زیانی قابل جبران است که در نتیجه لطمه ای که به یک حق مشروع شخصی وارد شده حاصل شده باشد
تاریخ رسیدگی : 10/8/1372 شماره دادنامه : 577 /24 مرجع رسیدگی : شعبه 24 دیوان عالی کشور
خلاصه جریان پرونده :
به شرح مذکور دادنامه شماره 470/24 صادره از شعبه 24 دیوان عالی کشور در تاریخ 5/11/66 آقایان 1 ـ سید لطیف … 2 ـ علی … به طرفیت سازمان آب و آبیاری شهرستان بانه دادخواستی به خواسته رسیدگی و صدور حکم برآورد و جبران میزان خسارت وارده ناشی از قطع آب چشمه کانی بیان واقع در روستای برین از اشجار و باغات و چنارستان و زمینهای زراعتی اینجانبان دادگاه حقوقی یک سقز نموده اند که به شعبه اول ارجاع گردیده و خلاصتاً توضیح داده اند که به شهادت اهالی منطقه و صورت مجلس مورخ 18/4/64 که به امضاء رییس دفتر طرحهای تامین آب بانه و رییس سازمان آب و آبیاری بانه و کارشناس ناظر طرح و مسئول و ناظر طرح برین و باغداران رسیده اراضی و اشجار و باغات و چنارستان تحت تصرف اینجانبان از آب چشمه از آب کافی بیان آبیاری گردیده و برابر همین صورت جلسه مقرر گردیده سازمان آب انتقال آب مذکور به شهر بانه برآورد و تعیین خسارات وارده به اشجار و باغ و چنارستان و زمینهای زراعتی به اینجانبان اقدام و برابر صورت جلسه مورخ 22/7/64 مورد اشاره در نامه مشاره 111/19998 1/29 ـ 2 سازمان آب منطقه غرب به عنوان معاونت محترم عمرانی استانداری کردستان که فتوکپی آن نیز تقدیم می گردد و قید شده چنانچه بر اثر اجرای پروژه انتقال آب خساراتی به باغداران و کشاورزان پائین دست وارد آید با همکاری اداره کل کشاورزان استان برآورد خسارت وارد اقدام شده و در همین نامه اضافه شده با عنایت به این مطلب که تاکنون آبی از محل آبگیر مذکور به شهر بانه انتقال نیافته و در حال حاضر خساراتی به باغداران و کشاورزان پائین دست وارد نشده و تا زمان بهره برداری از پروژه مورد بحث هر گونه برآوردی دراین زمینه عملی نبوده و در همین نامه با اشاره به مفاد تبصره 2 ماده 3 لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه های عمرانی دولت دستگاه اجرایی مکلف است حداکثر ظرف سه ماه نسبت به برآورد و جبران خسارات وارده اقدام نماید خود را موظف به برآورد و جبران خسارت وارده دانسته و در سطور آخر همین نامه متعهد شده پس از وقوع خسارت نسبت به جبران آن اقدام نماید و با توجه به مفاد اقدامات بعدی نتیجه را اعلام فرمایند چون اولاً با انتقال آب مورد بحث از چند ماه پیش به شرح مذکور در فوق که قرنها مورد استفاده اینجانبان و اسلاف ما برای امر آبیاری زمینهای زراعتی و باغات ما بوده موجبات خشکیدن باغات و از حیز انتفاع خارج شدن زمینهای زراعتی ما فراهم گردیده و برای ابد آب مذکور مورد استفاده ما نخواهد بود ثانیاً به شرح صورت مجلس مورد اشاره در فوق سازمان آب بانه متعهد شده که قبل از انتقال آب مذکور در فوق نسبت به برآورد و تعیین خسارات وارده به اشجار متعلق به اینجانبان اقدام و سازمان آب طی نامه مذکور در فوق با توجه به تبصره 2 ماده 3 لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه های عمرانی دولت خود را مکلف و متعهد دانسته که ظرف سه ماه در این زمینه اقدام نماید و از طرف دیگر با توجه به صورت مجلس مورخ 18/4/64 مقرر گردیده که اداره کل کشاورزی استان میزان خسارات تعیین و نتیجه را به سازمان اعلام نماید و چون تاکنون نسبت به جبران خسارت وارده به اینجانبان اقدامی به عمل نیامده تقاضای صدور حکم به شرح خواسته دارد . ضمناً در تاریخ 10/8/69 آقای سید عبدالباقی … و بانو جهان … و بانو گلاویز … به طرفیت سازمان آب وآبیاری شهرستان بانه و آقای سید لطیف … به خواسته ورود در دعوی پرونده شماره 1613 حقوقی یک سقز به نام شخص ثالث مقوم به مبلغ 893670 ریال تقدیم دادگاه حقوقی یک سقز نموده و خلاصتاً اظهار داشته اند که به موجب گواهینامه مذکور در ستون دلائل منضمات این دادخواست که فتوکپی آن پیوست است اینجانبان به میزان 2/1 سهم محق می باشیم که نامه سازمان آب منطقه غرب استان کردستان به شماره 111/31833 سازمان آب منطقه غرب استان کردستان که به عنوان آن دادگاه تقدیم شده موید این واقعیت می باشد تقاضای صدور رای شایسته را دارند پس از تعیین وقت و ابلاغ به طرفین خواهانها دعوی اصلی اظهار داشته اند پرونده حسب رای دیوان عالی کشور آماده صدور رای می باشد و در خصوص دعوی ورود ثالث دعوی مذکور فاقد دلیل مدرک می باشد و نامبردگان هیچگونه حقی ندارند نماینده سازمان آب اظهار داشته ضمن اینکه اصل وقوع خسارت مورد قبول است لیکن چون اشجار موضوع دعوی در بستر حریم رودخانه واقع گردیده خواهانها دلیلی بر مالکیت خود تقدیم نکرده اند سر انجام دادگاه پس از رسیدگی طبق دادنامه شماره 10 و 11 اداره خوانده را محکوم به پرداخت مبلغ 219076 تومان در حق سید لطیف … و مبلغ 580000 تومان در حق آقای علی … نموده است و در مورد ورود ثالث موضوع دعوی آقای سید عبدالباقی … و بانوان گلاویز و جهان … به طرفیت سازمان آب شهرستان بانه و سید لطیف… بابت مطالبه سهم الارث خود از خسارات موضوع دعوی قرار رد دعوی صادر کرده است اشخاص ثالث از دادنامه مذکور تجدید نظر خواهی کرده اند که پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع گردیده این شعبه پس از رسیدگی چنین رای صادر کرده است ( اعتراض تجدید نظر خواهان در مورد امتناع دادگاه از رسیدگی توام دعوی وارد ثالث با دعوی اصلی موثر تشخیص میگردد زیرا طبق ماده 270 قانون آیین دادرسی مدنی شخص ثالث مادام که اعلان ختم دادرسی نشده می تواند وارد دعوی شود طبق اصول کلی دادگاه هنگام ختم رسیدگی را اعلام می دارد که متعاقب آن مبادرت به صدور رای نماید در این پرونده اعلام ختم دادرسی هنگام نظریه اصدار نظریه صحیح نبوده زیرا چه بسا که پس از صدور نظریه دادگاه با توجه به رای دیوان عالی کشور یا به جهات دیگری مصمم و یا ملزم به ادامه رسیدگی باشد در این پرونده وارد ثالث چند ماه قبل از صدور رای مبادرت به تقدیم دادخواست نموده و دادگاه حسب مورد مکلف به اقدام بر طبق مادتین 270 ، 271 قانون آیین دادرسی مدنی بوده است لذا رای تجدید نظر خواسته کلا نقض و رسیدگی مجدد به شعبه دیگر دادگاه حقوقی یک سقز و چنانچه در محل شعبه دیگری نباشد به دادگاه حقوقی یک سنندج ارجاع می گردد) پس از ادعاده پرونده به شعبه سوم ارجاع گردیده دادگاه مذکور وقت تعیین و به اصحاب دعوی آقایان سید لطیف … و علی … از خواهانهای اصلی اظهار داشته اند که روستای فاوه در حاشیه و مسیر رودخانه بذر تقریبی بیست خرواز بیشه و مقدار جزئی زمین دارد و متعلق به روستائیان است پس از اقدامات سازمان آب هر کس نسبت به سهم خود در باب مطالبه خسارت اقدام کرده از جمله واردین ثالث چنارستان آنها ارتباطی به ما ندارد و جدا می باشد در مورد دعوی اصلی ما با توافق به کارشناس ارجاع و نظریه کارشناس مورد تایید است وارد ثالث به تایید به سازمان آب استناد کرده است که ارتباطی با بیشه و باغ مورد ادعا ما ندارد آنها برای مطالبه حق خود طرح دعوی کرده اند که قبلا راجع به آن اتخاذ تصمیم شده است وارد این ثالث ضمن لایحه تقدیمی اظهار داشته اند که برابر گواهینامه رسمی شماره 8276 که فتوکپی آن پیوست پرونده است روستای ناوه ملک شرعی و قانونی اینجانبان است که با قطع آب چشمه کانی واقع در روستای بوین سفلی و انتقال آن به شهر بانه وسیله سازمان آب بانه تمامی باغات و چنارستان و اشجار مثمر و مزارع ملکی اینجانبان که قرنها از آن آبیاری می شده اند خشک شده و از بین رفته و خسارت کلی به اینجانبان وارد گردیده که سازمان کردستان هم طی نامه شماره 111/31833 به عنوان دادگاه سقز منعکس در پرونده که فتوکپی آن مجددا تقدیم میگردد بر حقانیت اینجانبان صحه نهاده و همین سازمان هم به موجب نامه شماره 111/16926 که فتوکپی آن پیوست پرونده است و مجددا تقدیم می گردد به عنوان سازمان آب و آبیاری شهرستان بانه حقانیت اینجانبان را تایید نموده حال چون اولا حقانیت اینجانبان کاملا ثابت و محرز و بلاتردید است و ثانیاً آقای سید لطیف … هیچگونه دلیل و مدرکی دال بر حقانیت خود درخواسته ارائه نداده و ثالثاً کار ارزیابی خسارات وارده بدون اطلاع و حضور اینجانبان صورت گرفته و رابعاً دربهای خسارت وارده به میزان 2/1 سهیم می باشیم و در خاتمه تقاضای صدو قرار گرفته و رابعا دربهای محلی و رای شایسته را نموده اند نمایندگان سازمان آب اظهار داشته اند برای سازمان متبوع فرق نمی کند که خسارت را به چه کسی پرداخت
کند اصل این است که مدعیان اسناد مالکیت ارائه نداده اند اگر دادگاه حق آن را تایید کند در باب دعوی اصلی با توافق نظر کارشناس جلب گردیده در مورد واردین ثالث قبلا طرح دعوی نموده اند و مفاد نامه استنادی واردین ثالث منتسب به سازمان آب در واقع حکایت از تایید ادعای آن در باب نصف بیشه مورد ادعای خواهانهای اصلی ندارد و چنین تاییدی نکرده است دادگاه پرونده کلاسه 71/192 را مطالبه نموده و سر انجام چنین رای صادر کرده است (… اداره خوانده اول با بیان این مطلب که نسبت به اصل خسارت اقرار و اعتراف دارد و برابر رای دادگاه به تناسب حصه مالکانه اشخاص اعم از آقای شیخ لطیف … به عنوان خواهان اصلی دیگران به عنوان واردین ثالث حاضر به پرداخت خسارت خواهد بود تقاضای احراز مالکیت اشخاص را کرده است چون از اظهارات واردین ثالث به دست می آید که غرس اشجار از سال 1342 بعد از فوت پدر خانمها جهان و کلاویز توسط آقای سید لطیف خواهان دعوی اصلی گرفته و واردین ثالث دخالتی در امور باغداری نداشته و عرفاً درختی وجود نخواهد داشت تا خسارتی بدان وارد شود و با التفاوت به اینکه کارشناس منتخب دادگاه در مورد خسارت وارده به اشجار آقای سید لطیف … اظهار نظر نموده و نظریه از تعرض و تخدیش مصون مانده است و با عنایت به اینکه زیانی قابل جبران است که در نتیجه لطمه ای که به یک حق مشروع شخصی وارد شده حاصل شده باشد علیهذا دادگاه اولا دعوی خواهانهای اصلی را وارد تشخیص و به استناد ماده 2 قانون مسئولیت مدنی اداره خوانده را به پرداخت بیست میلیون و یکصد و نود و هفت هزار و شصت ریال در حق آقای سید لطیف و نیز آن اداره را به پرداخت مبلغ پنج میلیون و هشتصد هزار ریال در حق آقای علی … محکوم می نماید ثانیاً به لحاظ فقد ادله اثباتی به استناد ماده 1257 قانونی مدنی رای بر بطلان دعوی واردین ثالث صادر و اعلام می دارد …) واردین ثالث با وکالت آقای عبدالقار از دادنامه مذکور تجدید نظر خواهی کرده اند که پس از انجام تبادل لوایح پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع گردیده است .
هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای … عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد :
رای
اعتراض تجدید نظر خواهان نسبت به آن قسمت از رای تجدید نظر خواسته که علیه آنان صادر گردیده به نحوی نیست که نقض رای مذکور را ایجاب نماید . از لحاظ رعایت اصول و قواعد دادرسی نیز اشکال موثری در رسیدگی دادگاه مشهور نمی باشد لذا رای مورد بحث نتیجتاً ابرام می گردد .
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 577
تاریخ تصویب : 1372/08/10
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
اصل مالکیت املاک است مگر اینکه دلیل موجهی بر وقفیت آن اعلام گردد عدم وصول چک های ناشی از امتناع خواهان از وصول آنها بوده و خوانده در این رابطه مسئولیتی ندارد
