قانون اجازه مبادله قرارداد تعیین خط سرحدی ایران و ترکیه
ماده واحده - مجلس شورای ملی قرارداد راجع به تعیین خط سرحدی ایران و
ترکیه مشتمل بر سه ماده به ضمیمه یک مراسله راجع به استفاده پست های
مستحفظ سرحدی طرفین از آبهای چشمه های دریاچه بورولان و چشمه های سلپ و قزلو
و یوخاری یارم قایا و مراتع واقعه در جنوب و مغرب خط سرحدی را که تواما
در تاریخ 23 ژانویه 1932 مطابق دوم بهمن ماه 1310 شمسی بین دولتین ایران
و ترکیه امضا شده است تصویب و به دولت اجازه مبادله اسناد صحه شده آن را
می دهد.
این قانون که مشتمل بر یک ماده و متن قرارداد تعیین خط سرحدی ایران و
ترکیه است در جلسه پنجم خرداد ماه یک هزار و سیصد و یازده شمسی به تصویب
مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - دادگر
متن قرارداد تعیین خط سرحدی ایران و ترکیه
اعلیحضرت شاهنشاه ایران و رییس جمهوری ترکیه
نظر به میل صمیمی که متقابلتا برای تعیین قطعی خط سرحدی بین ایران و
ترکیه دارند و مایلند به این وسیله حسن موافقت و روابط برادرانه و
دوستانه بین ملتین را تحکیم نمایند تصمیم به انعقاد قراردادی نموده و
برای این مقصود اختیارداران خود را به ترتیب ذیل معین نمودند:
جناب اشرف آقای محمدعلیخان فروغی وزیر امور خارجه ایران
جناب دکتر توفیق رشدی بیک وزیر امور خارجه ترکیه
معزی الیهما با داشتن اجازه صحیح در مواد ذیل موافقت حاصل نمودند:
ماده 1 - ابتدای سرحد بین ایران و ترکیه از ملتقای رود ارس و رود قراسو
از علامت سرحدی نمره 1 واقعه در خاک ایران شروع گردیده و بعد خط
منصف المیاه قره سو را سیر و تا دریاچه بورولان رسیده و از آنجا به خط
مستقیم تا تپه که در یک صد متری جنوب شرقی چشمه های قره سو واقع است رفته و
در مشرق و شمال تپه مزبور دور زده و تپه مزبور را در خاک ایران قرار
می دهد و بعد خط سرحدی باز به طرف شمال غربی متمایل گردیده و به صخره های
بورولان که بلافاصله به چشمه های قره سو مشرف می باشد می رسد. از علامت نمره 2
خط سرحدی در استقامت علامت نمره 3 و آغری داغ کوچک با عبور از علامتهای نمره
4 و 5 و 6 و 7 و 8 تا علامت 9 که به خط مستقیم در 16 کیلومتر و 600 متری
شمالی ترین ساحل دریاچه بورولان و در 6 کیلومتر و 400 متری مرتفع ترین نقطه
آغری داغ کوچک واقع است می رسد. خط سرحدی در جاده بلیجان شیخ بابو متوازیا
تا 1700 متری ممتد شده و از این نقطه به یک صد متری جنوب شرقی توجیک تپه
رسیده و تپه مزبور را در خاک ترکیه قرار داده و بعد به طرف جنوب غربی
متمایل گردیده و از 150 متری شرقی قریه توجیک گذشته و قریه مزبور را در
خاک ترکیه قرار داده و در همان خط امتداد یافته و به فاصله 100 متر از
مغرب محل موسوم به تپ که در سه هزار متری شرقی شیخ بابو واقع است گذشته و
تپ را در خاک ایران قرار می دهد. از آنجا خط سرحدی به طرف تپه که در 2500
متری جنوب شرقی شیخ بابو واقع است امتداد یافته و از قله تپه مزبور گذشته
و به طرف جنوب غربی تا تپه که در 1300 متری شرقی قریه حسن آقا واقع می باشد
ممتد گردیده و از قله تپه اخیر عبور می نماید. بعد خط سرحدی به طرف مغرب
تا تپه که در 800 متری جنوب قریه حسن آقا واقع است رفته و از قله تپه
مزبور می گذرد بعد از قله تپه که در 500 متری جنوب غربی واقع است گذشته و
1500 متر به طرف جنوب در راس الجبال تا نقطه که در 2000 متری جنوب شرقی
سلپ واقع می باشد سرازیر شده و از تنگه که بین دو ارتفاع مهم که یکی در
800 متری و دیگری در 1000 متری شمالی نقطه که به ارتفاع 1948 نشان داده
شده واقع هستند می گذرد بعد خط سرحدی از خط راس الجبال تا نقطه (1948) ممتد
شده و از بالای آن گذشته و از آنجا در طرف جنوب خط مقسم المیاه کوه های
ایوبک را تا قله جنوبی کوه های مزبوره که در 700 متری شمال غربی زانوی
جاده که از یارم قایا به گیژو می رود واقع است سیر می نماید. زانوی مزبور در
این جاده در 3500 متری شمال شرقی یارم قایا و در 6300 متری جنوب غربی گیژو
قرار گرفته است .
از آنجا خط سرحدی به فاصله 200 متر در طرف مغرب متوازیا با جاده یارم قایا
گیژو تا چهارراهی که در 200 متری شمال یارم قایای علیا واقع است امتداد
یافته و چهارراه مزبور را در خاک ایران قرار می دهد و از آنجا به طرف مغرب
تا نقطه واقعه در 600 متری غربی یارم قایا در جاه یارم قایا بلاغ باشی ممتد
می گردد سرازیر شده و بعد به طرف جنوب پایین آمده تا به شمالی ترین نقطه
کنار باطلاق می رسد و از آنجا به بعد خط سرحدی از وسط باطلاق امتداد یافته و
تا به کنار جنوبی آن در 500 متری شمال چخور - رش می رسد و در آنجا خط سرحد
به طرف مغرب پیچ خورده و به قله تپه 1668 اتصال می یابد و چخور - رش و
شیطان آباد در خاک ایران و گربوران در خاک ترکیه قرار می گیرد.
از این نقطه که بین قریه شیطان آباد به ایران و قریه گربوران متعلق به
ترکیه واقع می باشد سرحد به قله تپه گربوران در مغرب بازرگان بالا رفته و
در خط مقسم المیاه بین قرا ترکیه موسوم به گرجی بلاغ و نازیک و قره قویماز و
قرا ایرانی موسوم به بازرگان و کجت و باش کند و ماروکمو ممتد گردیده و بعد
از تنگه واقعه بین ماروکمو و طاولا (متعلق به ترکیه ) گذشته و خرابه های
کازرلو و شیخ اصغر را در خاک ایران قرار داده و به صخره های خوجاداغ رسیده
و از راس الجبال زیند و داشی و قانلی بابا و آق داغ گذشته و قریه جوزار را
در خاک ایران گذاشته و از راس الجبال آق داغ و قلندر گذشته و مزارع قرا
ایرانی موسوم به نیفتو و سلمان آباد و پیراحمد را از مزارع قریه ترکیه
موسوم به دشرمه مجزی نموده و باز خط مقسم المیاه را بین بایزید و اواجیق
تعقیب و به خزین گدوک اتصال می یابد. از خزین گدوک سرحد پس از قرار دادن
قریه قزل قایا در خاک ترکیه و قریه سیلوماکول همچنین دریاچه قوروگل در خاک
ایران از کوه قره گونی گذشته و رودخانه ایری چای را در تپ آق داغ عبور کرده
و از کالا اق داش گذشته و قریه نادو را در خاک ایران و قریه ایری چای را در
خاک ترکیه قرار داده و به کوه های قزل زیارت اتصال پیدا کرده و از تنگه های
آق جاک و خان گدوک و کوه های ساری چمن و قله غربی دومانلو و تنگه قره بورغا
گذشته و قرا شیخ سلو را در خاک ایران قرار داده و از کوه ناوور گذشته و
قریه یک ماله را در خاک ایران قرار داده و از ریشکان و تپه های بین داورا
و اخورک و گورابگزادان و گوری ماخین و خدربابا عبور می نماید.
از خدربابا خط سرحدی مقسم المیاه را تعقیب و از 2000 متری شرقی دریاچه
داسناگل در استقامت جنوبی تا نقطه که نشانه 8000 دارد عبور نموده و باز
یک هزار متر در همان استقامت در روی راس الجبال امتداد یافته و بعد به طرف
جنوب شرقی متمایل گردیده و در این استقامت جدید 600 متر در راس الجبال سیر
می نماید بعد مجددا به طرف جنوب تا قله تپه واقعه در 500 متری بر می گردد و
ارتفاع طولانی را که 250 متر در طرف جنوب شرقی واقع است در خاک ایران قرار
می دهد و از آنجا خط سرحدی راس الجبال را سیر می کند تا برسد به قله ارتفاع
واقعه در 500 متری جنوب شرقی و بعد به طرف جنوب غربی می رود تا ملتقای
هراتیل سو (نهری که از هراتیل می آید) و قطورچای و بعد خط سرحدی به طرف
جنوب تا قله واقعه در 800 متری بالا رفته و از آنجا باز در خط جنوب در دره
گانی - رش سرازیر می شود و منصف المیاه آن را در مسافت هفتصد متر طرف مغرب
و 500 متر طرف جنوب سیر می نماید و به برجستگی واقعه در دنباله راس الجبالی
که مستقیما در جنوب به طرف ملامحمدداغ ممتد می شود بالا رفته و ملامحمدداغ را
دو قسمت کرده و ارتفاع واقعه در 250 متری شرق ملامحمدداغ را در خاک ایران
می گذارد و ارتفاع مزبور را در دویست و پنجاه متری در مشرق قرار می دهد.
از ملامحمدداغ خط سرحدی راس الجبال را در مسافت 800 متر تا یک نقطه واقعه
در جاده که در 200 متری شرقی قیشله می باشد سیر کرده و قیشله در خاک ترکیه
قرار می گیرد و بعد سرحد خط مقسم المیاه را به طرف جنوب شرقی تا قله که در
1750 متری آنجا و در 200 متری جنوب زانوی جاده واقع است سیر می نماید از
این نقطه خط سرحدی از راس الجبال تا یک نقطه واقعه در جاده که به فاصله
2200 متر از آنجا از دره می گذرد به طرف جنوب پایین آمده و از نقطه مزبوره
در طرف جنوب به مسافت 300 متر بالا رفته و در طرف جنوب غربی به راس الجبال
تا تپه که به فاصله 500 متر از آنجا واقع است اتصال می یابد و بعد از خط
راس الجبال تا دره که جاده تارساواوچلیک اشاقا از 900 متری آنجا عبور می کند
پایین آمده و منصف المیاه دره مزبور را به طرف مغرب در یک مساحت 500 متری
سیر نموده و بعد از راس الجبال تا نقطه که نشانی 8200 دارد واقعه در 1700
متری آن بالا رفته و بعد در راس الجبال به طرف جنوب شرقی تا کوه کوچ سیر
نموده و از کوچ خط سرحدی راس الجبال را با عبور از تنگه کشکول تا کوه
سوراوو تعقیب می نماید از کوه های سوراوو سرحد دائما مقسم المیاه را سیر
نموده و به باروش خوران رسیده و قریه باروش خوران را در خاک ایران قرار
داده و از کوه هاراویل و تنگه خانا - سوروبلاکو و ساری چیچک (با گذاشتن
قریه کالیک در خاک ایران ) و کیژوسوریان و کوه برهبین و تنگه سلطانی و کوه
برازیوان و پری خان کیفاروق و میدان و کتول داغ ممتد می شود.
خط سرحدی از کتول داغ که نشانی 2869 دارد سیر کرده و از خط راس الجبال به
طرف جنوب شرقی تا نقطه که در کنار رودخانه بارادوست در 1600 متری شرقی با
جرگه واقع است ممتد شده و راس الجبال را که دنبال ارتفاع 1890 به طرف جنوب
می باشد در خاک ایران قرار می دهد (بنابراین خط سرحدی از دره عبور می کند) و
از آنجا به طرف جنوب شرقی رفته و از تپه علائم سرحدی 148 و 147 گذشته و
بعد به طرف مشرق جنوب شرقی تا رودخانه اکمالوک واقعه در 450 متری تپه
منحرف گردیده و دره اکمالوک را تا ارتفاع واقعه در 800 متری جنوب که
دارای نشانی 2300 می باشد بالا رفته و از آنجا خط راس الجبال را تا نقطه که
نشانی 2530 دارد تعقیب می نماید و بعد خط سرحدی راس الجبال را در امتداد
جنوب غربی تا 2500 متر طی می کند تا نقطه واقعه در 1500 متری غربی الوزان
و این نقطه در خاک ایران قرار می گیرد و از آنجا خط راس الجبال را در
استقامت جنوب تا زانوی راس الجبال مذکور که تقریبا 2500 متر از آن فاصله
دارد تعقیب نموده و بعد به طرف مشرق می پیچد و همواره راس الجبال را متابعت
کرده تا آلادرداغ می رود و بعد خط سرحدی از راس الجبال به طرف جنوب شرقی
می رود تا قله واقعه در 2400 متری شمال ملتقای نهری که از پاکی و بردرش چای
می آید و از آنجا به طرف جنوب تا ملتقای مزبور پایین آمده و از منصف المیاه
بردرش چای تا ملتقای آن با نهری که از 1000 متری غربی قره شین داغ جاری
می شود سیر می نماید.
خط سرحدی منصف المیاه آب مزبور را به طرف جنوب 1600 متر سیر نموده و بعد
به راس الجبالی بالا می رود که به طرف جنوب شرقی تا قله غربی قره شین داغ ممتد
می شود نقاط الی و پاکی در خاک ترکیه و مازبیشو در خاک ایران قرار می گیرد.
از قره شین داغ سرحد از کوناکوتر و زینوی تابوتان و هلانه و تنگه گلشین عبور
کرده و به قله کوه دلامپر بالا رفته و از آنجا به علامت سرحدی نمره 99 سرحد
ترکیه و عراق متصل می شود.
راجع به ترسیم صحیح و جزئیات خط سرحدی از علامت نمره 1 تا علامت نمره 99
واقعه در سرحد عراق به نقشه های نه گانه نمره 18 و 19 و 20 و 21 و 22 و 22
آ و 23 و 24 و 25 به مقیاس 84000:1 و 50000:1 و یک گرده (کالک ) که مورد
تصدیق نمایندگان مختار گردیده و متخصصین طرفین متعاهدین امضا کرده اند و
ضمیمه این قرارداد است رجوع خواهد گردید (املای اسامی محلها مطابق با
اسامی خواهد بود که روی نقشه ها و گرده (کالک ) فوق الذکر معین گردیده است ).
ماده 2 - یک کمیسیون تحدید حدودی مامور خواهد شد که خط سرحدی مذکوره در
ماده اول را در محل ترسیم نماید کمیسیون مزبور مرکب از چهار نماینده
خواهد بود که دو نفرشان از طرف دولت ایران و دو نفر دیگر از طرف دولت
ترکیه معین خواهد گردید.
کمیسیون تحدید حدود در عرض ماه ژوئن 1932 تشکیل گردیده و سعی خواهد نمود
که در عملیات خود تحدیدات مندرجه در این قرارداد را کاملا رعایت نماید
مخارج کمیسیون بین ایران و ترکیه بالتساوی تقسیم خواهد گردید طرفین
متعاهدین متعهد می شوند که خواه مستقیما و خواه به توسط مامورین محلی
مساعدت لازم را به کمیسیون تحدید حدود راجع به منزل و کارگران و مصالح
(تیرهای تعیین حدود و علامت های حدود) که برای انجام ماموریت خود لازم خواهد
داشت به عمل آورند.
به علاوه طرفین متعهد می شوند که علائم مثلثاتی و نشانه ها و تیرها و علامت های
سرحدی را که از طرف کمیسیون نصب می شوند محفوظ بدارند.
علائم حدود در فواصل مریی از یکدیگر نصب گردیده و دارای نمره خواهند بود
محل علائم مزبوره و نمره آنها در روی نقشه نموده خواهد شد.
صورت مجلس قطعی تحدید حدود نقشه ها و اسناد ضمیمه در دو نسخه تهیه خواهد
گردید که اصالت خواهند داشت .
ماده 3 - این قرارداد به تصویب رسیده و اسناد مصدقه در اسرع اوقات ممکنه
در آنکارا مبادله خواهد گردید و فورا بعد از مبادله اسناد مصدقه به موقع
اجرا گذارده خواهد شد.
بناعلیهذا نمایندگان مختار سابق الذکر این قرارداد را امضا و با مهر خود
ممهور نمودند.
در تهران به تاریخ 23 ژانویه 1932 در دو نسخه نوشته شد.=
امضا: دکتر ت . رشدی
امضا: م . ع . فروغی
مراسله ضمیمه قرارداد تعیین خط سرحدی ایران و ترکیه
تهران مورخ 23 ژانویه 1932
جناب اشرف آقای محمدعلیخان فروغی وزیر امور خارجه
آقای وزیر:
عطفا به ماده 1 قرارداد راجع به تعیین خط سرحدی بین ترکیه و ایران که
امروز امضا نموده ایم با کمال توقیر اعلام می دارد که پستهای مستحفظ سرحدی
طرفین متعاهدین حق خواهند داشت که از آبهای چشمه های دریاچه بورولان و
همچنین از چمن های واقعه در جنوب و مغرب خط سرحدی در محوطه دریاچه مزبوره
و از آبهای چشمه های سلپ و قوزلو و یوخاری یارام قایا به طور تساوی استفاده
نمایند بدیهی است که مبادله این یادداشت جز لایتجزای قراردادی می باشد که
امروز به امضا رسیده است .
موقع را...
امضا: دکتر توفیق رشدی بیک وزیر امور خارجه ترکیه
تهران 23 ژانویه 1932
جناب آقای دکتر توفیق رشدی بیک وزیر امور خارجه ترکیه
آقای وزیر:
با کمال توقیر یادداشت مورخ امروز آن جناب را دریافت و اتخاذ سند می نمایم
که به موجب آن عطفا به ماده 1 قراردادی که امروز امضا کرده ایم مراتب ذیل
را اعلام داشته بودند: "پستهای مستحفظ سرحدی طرفین متعاهدین حق خواهند
داشت که از آبهای چشمه های دریاچه بورولان و همچنین از چمن های واقعه در
جنوب و مغرب خط سرحدی در محوطه دریاچه مزبوره و از آبهای چشمه های سلپ و
قوزلو و یوخاری یارام قایا به طور تساوی استفاده نمایند.
بدیهی است که مبادله این یادداشت جز لایتجزای قراردادی می باشد که امروز به
امضا رسیده است " و اظهار می دارم که با مندرجات یادداشت مزبور آن جناب
کاملا موافق هستم . موقع را... امضا: م . ع . فروغی وزیر امور خارجه ایران
اجازه مبادله قرارداد تعیین خط سرحدی ایران و ترکیه و مراسله ضمیمه آن به
شرح فوق در جلسه پنجم خرداد ماه یک هزار و سیصد و یازده داده شده است .
رییس مجلس شورای ملی - دادگر
نوع : قانون
شماره انتشار :
تاریخ تصویب : 1311/03/05
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
قانون متمم اصلاح اصول محاکمات جزائی قانون اجازه مبادله عهدنامه حکمیت و اصلاح و تسویه قضایی اختلافات بین ایران و ترکیه
