×

دردسرهای بعد از مرگ را آسان کنید

دردسرهای بعد از مرگ را آسان کنید

گروه اجتماعی- به قول قدیمی‌ها «مرگ شتری است که دم خانه هر کسی می‌خوابد» ، این مبحث از آن موضوعاتی است که حرف زدن در باره آن زیاد خوش‌‌آیند نیست اما گاهی اوقات مسایل ایجاد شده پس از این واقعه سوژه دعوای خانوادگی شده و وقت زیادی را از دادگاه‌ها می گیرد

دردسرهای-بعد-از-مرگ-را-آسان-کنید

گروه اجتماعی- به قول قدیمی‌ها «مرگ شتری است که دم خانه هر کسی می‌خوابد» ، این مبحث از آن موضوعاتی است که حرف زدن در باره آن زیاد خوش‌‌آیند نیست. اما گاهی اوقات مسایل ایجاد شده پس از این واقعه سوژه دعوای خانوادگی شده و وقت زیادی را از دادگاه‌ها می گیرد.

اگر شما هم خدای نکرده درگیر مباحث ارث و انحصار وراثت و مواردی از این دست هستید، سطرهای بعدی را با دقت بخوانید.

مالک تمامی اموال

قبل از شروع، این را نیز به یاد داشته باشید که برابر ماده 843 قانون مدنی، وصیت‌کننده اجازه دارد فقط یک سوم اموالش را وصیت کند. اگر وصیت فرد متوفی بیش از این مقدار باشد، باید ورثه درخصوص بقیه اموال اجازه دهند. یعنی اگر خانه‌ای که از سوی شوهر متوفی برای همسرش وصیت شده از نظر قیمتی بیش از یک سوم اموال او نباشد، وصیتنامه صحیح است در غیر این صورت باید ورثه درباره بقیه ثلث اموال اجازه دهند.

همه آنهایی که ارث می‌برند

قبل از آنکه به طورحرفه ای وارد مباحث ارث شویم، در ابتدا لازم است بدانید که چه کسانی ارث می برند.

برابر قانون، 3 دسته به خاطر خویشاوندی از مرده ارث می برند که دسته اول شامل پدر، مادر و فرزندان فوت شده، دسته دوم جدّ یعنى پدر بزرگ، جدّه یعنى مادر بزرگ، خواهر و برادر و با نبودن برادر و خواهر، اولاد آنها، هر کدام که به مرده نزدیکتر است و در آخر نیز عمو، عمّه، دایى، خاله و فرزندان آنان قرار دارند.

در این بین اگر وارث فرد متوفی فقط یکی از افراد دسته اول شامل پدر، مادر و فرزندان باشد، همه مال به باقیمانده مى رسد، اگر فرد فوت شده چند پسر یا چند دختر داشته باشد، مال را 3 قسمت مى‌کنند، 2 قسمت به پسر و 1 قسمت به دختر مى رسد و اگر فوت شده چند پسر و چند دختر داشته باشد، مال را طورى قسمت مى‌کنند که به هر پسر 2 برابر هر دختر ارث برسد.

اگر وارث پدر و مادر باشند، مال 3 قسمت مى شود، 2 قسمت به پدر و 1 قسمت به مادر مى رسد، اما اگر فوت شده 2 برادر، یا 4 خواهر و یا 1 برادر و 2 خواهر داشته باشد، از اموالش یک ششم به مادر می رسد.

اگر وارث میّت، فقط یک برادر یا یک خواهر باشد، همه مال به او مى رسد . اگر فقط چند برادر پدر و مادرى، یا فقط چند خواهر پدر و مادرى باشند، مال به طورى مساوى بین آنان قسمت مى شود.

و اگر برادر و خواهر پدر و مادرى با هم باشند، به هر برادر 2 برابر خواهر مى رسد، مثلا اگر 2 برادر و 1 خواهر پدر و مادرى دارد، مال را 5 قسمت مى کنند، به هریک از برادرها 2 قسمت و به خواهر 1 قسمت مى رسد.

اگر وارث فرد فوت شده، فقط یک عمو یا یک عمّه است، چه با میّت از یک پدر و مادر باشد و چه پدرى یا مادرى باشد، همه مال به او مى رسد و اگر چند عمو یا چند عمّه، باشند و همه از یک پدر و مادر، یا همه از یک پدر باشند، مال به طور مساوى بین آنان قسمت مى شود و اگر عمو و عمّه هر 2 باشند و همه از یک پدر و مادر، یا همه از یک پدر باشند، عمو 2 برابر عمه ارث مى برد، مثلا اگر وارث میّت 2 عمو و 1 عمّه باشد مال را 5 قسمت مى کنند، یک قسمت را به عمّه مى دهند و 4 قسمت به طور مساوى بین آنان تقسیم مى شود.

حق مرد وقتی زن فوت کند

برابر قانون مدنی نیز برای مردان بعد از فوت زن، حق و حقوقی در نظرگرفته شده است. به استناد مواد قانونی، اگر زن بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف همه مالش به شوهر و مابقی به دیگر ورثه مى رسد.

البته اگر در این بین بچه هایی وجود داشته باشند، یک چهارم همه مال به شوهر و مابقی به سایر وراث می رسد. حتی دراین بین اگر زن در حال بیمارى، شوهر کند و به همان بیمارى بمیرد، شوهرش اگرچه با او نزدیکى نکرده باشد، برابر شرایط ذکر شده از او ارث مى برد.

همه حقوق زن بعد از مرگ مرد

براساس ماده 861 قانون مدنی، زن اگر درعقد دایم شوهرش باشد، بعد از مرگ او ارث می‌برد. البته اگر زن قبل از شوهر فوت کند، دیگر ارثی از جانب شوهر به او نرسیده و به وراث زن چیزی نمی رسد. البته طبق ماده 880 قانون مدنی اگر زن شوهرش را بکشد نیز از او ارث نمی برد.
همچنین برابر قانون ارث، به زنانی که فرزندی ندارند، برابر یک چهارم اموال شوهر و برای زنانی که فرزندی دارند، معادل یک هشتم اموال شوهر محاسبه می شود.

البته درگذشته براساس ماده 946 قانون مدنی، زن فقط از اموال منقول یعنی هر چیزی که از شوهر باقی مانده بود ارث می‌برد و در اموال غیرمنقول یعنی ساختمان و زمین، سهمی به او نمی‌رسید. اما پس از 70 سال، مجلس هشتم ماده قانونی را تصویب کرد که براساس آن زن در صورت داشتن فرزند از همسر مرحومش و یک هشتم از اموال منقول، یک هشتم دیگر نیز از قیمت اموال غیرمنقول ارث می‌برد.

در این بین قانون به فکر مردهای چند زنه نیز بوده و به استناد ماده 942 قانون مدنی اگر مرد 2 یا 4 زن عقدی داشته باشد و البته در این بین از فرزند خبری نباشد، یک چهارم کل اموال وی به طور مساوی بین زنانش تقسیم می شود و در صورت وجود کودک یک هشتم آن اموال بین تمام زنان به طور مساوی تقسیم می شود.

البته به این نکته مهم نیز باید توجه داشت، 2 زن که یکی از آنها فرزندی ندارد اما زن دوم 2 دختر و 1 پسر دارد، پس از مرگ همسر، زن اول با آن که فرزندی از شوهر متوفی نداشته است، به علت وجود فرزندان همسر دوم، نصف یک هشتم از اموال شوهرش را ارث خواهد برد.

یادتان باشد برابر ماده 943 قانون اگر زن و مرد از هم جدا شده باشند و درست در زمان عده یعنی زمان بعد از طلاق که معادل 3ماه و 10 روز است مرد فوت کند، زن از اموال مرد ارث خواهد برد. لازم است بدانید که اگر شوهر در حال بیمارى، همسرش را طلاق دهد و پیش از گذشتن 12 ماه بمیرد، زن با 3 شرط از او ارث مى برد، اوّل در بین این مدّت شوهر دیگرى نکرده باشد.

دوم شوهرش را با پول یا هر چیز دیگری راضی به طلاق نکرده باشد. سوم شوهر دراثر مرضی که به خاطر آن زن را طلاق داده است بمیرد.

مالیات بر ارث

فرض کنید مالی به شما ارث رسیده است و می خواهید بدانید باید برای آن مالیات بپردازید یانه، برابر قانون اگر مال به صورت نقدی و در جایی غیر از بانک یا مراکزی از این دست به شما رسیده است، نیاز به پرداخت مالیات ندارید.

اما اگر وجه نقد داخل بانک یا مراکزی از این دست باشد، خود بانک با استعلام از دارایی و برابر انحصار وراثت، مالیات را از مبلغ کسر کرده و باقی را به وارث پرداخت می کنند. در این بین اگر مال باقیمانده غیر از وجه نقد باشد، وراث بعد از صدور سند جدید، حتما باید مالیات آن را پرداخت کنند. در کل این بخش از انحصار وراثت مربوط به دارایی می شود.

یکسری مسایل متفرقه

در مسئله ارث و میراث مسایل زیادی وجود دارد که گاهی از روی لج و لجبازی مباحث حاشیه‌ای نیز وارد آن می شود. یادتان باشد قرآن و انگشتر فرد فوت شده و لباسى که پوشیده مال پسر بزرگتر است و اگر میّت، از این 4 چیز، بیشتر از یکى دارد، مثلا 2 قرآن یا 2 انگشتر دارد، بنا براحتیاط پسر بزرگ در آن با ورثه دیگر مصالحه کند. اگر پسر بزرگ، بیش از یکى باشد، مثلا از 2 زن او در یک وقت، 2 پسر به دنیا آمده باشد، باید لباس، قرآن، انگشتر و شمشیر را به طور مساوى بین آنها تقسیم کرد.

پرداخت بدهی های فرد فوت شده نیز اگر بیش از میزان مال باقی مانده از وی باشد به عهده پسر بزرگتر است. مسلمان از کافر ارث مى برد، ولى کافر اگرچه پدر یا پسر میّت باشد از مسلمان ارث نمى برد.

اگر کسى یکى از خویشان خود را عمداً و به ناحق بکشد، از او ارث نمى برد، ولى اگر از روى خطا باشد، مثلا سنگ را به هوا بیندازد و اتّفاقاً به یکى از خویشان او بخورد و او را بکشد، از او ارث مى برد، ولى بنا بر اقوى از دیه قتل، ارث نمى برد.

چرایی یک سهم دوبله

در اصل بهره مندى از ارث، اسلام، زنان را همچون مردان قرار داده و حتى در مقام تعیین سهام ارث سهم او را پایه قرار داده است. یادتان باشد اختلاف در تخصیص ارث بین زن و مرد هرگز جنبه ارزشى نداشته و دوبرابر بودن سهم ارث مرد نسبت به زن هرگز به معناى ارزش مضاعف مردان نیست.

مبناى این تقسیم رعایت تناسب و تعادل حقوق هر کس با وظایف اوست. توجه به این نکته توهم تبعیض آمیز بودن این تقسیم را از بین مى برد. اگر مسئله ارث به عنوان بخشى از حقوق خانواده در کنار سایر اجزاى این نظام حقوقى قرار گیرد و مجموعه نظام حقوق خانواده به عنوان جزئى از نظام حقوقى اسلام مورد مطالعه و دقت واقع شود و حقوق و تکالیف مختلف زنان و مردان در صحنه خانواده و اجتماع به خصوص از بعد اقتصادى با هم مقایسه شود به خوبى روشن مى شود که در این تقسیم نه تنها به زن ظلم نشده است، بلکه عملا او بهره بیشترى از مرد خواهد داشت، زن از مزیت اقتصادى مهریه و نفقه برخوردار است ، اما مرد افزون بر آن که ملزم به پرداخت مهریه و نفقه زن است، ملزم به تامین سایر مخارج زندگى نیز بوده و حتى در صورت درخواست زن موظف به پرداخت اجرت شیردهى حضانت، انجام کارهاى خانه و امثال آن نیز هست. همچنان که در برخى موارد، پرداخت دیه مقتول منحصرا بر عهده مرد قرار مى گیرد و دوبرابر بودن سهم الارث مرد، یکى از راه هایى است که او بهتر بتواندبه انجام وظایف مادى و اقتصادى اش اقدام کند.

ضمن آنکه هر چند ظاهر این تسهیم، برخوردارى مضاعف مرد از ارث و مزایاى اقتصادى است اما واقعیت چنین نیست، زیرا اگر چه نتیجه این تقسیم آن است که در مرحله « تملک » مرد دو برابر بیش از زن مالک مى شود اما در مرحله مصرف و اختصاص تقریبا زن بیش از مرد بهره مى برد زیرا زن سهم و دارایى خود را براى خود نگه مى دارد و هیچ الزامی براى خرج کردن آن ندارد. اما سهم مرد عملا و غالبا در جریان تامین هزینه خانواده خرج می شود.

همچنین دو برابر بودن سهم مرد از ارث یک قاعده عمومى نیست زیرا نه تنها در برخى از موارد زنان برابر مردان ارث مى برند- مثلا پدر و مادر میت، در صورتى که میت فرزند داشته باشد یک ششم ارث مى برند- بلکه گاهى با تفاوت زیاد بیش از مردان از ارث بهره مند مى شوند- مثلا اگر ورثه میت فقط پدر و یک دختر باشد در این جا مرد (پدر) یک ششم و زن (دختر) پنج ششم ارث مى برد.

منبع: روزنامه حمایت

    

پست های مرتبط

افزودن نظر

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.