مباشر فردی آگاه ، دارای سابقه کاری و فنی بوده است درنتیجه راجع به دیه او نمی توان کسی را ضامن دانست
کلاسه پرونده : 3/23770
شماره دادنامه : 6.. /2
تاریخ رسیدگی : 13/10/71
فرجامخواه : متهم آقای حسین
فرجامخواسته : دادنامه شماره 19526/12/70 صادره از شعبه 18 دادگاه کیفری یک ...
مرجع رسیدگی : شعبه دوم دیوان عالی کشور
هیات شعبه : آقایان ...
خلاصه جریان پرونده : بنا به حکایت محتویات پرونده و کیفرخواست شماره 14241/3/70 دادسرای عمومی ... آقای حسین ... فرزند. .. ، 39 ساله به اتهام ایجاد نکردن مکان مناسب جهت استقرار کارگر ومالا" چهل و پنج درصد تقصیر در قتل غیرعمدی مرحوم جابر ... ( کارگر و تعمیرکار موتور پمپ آن ) تحت تعقیب قرار گرفته و توجها" به شکایت شاکی و گزارش مامورین پاسگاه و نظریه کارشناس اداره کار بزه انتسابی محرز (دانسته شده ) و طبق ماده 3 قانون دیات درخواست رسیدگی و صدور حکم شده است.
علت حادثه به این صورت توضیح داده شده که متوفی تعمیرکار موتور آب بوده که در حین تعمیر دینام موتور آب متعلق به متشاکی در داخل چاه آب افتاده و در اثر خفگی فوت نموده است و متشاکی نیز به این مطلب اقرار دارد که متوفی در حین نصب یاتعمیر دینام چاه آب متعلق به وی در چاه سقوط کرده است. پزشکی قانونی علت فوت را سقوط در آب و ورود آب به مجاری هوائی و خفگی در آب اعلام کرده است.
اولیای دم (والدین و همسر او) به عنوان اینکه به متشاکی مظنون هستند علیه او اعلام شکایت کرده اند و در گزارش سازمان آتش نشانی آمده است (معلوم شد که در اثر بی احتیاطی و عدم استفاده صحیح از طناب به درون چاه افتاده و جان خود رااز دست داده است.)
متهم می گوید: (جابر دینام را بست و بالا آمد. دینام آب را بالا نکشید که وی دوباره به داخل چاه رفت که بعد از مدتی صدای آب شنیدم و فهمیدیم که به داخل چاه افتاده است.) در اظهارات بعضیب از گواهان ضمن تایید روابط دوستانه متوفی با متشاکی عنه و عدم وجود اختلاف بین آنان متدکر شده اند که حین کار به متوفی تذکر داده شده که (اگر می خواهی به داخل چاه بروی طناب به خود ببند) اما او گفته (من 17 سال است که وارد چاه می شوم ، لازم نیست از طناب استفاده کنم. )
در گزارش اداره کار آمده است : (متوفی با استفاده از لوله تخلیه آب که از کنار دیوار چاه عبور می کند به محل نصب پمپ رفته و باتکیه دادن کمر خود به دیوار و با استفاده از جاپاهای موجود در دیواره چاه نسبت به بستن الکتروپمپ اقدام می نماید، ناگهان در حین انجام این کار در قعر چاه سقوط می نماید. علت بروزحادثه عدم استفاده کارگر از وسایل حفاظت انفرادی از قبیل طناب (کمر بند ایمنی و ایجاد نکردن مکان مناسب جهت استقرار کارگرتعمیرکار در محل نصب الکتروپمپ در چاه (ماده 58و69آئین نامه حفاظتی چاهها) (است ) و در آخر نظریه آمده است : 55 درصد کارکارگر و45 درصدکار فرما مقصر است.)
شعبه 18دادگاه کیفری یک ... باجری تشریفات قانونی به موضوع رسیدگی (کرده ) و طی دادنامه شماره 19526/12/70 با استنادبه مواد 294و295و296و302 قانون دیات حکم به پرداخت 45% دیه کامله توسط متهم موصوف در حق اولیای دم (مقتول ) صادر کرده است و پس از ابلاغ دادنامه متهم نسبت به آن اعتراض و تجدیدنظرخواهی نموده است که دادگاه نپذیرفته و پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است.
هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید و پس از قرائت گزارش آقای ... عضو ممیزو بررسی اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای ... دادیار دیوان عالی کشور اجمالا" مبنی بر رد تجدیدنظرخواهی در مورد دادنامه شماره 19526/12/70 فرجامخواسته مشاوره نموده چنین رای می دهند:
(حسب مستفاد از محتویات پرونده دقیقا" روشن است که متوفی عاقل و بالغ و آگاه به شیوه رموز وفنون کار و دارای سالها سابقه در این رشته بوده است وهیچ گونه اجبار یا اکراه حتی در حد اکراه اخلاقی و یا اغراءبه جهل از سوی کارفرما صورت نگرفته است و عامل مخفی هم در کار نبوده که هنگام انجام کار ظاهر شده باشد و فرضا" کارفرما نسبت به آن آگاه و کارگر نسبت به آن ناآگاه باشد، بلکه هیچ گونه تسبیبی از سوی کارفرما صورت نگرفته سوای دعویت از کارگر جهت تعمیرالکترو پمپ کهیا سبب به حساب نمی آید. یا اینکه از اسباب بعید است که در کنار مباشرت هیچ گونه تاثیری نمی تواند داشته باشد و در رابطه با دعوت شخص ثانی و فقدان او ضمان دیه ماده 338 قانون مجازات اسلامی وجود دارد که مورد مشمول آن نیست و نیز مسلم است که موازین فقهی و قانونی در مضان تسبیب یا مباشرت راشرط دانسته والا هر کسی را می توان به عنوان ضامن در هر خیانتی تعقیب و محکوم نمود و دادگاه در این زمینه بررسی و استدلال قانونی و فقهی نکرده است و مواداستنادی دادگاه صرفا" در بیان اقسام دیات و اقسام قتل و مهلت پرداخت دیه است ، حال آنکه موجبات ضمان در مواد316و318و324 تا 331 و نسسبیب در جنایت در مواد340 تا346 قانون مجازات اسلامی بیان شده است که مانحن فیه با هیج یک از موارد مذکور در این مواد قابل انطباق نیست و مسلم است که در صورت عدم وجود دلیل بر اثبات ضمان اصاله البرائه جاری و حاکم است ، نهایتا" بتوان از مادتین 342و346 و تبصره ذیل ماده 355 قانون مزبور نتیجه معکوس گرفته به این بیان که مسبب زمانی ضامن است که مجنی علیه بالغ و عاقل و آگاه به سبب ایجاد شده توسط مسبب نباشد و فرضا" آسیب ببیند و اگر فرد عاقل و بالغ و آگاه ب خطر آن باشد و کاری کند که متاثر از آن بشود ضمان متوجه عاقل و مسبب نیست و ایضا" در توجه ضمان نسبت به سبب شرط است که راه جلوگیری از بروز حادثه و فرار برای مباشر وجود نداشته باشد ودر مانحن فیه حتی به متوفی تذکر داده شده که از طناب استفاده کند ولی توجه نکرده (است ) مضافا" اینکه مورد عمل کاملا" روشن (بوده ) و هیچ گونه حجاب یا حائلی وجود نداشته که مباشر بدون توجه به آن اقدام کرده باشد و مرتکب فردی آگاه وارای سابقه کاری و فنی بوده است. در نتیجه راجع به دیه او نمی توان کسی را ضامن دانست و نیز در موازین فقهی از جمله جواهرالکلام ج 42 ص 31 و غیره در خصوص تسبیب در جنایت علم مسبب را شرط ضمان دانسته و ایضا" استناد عرفی جنایت به فعل مسبب لازم الاحراز است که از موازین مذکور قابل استنباط است و در مانحن فیه استناد عرفی قتل به کارفرما منتفی است. بنا به مراتب و جهات مذکور دادنام تجدیدنظر خواسته نقض و رسیدگی مجدد آن به شعبه دیگر دادگاه کیفری یک ... محول می گردد.
مرجع :
کتاب قتل شبیه عمد و خطای محض ، جلداول ، تالیف یداله بازگیر
ازانتشارات ققنوس ،چاپ اول ،چاپ دیبا، سال 1376
78
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 600
تاریخ تصویب : 1371/10/13
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
ضمانت مسبب به علت عدم تخصص و آگاهی و تجربه مباشرثابت است مباشرت در قتل
