما حرام شده است: مادرانتان، و دخترانتان، و خواهرانتان، و عمّه‏هایتان، و خاله هایتان، و دختران برادر، و دختران خواهر، و مادرهایتان که به شما شیر داده‏اند، و خواهران رضاعى شما، و مادران زنانتان، و دختران همسرانتان که [آنها دختران‏] در دامان شما پرورش یافته ‏اند و با آن همسران همبستر شده ‏اید -پس اگر با آنها همبستر نشده‏ اید بر شما گناهى نیست [که با دخترانشان ازدواج کنید]- و زنان پسرانتان که از پشت خودتان هستند، و جمع دو خواهر با همدیگر -مگر آنچه که در گذشته رخ داده باشد- که خداوند آمرزنده مهربان است.

قرابت نسبی 

رضاع با یک بار شیر خوردن محقق نمی شود بلکه دارای احکام فقهی ای است که با محقق شدن شرایط این حکم فقهی قرابت مذکور حاصل خواهد شد.

همانطور که به آثار نسب و سبب اشاره شد به آثار رضاع نیز اشاره ای خواهیم داشت تنها اثری که در رضاع محقق می شود این است که فقط عقد نکاح با محرم رضاعی حرام شرعی وقانونی است و این مطلب تنها ثمره ای است که می توان به قرابت توسط رضاع ذکر کرد ماده 1046قانون مدنی ایران چنین اشعار می دارد ((قرابت رضاعی از حیث حرمت نکاح در حکم قرابت نسبی مشروط براین که اولاً از حمل مشروع حاصل شده باشد ثانیاً شیر مستقیماً از پستان مکیده شده باشد ثالثاً طفل لا اقل یک شبانه روز و یا پانزده دفعه متوالی شیر کامل خورده باشد بدون این که در بین آن غذای دیگر یا شیر زن دیگر را بخورد رابعاً شیر خوردن طفل قبل از تمام شدن دو سال از تولد او باشد خامساً مقدار شیری که طفل خورده است از یک زن ویک شوهر باشد بنابراین اگر طفل در شبانه روز مقداری از شیر یک زن ومقداری ازشیر زن دیگر را بخورد موجب حرمت نمی شود اگرچه شوهر آن دو زن یکی باشد و هم چنین اگر یک زن یک دختر ویک پسر رضاعی داشته باشد که هر یک را از شیر متعلق به شوهر دیگر شیر داده باشد آن پسر با آن دختر خواهر وبرادر رضاعی نبوده و ازدواج بین آنها از این حیث ممنوع نمی باشد))

با توجه به متن ماده فوق باید گفت که احکام وشراط فقهی ای که فقها برای حصول قرابت ذکر کرده اند دراین ماده به صورت نسبتا کامل وحول آرای مشهوره فقهی مدون شده است وبا نظر در ماده فوق به این مطلب می توان پی برد که تنها اثر قرابت به وسیله رضاع همانطور که اشاره ای به آن رفت تحریم عقد نکاح میان محارم رضاعی می باشد.ً

منبع : صاحب نیوز

    

پست های مرتبط

افزودن نظر

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.