شناسه : 1485
قرارداد جعاله چیست؟
جعاله عقدی است که طی آن شخصی در مقابل دریافت اجرت یا پاداش التزام به انجام کاری مییابد.
طبق ماده 561 قانون مدنی :
“جعاله عبارت است از التزام شخصی به اداء اجرت معلوم در مقابل عملی اعم از اینکه طرف معین باشد یا غیر معین”
شخص ملتزم در قرارداد را جاعل یا پیمانکار
طرف مقابل را عامل اجرت را جعل می گویند.
بر اساس قانون عملیات بانکی بدون ربا جعاله عبارت است از التزام شخص جاعل یا کارفرما به ادای مبلغ یا اجرت معلوم جعل در مقابل انجام عملی معین بر طبق قرارداد.
ویژگی های قرارداد جعاله بانکی :
ویژگی مهم قـرارداد جعالـه آن اسـت کـه معلـوم بـودن جزئیات کار شـرط نیسـت بـرای مثـال الزم نیسـت بدانیـم بـرای عمـل مـورد جعاله چــه میــزان زمــان و نیــرو باید صرف کرد، البته جهل کلی بــه موضـوع هـم جایـز نیسـت.
جعاله قانون مدنی با آنکه یک عقد جایز است یعنی هر یک از طرفین این اختیار را دارند مادام که عمل به اتمام نرسیده است قرارداد را بر هم زنند اما در جعاله بانکی به طور قطع برای شخصی که قصد استفاده از تسهیلات بانکی، به عنوان جاعل و عامل را دارد ،عقدی لازم و غیر قابل فسخ است
جعاله از جمله تسهیلات کوتاه مدت اعتباری جهت توسعه امور تجاری ، تولیدی و خدماتی است.
در قرارداد جعاله ، جاعل نسبت به مالی که جعاله بر آن واقع می شود امین است و در صورت هرگونه تعدی یا تفریط از زمان تحویل مال تا زمانی که آن را به جاعل رد می کند، ضامن است.
بانک می تواند به عنوان عامل یا عندالاقتضا به عنوان جاعل اقدام به جعاله نماید در صورتی که بانک جاعل جعاله باشد عامل می تواند با موافقت بانک انجام قسمتی از کار را به دیگری واگذار نماید.
اقسام قرارداد جعاله
۱- جعاله خاص: در جعالهی خاص، فرد جاعل قصد و نیت خود را تنها برای یک یا چند نفر معین مطرح میکند و کس دیگری نمیتواند با انجام دادن آن کار، اجرت را دریافت کند. در واقع در جعاله خاص انجام دادن عمل از سوی دیگران اجرتی ندارد؛ بنابراین در جعالهی خاص، تنها انجام دادن عمل مهم نیست؛ بلکه این مسئله هم حائز اهمیت است که چه کسی آن عمل مشخص را انجام میدهد.
۲- جعاله عام: در جعاله عام هدف جاعل رسیدن به مقصود خود است و برای او فرقی ندارد که کار مورد نظر توسط چه کسی انجام شود. به عنوان مثال جاعل بگوید هر کسی گمشدهی مرا یافت، به او این مبلغ را پرداخت خواهم کرد.
جعاله در سیستم بانکداری ایران
به منظور ایجاد تسهیلات لازم برای گسترش امور تولیدی، بازرگانی و خدماتی بانکها اجازه داد تا از جعاله در نظام بانکداری استفاده شود.
در جعاله بانکی معمولاً بانکها در نقش عامل ظاهر میشوند و به انجام خدمات بانکی، سرمایه گذاری مستقیم از طریق شرکتهای تابعه و انعقاد جعاله ثانویه میپردازند. گشایش اعتبارات اسنادی، صدور ضمانت نامههای بانکی و سرمایه گذاری مستقیم از سوی بانکها میتواند در قالب جعاله انجام شود.
هر شخص حقیقی یا حقوقی که واجد شرایط عمومی اخذ تسهیلات بانکی و همچنین دارای شرایط خاص مربوط به عقد جعاله باشد با رعایت ضوابط مربوط به اعطای تسهیلات میتواند از تسهیلات جعاله استفاده کند. تسهیلات جعاله در دو بخش کلی جعاله برای اجرای طرحهای مختلف و جعاله ساختمانی (احداث مسکن در املاک فاقد سابقه ثبتی و برای تعمیرات واحدهای مسکونی) قابل پرداخت است.