در نظام حقوقی کشورما، جبران خسارتهای بدنی از طریق پرداخت دیه و ارش صورت میگیرد، اما تفاوت اصلی این دو در نحوه تعیین میزان خسارت است. دیه مقدار مالی مشخصی است که برای برخی آسیبها در قانون تعیین شده، اما ارش برای صدماتی که مقدار دیه آنها در قانون ذکر نشده، بر اساس نظر کارشناسان پزشکی قانونی و میزان آسیب وارده مشخص میشود.
بهعنوانمثال، اگر در یک حادثه رانندگی فردی دچار شکستگی استخوان ترقوه شود، در قانون مقدار دیه آن مشخص است، اما اگر آسیب بهگونهای باشد که موجب محدودیت حرکتی در شانه فرد شود، ممکن است قانون بهطور دقیق مبلغی برای آن تعیین نکرده باشد. در چنین شرایطی، پزشکی قانونی میزان خسارت را با درنظرگرفتن شدت آسیب، تأثیر آن بر عملکرد عضو و مقایسه با دیه کامل انسان مشخص کرده و درصدی از آن را بهعنوان ارش تعیین میکند.
در ادامه این مطلب، جزئیات جدول ارش و دیه سال ۱۴۰۴، نحوه محاسبه خسارات بدنی، میزان دیه اعضای مختلف بدن و نکات مهم قانونی را بررسی خواهیم کرد تا شما بهطور کامل از حقوق خود در این زمینه آگاه شوید.
جدول مقدار ارش و دیه ۱۴۰۴
در این جدول، میزان دیه و ارش برای آسیبهای مختلف جسمانی در سال ۱۴۰۴ ارائه شده است. این مقادیر بر اساس قانون مجازات اسلامی تعیین شده و بسته به نوع و شدت آسیب، متفاوت هستند.
| اعضای بدن / نوع آسیب | مبلغ دیه (تومان) |
| دیه کامل انسان | ۱.۲ میلیارد تومان |
| دیه اعضای جفت مانند چشم، گوش، دستوپا | ۶۰۰ میلیون تومان (برای هرکدام ۵۰ دیه کامل) |
| دیه زبان | ۱.۲ میلیارد تومان |
| دیه فک | ۱.۲ میلیارد تومان |
| دیه استخوان فک شکستهشده بدون عیب | ۲۰۰ میلیون تومان |
| دیه استخوان فک که معیوب شده | ۶۰۰ میلیون تومان |
| دیه شکستگی استخوان | ۲۰۰ میلیون تومان |
| دیه قطع تمام انگشتان | ۱.۲ میلیارد تومان |
| شکستگی استخوانی که بهدرستی جوش بخورد | ۲۰۰ میلیون تومان |
| شکستگی استخوانی که معیوب باقی بماند | ۶۰۰ میلیون تومان |
| سیاهشدن سایر اعضای بدن | ۸۰۰ هزار تومان |
| هر عدد دندان دارای دیه مستقل | ۸۰ میلیون تومان |
| هر معیوبشدن صورت | ۱۲ میلیون تومان |
| دامیه و متلاحمه | ۸۰ میلیون تومان |
| حارصه | ۱۲ میلیون تومان |
| متلاحمه | ۸۰ میلیون تومان |
| سمحاق | ۱۲۰ میلیون تومان |
| موضحه | ۱۸۰ میلیون تومان |
| منقله | ۶۰۰ میلیون تومان |
| دیه یکچشم | ۶۰۰ میلیون تومان |
| دیه دو چشم | ۱.۲ میلیارد تومان |
| دیه یک انگشت | ۱۲۰ میلیون تومان |
| دیه ناخن | ۴۰۰ میلیون تومان (بسته بهشدت آسیب) |
دیه در مجازات اسلامی به چه معناست؟
دیه در مجازات اسلامی، مالی است که برای جبران آسیبهای جانی یا جسمی ناشی از جنایات غیرعمدی یا برخی جنایات عمدی که امکان قصاص در آنها وجود ندارد، تعیین میشود. طبق ماده ۱۷ قانون مجازات اسلامی، دیه میتواند مقدار مشخصی داشته باشد (دیه مقدر) یا بسته به نظر کارشناس پزشکی قانونی و قاضی، تعیین شود (دیه غیرمقدر یا ارش). در پروندههای مربوط به دیه، یک وکیل دیه میتواند نقش مهمی در احقاق حقوق زیاندیده و دریافت مبلغ متناسب با خسارت وارده ایفا کند. مبلغ دیه بسته به نوع آسیب، محل آن در بدن و میزان خسارت تعیین میشود و مطابق با قوانین هر ساله ممکن است تغییر کند.
ارش در مجازات اسلامی به چه معناست؟
ارش در مجازات اسلامی بهعنوان نوعی دیه غیرمقدر تعریف میشود که مبلغ آن در شرع بهطور مشخص تعیین نشده است. طبق ماده ۴۴۹ قانون مجازات اسلامی، ارش در مواردی اعمال میشود که برای یک آسیب یا جراحت، دیه مشخصی در نظر گرفته نشده باشد. در این شرایط، دادگاه با بررسی نوع و کیفیت آسیب، میزان تأثیر آن بر سلامت فرد و همچنین با استناد به نظر کارشناسان پزشکی قانونی، مبلغ ارش را تعیین میکند. برای مثال، درحالیکه دیهی قطع یک انگشت در قانون مقدار ثابتی دارد، آسیب به تاندون آن که میزان مشخصی برایش تعیین نشده، مشمول ارش میشود. مطالبه ارش در دعاوی حقوقی و کیفری اهمیت زیادی دارد و حضور یک وکیل متخصص میتواند در احقاق حقوق زیاندیده و تعیین مبلغ مناسب نقش کلیدی داشته باشد.
تفاوت دیه و ارش در چیست؟
در توضیحات بالا متوجه شدید که دیه و ارش هر دو نوعی جبران مالی برای صدمات بدنی در نظام حقوقی اسلام و ایران هستند، اما تفاوتهای مهمی با یکدیگر دارند:
• دیه دارای مقدار مشخصی است که در شرع و قانون تعیین شده است (مانند دیه قطع دست یا شکستگی استخوان)، اما ارش مقدار معینی ندارد و دادگاه آن را با توجه به نظر کارشناسان مشخص میکند.
• دیه بر اساس احکام فقهی و جدولهای قانونی تعیین میشود، درحالیکه ارش بر اساس شدت و نوع آسیب، میزان تأثیر آن بر سلامت فرد و مقایسه با دیه مقدر ارزیابی میشود.
• دیه برای صدماتی اعمال میشود که در قانون برای آنها مقدار خاصی مشخص شده است، اما در مواردی که قانون مبلغی تعیین نکرده باشد (مثلاً آسیب به اعصاب، تاندونها یا برخی جراحات جزئی)، ارش پرداخت میشود.
• مبلغ دیه بهطور مستقیم از جدول قانونی استخراج میشود، اما ارش نیازمند بررسی دادگاه و جلب نظر پزشکی قانونی است.
دیه هر بخیه چقدر است؟
دیه بخیه بهصورت مستقل در قانون تعیین نشده است، بلکه میزان آن به نوع و عمق جراحتی که بخیه شده بستگی دارد. جراحات مختلف دیههای متفاوتی دارند؛ برای مثال:
• اگر جراحت سطحی (حارصه) باشد: دیه آن یکصدم دیه کامل است.
• اگر زخم عمیقتر و همراه با خونریزی باشد (دامیه): دیه آن دو صدم دیه کامل خواهد بود.
• اگر بریدگی به گوشت برسد ولی استخوان نمایان نشود (متلاحمه): دیه سه صدم دیه کامل در نظر گرفته میشود.
• اگر جراحت به استخوان برسد (سمحاق یا موضحه): دیه آن بین چهارتا پنج صدم دیه کامل خواهد بود.
درصورتیکه جراحت در دستهبندی مشخصی قرار نگیرد، میزان دیه بهعنوان ارش تعیین میشود که بر اساس نظر پزشکی قانونی و حکم قاضی مشخص خواهد شد.
مزایای داشتن وکیل دیه برای رسیدگی به پرونده
وقتی درگیر یک پرونده دیه میشوید، چه بهعنوان شاکی و چه بهعنوان متهم، داشتن یک وکیل متخصص دیه میتواند بهشدت به نفع شما باشد. دلیلش این است که مسائل مربوط به دیه پیچیدگیهای قانونی زیادی دارند و بدون داشتن اطلاعات کافی ممکن است حق شما ضایع شود یا روند رسیدگی بیش از حد طولانی شود.
افزایش احتمال دریافت دیه کامل و عادلانه
یک وکیل متخصص در امور دیه دقیقاً میداند که چطور میزان خسارت و جراحات را بهدرستی مستند کند و با استناد به قوانین و نظر پزشکی قانونی، بهترین نتیجه را برای شما بگیرد. بدون داشتن وکیل، ممکن است مقدار دیهای که دریافت میکنید کمتر از حد واقعی باشد.
تسریع در روند دادرسی
پروندههای مربوط به دیه معمولاً زمانبر هستند، مخصوصاً اگر بیمه یا دادگاه در پرداخت آن تعلل کند. وکیل با تجربه میتواند این مسیر را کوتاهتر کند و از طریق پیگیریهای قانونی، سرعت دریافت دیه را افزایش دهد.
جلوگیری از اشتباهات حقوقی
بسیاری از افراد به دلیل ناآگاهی از قوانین، ممکن است مدارک لازم را ارائه ندهند یا در دادگاه بهدرستی از حق خود دفاع نکنند. یک وکیل خبره میتواند به شما کمک کند تا پرونده را بدون نقص ارائه دهید و هیچ خلأ قانونی به ضررتان تمام نشود.
دفاع از حقوق شما در برابر کاهش یا عدم پرداخت دیه
گاهی طرف مقابل (اعم از بیمه، متهم یا دادگاه) تلاش میکند که میزان دیه را کاهش دهد یا از پرداخت آن سرباز زند. وکیل دیه با اشراف بر قوانین، از این اتفاق جلوگیری کرده و برای گرفتن بالاترین میزان دیه ممکن به شما کمک خواهد کرد.
آشنایی با نرخهای روز دیه و تغییرات قانونی
مبالغ دیه هر سال تغییر میکند و برخی از جراحات یا صدمات ارش دارند که میزان آن به نظر دادگاه بستگی دارد. وکیل متخصص کاملاً با این موارد آشناست و میداند چگونه از آنها برای افزایش مبلغ دیه استفاده کند.
استفاده از وکیل کیفری در کنار دیه
در برخی پروندهها علاوه بر جنبه مدنی و دیه، جنبه کیفری نیز وجود دارد. مثلاً درصورتیکه حادثهای منجر به دیه شده باشد، ممکن است متهم به ارتکاب جرمهایی مانند قتل عمدی، شبهعمدی یا تصادف باشد. وکیل کیفری میتواند از حقوق شما در مراجع کیفری دفاع کند.
جمعبندی
در این بخش شما را با مفهوم و مقدار دیه و ارش آشنا کردیم. همانطور که گفتیم دیه به مبلغ مشخصی گفته میشود که برای جبران خسارت یا صدمات بدنی وارد شده به فرد آسیبدیده توسط قانون تعیین شده است. این مبلغ با توجه به نوع آسیب و موقعیت آن در قوانین مشخص میشود. ارش نیز به مبلغی اطلاق میشود که برای جبران آسیبهای غیر قابل معین یا صدماتی که مبلغ دقیقی برای آنها تعیین نشده است.
درصورتیکه نیاز به مشاوره تخصصی در زمینه دیه و ارش دارید یا به دنبال وکیل دیه متخصص و متبحر هستید که بتواند پرونده شما را به بهترین شکل ممکن پیش ببرد، با ما در ارتباط باشید. وکلای ما آمادهاند تا بهترین مشاوره و خدمات حقوقی را برای شما فراهم کنند تا بتوانید حقوق خود را بهطور کامل و عادلانه دریافت کنید.
سؤالات متداول
1. هر ارش دیه چقدر است؟
ارش مقدار مشخصی در قانون ندارد و بسته بهشدت آسیب، محل صدمه و نظر پزشکی قانونی تعیین میشود. قاضی پرونده با استناد به نظر کارشناسان مبلغ آن را مشخص میکند.
2. آیا دیه شکستگی استخوان و ترکخوردگی آن یکسان است؟
خیر، دیه شکستگی استخوان معمولاً بیشتر از ترکخوردگی آن است. ترکخوردگی معمولاً مشمول ارش میشود، درحالیکه شکستگی دیه مقدر دارد و بسته به میزان بهبودی ممکن است دیه کامل یا بخشی از آن پرداخت شود.
3. دیه پارگی تاندون چگونه محاسبه میشود؟
دیه قطع یا پارگی تاندون در قانون بهصورت مشخص تعیین نشده است و تحت عنوان ارش محاسبه میشود. مبلغ آن با توجه به میزان تأثیر آسیب بر عملکرد عضو مربوطه و نظر پزشکی قانونی مشخص میشود.
تصرف عدوانی و تفاوت آن با خلع ید - نقش وکیل ملکی و وکیل خانواده بررسی کامل اخذ ثمن معامله + نحوه پرداخت