ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی یکی از مواد مهم در زمینه حمایت از امنیت روانی و جسمانی افراد است که به صراحت به جرم تهدید و مجازاتهای مرتبط با آن پرداخته است. تهدید، رفتاری است که با ایجاد ترس و وحشت نسبت به جان، مال، آبرو یا اسرار شخص یا بستگان او همراه است و میتواند آثار مخربی بر زندگی فرد تهدید شده داشته باشد. این ماده قانونی، ضمن تعیین حدود مجازات تهدید، راهکاری قانونی برای برخورد با این نوع رفتارهای ناپسند و ضدحقوقی ارائه میدهد. در ادامه به صورت کامل و دقیق خواهید توانست پاسخ سوال ماده 669 قانون مجازات اسلامی چیست را بدهید. پس اگر میخواهید بدانید مجازات تهدید چیست و چگونه قانون با این جرم مقابله میکند، در ادامه با ما همراه باشید.
ماده 669 قانون مجازات اسلامی چیست؟
ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، جرم تهدید را اینگونه تعریف میکند که هرگاه کسی دیگری را به هر نحو به قتل یا ضررهای نفسی، شرافتی، مالی یا افشای سری نسبت به خود یا بستگان او تهدید کند، اعم از اینکه به واسطه این تهدید درخواست وجه، مال، انجام کاری یا ترک فعلی کرده باشد یا خیر، به مجازات شلاق یا زندان محکوم خواهد شد. این ماده تهدید مطلق را جرم میداند و تحقق جرم نیازمند قصد و عزم تهدیدکننده است.
برای اثبات جرم تهدید، باید وجود عناصر مادی، معنوی و قانونی ثابت شود و دادگاه با توجه به شرایط، مجازات حبس یا شلاق را تعیین میکند. همچنین تهدید میتواند به صورت لفظی، عملی، شفاهی، کتبی یا حتی از طریق فضای مجازی و تلفن انجام شود و در صورت اثبات، مرتکب به مجازات قانونی محکوم خواهد شد.
ماده ۶۶۹ تصریح دارد که تهدید باید غیرقانونی باشد مثلاً اعلام طلب قانونی تهدید محسوب نمیشود، ولی تهدید به افشای اسرار یا آسیب جسمی یا مالی جرم است. همچنین تهدید میتواند نسبت به خود شخص یا بستگان او باشد، مشروط بر اینکه رابطه نزدیکی بین آنها وجود داشته باشد.
جرم تهدید تلفنی نیز طبق این ماده جرم قابل گذشت است و شاکی باید شکایت کند تا پیگیری قانونی انجام شود. محل وقوع جرم در اینگونه موارد جایی است که نتیجه تهدید به وقوع میپیوندد. بنابراین اگر تهدیدکننده و تهدیدشونده در شهرهای مختلف باشند، دادگاه محل سکونت تهدیدشونده صالح است.
در قانون مجازات اسلامی، مجازات تهدید درجه ۶ و مجازات معاونت در جرم تهدید درجات ۷ یا ۸ حبس تعزیری یا شلاق تعزیری است. همچنین، جرم اخاذی که به معنای گرفتن مال یا وجه با تهدید و بدون رضایت طرف مقابل است، زیرمجموعه جرم تهدید محسوب میشود.
بررسی انواع تهدید
تهدید به سه نوع اصلی تقسیم میشود که هر یک از این انواع تهدید با توجه به ماهیت خود، مجازاتهای متفاوتی را به دنبال خواهد داشت:
- نخست تهدید جانی یا نفسی که به معنای تهدید به وارد کردن آسیب جسمی به فرد است.
- دوم تهدید مالی که به تهدید وارد کردن خسارت یا ضرر مالی اشاره دارد.
- سوم تهدید حیثیتی که شامل تهدید به آسیب زدن به آبرو، شهرت و حیثیت شخص میشود.
جرم تهدید را چگونه میتوان اثبات کرد؟
برای اثبات جرم تهدید، چندین روش وجود دارد که از جمله مهمترین آنها میتوان به اقرار، شهادت، علم قاضی، قسامه و سوگند اشاره کرد:
- اقرار به معنای اعتراف فرد به ارتکاب جرم است و یکی از دلایل اصلی اثبات جرم محسوب میشود.
- همچنین شهادت شهود که با تأیید صحت و درستی گفتههایشان همراه است، به معنای گواهی افرادی است که وقوع جرم تهدید را تأیید میکنند و از دیگر راههای اثبات جرم به شمار میآید.
شرایط و ارکان ماده 669 قانون مجازات اسلامی
شرایط و ارکان تحقق جرم تهدید در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی به شرح زیر است:
۱. عنصر قانونی
عنصر قانونی این جرم در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی بیان شده است که بر اساس آن، هر کس دیگری را به هر نحو به قتل یا ضررهای نفسی، شرفی، مالی یا افشای سری نسبت به خود یا بستگانش تهدید کند، اعم از اینکه تقاضای وجه، مال، انجام کاری یا ترک فعلی کرده باشد یا نه، محکوم به زندان و شلاق میشود. این ماده تهدید را مطلق و مستقل از درخواست مرتکب جرم میداند. مواردی مانند تهدید به کور کردن چشم یا شکستن دندان در زمره ضررهای نفسی قرار میگیرند و هر تهدیدی که به آبرو، ناموس یا شرافت مربوط باشد، در دسته تهدیدهای شرفی قرار دارد.
۲. عنصر مادی
رفتار مجرمانه که میتواند به صورت مادی یا معنوی صورت گیرد ولی تهدید باید به صورت فعل مثبت باشد و ترک فعل موجب تحقق تهدید نیست. قانونگذار با عبارت «به هر نحو» وسیله ارتکاب جرم را محدود نکرده و تهدید به هر روشی شامل قانون میشود. همچنین مرتکب و مجنیعلیه باید شخص حقیقی باشند و هیچ شرط خاصی در این زمینه وجود ندارد. برای تحقق جرم تهدید، تهدیدکننده باید قادر به انجام تهدید باشد و احتمال وقوع تهدید برای تهدیدشونده وجود داشته باشد. در ضمن، تهدید امری نسبی است که وضعیت تهدیدشونده در آن مؤثر است و تشخیص آن بر اساس عرف انجام میشود.
۳. رکن معنوی
جرم تهدید از جرایم عمدی است و صرفاً سوءنیت عام لازم دارد، یعنی مرتکب باید قصد ایجاد تشویش و اضطراب در طرف مقابل را داشته باشد. انگیزه مرتکب از تهدید، چه انساندوستانه، چه مزاح یا تفریح، در تحقق جرم تأثیری ندارد.
مجازات انواع تهدید در قانون
مجازات انواع تهدید در قانون به شرح زیر است:
- مجازات تهدید در فضای مجازی
اگر تهدید به صورت آنلاین یا از طریق شبکههای اجتماعی و پیامرسانها ارسال شود، علاوه بر شلاق و حبس، ممکن است حساب کاربری مسدود شده یا دسترسی به اینترنت محدود گردد. - مجازات تهدید به بردن آبرو و هتک حیثیت
تهدید به آبروریزی طبق ماده ۶۶۹ شامل شلاق تا ۷۴ ضربه یا حبس از دو ماه تا دو سال است. این جرم قابل گذشت است و در صورت گذشت شاکی اجرا نمیشود. - مجازات تهدید پیامکی و تهدید تلفنی
بر اساس ماده ۶۶۹، تهدید پیامکی یا تلفنی که به قتل یا ضررهای نفسی، مالی، شرفی یا افشای اسرار باشد، مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا حبس دو ماه تا دو سال دارد. - مجازات تهدید به مرگ
مطابق ماده ۶۶۹، تهدید به مرگ یا تهدید بستگان به مرگ، به حبس از یک ماه تا یک سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم میشود. - مجازات تهدید و فحاشی
تهدید و فحاشی تا ۷۴ ضربه شلاق یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال و برای تهدید تا دو سال حبس تعیین شده است. - مجازات تهدید به اسیدپاشی
تهدید به اسیدپاشی جرم خشونتبار شناخته شده و مجازات آن تا ۷۴ ضربه شلاق یا حبس از ۲ ماه تا ۲ سال است. - مجازات تهدید با سلاح سرد
استفاده از سلاح سرد برای تهدید، قدرتنمایی یا ایجاد مزاحمت، موجب حبس ۶ ماه تا ۲ سال و ۷۴ ضربه شلاق میشود. - مجازات تهدید برای اخذ اسناد و امضا
طبق ماده ۶۶۹، هر تهدید به قتل یا ضررهای نفسی، شرفی یا مالی در این زمینه، مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا حبس دو ماه تا دو سال خواهد داشت. اعمال حقوقی مانند عقد با تهدید، طبق ماده ۲۰۳ قانون مدنی باطل است.
نحوه شکایت و دادگاه برای بررسی به جرم تهدید
نحوه شکایت و مراحل دادرسی در جرم تهدید به شرح زیر است:
- جرم تهدید از جرایم حقالناس محسوب میشود که رسیدگی به آن تنها با شکایت شاکی خصوصی آغاز میگردد. در صورت رضایت و گذشت شاکی، دادگاه میتواند با رعایت موازین شرعی، مجازات مرتکب را کاهش داده و یا از تعقیب وی صرفنظر کند.
- صلاحیت رسیدگی به جرم تهدید با دادسرای عمومی محل وقوع جرم است. شکایت باید در دادسرای همان منطقهای که تهدید رخ داده ثبت شود. پس از صدور کیفرخواست توسط دادستان، پرونده برای رسیدگی به دادگاه کیفری محل وقوع جرم ارجاع داده میشود. از آنجا که تشخیص ارکان جرم تهدید پیچیدگی دارد، بهتر است قبل از شکایت با وکیل کیفری مشورت شود.
- برای ثبت شکایت، شاکی باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کند و شکایتی تحت عنوان تهدید تنظیم نماید که شامل مشخصات شاکی و متهم، شرح شکایت و ادله اثبات جرم مانند شهادت شهود و مشخصات آنان باشد.
- پس از ارسال شکایت به دادسرا، پیامکی به شاکی ارسال میشود و او باید با اصل مدارک به شعبه مراجعه کرده و دستورهای مربوط به تحقیقات مقدماتی را انجام دهد. در صورت وجود شهادت شهود، شاکی موظف است شاهدان خود را به کلانتری معرفی کند.
- پس از پایان تحقیقات مقدماتی، پرونده مجدداً به دادسرا بازگردانده میشود. در صورتی که جرم واقع نشده باشد، بازپرس یا دادیار قرار منع تعقیب صادر میکند. اما اگر جرم محرز شود، قرار جلب به دادرسی صادر شده و پرونده جهت رسیدگی نهایی به دادگاه ارسال میگردد.
جمعبندی
در پاسخ به سوال ماده 669 قانون مجازات اسلامی چیست، میتوان گفت که این ماده جرم تهدید را تعریف و مجازاتهای مرتبط با آن را تعیین کرده است. ماده 669 تهدید به قتل، ضررهای نفسی، مالی، شرفی یا افشای اسرار را جرم میداند و برای مرتکبان، مجازات شلاق یا حبس پیشبینی کرده است. تهدید میتواند لفظی، عملی یا از طریق فضای مجازی باشد و اثبات آن با استفاده از اقرار، شهادت و سایر ادله صورت میگیرد. شکایت از این جرم باید در دادسرای محل وقوع جرم ثبت شده و پس از تحقیقات، پرونده به دادگاه کیفری ارجاع میشود. مجازاتها بسته به نوع تهدید شامل حبس، شلاق، جریمه نقدی و حتی محدودیتهای اینترنتی است. همچنین جرم تهدید قابل گذشت است و گذشت شاکی میتواند موجب تخفیف یا رفع تعقیب شود.
طلاق مبارات چیست | چه انواع و ویژگیهایی دارد؟ خیانت در امانت چیست؟ بررسی جرم، مجازات و نکات حقوقی چک و سفته طبق قانون جدید