اگر ازحفر چاهی در مجاورت قناتی خسارتی به قنات وارد شود در اینصورت عامل باید از حفر چاه منع شود ، هرچندکه محل حفرچاه ملک وی باشد
رای شماره : 1674-13/6/1341
رای اصراری هیات عمومی دیوان عالی کشور
"اعتراضات وکیل فرجامخواه بخلاصه آنکه چاه مورددعوی به مقداریکه حفرشده به آب نرسیده وازعملی که هنوزموجب ضرری نشده به احتمال ایرادضرر نمی توان جلوگیری کردمضافابه آنکه حریم مقرردرقانون مدنی مخصوص اراضی موات است واستناددادگاه به ماده 138قانون مدنی درتسری مفادومدلول ماده به ملک ناشی ازعدم توجه مفهوم ماده 136و139قانون مزبوراست واگر مفادماده اشعاری راقابل تعمیم دراراضی موات وملک صاحب حریم باشندو ازطرفی بموجب نظریه قبلی دیوان کشورطبق دادنامه شماره 2077-23/6/39 درنتیجه تحقیق دادگاه مرجع پژوهشی دررسیدگی معلوم شدکه حفرچاه نه درملک موکل بعمل آمده ونه فرجامخواندگان درمجاورت آن ملکی دارندتاموردباماده 132قانون مدنی قابل تطبیق باشدونسبت به اقدامات بعدی دادگاه ونظریه کارشناس توجه به لایحه مورخه (3/4/40)بایگانی درپرونده موردتقاضاست اعتراضات مزبورایرادبنظرواستنباط دادگاه است که موردنظرفرجامی واقع نمی شودوازسایرجهات اشکالی واردنیست لذادادنامه فرجامخواسته ابرام می شود."
* سابقه *
قنوات
حریم قنوات
فرجامخواندگان بخواسته جلوگیری ازحفرچاه وپرکردن آن بطرفیت فرجامخواه دردادگاه بخش تبریزاقامه دعوی نموده اندبه توضیح آنکه سیزده شبانه روزوشش ساعت درگردش شانزده شبانه روزوچهارساعت قنات طاهرآبادکه مبداءآن درمحله دیزج حکم آباد ومظهرآن محله فراملک است متعلق به مشارالیهمابوده ومدعی علیه (فرجامخواه )درحریم قنات مزبوردر باغ مشهورچایچلان واقع درمحله دیزج شروع به حفرچاه بزرگ برای نصب موتور واستفاده ازآب کرده است که موجب تضررقنات می باشد.
دادگاه بخش پس ازرسیدگی وجلب نظرکارشناس به استنادماده 139 قانون مدنی بااحرازمزاحمت حکم به محکومیت مدعی علیه مبنی برپرکردن چاه احداثی داده است .
براثرپژوهشخواهی محکوم علیه شعبه 2دادگاه شهرستان تبریزکارشناس دیگری انتخاب وبامعاینه محل حکم بدوی رانتیجتاتاییدنموده است .
محکوم علیه ازحکم مزبورفرجامخواهی نموده وشعبه 6دیوان عالی کشور چنین رای داده است :
حسب اظهارازناحیه فرجامخواه درمرحله پژوهشی حفرچاه ازناحیه مشارالیه درملک خوداوبوده نهایت ملک فرجامخواه مجاورملک فرجام خواندگان است که درآن قنات دارنددرچنین امکنه رعایت حریم به معنای قانون مدنی صحیح نمی باشدبنابراین لازم بوده دادگاه بدواموقعیت ملکی هریک ازدومحل چاه مورداظهاروقنات طاهرآباد راازلحاط مالکیت متداعیین تحقیق ودرنظرمی گرفت وتشخیص میدادکه موضوع منطبق بامواد مربوط به حریم موصوف درقانون مدنی است یاباماده 132قانون مرقوم انطباق داردمضافاحسب نظرکارشناس چاه احداثی فرجامخواه ناتمام است و کارشناس فرض نموده که اگربه مرحله نهائی برسدوبه کیفیت مخصوص مورد استفاده قراربگیردموجب تضررفرجامخواندگان درقنات طاهرآبادخواهد بود.به احتمال ایرادضررازعملی که هنوزضرری واردنساخته نمی توان جلوگیری نموده ونظرکارشناس بایدمنجزوقاطع باشدلذاحکم فرجامخواسته مخدوش و رسیدگی ناقص است وبه سبب نقص دررسیدگی وجهت مارالذکرحسب ماده 559 آئین دادرسی مدنی شکسته می شودورسیدگی مجددباشعبه دیگردادگاه شهرستان تبریزخواهدبود.
شعبه 4دادگاه شهرستان تبریزرسیدگی مجددراآغازکرده وپس ازمعاینه محل وجلب نظرکارشناس به استنادآنکه :
چاه جدیدالاحداث فرجامخواه (که حسب معاینه محل ناتمام است و عملیات حفاری آن متوقف شده )درحریم قنات طاهرآباداست ،به استنادمواد 138و139قانون مدنی حکم بدوی راتاییدنموده است .
وکیل فرجامخواه دادخواست فرجامی تقدیم نموده وملخص اعتراضات فرجامی اینست که :(چاه احداثی فرجامخواه درملک اختصاصی اوست وهنوزبه آب نرسیده وحریم دراراضی محیات موردنداردومخصوص اراضی موات است وگرنه تداخل املاک محیات لازم می شودکه فسادآن محرزاست وفرجامخواندگان اساسادرمجاورت ملک فرجامخواه ملکی ندارند.موضوع نه منطبق باماده 139 قانون مدنی است ونه عنوان حریم مصداق داردوبنظرکارشناس هم اعتراض شده است .)
بااصرای تشخیص شدن رای موضوع درهیئت عمومی دیوان عالی کشورطرح گردیده واکثریت بشرح زیررای به ابرام حکم فرجامخواسته داده اند:
مرجع :آرشیوحقوقی کیهان ،مجموعه رویه قضائی
آراءهیئت عمومی دیوان عالی کشورازسال 1328تا1342
جلددوم ،آراءمدنی ،چاپ دوم سال 1353 صفحه 573-576
21
نوع : نامشخص
شماره انتشار : 1674
تاریخ تصویب : 1341/06/13
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
دادگاه محل تنظیم سند،صلاحیت رسیدگی به اختلاف ناشی ازسندرادارد معدنی که قبلا به اجاره داده شده باشد،اقامه دعوی و تقاضای پروانه اکتشاف بعنوان غیرمکشوفه بودن آن مجوز قانونی ندارد
