طلاق فقط یک تصمیم احساسی یا عاطفی نیست بلکه فرآیندی حقوقی و قانونی بوده که با اصطلاحات و قوانین خاصی همراه است. یکی از مهمترین دستهبندیهایی که در قوانین ایران برای طلاق وجود دارد، تقسیم آن به طلاق رجعی و طلاق بائن است. آیا میدانید در برخی طلاقها، مرد هنوز میتواند در مدت مشخصی به زندگی مشترک بازگردد یا اینکه در یک نوع طلاق، زن همچنان مستحق دریافت نفقه است؟ در ادامه در ابتدا به سوال طلاق رجعی و بائن چیست، پاسخ خواهیم داد و سپس تفاوت طلاق رجعی و بائن را به دقت بررسی خواهیم کرد.
طلاق رجعی یعنی چه؟ در چه شرایطی امکان بازگشت مرد وجود دارد؟
بر اساس ماده 1148 قانون مدنی، در طلاق رجعی مرد در مدت عده، حق رجوع به زن را دارد. این نوع طلاق، به درخواست مرد انجام میشود و پس از جاری شدن صیغه، تا پایان مدت عده، امکان بازگشت مرد به زندگی زناشویی با همسرش وجود دارد. رجوع، به معنای بازگشت به وضعیت زوجیت، بدون نیاز به خواندن مجدد صیغه عقد است.
در طلاق رجعی، صرف تمایل مرد برای بازگشت کافی است و رضایت زن در این خصوص ضرورتی ندارد. رجوع میتواند بهصورت گفتاری، نوشتاری یا حتی با انجام عملی مانند خرید هدیه برای زن، اعلام شود. در صورتی که طلاق به ثبت رسیده باشد، ثبت رجوع نیز الزامی است.
زن در این مدت موظف به نگهداشتن عده طلاق است و نمیتواند با فرد دیگری ازدواج کند. مدت عده برای زنانی که قاعدگی دارند سه دوره قاعدگی، برای زنانی که قاعدگی ندارند، سه ماه و برای زنان باردار تا زمان زایمان است. در طول عده، نفقه زن بر عهده مرد باقی میماند و اگر یکی از طرفین فوت کند، دیگری از او ارث خواهد برد. در این میان زوجه برای بهرهمندی از قانون حق الثبت مهریه 1404 بهتر است از کمک یک وکیل طلاق متبحر بهرهمند شود.
انواع طلاق رجعی کدامند؟ طلاق اول و دوم چه تفاوتی دارند؟
طلاق رجعی از نظر مراحل و شرایط به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
- در طلاق نوبت اول، زن و شوهر برای نخستینبار از یکدیگر جدا میشوند و در این حالت، مرد حق دارد در مدت عده به زن رجوع کند.
- در طلاق نوبت دوم، جدایی برای دومین بار صورت میگیرد و اگر مرد در این مرحله به همسر خود بازگردد و پس از آن، طلاق سومی اتفاق بیفتد، این طلاق دیگر رجعی نخواهد بود و بهعنوان طلاق بائن شناخته میشود به این معنا که امکان بازگشت برای مرد وجود ندارد.
برای ثبت طلاق رجعی، ابتدا مرد یا زنی که حق طلاق دارد، درخواست طلاق و طرح دعاوی را ارائه میدهد. سپس پرونده به دادگاه ارجاع میشود و در صورت احراز شرایط، گواهی عدم امکان سازش صادر خواهد شد. پس از صدور این گواهی، طلاق در دفترخانه ثبت میگردد. در این میان اطلاع از هزینه وکیل طلاق 1404 برای زوجین بسیار کمک کننده خواهد بود.
آیا طلاق رجعی در شناسنامه ثبت میشود؟ چگونه حذف میشود؟
طلاق رجعی در شناسنامه ثبت میشود. اگر مرد در مدت عده به زن رجوع کند، ثبت طلاق از شناسنامه حذف میگردد و وضعیت به حالت قبل از طلاق بازمیگردد. اما اگر مدت عده بدون رجوع به پایان برسد، طلاق قطعی تلقی شده و قابل ابطال نخواهد بود. گاهی برخی از افراد برای کمک به فرزند خود جهت بهرهمندی از قانون شرایط معافیت کفالت مادر طلاق گرفته سال 1404 اقدام به درخواست این نوع طلاق میکنند که این امر غیرقانونی بوده و بایستی حتما زوجین این موضوع را با یک وکیل متبحر مطرح و در مورد صحت این موضوع و بهرهمندی از این نوع طلاق برای این این قانون سوال کنند.
طلاق بائن چیست و چرا بازگشتی در کار نیست؟
طبق ماده 1144 قانون مدنی، در طلاق بائن، شوهر حق رجوع به زن را ندارد. این نوع طلاق برخلاف طلاق رجعی، به گونهای است که پس از جاری شدن صیغه طلاق، بازگشت به زندگی مشترک ممکن نیست و تنها در صورت ازدواج دوباره با خواندن صیغه عقد، جدید امکان زندگی مجدد وجود دارد. در این میان اطلاع از قانون جدید حق طلاق زن و حق طلاق مرد سال 1404 بسیار کمک کننده خواهد بود.
در طلاق بائن، گرچه زن باید عده نگه دارد، اما در طول این مدت، امکان بازگشت زوجین به زندگی زناشویی وجود ندارد و اگر بخواهند دوباره زندگی مشترک را آغاز کنند، تنها راه آن، عقد مجدد است. پرداخت نفقه در دوران عده طلاق بائن بر عهده مرد نیست و اگر یکی از زوجین در این دوره فوت کند، دیگری از او ارث نمیبرد، زیرا رابطه زوجیت کاملاً پایان یافته است.
طلاق بائن در دو شکل طلاق بائن خلعی و طلاق مبارات وجود دارد و ممکن است دادخواست آن از سوی زن، مرد یا هر دوی آنها بهصورت توافقی ارائه شود. پس از اجرای صیغه طلاق بائن، مرد حق بازگشت ندارد، مگر در صورتی که زن در مدت عده، از فدیهای که در قبال طلاق پرداخت کرده، رجوع کند، در این حالت، حق رجوع برای مرد نیز ایجاد خواهد شد. استفاده از کمک یک وکیل تسخیری در این زمینه یا استفاده از کمک یک وکیل حضانت فرزند بسیار مفید خواهد بود.
انواع طلاق بائن را میشناسید؟ بررسی 6 حالت رایج
مواردی که طلاق بائن بهحساب میآیند، به شرح زیر است:
-
طلاق پیش از نزدیکی
در صورتی که زوجین قبل از برقراری رابطه زناشویی از یکدیگر جدا شوند، نیازی به نگهداشتن عده نیست و این نوع طلاق، بائن محسوب میشود. در این حالت، بازگشت به زندگی مشترک تنها با عقد جدید ممکن است. -
آیا طلاق زن یائسه بائن محسوب میشود؟ دلیلش چیست؟
اگر زن در زمان طلاق در سن یائسگی قرار داشته باشد و توانایی بارداری نداشته باشد، عدهای بر او واجب نیست و به همین دلیل، طلاق صادرشده بائن خواهد بود. -
طلاق خلع چه شرایطی دارد و چرا بائن محسوب میشود؟
در پاسخ به سوال طلاق خلع چیست، باید گفت که در این نوع طلاق، زن بهدلیل نارضایتی از زندگی مشترک، بخشی یا تمام مهریه خود را به مرد میبخشد یا مبلغی پرداخت میکند تا شوهر با طلاق موافقت کند. این طلاق، بائن محسوب میشود، مگر اینکه زن در مدت عده به آنچه بذل کرده رجوع نماید. در این صورت، امکان رجوع در طلاق بائن خلعی برای مرد نیز فراهم خواهد شد. در این نوع طلاق اطلاع از دفاعیه چیست و بهرهمندی از قوانین طلاق بسیار کمک کننده خواهد بود.
-
در طلاق مبارات زن و شوهر چه توافقی دارند؟
در این حالت، هر دو طرف نسبت به یکدیگر احساس تنفر دارند. زن مهریه خود را میبخشد یا مبلغی تا سقف مهریه به مرد میدهد تا طلاق انجام شود. این نوع طلاق هم بائن است و تنها در صورتی به طلاق رجعی تبدیل میشود که زن در مدت عده از بذل خود رجوع کند. -
طلاق سوم چگونه طلاق بائن میشود؟ بررسی قانون سهباره شدن طلاق
اگر زن و مرد سه بار متوالی با هم ازدواج کرده یا رجوع کرده و طلاق گرفته باشند، طلاق سوم از نوع بائن است. در این حالت، مرد دیگر نمیتواند به زن بازگردد، مگر آنکه دوباره عقد جدیدی جاری شود. -
آیا طلاق زن باکره بائن است؟ (بائن غیرمدخوله چیست؟)
اگر در زمان طلاق، زن هنوز باکره باشد، این طلاق از نوع بائن است. عنوان این نوع طلاق در رای دادگاه و سند طلاق با عنوان بائن غیرمدخوله ثبت میشود. یکی از نتایج این نوع طلاق، امکان حذف ازدواج و طلاق از شناسنامه با نامه رسمی از دفترخانه و حکم دادگاه خواهد بود.
مهمترین تفاوتهای طلاق رجعی و بائن چیست؟ + مقایسه کامل
تفاوت این دو طلاق به شرح زیر است:
- مهمترین تفاوت بین طلاق رجعی و بائن، حق رجوع مرد در مدت عده است. در طلاق رجعی، مرد میتواند بدون نیاز به عقد جدید و تعیین مهریه، در مدت عده به همسر خود بازگردد. اما در طلاق بائن، بازگشت ممکن نیست و تنها با جاری شدن عقد جدید، امکان زندگی دوباره میان زوجین فراهم میشود.
- عده و ازدواج مجدد زن نیز از دیگر تفاوتهاست. در طلاق رجعی، زن موظف است عده نگه دارد و در این مدت نمیتواند با فرد دیگری ازدواج کند. اما در طلاق بائن، اگر زن باکره یا یائسه باشد، نیازی به نگهداشتن عده ندارد و میتواند بلافاصله ازدواج کند. البته در طلاق بائن برای زنانی که یائسه یا باکره هستند، عده همچنان الزامیست.
- از نظر ارثبری در مدت عده، در طلاق رجعی، اگر یکی از زوجین در مدت عده فوت کند، دیگری از او ارث میبرد، زیرا رابطه زوجیت هنوز برقرار است. در طلاق بائن، چنین حقی وجود ندارد و با وقوع طلاق، ارثبری از بین میرود.
- در خصوص نفقه نیز تفاوت وجود دارد. در طلاق رجعی، مرد موظف است در مدت عده نفقه زن را پرداخت کند، مگر اینکه دلیل طلاق ناشزه بودن زن باشد. اما در طلاق بائن، پرداخت نفقه الزامی نیست، مگر اینکه زن باردار باشد که در این صورت، هزینههای دوران بارداری به عهده مرد خواهد بود.
- از جهت اقامت زن در منزل شوهر در مدت عده، در طلاق رجعی زن باید تا پایان عده در خانه شوهر بماند، مگر آنکه خودش بخواهد خارج شود. در مقابل، در طلاق بائن زن باید منزل شوهر را ترک کند و تنها در موارد خاص مانند بارداری اجازه ماندن دارد.
کدام نوع طلاق برای شماست؟ جمعبندی تفاوت طلاق رجعی و بائن
طلاق در قوانین ایران به دو نوع رجعی و بائن تقسیم میشود که تفاوت اصلی آنها در حق رجوع مرد در مدت عده است. در طلاق رجعی، مرد میتواند بدون عقد مجدد به زن بازگردد، اما در طلاق بائن چنین امکانی وجود ندارد و بازگشت تنها با عقد جدید ممکن است. همچنین دیگر تفاوت طلاق رجعی و بائن این است که در طلاق رجعی زن مستحق نفقه است و زوجین از یکدیگر ارث میبرند، در حالی که در طلاق بائن این حقوق از بین میرود. از دیگر تفاوتها میتوان به اقامت زن در خانه شوهر در مدت عده و شرایط ازدواج مجدد اشاره کرد که در طلاق رجعی محدودتر و در طلاق بائن آسانتر است.
سوالات پرتکرار درباره طلاق رجعی و بائن + پاسخهای کاربردی
طلاق توافقی رجعی است یا بائن خواهد بود؟
طلاق توافقی معمولاً بائن است، مگر اینکه در توافقنامه بهصورت صریح رجعی بودن آن قید شده باشد. حتما برای اطلاع از طلاق توافقی چیست و چه مدت طول میکشد؟ از یک وکیل متبحر مشورت بگیرید.
آیا در طلاق رجعی، مرد میتواند بدون اجازه زن به زندگی مشترک بازگردد؟
بله، در طلاق رجعی مرد میتواند در مدت عده بدون نیاز به رضایت زن و بدون عقد مجدد، به زندگی زناشویی بازگردد.
در چه مواردی طلاق بائن محسوب میشود و امکان رجوع وجود ندارد؟
طلاق بائن در مواردی مانند طلاق پیش از نزدیکی، طلاق زن یائسه یا باکره، طلاق خلع و مبارات (تا زمانی که زن به فدیه رجوع نکرده باشد) و طلاق سوم پس از سه وصلت متوالی رخ میدهد و در این نوع طلاق، رجوع مرد ممکن نیست.
مهمترین تفاوت طلاق رجعی و بائن چیست؟
اصلیترین تفاوت در حق رجوع مرد است. در طلاق رجعی مرد در مدت عده میتواند به زن بازگردد، اما در طلاق بائن چنین امکانی وجود ندارد و بازگشت تنها با عقد مجدد ممکن است.
طلاق بائن خلع نوبت اول چیست؟
طلاق بائن خلع نوبت اول، طلاقی است که زن در اولین جدایی، با بخشش مهریه، از همسرش جدا میشود و مرد حق رجوع در مدت عده را ندارد.
خیانت در امانت چیست؟ بررسی جرم، مجازات و نکات حقوقی چک و سفته طبق قانون جدید دادگاه کیفری 1 و 2 چیست؟ همه چیز درباره صلاحیت و تفاوت آنها