آئین نامه اجرائی قانون حفاظت در برابر اشعه
شماره 112026 /ت 57 ه 29/2/1369
سازمان انرژی اتمی ایران
هیات وزیران در جلسه مورخ 2/2/1369 بنا به پیشنهاد شماره 32352/30 مورخ 8/9/1368 سازمان انرژی اتمی ایران آئین نامه اجرائی قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 1368 را بشرح زیر تصویب نمود.
ماده 1- هدف :
این آئین نامه به منظور حسن اجرای قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 1368 تنظیم و تدوین گردیده است .
ماده 2- تعاریف :
1- قانون در این آئین نامه به قانون حفاظت در برابر اشعه اطلاق می گردد.
2- (( پرتوهای یونساز )) از نظر حفاظت در برابر اشعه به پرتوهائی مثل ایکس ، گاما ، بتا ، نوترون ، آلفا و ذرات اتمی دیگر اطلاق می گردد که قادر به یونسازی در ماده می باشند.
3- (( پرتوهای غیر یونساز)) از نظر حفاظت در برابر اشعه به پرتوهائی مثل ماورابنفش ،مادون قرمز ، میکروویو ، لیزر ، امواج رادیویی و نظائر آن اطلاق می گردد که قادر به یونسازی در ماده نمی باشند.
4- (( پروانه اشتغال ))یک سند رسمی است که توسط ((واحد قانونی )) براساس مندرجات فصل دوم قانون ، در رابطه با مفاد ماده 3 آن و در صورت کلیه رعایت کلیه مقررات قانون و این آئین نامه و استانداردها ، ضوابط و دستورالعملهای حفاظت در برابر اشعه غیر از مواردی که به موجب استانداردهای واحد قانونی مستثنی شده است ، برای مدت سه سال صادر می گردد.
5- (( دارنده پروانه اشتغال )) یک شخص است که پروانه را از (( واحد قانونی )) براسا س مفاد فصل دوم قانون جهت اقدامات لازم مندرج در آن دریافت می دارد.
6- ((شخص ))به هر شخص اعم از حقیقی یا حقوقی و یا نماینده رسمی و یا قائم مقام هر یک از آنها اطلاق می گردد.
7- ((پرتوکار)) به شخص حقیقی اطلاق می گردد که با منابع مولد اشعه بطور فیزیکی در ارتباط باشد که شامل پرتوکاران گروه الف و گروه ب می گردد.
الف – پرتوکار گروه الف – به شخص حقیقی اطلاق میگردد که در شرایطی کار می کند که در سالیانه آن می تواند از 3% حد دز معادل سالانه تجاوز نماید.
ب – پرتو کار گروه ب – به شخص حقیقی اطلاق میگردد که در شرایطی کار می کند که معمولا دز دریافتی سالانه وی از 3%حد دز معادل سالانه تجاوز نمی نماید.
ماده 3- انجام هر گونه فعالیت در ارتباط با موارد مندرج در بندهای 1 و 2 و 3 و 4 ماده 3 قانون که قدرت منابع مولد اشعه آن پایین تر از استاندارد تعیین شده توسط واحد قانونی باشد نیاز به اخذ پروانه اشتغال ندارد.
ماده 4- مسئول فیزیک بهداشت باید دارای حداقل درجه دیپلم در یکی از رشته های علمی و فنی با سابقه کار موثر در رشته حفاظت در برابر اشعه و گذراندن دوره های آموزشی تخصصی با تشخیص واحد قانونی بوده و از سلامت جسمی و روحی کامل برخوردار باشد .
تبصره – در امور ویژه کار با اشعه مثل پرتو درمانی . پزشکی هسته ای ، مراکز بزرگ رادیولوژی ،مراکز هسته ای و دانشگاهها ، حداقل تحصیلات مسئول فیزیک بهداشت درجه کارشناسی در رشته های علمی و فنی در رابطه با پرتوها خواهد بود.
ماده 5- شخص مسئول لازمست در رشته مربوط به حوزه پروانه مورد درخواست دارای حداقل تحصیلات کارشناسی در یکی از رشته های علمی و فنی در رابطه با پرتوها بوده و از سلامت جسمی و روحی کامل برخوردار باشد .
تبصره 1- در شرایط و.یژه و در امور غیر پزشکی و کمبود متخصص در رشته مربوطه ، دارندگان مدرک تحصیلی حداقل دیپلم با حداقل 6 سال سابقه موثر کار با اشعه و موفقیت در آزمونهای مربوطه با تشخیص واحد قانونی می توانند به عنوان شخص مسئول انجام وظیفه نمایند.
تبصره 2- در امور تشخیص و درمان پزشکی شخص مسئول لازمست دارای درجه دکتری و تخصص در رابطه با پرتوها باشد .
ماده 6- جهت صدور پروانه اشتغال باید اقدامات زیر برحسب مورد توسط متقاضی دارنده پروانه کشب انجام شده و مدارک لازم حداقل دوماه قبل از اقدام نسبت به مفاد ماده 3 قانون به واحد قانونی ارائه گردد.
الف – طبق ماده 5 فصل دوم قانون ، معرفی یک نفر به عنوان شخص مسئول و یک نفر به عنوان مسئول فیزیک بهداشت با سطح تحصیلی و تخصصی مذکور در مواد 4 و 5 این آئین نامه با ارائه مدارک تحصیلی و تخصصی و سوابق کار با اشعه .
ب – ارائه اطلاعات جامع طرح در رابطه با کار با اشعه که پروانه جهت آن درخواست شده است با توجیه و توصیف ضرورت انجام طرح و مزایای آن برای جامعه در مقایسه با سایر روشهای موجود به طوری که پرتوگیری کارکنان و مردم جامعه به (( هر چه کمتر مواجه شدن )) کاهش یابد.
ج – ارائه گزارشهای علمی و فنی شامل نقشه های ساختمانی ، تاسیسات ، سیستم دفع فاضلاب و پسمان و غیره بر حسب لزوم .
د – ارائه مشخصات فنی کامل وسائل ، دستگاهها و تاسیساتی که جهت کار با اشعه مورد استفاده قرار می گیرد( بالصاق نقشه ها ، کاتالوگ ،محاسبات و غیره )
ه – ارائه فهرست کاملی از وسایل و تجهیزات ایمنی حفاظتی مورد استفاده در طرح .
و – در صورتی که طرح مورد نظر امکان پرتوزایی محیط را دارد ارائه گزارش محیطی و طرح جامع تجهیزات مورد نیاز جهت جلوگیری از آلودگی محیط و سیستمهای اندازه گیری مربوط.
ز – ارائه دستورالعمل اورژانس به منظور مقابله با سوانح در شرایط اضطراری .
ح – ارائه مدارک تحصیلی و تجربی و بازآموزی و آموزش پرتوکاران و کارکنان مربوطه .
ط – ارائه موافقت اصولی وزارتخانه ، سازمان و یا هر ارگان ذیربط .
تبصره – درخواست صدور پروانه هیچ گونه تعهدی برای واحد قانونی جهت صدور پروانه در صورتیکه درخواست کننده دارای شرایط لازم و کافی نباشد ایجاد نمی نماید.
ماده 7- دارنده پروانه اشتغال مکلف است دوماه قبل از انقضا مدت اعتبار پروانه خود درخواست تمدید نماید .
ماده 8- وقتی مطابق مقررات این آئین نامه درخواست تمدید پروانه می گردد پروانه فعلی ، در صورتیکه قبلا طبق مفاد ماده 17 قانون به حالت تعلیق درنیامده و یا لغو نشده باشد ، تا زمان تمدید و یا صدور پروانه جدید و یا لغو ان اعتبار خواهد داشت .
ماده 9- در موارد خاص کار با اشعه با فعالیت محدود ( از نظر تعداد منابع ، انرژی ، پرتودهی و کاربرد )براساس استانداردهای واحد قانونی و در صورتیکه واحد قانونی تشخیص دهد که قوانین ، مقررات ، استانداردها و ضوابط و دستور العملهای حفاظت در برابر اشعه می تواند به خوبی توسط یک یا دو شخص انجام پذیرد ، یک یا دو نفر شخص حقیقی واجد شرایط می توانند مسئولیت شخص حقیقی دارنده پروانه ، شخص مسئول و. مسئولیت فیزیک بهداشت را به عهده بگیرند.
ماده 10- بطور کلی اخذ پروانه شامل ارسال درخواست کتبی با مدارک مورد نیاز ، ثبت درخواست ، بررسی درخواست ، بازرسی ،مجوز اولیه و مجوز بهره برداری است . گذارندن این مراحل با عنایت به پیچیدگی کار با اشعه از ضروریات علمی و فنی است .
ماده 11- در موارد کار با اشعه بطور محدود و یا برای مدتی که از یکسال تجاوز نکند و یا در موارد خاص و بر حسب ضرورت با تشخیص واحد قانونی ، به جای پروانه می تواند مجوز مدت دار با شرایط مندرج در آن صادر گردد.
ماده 12- شخص مسئول مکلف است به پیامدهای ناشی از عدم رعایت مفاد قانون و این آئین نامه آگاه بوده و مسئولیتهای مربوط را بپذیرد.
ماده 13- مسئول فیزیک بهداشت مکلف است وظایف حفاظت در برابر اشعه فعالیت محدود پروانه را به عهده داشته و مسئولیتهای مربوطه را آگاهانه بپذیرد.
ماده 14- دارنده پروانه اشتغال ، شخص مسئول و پرتوکاران مکلف اند دستورالعملها و توصیه های مسئول فیزیک بهداشت را براساس قوانین ، مقررات ، آئین نامه ها ، استانداردها و توصیه های واحد قانونی پذیرفته و به اجرا درآورند و نیازهای مربوط به حفاظت اشخاص حوزه پروانه را در اختیار وی قرار دهند.
ماده 15- طبق ماده 9 قانون ، دارنده پروانه اشتغال مکلف است کلیه افرادی را که بکار با اشعه گمارده میشوند ، قبل و بعد از استخدام و بصورت دوره ای در طول استخدام و یا در شرایط اضطراری ، تحت معاینه ها و آزمایشهای پزشکی لازم و آزمایشهای تخصصی قرارداده و مدارک مربوطه را در اختیار واحد قانونی قراردهد.
تبصره 1- آزمایشها و معاینه های پزشکی اولیه نباید زودتر از یک ماه قبل از شروع کار با اشعه انجام شده باشد .
تبصره 2- جهت هر شخص پرتوکار تحت پوشش پروانه لازمست یک پرونده شخصی که حاوی کلیه اطلاعات فردی از جمله سوابق پرتوگیری و نتایج آزمایشها و معاینه های پزشکی باشد تشکیل گردد.
تبصره 3- در صورتیکه که در هر مرحله براسا س آزمایشها و معاینه های پزشکی تشخیص داده شد که ادامه کار با اشعه برای شخص زیان آور است لازم است توسط شخص مسئول و مسئول فیزیک بهداشت از ادامه کار وی با اشعه جلوگیری گردد.
تبصره 4- از پرتوکاران گروه الف لازمست حداکثر هر شش ماه یک بار و از پرتوکاران گروه ب حداکثر هر یکسال یکبار و از هر دو گروه در شرایط اضطراری آزمایش و معاینه های کامل پزشکی بر حسب تشخیص و توصیه ( واحد قانونی ) به عمل آید.
تبصره 5- آزمایشها و معاینه های پزشکی لازمست براساس دستورالعمل واحد قانونی به عمل آید.
تبصره 6- در صورتیکه یک پرتوکار محل کار خود را تغییر دهد لازم است سوابق کار با اشعه ، پزشکی و پرتوگیری وی عینا به محل کار جدید منتقل شود.
ماده 16- دارنده پروانه اشتغال مکلف است در صورت بروز سانحه و یا پرتوگیری مشکوک هر شخص حقیقی ناشی از کار با اشعه حوزه پروانه خود را مورد آزمایشها و معاینه های پزشکی قرارداده و مراقبتهای پزشکی لازم را تا حصول اطمینان از سلامت وی ادامه دهد.
تبصره 1- کلیه هزینه آزمایشها و معاینه های پزشکی قبل از استخدام و دوره ای و شرایط اضطراری بعهده دارنده پروانه اشتغال است .
ماده 17- اشخاص بین 16 تا 18 سال سن مشغول در دوره های آموزشی و. پژوهشی می توانند فقط در گروه کاری ب مشروط بر این که قوانین و مقررات و استانداردهای حفاظت در برابر اشعه را رعایت نمایند با کسب مجوز از واحد قانونی از مفاد بند یک ماده 10 فصل دوم قانون مستثنی گردند.
ماده 18- بهای خدمات ارائه شده از طرف واحد قانونی تا ارسال تعرفه جدید طبق تعرفه مصوب 18/3/67 هیات وزیران دریافت می گردد.
ماده 19- به منظور اجرای بند 3 ماده 20 مقررات ویژه قانون ، موارد زیر لازم الاجراست :
1- خدمت و افزایش خدمت قابل احتساب دربند 3 ماده 20 قانون حداکثر 30 سال خواهد بود.
2- تشخیص نهایی سوابق کار با اشعه و احتساب افزایش خدمت با تایید واحد قانونی می باشد.
3- هر گاه شخصی بر طبق مقررات این آئین نامه بازنشسته و بعد معلوم شود که براسا س تقلب و مدرک سازی به این استحقاق رسیده است از امتیاز بند 3 ماده 20 کلا محروم و مکلف به پرداخت کلیه وجوهیست که به وی پرداخت شده و خسارات ناشی از آن از وی اخذ خواهد شد .
ماده 20- احتساب سوابق کار با اشعه جهت بازخرید ، بازنشستگی ، از کارافتادگی و تعیین حقوق وظیفه به شرح زیر می باشد :
الف – کارکنان با پرتو گروه الف به ازا هر سال خدمت یکسال افزایش خدمت مورد قبول تا حداکثر ده سال .
ب – کارکنان با پرتو گروه ب به ازا هر سال خدمت 6 ماه افزایش خدمت مورد قبول تا حداکثر پنج سال .
تبصره 1- در مورد افرادیکه قبل از تصویب قانون با تشخیص واحد قانونی بطور مستمر بکار با اشعه اشتغال داشته اند فقط بند 3 ماده 20 قانون لازم الاجراست .
ماده 21- هر شخصی که براساس مفاد مقررات قانون و این آئین نامه بازنشسته می گردد ،مجاز به اشتغال مجدد بکار با اشعه نخواهد بود.
ماده 22- به منظور اجرای مفاد مندرج در ماده 20 قانون ( باستثنای بند 3) ،به افرادی که به طور مستمر به کار با اشعه اشتغال دارند بر حسب مورد مزایای زیر تعلق می گیرد و از تاریخ تصویب قانون ( تاریخ 20/1/1368) لازم الاجراست .
الف – به پرتوکاران گروه الف تا میزان حداکثر 100% مزایای مندرج در بندهای 1 و 2 و 4 ماده 20 قانون طبق شرایط زیر :
بر حسب تجربه و تبحر در کار با اشعه تا 20% .
بر حسب داشتن گرایش هسته ای در دوران تحصیل و یا گذراندن دروس فیزیک بهداشت و یا فیزیک پزشکی یا دوره های تخصصی حفاظت در برابر اشعه تا 20%.
بر حسب بکاربردن وسائل حفاظت در برابر اشعه فردی ووسائل حفاظتی مورد نیاز تا 10% .
بر حسب شرایط کار حداکثر تا 50% .
باید توسط دارندگان پروانه اشتغال اعمال و پرداخت گردد.
ب – به پرتوکاران گروه ب تا میزان حداکثر 60% مزایای مندرج در بندهای 1 و2 و 4 ماده 20 قانون طبق شرایط زیر :
بر حسب تجربه و تبحر در کار با اشعه تا 15% .
بر حسب داشتن گرایش هسته ای در دوران تحصیل و یا گذراندن دروس فیزیک بهداشت و یا فیزیک پزشکی و یا دوره های تخصصی حفاظت در برابر اشعه تا 10%.
بر حسب به کار بردن وسائل حفاظت در برابر اشعه فردی ووسائل حفاظتی مورد نیاز تا 10%.
بر حسب شرایط کار تا حداکثر 25% .
باید توسط دارندگان پروانه اشتغال اعمال و پرداخت گردد.
تبصره 1- مزایای فوق الذکر در صورت تغییر شرایط این آئین نامه و یا شرایط کاری شخص لازم التغییر است .
ماده 23- با توجه به تغییرات سریع در دانش حفاظت در برابر اشعه ، مقررات این آئین نامه می تواند هر دوسال یک بار و بر حسب ضرورت و اضطرار طبق تشخیص ( واحد قانونی ) و پس از تصویب دولت مورد تجدید نظر قرار گیرد.
معاون اول رئیس جمهور – حسن حبیبی
نوع : آیین نامه
شماره انتشار : 13177
تاریخ تصویب : 1369/02/02
تاریخ ابلاغ : 1369/03/09
دستگاه اجرایی : سازمان انرژی اتمی -
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
آئین نامه اجرائی بند (ه) تبصره 38 قانون بودجه سال 1368 کل کشور تصویبنامه راجع به اصلاح بند 7 ماده 5 اساسنامه سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی
